Κίνα, αυτή η άγνωστη;

*

του ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΤΣΟΓΙΑΝΝΗ

Ο κινηματογράφος έχει το προνόμιο να μας εξοικειώνει με το «πραγματικό». Μέσα από τα αναπαραστατικά του μέσα μπορούμε να συναντηθούμε με την πραγματικότητα όπως τη συλλαμβάνουμε διά γυμνού οφθαλμού και να αναγνωρίσουμε στις εικόνες του το αντιληπτικό υλικό της καθημερινού βιώματος τόσο όσον αφορά στην οικεία μας κοινωνική κατάσταση όσο και στην αλλότρια και την πλέον απομακρυσμένη. Τότε χαιρόμαστε για το θαύμα εκείνο όπου η βιωματική μας εμπειρία ταυτίζεται με την κινηματογραφική έκφραση. Είναι ένα «θαύμα» που μας χαροποιεί μιας και βλέπουμε τη ζωή να εκβάλει στην τέχνη ή, αν θέλει κανείς, το αντίστροφο.

Ο κινηματογράφος βέβαια υπακούει στους δικούς του νόμους, αποτελεί ένα αυτόνομο επίπεδο· η δραματοποίηση με τις συμπυκνώσεις της και τις μεταθέσεις της, με τις υπερβολές, με τις αφαιρέσεις της αλλοιώνει συνήθως αυτό το αυθεντικό «πραγματικό», το υποβάλλει στη δική του σκοπιμότητα, όχι μόνο αισθητική. Παρά ταύτα, διατηρεί μια πραγματολογική αλήθεια, μας υποβάλλει ένα γνωστικό αντικείμενο από το οποίο κάτι έχουμε να μάθουμε.

Κι αυτό συμβαίνει, βέβαια, όταν η εν λόγω σκοπούμενη πραγματικότητα μας είναι απόμακρη, μας είναι ξένη. Ξένη ήταν, και εξακολουθεί να είναι, για παράδειγμα, η πραγματικότητα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Πέρα από τις επιστρώσεις οριενταλιστικών ψευδαισθητικών φακών του παρελθόντος, πέρα από τις ιδεολογικές και πολιτικές επιχρίσεις τής εν λόγω πραγματικότητας, η Κίνα παραμένει μια άγνωστη. Ο κινηματογράφος της βέβαια, και όχι μόνο, έχει κάνει τελευταία γενναία εξωστρεφή ανοίγματα, το στίγμα της καθημερινής ζωής αυτής της χώρας, η θερμοκρασία του «νεορεαλισμού» της όμως παραμένουν ακόμη για μας πράγματα ανεύρετα, πράγματα που είτε θέλουμε να τα κρίνουμε ή να τα επαινέσουμε (;) θα πρέπει πρώτα να τα γνωρίσουμε πέρα από τους οποιουσδήποτε παραμορφωτικούς φακούς, αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό.

Η ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου Λιν Ζιανζέ Σύντομη ιστορία μιας οικογένειας, που προβλήθηκε στο φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας, και τώρα παίζεται στους κινηματογράφους, μάς δίνει την ευκαιρία για μια τέτοια δοκιμή και δοκιμασία, όπου δηλαδή μπορούμε να ανακαλύψουμε τη «χαρά» του πραγματικού παραμερίζοντας (όμως αυτό είναι μόνο σχήμα λόγου) τα πέπλα της κινηματογραφικής αισθητικής. Πράγμα δύσκολο εξάλλου. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια «γης απέραντη, αθάνατη και πρώτη», που έλεγε και ο ποιητής μας, με έναν αχανή χάρτη όπου πρέπει να κατατοπιστούμε και όπου η πολυμορφία (για να μην πούμε η αντίφαση) αποτελεί τον κανόνα. Έχουμε να κάνουμε όμως και με ένα συγκεντρωτικό, ολοκληρωτικό καθεστώς που ευνοεί την ανετότερη κωδικοποίηση κάποιων στοιχείων, ενώ, παράλληλα, με τη λογοκρισία του, αφαιρεί από το βάθος πεδίου εκείνα που δεν ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντά του (δεν λέμε την ιδεολογία του σκοπίμως).

Το τελευταίο ψέμα (1958)

από Νίκος Μακαρόνας

Το 1958 ο Μιχάλης Κακογιάννης σκηνοθετεί «το τελευταίο ψέμα» σε δικό του σενάριο με πρωταγωνίστρια την Έλλη Λαμπέτη. Πρόκειται για μία καθαρά δραματική ταινία, η οποία όχι μόνο στέκεται μακριά από το μελόδραμα της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής, αλλά, αντιθέτως, πατώντας στα χνάρια του σύγχρονου Ιταλικού νεορεαλισμού και αξιοποιώντας την ιδιαιτερότητα της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας αγγίζει το όριο της ποίησης. Τη φέρνω στη μνήμη μου κάθε τέτοια εποχή, παραμονές Δεκαπενταυγούστου, ακριβώς λόγω του θέματος που πραγματεύεται. Θα την μοιραστώ εδώ έτσι όπως έχει εγγραφεί στη μνήμη μου, σαν μια διαδοχή από εικόνες..

Το πρώτο πλάνο συλλαμβάνει πανοραμικά μια μεγαλοαστική αθηναϊκή έπαυλη. Τραπεζάκια απλωμένα στη μαρμάρινη βεράντα στρωμένα με τσόχα. Οι κυρίες επιδίδονται απερίσπαστα στη χαρτοπαιξία. Κάπου στα ενδότερα μια ομάδα νεαρών πλήττει και αναζητεί να αποδράσει. Εκτός από τη Χλόη, την εντυπωσιακή κόρη της οικογένειας Πέλλα, στην οποία ανήκει η έπαυλη. Αυτή επαγρυπνεί να διαφυλάξει τα προσχήματα: παρίσταται και εισπράττει επαίνους για τη φινετσάτη εικόνα της, κάπου κάπου φλερτάρει τηλεφωνικά με τον πλούσιο γαμπρό που την πολιορκεί, υποκρίνεται την ατσαλάκωτη και επινοεί τρόπους για να διαφυλάξει το κύρος της οικογένειας, κόλπα που σκεπάζουν τη σοβούσα παρακμή: το γεμάτο με νερό μπουκάλι του ουίσκι που πέφτει τάχα μου και σπάει, η μόνη παραφωνία στην απόλυτα ελεγχόμενη σιωπή!

Σε παράλληλο γκρο πλαν, ένας μεσόκοπος άντρας σκυμμένος στα χαρτιά του ασφυκτιά. Ο περιστρεφόμενος ανεμιστήρας είναι η μόνη κίνηση μέσα στο καταθλιπτικά στατικό περιβάλλον. Είναι ο πατέρας της Χλόης, ο οποίος βιώνει το αδιέξοδο της επικείμενης χρεωκοπίας.

Η Χλόη μαθαίνει τα νέα και καλλωπίζεται για να αποδράσει στα στέκια της μεγαλοαστικής κοινωνίας αποφασισμένη να διαφυλάξει το όνομα της οικογένειας που καταρρέει. Ξενυχτάει στο πλάι του υποψηφίου γαμπρού και εκεί συμβαίνει το πρώτο «θαύμα», η συνάντηση με τον Γαλανό, έναν έμπορο έργων τέχνης, τον άνθρωπο που θα κοιτάξει για πρώτη φορά βαθιά μέσα της. Η Χλόη αντιστέκεται, υποκρίνεται απάθεια και αδιαφορία στο ερωτικό σκίρτημα που νοιώθει γι αυτόν. Όμως η πραγματικότητα ανοίγει μέσα της δρόμους, οι οποίοι θα την οδηγήσουν σταδιακά στο αληθινό θαύμα.

Βιμ Βέντερς, «Υπέροχες Μέρες», 2023.

από Δήμητρα Σταύρου

Οι άνθρωποι, που έχουν μάθει να μιλούν με τη σιωπή, ονειρεύονται. Τα όνειρά τους, όμως, δεν τους οδηγούν πάντα κάπου με έναν τρόπο προαναγγελίας, όπως είθισται να απαιτείται στις μέρες μας. Τα όνειρα μεταφράζουν όσα ζήσαμε. Τα μεταφράζουν με έναν αξιακό τρόπο ιδιόμορφο, όχι ασπρόμαυρο, όπως επίσης στις μέρες μας διατυμπανίζεται. Τα όνειρα δι-ερμηνεύουν όσα ζήσαμε, αποκαλύπτοντας κάτω από τη λεπτή επικάλυψη του
ασπρόμαυρου μία τέλεια συν-ύπαρξη: μια συν-κίνηση των αποχρώσεων του φωτός. Η σκιά και το φως. Από την πρώτη στιγμή οι λέξεις αυτές διατρέχουν την ταινία που θα ήθελα να σας περιγράψω. 

Λυπάμαι τόσο που δεν έχω γνώσεις κινηματογράφου. Γνώσεις που θα με βοηθούσαν να καταλάβω λίγο παραπάνω την τελευταία ταινία του Βιμ Βέντερς με τίτλο «Υπέροχες Μέρες». Για αυτήν την ταινία θα σας πω, φορώντας τα δικά μου ματογυάλια και, παρακαλώ, μη διαβάσετε το κείμενό μου ως μία ανάλυση –δεν θα μπορούσα άλλωστε να κάνω κάτι τέτοιο–, διαβάστε το ως πρόταση ανάγνωσης και κυρίως ως εγκάρδια πρόσκληση για άλλες αναγνώσεις, με άλλα γυαλιά, με έμφαση σε άλλα σημεία, σίγουρα με πληρέστερες γνώσεις.

Ο Χιραγιάμα, ένας μεσήλικας Ιάπωνας, εν τη ακτημοσύνη του βιοπορίζεται ως καθαριστής
δημοσίων αποχωρητηρίων στο Τόκυο. Παρατηρούμε την καθημερινότητά του κοντά σε
ανθρώπους παρομοίως ταπεινούς. Ξυπνά ξημερώματα, μαζεύει το φούτον, το στρώμα του,
από το πάτωμα του μικροσκοπικού του σπιτιού, ποτίζει στοργικά (χαϊδεύοντας σχεδόν) τα
μπονζάι-φυτά του, νίβεται και ξυρίζεται και ξεκινά για τη δουλειά. Λεπτομέρειες πολύτιμες,
αν και εξίσου ταπεινές, συντροφεύουν την αρχή της μέρας του: για παράδειγμα, η γυναίκα
που καθημερινά μαζεύει τα ξερά φύλλα του σοκακιού · το ρολόι χειρός που ο Χιραγιάμα
αφήνει σπίτι φεύγοντας για τη δουλειά και περιμένει να το φορέσει μία φορά την
εβδομάδα, στο ρεπό του· το καθημερινό του κοίταγμα ψηλά στον ουρανό, βγαίνοντας από
την πόρτα· η εργατική γειτονιά του, παλαιάς εποχής, «ταπεινή και καταφρονεμένη». Οι
επαναλήψεις δεν μας οδηγούν σε μονοτονία, αλλά σε λεπτομερέστερη παρατήρηση, σε
ενεργοποίηση των αισθήσεών μας.

Οι 100 ταινίες που πρέπει να δω πριν κλείσω τα μάτια μου…

από  

ΓΑΝΩΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

Με αφορμή την απονομή των Όσκαρ, μία παράθεση των 100 ταινιών, οσκαρικών και μη, που πρέπει να δει κάθε φίλος του κινηματογράφου, οι οποίες απευθύνονται στο ευρύ κοινό.


Πέφτω συνέχεια πάνω σε λίστες ταινιών με ευφάνταστους τίτλους, όπως “οι καλύτερες όλων των εποχών” ή “οι αγαπημένες μου ταινίες”. Ακόμα κι αν αυτές προέρχονται από δυνατά ονόματα του χώρου, φοβάμαι πως δεν έχουν απόλυτη αξία, γιατί συνήθως δεν αφορούν άμεσα το ευρύ κοινό, αλλά μια ελίτ σινεφίλ.



Ως επαγγελματίας κριτικός, δεν είναι μεν σκοπός μου να αποστερήσω τον εαυτό μου από αυτή την “ελίτ”, αλλά δεν θα επιβαρύνω το κοινό με ακόμα μία λίστα γεμάτη ταινίες που δεν θα κάτσει να δει ποτέ του, ή ταινίες που άρεσαν σε εμένα ειδικά. Έτσι, κατέληξα, αφού δεν ήθελα να αντισταθώ στον πειρασμό να παρουσιάσω κι εγώ μια ευφάνταστη λίστα ταινιών, να κάνω ένα κοσκίνισμα στην ιστορία του σινεμά, και να καταλήξω σε εκατό επιλογές που ένας απλός, οποιασδήποτε σινεφίλ, δεν πρέπει να χάσει ποτέ και για τίποτα.

Η λίστα γίνεται με κριτήρια απλά: το ενδιαφέρον που μπορεί να έχει μια ταινία για ένα μαζικό κοινό, και τη σημαντικότητα ενός έργου που άντεξε ή φαίνεται ότι θα αντέξει στον χρόνο (για αυτό και είναι δύσκολο να συναντήσετε πολύ πρόσφατες παραγωγές). Έχετε υπόψιν ότι μέσα σε μια αφαιρετική λογική δεν υπάρχουν σίκουελ (οι σειρές εκφράζονται από το πρώτο τους μέρος), δύσκολα – αλλά όχι απαγορευτικά – μπαίνει ένας σκηνοθέτης δεύτερη φορά (ειδικά αν το σύνολο της δουλειάς του εκφράζεται μέσα από μία χαρακτηριστική ταινία), και να επιμείνω ότι δεν είναι η λίστα των προσωπικών μου αγαπημένων (πού είναι, π.χ., ο Eisenstein;)

Ένα δεύτερο υπόψιν είναι ότι η λίστα αυτή έχει αναθεωρηθεί από την πρώτη φορά που τη δημοσιοποίησα το 2009 στην προηγούμενη μου δουλειά, και ότι τα μίνι κείμενα που συνόδευαν τότε τις ταινίες, μπορείτε να τα δείτε κι εδώ απλά τοποθετώντας τον κέρσορα σας πάνω από τους τίτλους.

Αν θεωρήσουμε ως “έξοδο από τον λαβύρινθο” την πιο σημαντική ταινία όλων των εποχών – δηλαδή το νούμερο ένα της λίστας μας που αν το δεν έχετε δει καθυστερήστε την ύστατη στιγμή σας (…) – ας τραβήξουμε μαζί τον μίτο της Αριάδνης αντίστροφα… ώσπου να δούμε φως!

Poor Things: Εύπεπτο woke μανιφέστο

του Γιάννη Ξένου από το Άρδην τ. 128

Για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου θα διαβάσετε στο τεύχος 128 του Άρδην αναλυτική κριτική του Κ. Μπλάθρα, δεν μπορούμε όμως να μην εστιάσουμε στους λόγους για τους οποίους η ταινία τυγχάνει, από ένα κομμάτι των κριτικών και του κοινού, αποθεωτικής αποδοχής και θεωρείται από τα φαβορί των Όσκαρ. Ο Λάνθιμος έφτιαξε μια εύπεπτη ταινία σε σχέση με τις βαριές, κλειστοφοβικές, προηγούμενες ταινίες του, που ήταν για περιορισμένο κοινό. Στη νέα του ταινία φτιάχνει ένα μαζικό μανιφέστο του woke κινήματος με όλα τα βασικά υλικά: οι λευκοί άνδρες είναι ηλίθιοι, τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τον «αφυπνιστικό» αγώνα της ηρωίδας που στο τέλος θριαμβεύει. Η ταινία, επειδή έχει και χάπι έντ, ενθουσιάζει ένα συγκεκριμένο κοινό, καθώς, και ως προς τα τεχνικά της χαρακτηριστικά (π.χ. φωτογραφία), είναι καλή, ενώ οι «κριτικοί» μπορούν να προσθέσουν όση σάλτσα θέλουν για να πείσουν για τον χειραφετιτικό αγώνα της Μπέλας.

Παρόλα αυτά, όσο ντόρο και να κάνουν, δεν ξεφεύγει ότι η ταινία είναι επιφανειακή. Υποτίθεται ότι η συνείδηση της ηρωίδας περνά σε άλλο επίπεδο όταν, στο ταξίδι ενηλικίωσης στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, βλέπει για πρώτη φορά λιμοκτονούντες πρόσφυγες.

 Τι κάνει; Υπεξαιρεί ένα σημαντικό ποσό από τον φίλο της και το δίνει σε κάτι μούτρα ναύτες που την πείθουν (δεν είναι και δύσκολο) ότι θα τα διαθέσουν στους πρόσφυγες και φυσικά τα κρατούν για τον εαυτό τους.

Η ζωή, η θυσία, η αγιότητα

από π. Μιλτιάδης Ζέρβας

Ἡ τέχνη τοῦ κινηματογράφου εἶναι κοινὰ ἀποδεκτὸ πὼς ἔχει ἐπιτύχει νὰ περιγράψει καίριες πτυχὲς τοῦ ἀνθρωπίνου βίου μὲ τρόπο συναρπαστικὸ καὶ πρωτότυπο. Ἡ καλοσύνη, ἡ ὀμορφιά, ὁ ἔρωτας, τὸ δίκαιο, ἡ ἐλευθερία ἔχουν κινηματογραφηθεῖ σὲ πλήθος ταινιῶν μὲ εὐαισθησία καὶ λεπτότητα.

Παρὰ ταῦτα ἔχουμε τὴν αἴσθηση πὼς μεταξὺ τῶν χριστιανῶν ὑπάρχει μιὰ ἔντονη ἀμφισβήτηση γιὰ τὸ κατὰ πόσον ὁ κινηματογράφος θὰ ἦταν ἱκανὸς νὰ παρουσιάσει μὲ ἀκρίβεια καὶ γνησιότητα ὄψεις τῆς πνευματικότητας, ἔτσι ὅπως βιώνεται ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἄποψη αὐτὴ μοιάζει νὰ δικαιώνεται κατὰ τὴν παρακολούθηση πολλῶν «χριστιανικῶν ταινιῶν» οἱ ὁποῖες δὲν καταφέρνουν νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὴν ὑπερβολὴ ἢ τὴν ἠθικολογία. Ὑπάρχουν ὅμως μόνο αὐτὲς οἱ ταινίες;

Τὸ 2019 λίγο πρὶν οἱ κινηματογραφικὲς αἴθουσες κλείσουν τὶς πόρτες τους στὸ κοινὸ ἐξαιτίας τῆς πανδημίας, βρέθηκα μὲ μερικοὺς φίλους σ’ ἕνα μικρὸ σινεμὰ γιὰ νὰ δοῦμε μία ταινία ποὺ μᾶς εἶχε ἔνθερμα προταθεῖ. Ὅταν ἡ προβολὴ τελείωσε περασμένα μεσάνυχτα, μᾶς θυμάμαι νὰ βγαίνουμε ἀπὸ τὸν κινηματογράφο στὸν κρύο ἀέρα τῆς πόλης σιωπηλοὶ μὰ γεμάτοι. Κάποιοι εἶχαν τὰ μάτια ὑγρά, κάποιοι κουνούσαν τὸ κεφάλι, ἕνας φίλος εἶχε φωτίσει τὸ πρόσωπό του μ’ ἕνα χαμόγελο. Κι ἐκεῖ ἔξω ἀπὸ τὸν κινηματογράφο κυκλώσαμε, ἀρχίζοντας νὰ ἀρθρώνουμε λέξεις στὴν ἀρχὴ διστακτικά, μὰ μετέπειτα μὲ τρόπο χειμαρρώδη. Τότε ἄρχισαν νὰ προβάλλουν εἰκόνες, πρόσωπα, ἐντυπώσεις, ἐρμηνεῖες. Πόση ἀλήθεια χώρεσαν τὰ μάτια μας; Πόση ζωή; Πόση χαρά; Πόση ταπείνωση; Πόσο φιλότιμο; Πόση γενναιότητα; Πόσο πόνο; Πόση ἁγιότητα; Πόσο Πνεῦμα Θεοῦ πλήρωσε τὴν ψυχή μας;

Εἴχαμε παρακολουθήσει τὴν ταινία τοῦ Τέρενς Μάλικ «Μιὰ κρυφὴ ζωή».

Φραντς Γέγκερστετερ: 80 χρόνια από τον αποκεφαλισμό του

Σήμερα 9 Αυγούστου, κλείνουν τα 80 χρόνια από τον αποκεφαλισμό του Φραντς Γέγκερστέτερ, του Αυστριακού αντιναζιστή που αρνήθηκε να υπηρετήσει στον γερμανικό στρατό όταν κλήθηκε να στρατευθεί, επειδή πίστευε ότι να υπηρετήσει το ναζιστικό κράτος ήταν ασυμβίβαστο με τη χριστιανική πίστη. Η πατρίδα του είχε προσαρτηθεί στη ναζιστική Γερμανία με το “Ἀνσλους” από το 1938. Απλός αγρότης, φιλομαθής με στοιχειώδη μόρφωση, αντιστάθηκε μέχρι το τέλος, εκεί που υπέκυψαν άνθρωποι του πνεύματος.

Γεννήθηκε το 1907 και έζησε στο μικρό χωριό Σακτ Ράντεγκουντ κοντά στο Σάλτσμπουργκ της Άνω Αυστρίας. Χαρακτήρας ατίθασος και δυναμικός στα νιάτα του, ήταν πάντοτε πιστός αλλά τίποτα δεν έδειχνε ότι θα αφοσιωνόταν τόσο πολύ στη χριστιανική πίστη. Πράγμα που αποδόθηκε στην επιρροή της βαθιά πιστής συζύγου του Φραντσέσκα Σβάνινγκερ, με την οποία παντρεύτηκαν στις 9 Απριλίου 1936 (ΦΩΤΟ).

 Όμως, πιο αξιόπιστες είναι μαρτυρίες που αποδέχεται ο βιογράφος του Γκόρντον Τσαν, ότι η μεταστροφή του ανάγεται σε προγενέστερο διάστημα, όταν είχε φύγει κάποια χρόνια από το χωριό του για να εργαστεί σε μεταλλεία σιδήρου στο Άιζενερτζ. Η μεταστροφή αυτή οδήγησε και στο γάμο του, από τον οποίο απέκτησε τρεις κόρες: Τη Ροζαλία (1937), τη Μαρία (1938) και την Αλοϊσία (1940).

Ἡ πλήρης πραγματικότητα τῆς πνευματικότητας «ΑΝΤΡΕΪ ΡΟΥΜΠΛΙΩΦ»

από France Farago

Στὸ φεστιβὰλ τῶν Καννῶν τοῦ 1983, σὲ μιὰ τηλεοπτικὴ συζήτηση ποὺ ὀργάνωσε ἡ Ἀντέννα 2, ὁ Ταρκόφσκυ, ἐξομολογούμενος τὴ δυσφορία του μπροστὰ σ’ αὐτὴν τὴν πληθωρικὴ καὶ θορυβώδη ἐκδήλωση, ἐντόπιζε τὸ σύγχρονο κακό: τὸ χάος ἀνάμεσα στὴν ὑλικὴ πρόοδο καὶ στὴν ἀπουσία ἢ τὴ φτώχεια πνευματικῆς ζωῆς στὸ σύγχρονο ἄνθρωπο. Σ’ αὐτὴ τὴν ἔλλειψη ἔρχεται νὰ ἐγγραφεῖ ἡ χρήση ποὺ κάνει τῆς ἕβδομης τέχνης σὰν τῆς μυστικῆς ματιᾶς ποὺ ἐξευρενεῖ τὸ ἀόρατο. Προορισμένη νὰ μαντεύει καὶ νὰ αἰσθάνεται, νὰ προϋποθέτει τὴν ὑπεραισθητὴ παρουσία τοῦ Εἶναι, τοῦ Θεοῦ: αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο ποὺ ἀποδίδει στὴν τέχνη του, αὐτὸν τὸν προορισμὸ ἐπικαλεῖται. Ἔτσι δὲν ξαφνιαζόμαστε ποὺ τὸν βλέπουμε νὰ ἐφαρμόζει μὲσα στὴν ἀπουσία σύγχρονων εἰδώλων μιὰ τέχνη εἰκονικὴ μὲ σκοπὸ νὰ ἀποκαταστήσει τὴν ἀληθινὴ Εἰκόνα, γλώσσα ἀνυπόφορη στὸν ἐπίσημο ὑλισμὸ τῆς χώρας του ποὺ ἐξηγεῖ εὔκολα τὴ λογοκρισία ποὺ ἔπληξε τὸν Ἀντρέι Ρουμπλιώφ. Ἔτσι πρέπει νὰ διαβάσουμε τὰ ἔργα του –και ὁ «Stalker» δὲν εἶναι τὸ λιγότερο σπουδαῖο– σὰν μεσολαβήσεις, δρόμους ποὺ προσφέρονται σὰν ἐλπίδα.

Πορεία μέσα στὸ διάστημα καὶ πορεία μέσα στὸ χρόνο: ἔτσι μοιάζουν οἱ δυναμικὲς συντεταγμένες μιᾶς ἐσωτερικῆς πορείας, ὅπου μέσα ἀπὸ ὀκτὼ πίνακες ποὺ χρονολογοῦνται μὲ αὐξανόμενη πρόοδο, παρακολουθοῦμε τὶς περιπλανήσεις ἑνὸς μοναχοῦ ζωγράφου εἰκόνων, τοῦ Ἀντρέι Ρουμπλιώφ, στὴ μέση ἑνὸς ὑστερομεσαιωνικοῦ κόσμου ὅπου τὸ κακὸ καὶ ἡ κόλαση θυμίζουν τὴν κάθαρση τῆς σιωπῆς γιὰ νὰ ξαναβροῦμε, πέρα ἀπ’ τὸ πνεῦμα τῆς μετάνοιας, τὸν Λόγο ποὺ πάλι ἐνσαρκώνεται, ζωὴ ποὺ ἀποκαθίσταται στὴ δημιουργική της δύναμη. Φορέας μιᾶς ἀληθινῆς ὀντολογίας τοῦ φωτός, ποὺ ἀναλύεται στοὺς διαλόγους πάνω στὴ ζωγραφική, χῶρος τῆς ὁρατῆς ἐκδήλωσης τοῦ φωτὸς καὶ τῆς ἀόρατης οὐσίας τῶν πραγμάτων, πιὸ ἀρχαϊκὸς ἀκόμα ἀπὸ τὸν προφανῆ χριστιανισμὸ τοῦ ὁποίου εἶναι ὁ κήρυκας (ἴσως μὲ τὸ τέχνασμα τῆς στενῆς συγγένειας ἀνάμεσα στὴν αἰσθητικὴ τοῦ Ρουμπλιὼφ καὶ ἐκείνη τοῦ Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτη, ἂν καὶ ἤδη τὰ λόγια τοῦ Θεοφάνη τοῦ Ἕλληνα εἶναι διαποτισμένα ἀπὸ πλατωνικὲς ἀναμνήσεις), ὁ «Ἀντρέι Ρουμπλιὼφ» μοῦ φαίνεται ὅτι εἶναι στὴν πιὸ πλήρη ἔννοια τοῦ ὅρου ἔργο ἀποκατάστασης: ὀντολογικῆς ἀποκατάστασης ἑνὸς ἔκπτωτου κόσμου, ἀποκατάστασης τῶν δυνάμεων τῆς ἁρμονίας, τῆς ὁμόνοιας καὶ τῆς καλωσύνης ποὺ σταθερὰ ἐμπαίζονται ἀπ’ τὶς δυνάμεις τῆς καταστροφῆς, τοῦ κακοῦ καὶ τοῦ θανάτου.

Τι… παίζει σήμερα; «Αποδράσεις» από το σπίτι

Ταινίες, θεατρικές παραστάσεις, περιήγηση σε μουσεία, μουσική, τηλεοπτικές σειρές, βιβλία και άλλες προτάσεις για τις μέρες που πρέπει να μένουμε στο σπίτι.

Κινηματογράφος

Ταινίες που έχουμε προτείνει κατά καιρούς από τις σελίδες του περιοδικού, αλλά και νέες προτάσεις. Η… μεγάλη οθόνη της Κατιούσα “ανοίγει” με ένα “κλικ” στους παρακάτω συνδέσμους-εικόνες:

«Τα πέτρινα χρόνια» του Παντελή Βούλγαρη

Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών 

“Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο”

Μένουμε σπίτι με τρεις ταινίες του Γιάννη Οικονομίδη ελεύθερες στο διαδίκτυο

Ελεύθερες στο διαδίκτυο είναι οι ταινίες «Σπιρτόκουτο», «Ψυχή στο Στόμα» και «Μικρό Ψάρι» του Γιάννη Οικονομίδη, για να σου προσφέρουν cult κινηματογραφικές περιπέτειες.

Σπιρτόκουτο

Η ταινία είναι οικογενειακό δράμα, με πρωταγωνιστή τον Δημήτρη (Ερρίκος Λίτσης), ιδιοκτήτη μιας καφετέριας στον Κορυδαλλό. Όλα τα περιστατικά εκτυλίσσονται κατά την διάρκεια μίας καλοκαιρινής ημέρας με καύσωνα.

Ο Δημήτρης, με την βοήθεια του Γιώργου (Κώστας Ξυκομηνός) -αδελφού της συζύγου του Δημήτρη, Μαρίας (Ελένη Κοκκίδου)- συζητούν για ορισμένα επαγγελματικά σχέδια που έχουν από κοινού. Ο Γιώργος δηλώνει ότι αποχωρεί από αυτά και οι οι δύο άνδρες λογομαχούν. Όταν φεύγει ο Γιώργος, η Μαρία πλησιάζει τον Δημήτρη και αρχίζουν σε έντονο ύφος συζήτηση για τα ενήλικα παιδιά τους -τον Λουκά (Σταύρος Γιαγκούλης) και την Κική (Αγγελική Παπούλια)- ενώ του ανακοινώνει την γνώμη της ότι το επιχειρηματικό του σχέδιο θα αποτύχει. Λίγο αργότερα, η Μαρία, θυμωμένη από την κίνηση του Δημήτρη να χαστουκίσει την Κική, λογομαχεί για άλλη μία φορά μαζί του και του αποκαλύπτει ότι η Κική δεν είναι δικό του παιδί. Ο Δημήτρης σοκάρεται από την αποκάλυψη και φεύγει από το σπίτι.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας, ο Βαγγέλης (Γιάννης Βουλγαράκης), υπάλληλος στο κατάστημα του Δημήτρη, φέρνει στο σπίτι τον μεθυσμένο Δημήτρη που, υπό την επήρεια του ποτού, λέει ασυνάρτητα λόγια. Οι προσπάθειες να τον συνεφέρουν είναι άκαρπες. Τέλος, ο Δημήτρης εξουθενωμένος λέει στον Γιώργο ότι θα αναβάλουν τα σχέδιά τους.

Παίζουν: Ερρίκος Λίτσης, Ελένη Κοκκίδου, Λένια Σπυροπούλου, Γιάννης Βουλγαράκης, Κώστας Ξυκομηνός, Ιωάννα Ιβανούδη, Αγγελική Παπούλια.

Η Ψυχή στο στόμα

Ο Τάκης, υπάλληλος σε βιοτεχνία φωτιστικών και πατέρας ενός μωρού, χρωστάει λεφτά και δέχεται πιέσεις να πάρει την σαλεμένη αδελφή του σπίτι. Κυρίως όμως υπομένει την απιστία της γυναίκας του, την καφρίλα που τον περιβάλει στη δουλειά, και την μαυρίλα που του φορτώνει το αφεντικό του.

Παίζουν: Ερρίκος Λίτσης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Βαγγέλης Μουρίκης, Μαρία Ναυπλιώτου, Γιάννης Βουλγαράκης, Κώστας Ξικομηνός.

Το Μικρό Ψάρι

Ο Στράτος (Βαγγέλης Μουρίκης) όταν ήταν νέος διέπραξε ένα έγκλημα πάθους, με αποτέλεσμα να περάσει την μισή ζωή του στην φυλακή. Εκεί ο Λεωνίδας, μεγάλο κεφάλι στον υπόκοσμο, τον προστάτευε. Σε μια συμπλοκή ανάμεσα σε δύο συμμορίες ο Λεωνίδας σώζει την ζωή του Στράτου, κάτι που ο Στράτος δεν θα ξεχάσει ποτέ. Όταν αφήνεται ελεύθερος, βρίσκει μια νυχτερινή δουλειά σε αρτοποιείο, ενώ την ημέρα, μη μπορώντας να ξεχάσει την εγκληματική του ζωή, διαπράττει πληρωμένους φόνους δίνοντας όλα τα χρήματα στον, αδελφό πλέον, του Λεωνίδα, ο οποίος προγραμματίζει την απόδρασή του. Ο Στράτος αφοσιώνεται σε ένα και μόνο στόχο: την αποπληρωμή του χρέους του προς τον Λεωνίδα, αγωνιώντας για την ημέρα της απόδρασης του αδελφού του.

Δείτε εδώ online 70 ταινίες με θέμα την εκπαίδευση για προβληματισμό και συζήτηση

ΑΠ'Ο https://www.prologos.gr/

Urok – Το Μάθημα (2014)

https://www.youtube.com/watch?v=SCIQvmTMQr0

Σενάριο:  Kristina Grozeva, Petar Valchanov, Σκηνοθεσία:  Kristina Grozeva, Petar Valchanov, Πρωταγωνιστούν: Margita Gosheva, Ivan Barnev, Ivan Savov, Διάρκεια: 111′, Κατηγορία: Δράμα

Υπόθεση: Σε μια μικρή βουλγάρικη πόλη, η καθηγήτρια αγγλικών Nadezhda (Ελπίδα στα βουλγάρικα) αναζητεί επίμονα τον κλέφτη ανάμεσα στους μαθητές της για να του διδάξει ένα μάθημα ηθικής. Παράλληλα όμως αντιμετωπίζει με το σύζυγό της (ή μάλλον εξαιτίας του) σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Οι ατυχίες συσσωρεύονται, η μια κακή επιλογή διαδέχεται την άλλη και η ζωή της Nadezhda οδηγείται σιγά-σιγά στα άκρα. Στο τέλος, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ σωστού και λάθους δε θα είναι τόσο ξεκάθαρη.

La education prohibida – Η απαγορευμένη εκπαίδευση (2012)

https://www.youtube.com/watch?v=BPME2GHBe9s

Σενάριο: German Doin, Julieta Canicoba, Veronica Guzzo, Juan Vautista, Σκηνοθεσία: German Doin, Πρωταγωνιστούν: Santiago Magarinos, Amira Adre, Nicolas Valenzula. Διάρκεια: 145΄, Κατηγορία: Ανεξάρτητο Ντοκιμαντέρ

Υπόθεση: Η Απαγορευμένη Εκπαίδευση (La Educacion Prohibida) περιγράφει ποικίλες εναλλακτικές πρακτικές εκπαίδευσης και αντισυμβατικά σχολεία στη Λατινική Αμερική και την Ισπανία και περιλαμβάνει εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, όπως η λαϊκή επιμόρφωση, το σύστημα Μοντεσσόρι, η προοδευτική εκπαίδευση, η εκπαίδευση Βάλντορφ, η κατ’ οίκον διδασκαλία. Χωρίζεται σε 10 θεματικά επεισόδια, που το καθένα παρουσιάζει μια διαφορετική πτυχή της εκπαίδευσης στο πλαίσιο του σχολείου και έξω από αυτό. Τα θέματα περιλαμβάνουν την ιστορία του σχολικού συστήματος, την εξουσία και δύναμη στα σχολεία, την αξιολόγηση και το διαχωρισμό των μαθητών, την κοινωνική λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και το ρόλο των εκπαιδευτικών και των οικογενειών. Η ταινία περιέχει σχεδόν 30 λεπτά κινουμένων σχεδίων και μια φανταστική δραματοποιημένη ιστορία που συνδέει τα επεισόδια.

Después de Lucía – Μετά τη Λουκία (2012)

https://www.youtube.com/watch?v=D0pveTvIeZw

Σενάριο: Michel Franco, Σκηνοθεσία: Michel Franco, Πρωταγωνιστούν: Tessa Ia, Hernán Mendoza, Gonzalo Vega Jr., Διάρκεια: 103′, Κατηγορία: Δράμα

Υπόθεση: Έξι μήνες μετά τον θάνατο της συζύγου του σε τροχαίο, ο Ρομπέρτο και η έφηβη κόρη του, Αλεχάντρα, κάνουν ένα καινούριο ξεκίνημα μετακομίζοντας στην πόλη του Μεξικού. Πατέρας και κόρη προσπαθούν ο καθένας να ξεπεράσει το πένθος του με τον δικό του τρόπο. Όσο ο πατέρας παραμένει απρόσιτος, η κόρη αρχίζει να συναναστρέφεται με μια μάλλον επικίνδυνη παρέα στο καινούριο της σχολείο. Η Αλεχάντρα θα γίνει σταδιακά το θύμα μιας ολοένα και πιο απάνθρωπης συμπεριφοράς από τη μεριά των συμμαθητών της, χωρίς να τολμάει να αντιδράσει ή να μοιραστεί κάτι από την προσωπική της κόλαση με τον πατέρα της.

Monsieur Lazhar – Ο εξαιρετικός κύριος Λαζάρ (2011)

https://www.youtube.com/watch?v=CW4j8yC1MUU

Σενάριο: Philippe Falardeau, Evelyne de la Chenelière, Σκηνοθεσία: Philippe Falardeau, Πρωταγωνιστούν: Mohamed Fellag, Sophie Nélisse, Émilien Néron, Διάρκεια: 94′, Κατηγορία: Δράμα

Υπόθεση: Η ιστορία ενός Αλγερινού πρόσφυγα που πιάνει δουλειά ως δάσκαλος σ’ ένα δημοτικό σχολείο, όπου η προκάτοχος της θέσης του αυτοκτόνησε. Αγαπώντας τη δουλειά του, κάνει τα πάντα για να συμπαρασταθεί στους μικρούς μαθητές και να τους στηρίξει μετά το σοκ της απώλειας της δασκάλας τους. Μόνο που κανείς δεν γνωρίζει ότι κι ο ίδιος μπορεί από στιγμή σε στιγμή να απελαθεί.

Δεν είναι μόνο το «Contagion»: Πέντε ταινίες για φονικές επιδημίες (και καραντίνα)

Εμπίπτουν στην κατηγορία θρίλερ επιστημονικής φαντασίας κι έχουν κοινό σημείο τον τρόπο που αντιδρούν οι άνθρωποι μπροστά σε μια μεγάλη απειλή.

• NewsroomHuffPost Greece

TWITTER

Κι όμως, δεν είναι μόνο το «Contagion», η ταινία του Στίβεν Σόντερμπεργκ με θέμα μία φονική πανδημία που επανήλθε στην επικαιρότητα λόγω κορονοϊού (προτού καν κηρύξει ο ΠΟΥ πανδημία). 

Ταινίες με ανάλογο θέμα και κάθε πιθανή εκδοχή όσον αφορά το που και πως ξεσπάει μία επιδημία, έχουν γυριστεί αρκετές. Το ενδιαφέρον είναι ότι ανεξαρτήτως ύφους και σκηνοθετικής προσέγγισης, το σημείο σύγκλισης σε κάθε περίπτωση είναι η καταγραφή της αντίδρασης μπροστά σε μία θανατηφόρα απειλή -τόσο του κάθε ένα ξεχωριστά για τον εαυτό του και τους δικούς του ανθρώπους, όσο και μαζικά. 

«Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ» (2013)

Ένας υπάλληλος των Ηνωμένων Εθνών, ο Τζέρι Λέιν (Μπαντ Πιτ), ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, σε έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο, προκειμένου να σταματήσει μια θανατηφόρα πανδημία που μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε επιθετικά ζόμπι. Ο ιός, όμως, εξαπλώνεται ραγδαία σε όλα τα πλάτη και μήκη του κόσμου με αποτέλεσμα να απειλούνται άμεσα με ανατροπή στρατοί και κυβερνήσεις, αλλά και με αποδεκατισμό η ίδια η ανθρωπότητα.

cineρήξη: Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς

του Κωνσταντίνου Μπλάθρα από την Ρήξη φ. 158

Μιας και μιλάμε για μελόδραμα, ας έρθουμε στα δικά μας. Ο Γιάννης Οικονομίδης που έγινε γνωστός για την ωμότητα που περιγράφει τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, σε μια κοινωνία σαν την ελληνική, που καταρρέει από τον ανελέητο βομβαρδισμό των «εκσυχρονισμών»-δυτικοποίησης, επιστρέφει με ένα ιδιόρρυθμο έως κωμικό μελόδραμα, «λυρικής» ωμότητας. Θα’ λεγε κανείς πως εκεί που ο Αϊνούζ γίνεται σύμμαχος των γυναικών του, ο Οικονομίδης κηρύττει (έχει κηρύξει προ πολλού δηλαδή) τον πόλεμο στην ελληνική κοινωνία. Με την ανταποδοτική σφοδρότητα μάλιστα, που η ίδια η ελληνική κοινωνία διεξάγει τον πόλεμο εναντίον του εαυτού της. Αν μη τι άλλο, στον Οικονομίδη θα πρέπει να αναγνωρίσουμε κάτι, που λείπει από τις ταινίες άλλων σκηνοθετών της νεώτερης γενιάς, τους χαρακτήρες μιας κοινωνίας που μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε, έστω κι αν δεν μας αρέσει το πρόσωπό τους – εικόνα φανερή ή μύχια του δικού μας προσώπου. Υπάρχουν βέβαια δύο τρόποι να δει κανείς τα ανθρώπινα: ο καλός λογισμός και ο κακός. Ο Τσιώλης, φερ’ ειπείν, είχε πάρει τον καλό, ο Οικονομίδης πιάνει τον κακό.

Ο Ηρακλής Σκυλογιάννης είναι εργοστασιάρχης-επιχειρηματίας κάπου στην επαρχία, ο Μάνος είναι τραγουδιστής-φίρμα, επιχειρηματίας κι αυτός του τοπικού σκυλάδικου. Λακέδες, μπράβοι, γκόμενες είναι η –νυχτόβια κυρίως– ζωή τους. Κι από κοντά οι μανάδες των δύο – το τι έχει τραβήξει αυτή η δόλια η «Ελληνίδα μάνα» στο ελληνικό σινεμά, είναι παροιμιώδες. Η Όλγα από την άλλη, σύζυγος του Ηρακλή, θα γίνει το μήλον της έριδος, αφού τα φτιάχνει με τον Μάνο. Αναμενόμενο. Ο τραγουδιστής-επιχειρηματίας είναι πιο γοητευτικός –στον χάρτινο κόσμο των (φαλλοκρατικών ή των κινηματογραφικών) κλισέ πάντα– από έναν σκέτο επιχειρηματία, «ολίγον» μαφιόζο. Τα πράγματα βράζουν, όπως καταλαβαίνετε, ως τη στιγμή που το ανόσιο αυτό μείγμα θα εκραγεί.

Τη δραματική μεθόδευση της ιστορίας της ταινίας σαν μια χύτρα που σιγοβράζει μέχρι την τελική έκρηξη την ξέρει καλά ο Οικονομίδης και την υπηρετεί με μαστοριά, όπως και στις υπόλοιπες ταινίες του. Εδώ όμως προστίθεται κάτι ακόμα, όπως και στο Μικρό ψάρι (2014) άλλωστε: ο χάρτινος κόσμος των «παλπ-φίξιον». Η ταινία φοράει τα γυαλιά μιας κινηματογραφοφιλίας, που τόπους τόπους παραμορφώνουν την εικόνα. Η πραγματικότητα έτσι δεν είναι απλώς η τριγύρω μας πραγματικότητα, αλλά συμφύρεται με τις εικόνες που έχουμε δει στο σινεμά. Η ταινία δηλαδή επιχειρεί μια κινηματογραφική έξοδο μέσα από το σελιλόιντ. Είναι αλά Κοέν, είναι αλά Ταραντίνο, θα σας γελάσω. Πάντως, «κολυμπάει το μοσχάρι στο αίμα» κατά την παλιά ρήση των λαϊκών προφητειών. Κι ας είναι, κατά πρόθεση και μέχρι εκείνη την ώρα, κωμωδία το έργο. Κι ας έχουν τα αιματοκυλίσματα των Κοέν ή του Ταραντίνο μιαν άλλη, κάπως πιο αταβιστική σχέση με τον φόνο, που η αμερικανική κοινωνία, ως κοινωνία πιστολέρο, την έχει, ενώ η ελληνική κοινωνία, αν μη τι άλλο ως μεσογειακή, δεν την έχει.

ΟΙ ΕΡΕΘΙΣΜΕΝΟΙ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΕΣ....

Ίσως κάποιοι από εσάς να έχουν δει την ταινία με τον τίτλο : ‘Η Ατιμασμένη’ (Πρωτότυπος τίτλος: La Ciociara), είναι μία ιταλική δραματική ταινία παραγωγής 1960 σε σκηνοθεσία Βιττόριο ντε Σίκα. Στην ταινία πρωταγωνιστεί η Σοφία Λόρεν στο ρόλο της χήρας Τσεζίρα, ενώ στο ρόλο της κόρης της Ροζέτα εμφανίζεται η δωδεκάχρονη Ελεονώρα  Μπράουν. Η ερμηνεία της Λόρεν, της χάρισε το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου και το βραβείο της καλύτερης ηθοποιού στο Φεστιβάλ των Καννών.. Η ταινία αφηγείται γεγονότα που σχετίζονται με την απόβαση των γαλλικών στρατευμάτων στην Σικελία το 1943, γεγονότα που ονομάστηκαν ‘Μαροκινάτες’. Τι ήταν αυτές, θα το διαβάσετε στο άρθρο που ακολουθεί.

Άρθρο του  Andrea Cionci                                                                                        

Μετάφραση & σχόλια:  Ιωάννης Αυξεντίου

 

Η εφημερίδα μας το είχε αναγγείλει στις 6 του περασμένου Μαΐου και η Ένωση  Θυμάτων  των  ‘Marocchinate’  υπό την προεδρία του Emiliano Ciotti κατέθεσε, μέσω του δικηγορικού γραφείου του δικόγορου Luciano Randazzo, μήνυση εναντίον της Γαλλίας για τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν από τις γαλλικές αποικιακές δυνάμεις εις βάρος των Ιταλών πολιτών κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η μήνυση κατατέθηκε  στην εισαγγελία του Φροζινόνε και της  Λατίνα , στην στρατιωτική εισαγγελία της Ρώμης, στην Γενική Διοίκηση των Καραμπινιέροι και  στη γαλλική πρεσβεία. 

Υπήρξαν 300.000  βιασμοί Ιταλών γυναικών και παιδιών που έγιναν από το 1943 έως το 1944 από τα αποικιακά στρατεύματα του Cef (Corp Expeditionnaire Français) αποτελούμενα κατά  60% από αποικιακά στρατεύματα (Μαροκινούς, Αλγερινούς και Σενεγαλέζους) και το υπόλοιπο από Ευρωπαίους Γάλλους. Σε αυτούς τους βιασμούς προστέθηκαν συχνά αφάνταστα βασανιστήρια και στυγερές δολοφονίες, τόσο των θυμάτων όσο και όλων εκείνων που προσπάθησαν να αντισταθούν. Μετά εμφανίστηκαν πολλά αφροδίσια νοσήματα σε βαθμό που αποτέλεσαν υγειονομικό κίνδυνο, όπως προκύπτει από την κοινοβουλευτική ερώτηση της κομμουνίστριας βουλευτού Maria Maddalena Rossi τον Απρίλιο του 1952 [Σ.τ.Μ. Είχε ήδη ξεκινήσει ο Ψυχρός Πόλεμος οπότε προφανώς η αριστερή βουλευτής δεν είχε πρόβλημα να αναφερθεί στις βιαιότητες των πλέον ‘εχθρών’ δυτικών). 

Οι πρώτες βιαιότητες πραγματοποιήθηκαν μετά την απόβαση στη Σικελία, όπου οι Mαγκρεμπίνοι του 4° Τabor βίασαν γυναίκες και παιδιά στο Capizzi. Μετά το σπάσιμο της Γραμμής Gustav, στην  Ciociaria η βαρβαρότητα έφθασε στην αποκορύφωσή της, όμως οι βιασμοί συνεχίστηκαν μέχρι την Τοσκάνη. Δεν επρόκειτο λοιπόν για τις ‘μόνον’ 50 ώρες πλήρους ατιμωρησίας που χορηγήθηκαν στους Goumiers, όπως έλεγε το διάγγελμα του στρατηγού τους Juin, αλλά για έναν ολόκληρο χρόνο.

Αν και είναι γνωστές οι αφίσες που τύπωσε το φασιστικό κόμμα, ορισμένες σχεδιασμένες από τον εικονογράφο Gino Boccas που γενικά προειδοποιούσαν τον πληθυσμό για τον κίνδυνο από τα έγχρωμα συμμαχικά  στρατεύματα, ο αντιστασιακός (αριστερός) ιστορικός Bruno D’Epiro  διηγείται ότι, ήδη πριν από την μάχη της Esperia ένα γερμανικό αναγνωριστικό αεροπλάνο είχε ρίξει πάνω στα βουνά Aurunci φυλλάδια που παρακινούσαν τον πληθυσμό να φύγει για να σωθεί από τις προβλεπόμενες βιαιότητες των βόρειο-αφρικανικών στρατευμάτων. Πολλά παιδιά εκκενώθηκαν από την Εθνική  Ρεπουμπλικανική Φρουρά και στάλθηκαν στις κατασκηνώσεις στο Ρίμινι, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Ciociaria, κουρασμένο από τον πόλεμο, περιορίστηκε να περιμένει, παραιτημένο, το πέρασμα των ‘απελευθερωτών’.

Σύμφωνα με την καταγγελία, φαίνεται αδιαμφισβήτητο ότι από την πλευρά του ιταλικού κράτους δεν έχει ποτέ υιοθετηθεί πρωτοβουλία προκειμένου να ζητηθεί η τιμωρία των μαροκινής καταγωγής στρατιωτών για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο ιταλικό έδαφος, ιδίως στην επαρχία του Φροζινόνε και της Λατίνα. 

Κερκ Ντάγκλας: αυτός ήταν ο «Σπάρτακος»

Ο Κερκ Ντάγκλας έφυγε από τη ζωή καθώς συμπληρώνονται εξήντα χρόνια από την κυκλοφορία της ταινία «Σπάρτακος» – μια χολιγουντιανή υπερπαραγωγή που κατεδάφισε την αντικομμουνιστική υστερία του Μακαρθισμού.

Του Άρη Χατζηστεφάνου

«Σκλάβοι ήσασταν και σκλάβοι θα παραμείνετε. Η φρικτή ποινή της σταύρωσης όμως θα αρθεί αν υποδείξετε τον σκλάβο που ονομάζεται Σπάρτακος, ζωντανό ή νεκρό» «Σπάρτακος» 1960

Θα μπορούσε ποτέ το Χόλιγουντ να δώσει περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια (σε σημερινές τιμές) για να παρουσιάσει το έργο ενός φυλακισμένου κομμουνιστή συγγραφέα, διασκευασμένο για τη μεγάλη οθόνη από έναν κομμουνιστή σεναριογράφο, ο οποίος είχε περάσει 11 μήνες στη φυλακή για την πολιτική του δράση; Και αν το έκανε θα ανέθετε τη σκηνοθεσία στον Στάνλεϊ Κιούμπρικ προσφέροντάς του μια πλειάδα ηθοποιών όπως ο Λόρενς Ολίβιε, ο Πίτερ Ουστίνοφ και ο Τόνι Κέρτις μαζί με περίπου 10.000 κομπάρσους;

Ο άνθρωπος που έδωσε σάρκα και οστά σε αυτό το σουρεαλιστικό σενάριο ήταν ο παραγωγός και ηθοποιός Κερκ Ντάγκλας με την ταινία του «Σπάρτακος». Αδιαφορώντας για το κυρίαρχο κλίμα Μακαρθισμού, το οποίο είχε οδηγήσει αρκετούς συναδέλφους του στη φυλακή, την οικονομική εξαθλίωση ή ακόμη και την αυτοκτονία, ο Ντάγκλας αποφάσισε να φέρει στη μεγάλη οθόνη το ομότιτλο βιβλίο του Χάουαρντ Φαστ.

Ο Φαστ είχε γράψει τον «Σπάρτακο» το 1950, ενώ βρισκόταν στη φυλακή γιατί αρνήθηκε να καταδώσει στις αρχές τα ονόματα όσων χρηματοδοτούσαν ένα ταμείο για τα ορφανά των Αμερικανών αναρχικών και κομμουνιστών που πολέμησαν στον Ισπανικό Εμφύλιο.

Ο άνθρωπος που θα μετέτρεπε το βιβλίο του Φαστ σε σενάριο για την ταινία είχε επίσης περάσει 11 μήνες στη φυλακή όταν αρνήθηκε να καταδώσει συναδέλφους του που είχαν σχέσεις με το κομμουνιστικό κόμμα των ΗΠΑ.

Ο Ντάλτον Τράμπο, γνωστός για το αντιπολεμικό αριστούργημα «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του», είχε αποφασίσει να μην ακολουθήσει τον δρόμο των μεγάλων ρουφιάνων όπως ο Ρόναλντ Ρίγκαν και ο Ηλίας Καζάν. Η απόφασή του τον έφερε στην κορυφή της διαβόητης «μαύρης λίστας» του Χόλιγουντ και συγκεκριμένα των δέκα κομμουνιστών σεναριογράφων που διώκονταν από τις αρχές και έβλεπαν τις πόρτες των μεγάλων στούντιο ερμητικά κλειστές.

Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων παραγωγών ο Κερκ Ντάγκλας αποφάσισε να προσλάβει τον Ντάλτον Τράμπο με ψευδώνυμο, γρήγορα όμως βρέθηκε αντιμέτωπος με μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις της ζωής του. Εν μέσω της αντικομμουνιστικής υστερίας αποφάσισε να αποκαλύψει ότι είχε αναθέσει σε δυο κομμουνιστές δημιουργούς μια από τις μεγαλύτερες παραγωγές στη μέχρι τότε ιστορία της βιομηχανίας του θεάματος.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ "ΠΑΡΑΣΙΤΑ"

του Σπύρου Γιανναρά

Μια άλλη άποψη. Είχα χρόνια να δω τόσο κακή ταινία, όσο τα Παράσιτα. Με τόσο αναληθοφανές, ψεύτικο και ρηχό σενάριο, μια ταινία καθ' όλη τη διάρκεια της οποίας αισθάνεσαι την αγωνία των δημιουργών της να εντυπωσιάσουν το κοινό, (épater la galerie, αυτή η μάστιγα του καιρού μας) να ικανοποιήσουν την ανάγκη του αδιάφορου θεατή για πρόκληση για την πρόκληση, για ένα κέντρισμα που θα τον βγάλει από την ανία του.

Κι όλο αυτό αμπαλαρισμένο με το πιο φανταχτερό περιτύλιγμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, του μίσους για τον πλούτο του άλλου, όλα τα ξεθυμασμένα αντικαπιταλιστικά κλισέ. Κι όταν προς το τέλος κορυφώνεται η αγωνία του "δημιουργού" ότι τα κλισέ του συρμού μπορεί να μην επαρκούν, η ταινία γυρίζει στο σπλάτερ και στην παλιά δοκιμασμένη συνταγή του χυμένου αίματος.

Τα Παράσιτα δεν είναι κινηματογράφος, δεν είναι τέχνη, είναι το παράσιτο της τέχνης, είναι διαφήμιση που καμώνεται την τέχνη ενώ αγνοεί και κατ' ουσίαν πλήττει βάναυσα το υπαρξιακό υπόβαθρο του έργου τέχνης. Σήμερα η διαφήμιση του εαυτού, η κολακεία του πλήθους και το ελαφρό παιχνίδι με τα μεγάλα και κρίσιμα, συλλήβδην με τα μικρά και ασήμαντα, αλλά επικαιρικά ζητήματα του καιρού μας, με δυο λόγια η πιο αβασάνιστη αναζήτηση της συνταγής πρωτοτυπίας και εντυπωσιασμού, δηλαδή η πνευματική ευκολία έχει σαρώσει τα πάντα.