Είναι ο πληθωρισμός ηλίθιε!

Του Δημήτρη Τσίρκα 

Επειδή αρχίσουν πάλι οι θρηνωδίες για την ήττα της δημοκρατίας και τον εκφασισμό της αμερικανικής κοινωνίας – ντροπή σας αχρείοι κοκινολαίμηδες – πάμε να δούμε κάποια προκαταρκτικά.

1. Στο γράφημα της εικόνας από το exit poll, θα δείτε ότι η πλειονότητα των φτωχών και μεσαίων οικονομικά Αμερικανών ψήφισαν Τραμπ. Αντιθέτως, Κ. Χάρις ψήφισαν οι πολύ φτωχοί (εισόδημα κάτω των 30.000 δολαρίων) και οι πιο ευκατάστατοι. Οι Δημοκρατικοί είναι πλέον το κόμμα των πλουσίων και των πολύ φτωχών, ενώ ο Ρεπουμπλικάνοι, τείνουν να γίνουν το κόμμα των εργαζομένων και της μεσαίας τάξης.

2. Γιατί συνέβη αυτό; Αν διαβάσετε τις αναλύσεις των Δημοκρατικών οικονομολόγων θα μείνετε με την εικόνα ότι η οικονομία πετούσε επί Μπάιντεν – υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, χαμηλή ανεργία, μεγάλη άνοδος στο χρηματιστήριο κλπ. Ο νομπελίστας Κρούγκμαν μάλιστα αναρωτιόταν από τις στήλες των NYT πώς είναι δυνατόν οι Αμερικάνοι να μη βλέπουν πόσο καλά πάει η οικονομία και να δηλώνουν δυσαρεστημένοι!

3. Έλα όμως που υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο που λέγεται πληθωρισμός. Την τετραετία Μπάιντεν ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 20,1% έναντι 7,1% την τετραετία Τραμπ. Μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι πραγματικοί μισθοί (σε όρους αγοραστικής δύναμης) μειώθηκαν κατά 2,14%, σύμφωνα με το US Bureau of Labor Statistics, ενώ επί Τραμπ είχαν αυξηθεί πάνω από 8% (αν και τους τελευταίους μήνες έχουν βελτιωθεί κάπως τα πράγματα).

4.Αυτό όμως είναι η γενική εικόνα, γνωρίζουμε ότι ο πληθωρισμός είναι και βιώνεται πολύ πιο βαριά από τα χαμηλά εισοδήματα, σε σχέση με τα υψηλά και τα μεσαία. Και ακόμα περισσότερα από αυτούς που δεν έχουν assets (μετοχές, ομόλογα ή ακίνητα) στην κατοχή τους, η αξία των οποίων ανατιμήθηκε σημαντικά.

5. Όλες οι μετρήσεις έδειχναν ότι η οικονομία ήταν το πρώτο κριτήριο ψήφου για τους πολίτες (40%) και εκεί ο Τραμπ είχε ξεκάθαρο προβάδισμα. Όπως είχε και στα περισσότερα επίδικα αυτών των εκλογών (ασφάλεια, μεταναστευτικό κλπ.). Αντιθέτως, η Χάρις είχε μεγάλο προβάδισμα στο ζήτημα των εκτρώσεων, αλλά μόνο με αυτό δεν κερδίζεις εκλογές.

6. Αν παρακολουθούσατε απλούς ψηφοφόρους που μέχρι πρόσφατα ψήφιζαν Δημοκρατικούς θα τους ακούγατε να λένε ότι είναι σε χειρότερη οικονομική κατάσταση και ότι οι Δημοκρατικοί προτιμούν να δίνουν δισεκατομμύρια για τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, αντί για τη δική τους στήριξη.

7. Αλλά ακόμα και στα πολιτισμικά θέματα, όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι η πλειονότητα των ψηφοφόρων δεν αποδέχεται τη ριζοσπαστική πολιτική των ταυτοτήτων που προτάσσουν οι Δημοκρατικοί. 

Επενδυτικά σοκ και κουραφέξαλα

Του Δημήτρη Τσίρκα 

Ο Τσίπρας χθες είπε ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα επενδυτικό σοκ αντίστοιχο της περιόδου Τρικούπη ή Βενιζέλου. Σωστή θέση, πλην όμως κοινότοπη. 

Είναι γνωστό το τεράστιο ετήσιο επενδυτικό χάσμα 10 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ που χωρίζει την ελληνική οικονομία από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. 

Κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα χρειάζεται 60 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιπλέον επενδύσεις για να αρχίσει να συγκλίνει με την Ευρώπη, άλλες τα ανεβάζουν στα 90. 

Από πού όμως θα μπορούσαν να προκύψουν αυτές οι επενδύσεις; 

Τρεις είναι οι πιθανές πηγές: από τις εγχώριες αποταμιεύσεις, από ξένες άμεσες επενδύσεις και από δανεισμό (ιδιωτικό και δημόσιο). Ας τις δούμε μία προς μία.

Πρώτον, η ακαθάριστη εθνική αποταμίευση στην Ελλάδα, η διαφορά δηλαδή ανάμεσα στο εθνικό προϊόν και στη συνολική κατανάλωση είναι η χαμηλότερη στον ανεπτυγμένο κόσμο, γύρω στο 10% του ΑΕΠ, ενώ ο ευρωπαϊκός μ.ο. πλησιάζει το 28%. 

Η δε καθαρή αποταμίευση είναι αρνητική (-3,1% του ΑΕΠ το 2022), δηλαδή δεν αρκεί να αποσβέσει ούτε το πάγιο κεφάλαιο που καταναλώθηκε σε έναν παραγωγικό κύκλο. 

Ο λόγος είναι απλός: το μεγάλο και διαχρονικό εμπορικό έλλειμμα της χώρας, που αντανακλά τη χαμηλή διεθνή ανταγωνιστικότητά της. Άρα, εγχώρια αποταμίεση δεν υπάρχει.

Σκέψεις για τον Χρήστο Γιανναρά

Του Δημήτρη Τσίρκα

Ο Γιανναράς «μετέφρασε» τη φαινομενολογία και τον υπαρξισμό στο ελληνικό συγκείμενο της Μεταπολίτευσης. Συνέδεσε την κριτική στον (καπιταλιστικό) ατομοκεντρισμό με την (ελληνική) Ορθοδοξία. 

Έθεσε στο επίκεντρο της θεολογίας/φιλοσοφίας του τη σχέση, σε μια εποχή που τα πρωτεία είχε το άτομο, είτε πρακτικά, μέσα από την επικράτηση του ηδονιστικού ατομισμού, είτε πολιτικά/φιλοσοφικά μέσα από την κρίση και αργότερα, την αποδρομή των μεγάλων αφηγήσεων. 

Ο Γιανναράς μίλησε για κοινότητα και πνευματικότητα σε μια συγκυρία ραγδαίας υποχώρησης και των δύο, τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. 

Στα δεξιά λόγω της επέλασης της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού, στα αριστερά εξαιτίας του εκφυλισμού του υπαρκτού σοσιαλισμού και της γραφειοκρατικής αποστέωσης των αριστερών κομμάτων και συνδικάτων. 

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που βρήκε ακροατήριο και στις δύο όχθες του ιδεολογικοπολιτικού ανταγωνισμού. Τα κείμενά του κάλυπταν κοινές ανάγκες, αν και προερχόμενες από διαφορετικές αφετηρίες. 

Έτσι, λειτούργησαν ως το έδαφος της σύγκλισης ανθρώπων από ανταγωνιστικούς χώρους σε αυτό που ονομάστηκε νεορθοδοξία. 

Η συσχέτιση, εκ μέρους του, της κοινότητας και της πνευματικότητας με την Ορθοδοξία υπήρξε καθοριστική για αυτή τη σύγκλιση, όπως και η κριτική του στη Δύση και στη δυτική φιλοσοφική παράδοση ή καλύτερα, ενός μέρους της. 

Ο αντιδυτικισμός και η υπεραξίωση του Βυζαντίου, η αποθέωση του ελληνικού εξαιρετισμού, αν και με τη μορφή της Ορθοδοξίας αντί της κλασσικής αρχαιότητας, εξασφάλιζαν κοινό από τα δεξιά. 

Από Δημήτρη Τσίρκα

Στην αρχή ήταν όλοι βέβαιοι ότι πρόκειται για παρωδία του Μυστικού Δείπνου, του Ντα Βίντσι και χειροκροτούσαν την εικονοκλαστικότητα του καλλιτεχνικού διευθυντή (Τομά Ζολί).

Μετά τις αντιδράσεις σε όλον τον κόσμο άλλαξαν τροπάριο: λάθος κάνετε, δεν είναι ο Μυστικός Δείπνος, είναι η Γιορτή των Θεών, του Jan Harmensz van Bijlert. Μα είναι δυνατόν να μην ξέρετε τον Jan Harmensz van Bijlert, αιδώς πλεμπαίοι! 

Το ότι ο πίνακας του Van Bijlert είναι μεταγενέστερος του Μυστικού Δείπνου, εμφανώς επηρεασμένος από αυτόν, αλλά και παντελώς άγνωστος στο ευρύ κοινό, δεν έχει σημασία.

Στη συνέχεια παραθέτουν δήλωση του Ζολί ότι δεν εμπνεύστηκε από τον Μυστικό Δείπνο αλλά από τους αρχαίους θεούς του Ολύμπου. 

Το ότι η εν λόγω περφόρμανς ήταν εμφανώς στημένη πάνω στον Μυστικό Δείπνο (είχε ακόμα και φωτοστέφανο) προφανώς θα ήταν τυχαίο. 

Το ότι όλος ο κόσμος γνωρίζει τον Μυστικό Δείπνο και η σκέψη του θα πήγαινε αυτόματά εκεί, όπως πήγε εξαρχής και η σκέψη των υποστηρικτών της περφόρμανς, ούτε αυτό έχει σημασία. 

H Χαμένη Άνοιξη του Στρατή Τσίρκα

Ο Στρατής Τσίρκας , γεννήθηκε σαν σήμερα στο Κάιρο, στις 23 Ιουλίου 1911. Συγγραφέας από τους αξιολογότερους πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Χατζηαντρέας (από παρατσούκλι του πατέρα του, Κώστα Χατζηαντρέα).

Αποσπάσματα από το μυθιστόρημά του «Χαμένη Άνοιξη» (Κέδρος 1976), που αναφέρεται στην Αποστασία, την κυβερνητική αστάθεια, τη δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα και γενικώς στο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα λίγο πριν την Χούντα του 1967.

Το απόσπασμα αναφέρεται στους ξένους και στις επιδιώξεις τους στην Αθήνα, μέσω των πρακτόρων τους εγχώριων και μη:

[…] Θέλουν τη Ελλάδα πόρνη να τους ανοίγει τα σκέλια στην ποδιά της Ακρόπολης να προμηθεύει μισοτιμής το ρίγος της αμαρτίας στις μαραγκιασμένες από τον πουριτανισμό ψυχές τους.
Μας θέλουν γκαρσόνια ταβερνιάρηδες μαστροπούς βαρκάρηδες επιβήτορες καμπαρετζήδες μπουζουξήδες χασισέμπορους αχ αμαν αμαν και συρτάκι αμε και Ζόρμπα δη Γκρηκ κι αυτοί ν’αρμέγουν τον τόπο το κρασί το λάδι τα πορτοκάλια τις ντομάτες τα ροδάκινα το βαμπάκι τα μάρμαρα το βωξίτη το λιγνίτη τα μεταλλεύματα και τον ιδρώτα του κόσμου.

Κοίτα που καταντήσαμε κάθε πολιτικός και κόκκινο φαναράκι στην πόρτα του και τ’όνομά του φωτισμένο σε ταμπελίτσα πλάι στο κουδούνι. Λουιζ Κλάρα Ρόζα Ντολόρες.

[…] Παραμερίστε διαφορές με Παπατζήδες ή Σβωλοτσιριμώκους, παράπονα και μνησικακίες για Λίβανους και Δεκέμβρηδες και λοιπά. Όλοι μαζί, όλοι μαζί, να σώσουμε τον τόπο, γιατί η Γερμανίδα λύσσαξε και θα τον ξεπατώσει….

[…] Σε άλλες χώρες που οι πολίτες ξέρουν τα δικαιώματά τους θα είχε αλλάξει από καιρό τέτοια κατάσταση. εδώ τα εδραιωμένα συμφέροντα, η μονοωλιακή εκμετάλλευση, τα «κλειστά επαγγέλματα» , το συνάλλαγμα που σπαταλιέται σε πολυτέλειες και αργομισθίες… Τετρακόσια χρόνια σκύβαμε το κεφάλι όταν σήκωνε τη φωνή κι ο τελευταίος αγάς. Ενάμιση αιώνα τώρα ελεύθερο κράτος κι ακόμη μας δυναστεύουν αγάδες κάθε λογής, από τον εισπράχτορα του λεωφορείου ως το διοοικητή της Εθνικής, απ’ τον Βαν Φλητ ως τους εξοχότατους της Πιουριφάι και Λαμπουίς, τους ανθύπατους της νέας Ρώμης στο κρατίδιο των Γραικύλων…

[…]Φοβάμαι πως δε θα την αποφύγουμε τη δικτατορία.
_ Γιατί τώρα τι έχουμε; ρώτησε ο Βάρναλης. Έχουμε δικτατορία των δωσίλογων με φερετζέ. Την παρουσιάζουμε για «αληθινή δημοκρατία». Και η δουλειά τους – δηλαδή η προδοσία του λαού – γίνεται. Καμαρώστε καθεστώς: πατημένο σύνταγμα, κυβέρνηση της μειοψηφίας, χιτλερική νομοθεσία, αστυνομοκρατία, παρακρατικοί δολοφόνοι, γερμανοντυμένοι «πατριώτες» και τα λοιπά…

***

Στρατής Τσίρκας (23 Ιουλίου 1911 – 27 Ιανουαρίου 1980)

Ο Στρατής Τσίρκας, το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Χατζηανδρέας, γεννήθηκε στο Κάϊρο το 1911.

Εγραψε ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα και είναι ένας από τους σημαντικότερους κριτικούς και μελετητές του έργου του Κ.Καβάφη. Σπούδασε στην Αμπέτειο σχολή και μετά την αποφοίτησή του εργάστηκε ως υπάλληλος στο Κάϊρο, στην Ανω Αίγυπτο και στην Αλεξάνδρεια.

Το 1930 γνωρίζεται με τον Καβάφη, έρχεται επίσης σε επαφή με το αριστερό κίνημα και εντάσσεται σ’ αυτό. Αναπτύσσει συνδικαλιστική δράση και οργανώνει αντι-ιμπεριαλιστικό κίνημα στην Ανω Αίγυπτο.

Οι εμπειρίες της επαφής του με τους ντόπιους και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους αποτελούν το υλικό για την ποιητική συλλογή του Φελλάχοι το 1937. Την ίδια χρονιά ταξιδεύει στο Παρίσι για να πάρει μέρος στο αντιφασιστικό συνέδριο συγγραφέων, εκεί, έχει επαφές με τους Νερούντα, Αραγκόν και Μπρεχτ. Μαζί με τον Λάγκστον Χιούγκ γράφoυν τον Ορκο στον δολοφονημένο ποιητή Λόρκα («να καταπολεμούμε την τυραννία και την καταπίεση όχι μόνο με τον λόγο αλλά και με τη ζωή μας»), ο οποίος υπογράφεται από τα περισσότερα μέλη του συνεδρίου.

Μετά από ένα σύντομο ταξίδι στην Τσεχοσλοβακία επιστρέφει στην Ελλάδα. Οι προσπάθειες του να έρθει σε επαφή με αντιφασίστες φίλους του που βρίσκονται στην παρανομία λόγω της δικτατορίας του Μεταξά, δίνουν το υλικό για μια ακόμη συλλογή ποιημάτων, Το λυρικό ταξίδι (1938).

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου η δράση του υπήρξε έντονη. Εντάχθηκε σε παράνομες αντιφασιστικές οργανώσεις, προσέφερε βοήθεια στους εξόριστους Ελληνες της Μέσης Ανατολής, συμμετείχε στην ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου. Παράλληλα, αρθογραφούσε σε διάφορα έντυπα και στην εφημερίδα της οργάνωσης που είχε τον τίτλο Ελλην. Το 1944 κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων Αλλόκοτοι άνθρωποι και άλλα διηγήματα, ενώ δύο χρόνια αργότερα η τελευταία συλλογή ποιημάτων του Προτελευταίος αποχαιρετισμός και το Ισπανικό ορατόριο.

Το 1947 δημοσιεύεται το έργο του Ο Απρίλης είναι πιο σκληρός, μέσα από το οποίο εκφράζονται οι εμπειρίες του από τον αγώνα. Στη μεταπολεμική περίοδο ταξιδεύει στην Ευρώπη ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει την πολιτική του δράση. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 δημοσιεύονται η συλλογή διηγημάτων Ο ύπνος του θεριστή και άλλα διηγήματα (1954), η νουβέλα Νουρεντίν Μπόμπα (1957).

Το 1958 βραβεύεται με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου για την μελέτη του Ο Καβάφης και η εποχή του, μελέτη που αποτελεί σημείο αναφοράς στη σχετική βιβλιογραφία. Το πρώτο βιβλίο της τριλογίας του Ακυβέρνητες Πολιτείες, η Λέσχη, δημοσιεύεται το 1961. Ακολουθούν η Αριάγνη (1962) και η Νυχτερίδα το 1965. Aλλη μια συλλογή διηγημάτων του κυκλοφορεί το 1966, με τίτλο Στον κάβο και άλλα διηγήματα.

Ο πολιτικός Καβάφης, έργο που κυκλoφορεί το 1971, συγκεντρώνει τις μελέτες του Τσίρκα για τον ποιητή. Το 1972 οι Ακυβέρνητες Πολιτείες κρίνονται ως το καλύτερο ξένο βιβλίο που κυκλοφορεί στη Γαλλία και του απονέμεται το Βραβείο Κριτικών και Εκδοτών της Γαλλίας. Επίσης κυκλοφορούν ένα χρόνο αργότερα τα ημερολόγια που ο συγγραφέας κρατούσε στο διάστημα που έγραφε την τριλογία.

Το τελευταίο του έργο, Η χαμένη άνοιξη το 1976, ήταν η αρχή μιας νέας τριλογίας, που δεν ολοκληρώθηκε όμως ποτέ.

Πεθαίνει το 1980 και ένα χρόνο μετά κυκλοφορούν τα ποιήματα του συγκεντρωμένα σ’ έναν τόμο.

Ποιητικές συλλογές

Φελλάχοι (1937)
Λυρικό ταξίδι (1938)
Προτελευταίος αποχαιρετισμός και Ισπανικό ορατόριο (1946)
Ποιήματα (1981)

Διηγήματα

Αλλαξοκαιριά
Αλλόκοτοι άνθρωποι (1944)
Ο Απρίλης είναι πιό σκληρός (1947)
Ο ύπνος του Θεριστή (1954)
Νουρεντίν Μπόμπα κι άλλα διηγήματα (1957)
Στόν Κάβο κι άλλα διηγήματα (1966)
Τα διηγήματα (1978)

Μυθιστορήματα

Ακυβέρνητες Πολιτείες

Η λέσχη – Α τόμος (1960)
Αριάγνη – Β τόμος (1962)
Η νυχτερίδα – Γ τόμος (1965)

Τα ημερολόγια της τριλογίας

«Ακυβέρνητες Πολιτείες» (1973)
Χαμένη Ανοιξη (1976)

Κριτικές μελέτες

Δημοσθένης Βουτυράς (1948)
Νίκος Νικολαϊδης (1950)
Ο Καβάφης και η εποχή του (1958)
Τα τείχη ενός κριτικού και η τέχνη του Καβάφη (1960)
Για τον Σεφέρη (1961)
Ο πολιτικός Καβάφης (1971)

Βιβλιογραφία

Μ.Γιαλουράκη, Ιστορία των Ελληνικών Γραμμάτων στην Αίγυπτο (1962)
Βασίλη Νεφελούδη, Η Εθνική Αντίσταση στην Μέση Ανατολή (1981)
Ευγενίας Παλαιολόγου Πετρώνδα, Λωτοί του πάθους (1991)
Γ.Βαλέτα, περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα, 14 Σεπτ. ’45, κριτική για το: Αλλόκοτοι άνθρωποι.
Μ.Αναγνωστάκης, περιοδικό Κριτική, Θεσ/νίκη, Ιούλ.-Αύγ. ’61, κριτική για τη Λέσχη.
Γ.Π. Σαββίδη, περιοδικό Ο Ταχυδρόμος, 22.7.63, κριτική για την Αριάγνη.
Αλέξ. Κοτζιά, περιοδικό Τομές, τεύχ. 10, Μάρτ. ’77, κριτική για τη Χαμένη Ανοιξη.
Π.Α. Ζάννα, περιοδικό Ο πολίτης, Ιαν.-Φεβρ. ’80, τ. 32 με τίτλο «Για τον Στρατή Τσίρκα».

Πηγή: Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Στρατή Τσίρκα: Η χαμένη άνοιξη- δίσεχτα χρόνια

του Σπύρου Κουτρούλη

Το μυθιστόρημα του Στρατή Τσίρκα (Γιάννη Χατζηαντρέα) κυκλοφόρησε το 1976 και έχει ως θέμα την Ελλάδα της Αποστασίας και των Ιουλιανών. Πρόκειται για μια εκτροπή που την πληρώσαμε όλοι: Η μοναρχία με την κατασπατάληση των τελευταίων κεφαλαίων νομιμοποίησης και αποδοχής που διέθετε στον ελληνικό λαό. Οι αποστάτες – που ανάμεσά τους συγκαταλέγονταν και κάποιοι που προέρχονταν από την αριστερά όπως το μέλος της κυβέρνησης του βουνού Η.Τσιριμώκος- με την δημόσια διαπόμπευσή τους. Ο ελληνικός λαός φυσικά ο οποίος για άλλη μια φορά ένοιωσε προδομένος. Ο μεγάλος κερδισμένος ήταν το παρακράτος, οι συνωμότες συνταγματάρχες που έβλεπαν ότι άνοιγε ο δρόμος για να έλθουν ως αυτόκλητοι σωτήρες. Όταν την νύχτα του πραξικοπήματος βρέθηκαν κρατούμενοι όλοι οι πολιτικοί δεξιοί, κεντρώοι, αριστεροί, αποστάτες και μη αποστάτες τότε κατάλαβαν το μέγεθος των λαθών που διέπραξαν τα προηγούμενα χρόνια. Με αυτό τον τρόπο διακόπηκε βιαία η ανθοφορία της δεκαετίας του ’60, η απρόσμενη ακμή στην τέχνη, την θεολογία, την μουσική, την οικονομία, χάθηκε η ευκαιρία να βγούμε συντομότερα από τον εμφύλιο και τις συνέπειες του.

Ο Σ. Τσίρκας αποδίδει την αποστασία στην άρνηση του Γ.Παπανδρέου να αποδεχθεί το σχέδιο Άτσεσον και τις διάφορες διχοτομικές λύσεις που προτείνονταν από τις ΗΠΑ στο διάστημα αυτό. Βεβαίως κάποιο ρόλο έπαιξε η απειρία του Κωνσταντίνου λόγω του νεαρού της ηλικίας, πράγμα που επαναλήφθηκε με τα διαδοχικά λάθη που έκανε μετά το πραξικόπημα του 1967. Ο Τσίρκας διατυπώνει μια σαφή κριτική στην εξέλιξη των σοβιετικών καθεστώτων(σελ. 14, 15). Περιγράφει την ατμόσφαιρα της μεταπολεμικής αριστεράς, την προσπάθεια να επιβιώσουν σε ένα καθεστώς ημιπαρανομίας οι αγωνιστές της εθνικής αντίστασης, την δυναμική κίνηση της νεολαίας που η εξόριστη ηγεσία της αριστεράς δεν μπορεί να κατανοήσει. Με ζωντάνια και γλαφυρότητα αναφέρεται στην φοιτητική αριστερά και στο περιοδικό “Πανσπουδαστική” που σήμερα γνωρίζουμε για το έργο τους μερικούς πρωτεργάτες όπως: τον Γιώργο Χατζόπουλο, τον Γιάννη Καλιόρη, την Ιωάννα Τσιβάκου, τον Στέλιο Ράμφο, τον Κοσμά Ψυχοπαίδη, τον Παναγιώτη Κονδύλη κ.ά. Βεβαίως οι “Λαμπράκηδες” με προεξάρχουσα εμβληματική μορφή τον Μ.Θεοδωράκη (ο ακροδεξιός κατά τον όψιμο ΣΥΡΙΖΑ).

Ένα πρόσωπο που παίζει καταλυτικό ρόλο με το έργο του είναι ο Γ.Σεφέρης. Οι αναφορές στο έργο του είναι πολλές ενώ διαβάζεται και επηρεάζει την νεολαία της αριστεράς, όπως και ο Στρατηγός Μακρυγιάννης. Δεν είχαμε φτάσει ακόμη στο στάδιο μιας μεταπολιτευτικής αριστεράς που γράφει λίβελους εναντίον τους. Συγχρόνως το μυθιστόρημα αποτελεί μια παρουσίαση από στέκια συγγραφέων όπως του Απότσου: “Προχτές, στο μπαρ του Απότσου, είδα να πίνουν το ούζο τους την ίδια στιγμή ο Ώντεν, με δυο Αμερικάνους “αυτοεξόριστους”, ο Λώρενς Ντάρελ με τον Γιώργο Κατσίμπαλη, κι ο Ηλίας Ηλιού μόνος του. Περασμένα μεσάνυχτα, έτυχε να διαβαίνω έξω απ’ τη Λέσχη των Λαμπράκηδων, στην οδό Πειραιώς, είδα να βγαίνει ο Μίκης Θεοδωράκης και μαζί του ένα τσούρμο κορίτσια κι αγόρια με λαμπερά πρόσωπα – χρόνια είχα να τ’ αντικρίσω αυτά τα ολάνοιχτα μάτια” (σελ.10).

Ο Τσίρκας και η τομή του 1956

Γιάννης Παπαθεοδώρου «Άγραφες Ιστορίες για τις “Ακυβέρνητες Πολιτείες”», εκδόσεις Άγρα, 2024

Η θέση των Ακυβέρνητων Πολιτειών στη νεοελληνική γραμματεία υπήρξε και παραμένει σημαντική. Η τριλογία του Τσίρκα είναι έργο εμβληματικό που, πέρα από τη λογοτεχνική του αξία, υπήρξε καθοριστικό για την πολιτική και την αισθηματική αγωγή πολλών γενιών από τη δεκαετία του ’60 και τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. 

Ένα έργο που στην εποχή του ξεσήκωσε θυελλώδεις κριτικές και πολιτικές αντιδράσεις για τον τρόπο που έθεσε το ζήτημα της σχέσης της λογοτεχνίας με την ιστορία και την ιδεολογία, για τις αφηγηματικές καινοτομίες και τις μοντερνιστικές τεχνικές του, αλλά και για τις τολμηρές σεξουαλικές αναπαραστάσεις.

Ειδικά για όσους πέρασαν από τον χώρο της ιστορικής ανανεωτικής Αριστεράς, οι «Ακυβέρνητες Πολιτείες» απέκτησαν μυθική και συμβολική σημασία που ίσως μόνο με το «Κιβώτιο» του Αλεξάνδρου μπορούν να συγκριθούν. Η τριλογία υπήρξε προπάντων, στην πρόσληψή της, μια έντονη, οριακή και απαράβλεπτη ιδεολογική αναμέτρηση στο εσωτερικό της Αριστεράς. Η διαχείριση της μνήμης του αντιφασιστικού αγώνα, η σφοδρή κριτική στον σταλινικό δογματισμό και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και η διατύπωση ενός αιτήματος πολιτικού ανθρωπισμού με όρους ελευθερίας είναι στοιχεία που ανέδειξαν οι «Ακυβέρνητες Πολιτείες» και μας επιτρέπουν να σκεφτούμε κριτικά τη διαμόρφωση των ιδεών, των ηθών, των νοοτροπιών και των συλλογικών συνειδήσεων της Αριστεράς.

Στις «Άγραφες Ιστορίες για τις “Ακυβέρνητες Πολιτείες”» ο αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Γιάννης Παπαθεοδώρου, «χρεωμένος» τον Τσίρκα ήδη από τη διδακτορική του διατριβή (2001), χειρίζεται με ερμηνευτικά πρωτότυπο, αφηγηματικά γοητευτικό και πολιτικά ερεθιστικό τρόπο ακριβώς αυτό το πλαίσιο. Φέρνοντας στο φως άγνωστο αρχειακό υλικό και αξιοποιώντας θεωρητικά εργαλεία της πολιτισμικής κριτικής, ανασύρει με διεισδυτικό και πολιτικά οξυδερκή τρόπο «άγραφες» ιστορίες της τριλογίας και ουσιαστικά μας ξανασυστήνει τον συγγραφέα της.

Ἐν Mεγάλῃ Ἑλληνικῄ Ἀποικία, 200 π.Χ.

Ο  Στρατής Τσίρκας  στο έργο του  "Ο  πολιτικός  Καβάφης" , αποδεικνύει  πως ο  ποιητής  ήταν αντίθετος  στην  αγγλική  αποικιοκρατία , με πολύ  προσεκτικό  τρόπο όμως , γιά ευνόητους  λόγους στην  Αγγλοκρατούμενη Αλεξάνδρεια . Δούλευε  εξ άλλου  στην αγγλική  εταιρεία  αρδεύσεων  όπου  έπαιρνε  και καλό  μισθό. Έτσι διοχέτευε τα  αντιαποικιοκρατικά  του  αισθήματα  στην τέχνη του.

 Στο αγαπημένο  του  ιστορικό  θέμα , την  Ελληνιστική  περίοδο, το  Ρωμαικό Imperium  ήταν  το προείκασμα  του  σύγχρονου  του  Αγγλικού.

 Ο Καβάφης  επίσης δεν έκρυβε  τα αντιβενιζελικά  του  αισθήματα  μιά  και ο Βενιζέλος ήταν άνθρωπος των Άγγλων κυρίως  και  των συμμάχων τους  Γάλλων.

Το παρακάτω  αριστουργηματικό  ποίημα έχει τύχει  πολλών  σχολιασμών. Το  μόνο  σίγουρο  είναι πως  σχολιάζει  αλληγορικά τον  Διεθνή  Οικονομικό  Έλεγχο  που επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά  την ήττα του 1897, γιά να ξεπληρωθούν και τα  χρέη που αρνιόταν να  πληρώσει ο  Χ.Τρικούπης  μετά  την  πτώχευση  που κήρυξε  το  1892. Αυτός πέθανε αυτοεξόριστος στη  Γαλλία  λίγο  μετά. Ο ΔΟΕ , το πρώτο μνημόνιο  διαρκείας ( πιό πριν υπήρξαν  κι άλλα , πιό σύντομα), λειτουργούσε  στην Ελλάδα μέχρι το  1978 !! 

Το σημερινό  τυπικά θα  λήξει  το  2060 ..... 

Ο  Καβάφης , βαθύς γνώστης της ιστορίας , έβλεπε μακριά και έδινε  μιά  συμβουλή : " Να  μη βιαζόμαστε....αρκεί να προχωράμε..." . Ας μην αφήνουμε την  (νεο)αποικιοκρατία  να μας  παρασέρνει στο  ρυθμό της  και  τα συμφέροντα  της.

Κωνσταντίνος Καβάφης

Ἐν Mεγάλῃ Ἑλληνικῄ Ἀποικία, 200 π.Χ.

Ὅτι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ εὐχήν στήν Ἀποικία
δέν μέν’ ἡ ἐλαχίστη ἀμφιβολία,
καί μ’ όλο πού ὁπωσοῦν τραβοῦμ’ ἐμπρός,
ἴσως, καθώς νομίζουν οὐκ ὀλίγοι, να ἔφθασε ὁ καιρός
νά φέρουμε Πολιτικό Ἀναμορφωτή.

Μας θέλουν γκαρσόνια, ταβερνιάρηδες, μαστροπούς, βαρκάρηδες, επιβήτορες, καμπαρετζούδες...

«Μας θέλουν γκαρσόνια, ταβερνιάρηδες, μαστροπούς, βαρκάρηδες, επιβήτορες, καμπαρετζούδες, μπουζουξήδες, χασισέμπορους, αχ αμάν αμάν και συρτάκι αμέ και Ζόρμπα δη Γκρηκ κι αυτοί ν’αρμέγουν τον τόπο το κρασί, το λάδι, τα πορτοκάλια, τις ντομάτες, τα ροδάκινα, το βαμπάκι, τα μάρμαρα, το βωξίτη, το λιγνίτη, τα μεταλλεύματα και τον ιδρώτα του κόσμου.» 

Στρατής Τσίρκας γεννήθηκε σαν σήμερα  (23 Ιουλίου 1911 – 27 Ιανουαρίου 1980)

1911

Γεννιέται στο Κάιρο ο συγγραφέας Στρατής Τσίρκας. Συγγραφέας της κοσμοπολίτικης διασποράς, γόνος ελληνικής προσφυγικής οικογένειας, στρατευμένος διανοούμενος ήταν ένας άνθρωπος με πολλαπλές ταυτότητες και πλούσια πολιτισμική εμπειρία, η οποία ενισχύθηκε από τα ταξίδια του στην Ιταλία, στην Τσεχοσλοβακία, στην Αυστρία, στην Παλαιστίνη, στη Γαλλία, στην Ελβετία και την Ισπανία.

Το 1927 δημοσιεύει στα «Παναιγύπτια» το πρώτο του πεζό με τίτλο «Φεγγάρι». Η πρώτη δημιουργική στιγμή της λογοτεχνικής γραφής συνοδεύεται και με τον αγώνα της βιοπάλης. Τον Ιούλιο του 1937 πηγαίνει στο Παρίσι, όπου γίνεται το Β` Διεθνές Συνέδριο Συγγραφέων για την υπεράσπιση της κουλτούρας ενάντια στον πόλεμο και το φασισμό. Ο Τσίρκας γράφει μαζί με τον Λάγκστον Χιούις τον «Όρκο» στον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.

Tα 3 καρτέλ...

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ

Η κατάσταση έχει ως εξής: τρία καρτέλ (ρεύμα, καύσιμα, σουπερμάρκετ) θησαυρίζουν ανεβάζοντας ανεξέλεγκτα τις τιμές, ενόσω οι εργαζόμενοι έχουν χάσει έως και 50% της αγοραστικής τους δύναμης μέσα σε λίγους μήνες. 

Η κυβέρνηση δεν αγγίζει τα καρτέλ αλλά μοιράζει κουπόνια των 40 – 50 ευρώ για να χρυσώσει το χάπι στους πρώην μεσαιοταξίτες και νυν νεόπτωχους, με τα κανάλια να τους λένε ότι είναι λαχεία που τους τα χαρίζει ο Μητσοτάκης. 

Ο δε Μητσοτάκης κατάφερε επιτέλους να απεξαρτήσει τους ανθρώπους από τον μισθό τους, που πλέον δεν φτάνει ούτε για δέκα μέρες, για να τους έχει όλη μέρα στο gov.gr να ψάχνουν αν δικαιούνται το τελευταίο επίδομα, μήπως και δεν τους κόψουν το ρεύμα. Μεγάλο πράγμα το ψηφιακό κράτος! 

Για όσους δεν το γνωρίζουν, τα κουπόνια είναι το ανώτατο στάδιο του φιλελευθερισμού και της ελεύθερης αγοράς. Όποια και αν είναι η ερώτηση, τα κουπόνια είναι η απάντηση! 

Και να σκεφτείτε ότι μέχρι πριν τρία χρόνια η Ελλάδα ήταν η τελευταία σοβιετία της Ευρώπης. Ύστερα όμως έγινε κυβέρνηση η ΝΔ, δημιούργησε πολλές και καλοπληρωμένες δουλειές και οι άνθρωποι έπαψαν να εξαρτώνται από το κράτος. 

Γενικά τώρα με τη ΝΔ η Ελλάδα έχει καταπληκτική ποιότητα ζωής, αρκεί να ζεις στη Δανία και να βλέπεις όλη μέρα ΣΚΑΙ.

Οι μόνοι που διαμαρτύρονται είναι οι ξενοδόχοι γιατί τα πολλά επιδόματα έκαναν τους Έλληνες τεμπέληδες και τώρα αυτοί δεν βρίσκουν δούλους να χτυπάνε 12ώρα στις γαλέρες τους με τρεις και εξήντα. 

Αλλά δεν μπορείς να τους έχεις όλους ικανοποιημένους, ή με το κεφάλαιο θα είσαι ή με τους εργάτες. Και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν πάντα με τους εργάτες. Απόδειξη: όπου τους πετυχαίνει βγάζει σέλφις μαζί τους.

ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΣ - Τετάρτη 21 Ιουλίου 1965

Στρατής Τσίρκας, «Χαμένη άνοιξη»

"...Την άλλη μέρα γίνεται η κηδεία. Από νωρίς στις γειτονιές έχουν διαδώσει ότι έχουν στηθεί κανόνια στο Στάδιο, ότι πολυβόλα υπάρχουν στην Ακρόπολη, ότι ο στρατός θα χτυπήσει. Παρόλα αυτά η συμμετοχή του κόσμου είναι τεράστια. Αρχίζει το λαϊκό προσκύνημα στη φτωχογειτονιά του Κολωνού και αργότερα ξεκινάει η πομπή, διασχίζοντας την Αθήνα. Στη Μητρόπολη μεταφέρονται εκατοντάδες στέφανα ατόμων και οργανώσεων. Τουλάχιστον 500.000 άτομα παρευρίσκονται στην κηδεία, πραγματοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες λαϊκές συγκεντρώσεις που έγιναν ποτέ στην Αθήνα. Η αστυνομία δεν τολμάει καν να εμφανιστεί.
…Κι όταν είδα στην πλατεία Ομονοίας τους οικοδόμους με ξεγυμνωμένα στήθη να σταματούν τη νεκροφόρα και να σηκώνουν στα χέρια τους το φέρετρο, είπα μέσα μου πως από εδώ αρχίζει πια η αποθέωση.
…Είδα τον πατέρα του, που τον είχαν σηκώσει στα χέρια οι φίλοι του παιδιού του, να βαστάει στ’ αριστερό ένα μπουκέτο κόκκινες γλαδιόλες και στο δεξί μια τσαλακωμένη φωτογραφία, να τη σφίγγει πάνω στο στήθος του και να τη δείχνει στα πλήθη, που χειροκροτούσαν και ζητωκραύγαζαν, όχι δεν έκλαιγαν και δεν θρηνούσαν, και τον άκουσα να λέει:
” Αδέρφια του παιδιού μου… Ο Σωτήρης ζει… Αγωνισθείτε για το ξερίζωμα του φασισμού… Ο Σωτήρης μου γι’ αυτό θυσιάστηκε… Δε θέλω να κλαίτε… Εμπρός στον Αγώνα για τη Δημοκρατία…”(…)

Αλιευθέν από το ΓΕΡΟΜΟΡΙΑ

ΠΗΓΗ:ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ

"Ακυβέρνητες Πολιτείες" του Στρατή Τσίρκα

"Ακυβέρνητες Πολιτείες" απαρτίζονται από τρεις τόμους: "Η λέσχη" (1961), "Αριάγνη" (1962), "Η νυχτερίδα" (1965). Η δράση τοποθετείται αντίστοιχα στην Ιερουσαλήμ, στο Κάιρο, στην Αλεξάνδρεια.

Ένα μυθιστόρημα που τιθασεύει αριστοτεχνικά μια χειμαρρώδη ιστορική ύλη, δίνοντας ανθρώπινη φωνή στο έπος και στο δράμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την ώρα που κρινόταν το μέλλον των λαών και παίχτηκε στα ζάρια η τύχη της Ελλάδας. 

Χάρη σε ποικίλες αναδρομές, η τριλογία ζωντανεύει και προγενέστερες περιόδους, από τον Μεσοπόλεμο, τον χλωρό παράδεισο της εφηβείας με τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα κάποιων ηρώων, ως την παλιά Αίγυπτο, ανακαλώντας μνήμες προγόνων.

Το έργο κορυφώνεται με την εξέγερση του Στρατού και του Στόλου, το κίνημα του Απρίλη 1944 και τη δραματική καταστολή του, ενώ, με τον επίλογο του γ΄ τόμου, μεταφερόμαστε στη Θεσσαλονίκη μετά τον Εμφύλιο, το 1954, όπου ακούγεται ένα συγκλονιστικό ρέκβιεμ για τους χαμένους αγωνιστές.

Ωστόσο, ο Τσίρκας δεν έγραψε χρονικό, αλλά έργο τέχνης. Ιστορική ακρίβεια και φαντασία σπάνια δένονται σ' ένα τόσο αρμονικό σύνολο. 

Κινώντας στιβαρά μεγάλους όγκους, καταγράφει ευαίσθητα τις απηχήσεις των γεγονότων στη συνείδηση και στις σχέσεις των ανθρώπων, πλάθοντας ολοζώντανες μορφές που θα μείνουν στο πάνθεον των μυθιστορηματικών ηρώων. 

Στρατής Τσίρκας, Η χαμένη άνοιξη (αποσπάσματα)

Ήταν συγκεντρωμένοι στα Προπύλαια, με τις σημαίες, τα λάβαρα και τα πανώ τους, σκεπάζοντας κατάστρωμα και πεζοδρόμια, δέκα χιλιάδες αγόρια και κορίτσια, ο ανθός του τόπου, η ελπίδα του αύριο. Το πάθος πήγαινε χέρι - χέρι με την έγνοια τους να μη δώσουν αφορμή στους προβοκάτορες ή στην Αστυνομία και χαλάσει το μεγαλείο της συγκέντρωσης. [...]

Πότε νύχτωσε, πότε τελείωσε το πρόγραμμα της συγκέντρωσης και τελείωσε άραγε; Είχαμε χάσει την αίσθηση του χρόνου. Άξαφνα η λαοθάλασσα έπιασε να βαδίζει αργά, πυκνή και τρικυμισμένη για την οδό Κοραή ή ν’ ανεβαίνει την Πανεπιστημίου προς την πλατεία Συντάγματος. Ακούστηκαν κάτι κρότοι, σα να ξετάπωναν μπουκάλες της σαμπάνιας, αλλά πιο ισχυροί και μεταλλικοί. Ένα κορίτσι φώναξε: «Στη Σταδίου ρίχνουν αέρια, τα τέρατα!» Κι άρχισε ο πανικός. Την ίδια στιγμή, από πολλές μεριές, μεγάλες ομάδες αστυνομικών ρίχνονταν πάνω στα πλήθη που σκορπούσαν, και τυφλά, μανιασμένα κατεβάζαν πάνω στα κεφάλια τους τα κλομπς. Όποιος έπεφτε χάμω δεν έβρισκε λύπηση. Τον κλοτσούσαν, τον ποδοπατούσαν μες στους καπνούς των δακρυγόνων. Χαφιέδες με άσπρα κοντομάνικα πουκάμισα κι οπλισμένοι με κλομπς ήταν οι πιο άγριοι. Κραυγές και κατάρες και στριγκλιές πόνου: «Δολοφόνοι, προδότες», γέμιζαν τη μολυσμένη ατμόσφαιρα της Πανεπιστημίου, της Κοραή και της Σταδίου. Παντού τραυματίες με πρησμένα πρόσωπα, ματωμένες πλάτες και σπασμένα χέρια, βόγκοι και κλάματα κι ολοφυρμοί, μια κόλαση. Τα μαγαζιά κατεβάζαν γρήγορα τα ρολά τους κι έσβηναν τα φώτα. «Στην Ακαδημίας κάνουν συλλήψεις», φώναξε κάποιος και χάθηκε.

Στις 10 Ιουλίου του 1911 ήρθε στη ζωή ο Στρατής Τσίρκας

Στις 10 Ιουλίου του 1911 ήρθε στη ζωή ο Στρατής Τσίρκας, ο πλέον αντιπροσωπευτικός πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς, σύμφωνα με πολλούς. 

Η τριλογία του «Ακυβέρνητες Πολιτείες», η οποία χαρακτηρίζεται περισσότερο έργο τέχνης παρά χρονικό, διέγραψε λαμπρή πορεία στα ελληνικά γράμματα και άφησε σε αυτά την ανεξίτηλη σφραγίδα της, συγχωνεύοντας τον μοντερνισμό με την παράδοση.

Ο Γιάννης Χατζηαντρέας, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Στρατή Τσίρκα, γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, όπου και πέρασε τις πρώτες τρεις δεκαετίες της ζωής του. 

Η οικογένεια Χατζηαντρέα είχε καταφύγει στην Αίγυπτο για να μην υπηρετήσει ο πατέρας του ως στρατιώτης σε τουρκική επικράτεια. Μετά τους σεισμούς του 1881 η οικογένεια μετακόμισε στη Χάιφα, ενώ με τον πόλεμο του 1897 κατέφυγε στην Αλεξάνδρεια. «Έτσι γινήκαμε εμείς αιγυπτιώτικο γένος, αλεξανδρινοί. Οι σχέσεις μου με το πνεύμα, τον κόσμο της προσφυγιάς είναι πολύ έντονες, υπάρχουνε ρίζες», θα πει ο συγγραφέας αργότερα.

Από μικρός επιδεικνύει εντυπωσιακή προδιάθεση για τη λογοτεχνία, δανείζεται από βιβλία από βιβλιοθήκες και φίλους, παρακολουθεί όλα τα θεατρικά έργα και τις ταινίες από την Ελλάδα ενώ σημειώνει στα σχολικά του σημειωματάρια οτιδήποτε διαβάζει ή τον ενδιαφέρει. Μέσα στον νεανικό δημιουργικό πυρετό της εποχής εκείνης γράφει και το πρώτο του μυθιστόρημα. «Όταν ήμουν είκοσι χρονών, έγραψα ένα μυθιστόρημα, από το οποίο σώθηκε ένα κεφάλαιο. 

Όλο το άλλο το έκαψα, γιατί σε κάποια στιγμή αυτογνωσίας είδα ότι λέω ψέματα. 

Και αυτή η εμπειρία μού κόστισε τόσο, ώστε έκανα 25 χρόνια να γράψω άλλο μυθιστόρημα», είπε ο ίδιος ο Τσίρκας σε συνέντευξή του. Tο 1927 δημοσιεύει το πρώτο του πεζό με τίτλο «Φεγγάρι».

Κοίτα που καταντήσαμε...

 

ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΤΣΙΡΚΑ "ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ"

"[…] Θέλουν τη Ελλάδα πόρνη να τους ανοίγει τα σκέλια στην ποδιά της Ακρόπολης, να προμηθεύει μισοτιμής το ρίγος της αμαρτίας στις μαραγκιασμένες από τον πουριτανισμό ψυχές τους.

Μας θέλουν γκαρσόνια, ταβερνιάρηδες, μαστροπούς, βαρκάρηδες, επιβήτορες, καμπαρετζήδες, μπουζουξήδες, χασισέμπορους, αχ αμαν αμαν και συρτάκι αμέ και Ζόρμπα δη Γκρηκ κι αυτοί ν’ αρμέγουν τον τόπο, το κρασί, το λάδι, τα πορτοκάλια, τις ντομάτες, τα ροδάκινα, το βαμπάκι, τα μάρμαρα, το βωξίτη, το λιγνίτη, τα μεταλλεύματα και τον ιδρώτα του κόσμου.

Κοίτα που καταντήσαμε κάθε πολιτικός και κόκκινο φαναράκι στην πόρτα του, και τ’ όνομά του φωτισμένο σε ταμπελίτσα πλάι στο κουδούνι. Λουίζ Κλάρα Ρόζα Ντολόρες."

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com