Η ανεπιθύμητη ημέρα για την Παιδεία

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / 29-1-2024

Η ανεπιθύμητη ημέρα για την Παιδεία:

Με την πρόσφατη –στις 26 του μηνός– υπουργική απόφαση καταργήθηκε ως αργία (παραθέτω: ) «η θρησκευτική γιορτή των Τριών Ιεραρχών».

Υπάρχει κάτι κρίσιμο εδώ, κι αυτό δεν είναι μια αργία ως κλείσιμο του σχολείου. Το κρίσιμο είναι, ως τι λογίζεται και πώς λειτουργεί κάποια συγκεκριμένη ημέρα. Τι πράττεται στη συγκεκριμένη μέρα. Στη συνέχεια λοιπόν παραθέτω δυο σημειώματά μου, γραμμένα το 2012 και το 2015 αντίστοιχα. Ήδη φαινόταν πού πήγαινε το πράγμα, πολωμένο ανάμεσα σε μια στενά θρησκευτική και σε μια στενά αντιθρησκευτική αντίληψη (όθεν το λεκτικό της πρόσφατης υπουργικής απόφασης). Φαινομενικά είναι αντιλήψεις αντίθετες, μα στην ουσία αμφότερες απεμπολούν το θεμελιώδες: το στοχαστικό και διαλογικό αντάμωμα για τον πολύτιμο μεγάλο ασθενή, το σχολειό. Και δη σε μέρες όπου πλέον οι φιλότιμοι εκπαιδευτικοί πολιορκούνται βασανιστικά από την αίσθηση ότι η κλινική του κατάσταση μυρίζει κατάληξη... 

Τα δύο σημειώματα που παραθέτω, έχουν δημοσιευτεί στο βιβλίο μου «Η ρήξη με το μηδέν: Σφηνάκια πολιτικής θεολογίας» (εκδ. Αρμός).

1.

«Στις 26 Ιανουαρίου [2012], το Υπουργείο Παιδείας διευκρίνισε ότι η ημέρα των Τριών Ιεραρχών είναι αργία, αλλά με προαιρετικό εορτασμό. Τι σημαίνει αυτή η αντιδιαστολή εορτής και εορτασμού; Το θέμα δεν είναι αν οι εορτασμοί γίνονται με ουσιαστικό ή με ανούσιο τρόπο. Είναι κάτι άλλο, απείρως ουσιαστικότερο: μια ιδιότυπη διείσδυση μεταμοντέρνας λογικής στον δημόσιο χώρο. Η μεταμοντέρνα λογική θρυμματίζει το δημόσιο σε ιδιωτικές προτιμήσεις. Σπάζει τον δημόσιο χώρο, ο οποίος είναι το πολύτιμο πεδίο για την κάρπιση της δημοκρατίας. Ο δημόσιος χώρος προϋποθέτει την παραδοχή ότι υπάρχουν κοινά αγαθά, κοινές αξίες. Ο μεταμοντερνισμός (σε συγχορδία με τον νεοφιλελευθερισμό) δέχεται μόνο ατομικές τροχιές. Παράδειγμα πεζό: Οι θιασώτες του δημοσίου χώρου αναγνωρίζουν το νερό ως κοινό αγαθό, και φέρνουν σε αναμέτρηση τις διαφορετικές απόψεις τους για τον χειρισμό του. Οι μεταμοντέρνοι / νεοφιλελεύθεροι, όμως, δέχονται ότι το νερό είναι μόνο μια δυνατότητα, όπως κάθε εμπόρευμα. Η διευκρίνιση του Υπουργείου, λοιπόν, πιθανότατα ευχαρίστησε τους εκσυγχρονιστές τούς κοκκαλωμένους στον παλαιοημερολογητισμό της ιδιωτικοποίησης της θρησκείας. Αυτό που δεν μπορεί να δει αυτή η μικρόκαρδη ευχαρίστηση, είναι ότι η παιδεία κινδυνεύει να γίνει χώρος ατομικών επιλογών στο στυλ της ελεύθερης αγοράς. Μια εορτή για την παιδεία δεν υπαγορεύει τι θα πεις στην εορτή, ζητάει όμως να συμφωνήσεις ότι υπάρχουν πολύτιμες ιστορικές και νοηματικές ραχοκοκκαλιές, οι οποίες δομούν την παιδεία ως δημόσιο αγαθό. 

Η εν λόγω διευκρίνιση του Υπουργείου είναι ένα δείγμα μόνο της μεταμοντέρνας / νεοφιλελευθερης αποσάθρωσης του δημόσιου. Και δεν έχει καν κάνει την αρχή. Ακριβώς δυο μήνες πριν, το ζήτημα είχε τεθεί σε ορισμένα σχολειά, από ολότελα διαφορετική οπτική, αλλά με την ίδια δυναμική αποσάθρωσης, όταν μαθητές που ερωτοτροπούν με την ακροδεξιά ζήτησαν να απουσιάσουν δικαιολογημένα από τον εορτασμό του Πολυτεχνείου. Κι επί πλέον, σ' αυτή τη μεταμοντέρνα / νεοφιλεύθερη συγχορδία βασικό βιολί έχει υπάρξει η γνωστή θέση του Υπουργείου Παιδείας το 2008, περί ατομικής δυνατότητας απαλλαγής από ένα μάθημα γενικής παιδείας, δηλαδή από το μάθημα των Θρησκευτικών.

Ὁ «θρησκευτικός» ὅρκος εἶναι πολιτικός

από π. Χερουβείμ Βελέτζας

Ἡ πρόταση γιά τήν κατάργηση τοῦ «θρησκευτικοῦ» ὅρκου, κάθε φορά πού τίθεται ἐπί τάπητος ἡ ἀναθεώρηση κάποιων ἄρθρων τοῦ Συντάγματος, ἐπανέρχεται ἀπό διάφορους κύκλους μέ διαφορετικά, κατά περίπτωση, πολιτικά ἤ ἰδεολογικά κίνητρα καί αἰτιάσεις. Τά πρῶτα, βεβαίως, δέν εἶναι πάντοτε εὐδιάκριτα, μέ ἀποτέλεσμα νά καθίσταται εὔκολη ἡ παρερμηνεία ἀκόμα καί τῶν πλέον ἀγαθῶν προθέσεων· οἱ λόγοι ὅμως πού ἐπικαλοῦνται εἶναι πασίδηλοι καί ἐφ’ ὅσον τίθενται, καθίστανται αὐτομάτως ἀντικείμενο συζητήσεως καί κριτικῆς, μέ βάση τήν λογική καί τά κατά περίπτωση δεδομένα. Καί τά ἐπιχειρήματα πού προτάσσονται σέ αὐτή τήν καθ’ ὅλα πολιτική συζήτηση, διακρίνονται σέ τρεῖς ὁμάδες: σέ θεολογικά, μέ ἀφετηρία τήν σχετική ἀπαγόρευση τοῦ Εὐαγγελίου· σέ ἱστορικά, ἐπειδή «τόν ἐπέβαλαν οἱ Βαυαροί»· καί σέ πολιτικά, ἐπειδή εἶναι ἀνάγκη νά προστατέψουμε τό οὐδετερόθρησκο κράτος καί νά προχωρήσουμε σέ διαχωρισμό ἀπό τήν Ἐκκλησία.

Ἡ θεολογική διάσταση τοῦ πράγματος ἔχει ἀναλυθεῖ διεξοδικά πολλές φορές, ἡ ἀπαγόρευση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀπόλυτη: «Πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις, οὐκ ἐπιορκήσεις, ἀποδόσεις δὲ τῷ Κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ὀμόσαι ὅλως· μήτε ἐν τῷ οὐρανῷ, ὅτι θρόνος ἐστί τοῦ Θεοῦ· μήτε ἐν τῇ γῇ, ὅτι ὑποπόδιόν ἐστι τῶν ποδῶν αὐτοῦ· μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, ὅτι πόλις ἐστί τοῦ μεγάλου βασιλέως· μήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι μίαν τρίχα λευκὴν ἢ μέλαιναν ποιῆσαι. ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν.» (Ματθ. ε´, 33-37). Ἑπομένως, ὅσοι ἐπικαλοῦνται τό Εὐαγγέλιο, χρωστοῦν νά ἀντιτίθενται σέ κάθε μορφῆς ὅρκο, εἴτε περιλαμβάνει ἐπίκληση στό θεῖο εἴτε στήν τιμή καί στήν συνείδηση ἑνός ἑκάστου. Εἶναι δέ ἀπορίας ἄξιο, πῶς γίνεται ἀπό τήν μία μεριά ἡ Ἐκκλησία, κλῆρος καί πιστοί, νά ἀνέχονται τόν ὅρκο εἰς βάρος μάλιστα τῶν πεποιθήσεών τους (θά ἐπανέλθουμε σέ αὐτό), καί ἀπό τήν ἄλλη οἱ πολιτικοί, καί μάλιστα μέ περισσό σθένος ὅσοι δηλώνουν ἄθεοι, νά αὐτοανακηρύσσονται σέ προστάτες τῶν πιστῶν καί ὑπερασπιστές τῶν Γραφῶν.

Ο "ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟΣ" ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ "ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΑ" ΜΜΕ

Ο "ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟΣ" ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ "ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΑ" ΜΜΕ

Γιώργος Τασιόπουλος 

Από χθες φαίνεται πως λύθηκε το ενεργειακό πρόβλημα, ανεστάλη ξαφνικά η δράση της κλιματικής αλλαγής, τερματίστηκε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ραγδαία σε ένα 24ωρο η πτώση των τιμών στα βασικά αγαθά των λαϊκών τάξεων και ο Πρωθυπουργός και η ΕΥΠ έπαψαν να επισυνδέονται με τους επικίνδυνους πολιτικούς τους αντιπάλους....

 αλλά προέκυψε ΜΕΓΑ θέμα!

Ο εκλεκτός των ΜΜΕ, ο εκπρόσωπος του εκσυγχρονιστικού - προοδευτικού πολιτικού συστήματος στην διοικούσα εκκλησία, ο αγαπημένος τους μητροπολίτης την εποχή της κυβέρνησης Σημίτη, πρεσβευτής και εγκάθετος της τότε κυβέρνησης στις συνόδους, ο επίσκοπος Χρυσόστομος Συνετός,  ο μονίμως αντιπολευόμενος την τότε ιεραρχία στη σύγκρουση και τις αποφάσεις της έναντι του "κατάλληλότερου" πρώην σωτήρα - πρωθυπουργού, χθες προέβη σε πρωτοφανείς δηλώσεις και ως εκ τούτου....

 η Εκκλησία του Χριστού σείεται εκ θεμελίων μετά 2022 χρόνια και κάποιοι μάλιστα πρόβλεψαν την εξαφάνισή της εντός 20ετίας!!!

Παραθέτουμε το κείμενο που ακολουθεί από τον 

 Βαγγέλη Π. Κούμπουλη για το ζήτημα

__________

[Οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί δεν έχουν κανένα καημό να παρουσιάσουν «την άποψη της Εκκλησίας» γύρω από οποιαδήποτε θέμα. Γιατί απλούστατα, οι πιστοί, αν θέλουν, μπορούν να την πληροφορηθούν στους ιερούς ναούς, στα ιερά κείμενα, εκεί όπου «η άποψη της Εκκλησίας», ακούγεται και υπάρχει, ενώ τους μη πιστούς, δεν τους αφορά, αφού ό,τι ΣΗΜΕΡΑ, στην ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ, εντέλλεται η Εκκλησία, αφορά ΜΟΝΟ στα μέλη Της.

 Όποιος δε γουστάρει, και δεν είναι μέλος Της, δε δίνει δεκάρα -και σωστά- για τις απόψεις της Εκκλησίας γύρω από τις αμβλώσεις, την καύση των νεκρών, τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις.

 Τόσο απλά.

Τότε; Μα για το θόρυβο. Το τζέρτζελο. Τζέρτζελο θα κάνει ο ανισόρροπος -που χαρακτηριζόταν «ιδιόρρυθμος»- Συνετός όχι ο Μάξιμος Ιωαννίνων ή ο νυν Περιστερίου, Γρηγόριος Παπαθωμάς. Καλούμε βεβαίως και τον Μεσογαίας Νικόλαο, όχι για το έργο που επιτελεί στην μητρόπολή του, ούτε για τις – πλημμελείς, είναι η αλήθεια – θεολογικές του θέσεις: τον καλούμε σαν εξωτικό πτηνό, σαν τον παπά από τη NASA. 

Να δώσω ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε λίγο πως γίνεται το όλο νταραβέρι: Την εποχή που υποτίθεται πως τα τηλεοπτικά κανάλια έκαναν μποϊκοτάζ στην Χρυσή Αυγή, την εποχή που η νεοναζιστική οργάνωση ήταν στα ντουζένια της, ο αείμνηστος Σιατίστης Παύλος μίλησε με παρρησία εναντίον της. 

Έπαιξε λίγο η δήλωση του σε κάποια – ηλεκτρονικά κυρίως – ΜΜΕ. Δεν εκλήθη ποτέ, σε κανένα κανάλι πανελλαδικής εμβέλειας να μιλήσει. Ποτέ. Ποιον  εκκλησιαστικό άνδρα καλούσαν τα κανάλια να μας μιλήσει για «την άποψη της Εκκλησίας σχετικά με τη Χρυσή Αυγή»; Τον ημίτρελο πρώην Καλαβρύτων, Αμβρόσιο Λενή. Γιατί, αυτός θα δημιουργήσει τζέρτζελο, αυτός θα πει, ηθελημένα ή αθέλητα, τη χοντράδα που θα κάνει ντόρο και θα ανεβάσει τα νούμερα. 

Και για να είμαστε δίκαιοι, το ίδιο ακριβώς πράγμα γίνεται, κατά κανόνα και με τους πολιτικούς που κάνουν τα κανάλια. 

Πριν ασχοληθούμε λοιπόν με το πόσο σκοταδιστική και μεσαιωνική είναι η Εκκλησία, μήπως πρέπει να ασχοληθούμε με το ποσό για τα μπάζα είναι τα ΜΜΕ της χώρας, δυστυχώς, χωρίς εξαιρέσεις; Γιατί, σε τελική ανάλυση, τα προβλήματα της Εκκλησίας αφορούν τους πιστούς της και μόνο. Το χάλι των ΜΜΕ, μας επηρεάζει όλους.]

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=827078878672470&id=100041110964928

Η ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου:

«Οι σημερινές δηλώσεις στην τηλεοπτική εκπομπή ”Σήμερα” (ΣΚΑΪ) του εφησυχάζοντος Μητροπολίτη Δωδώνης κ. Χρυσοστόμου για την ψυχική και σωματική συμμετοχή των θυμάτων στο έγκλημα του βιασμού τους είναι απαράδεκτες, πολύ περισσότερο για ορθόδοξο κληρικό, και συλλήβδην προσβλητικές για το ανθρώπινο πρόσωπο και ειδικά τις γυναίκες και τα θύματα βιασμών.

Τονίζεται ότι ο Σεβασμιώτατος παρέστη στην εκπομπή εκπροσωπώντας τον εαυτό του και όχι τις θέσεις της Ιεράς Συνόδου. Οι δηλώσεις του για το συγκεκριμένο ζήτημα του βιασμού, πέραν των άλλων, αμαυρώνουν και αδικούν κατάφωρα τις ουσιαστικές πρωτοβουλίες και το αθόρυβο έργο της Εκκλησίας της Ελλάδος τόσο σε συνοδικό επίπεδο, όσο και μέσω των Ιερών Μητροπόλεων Αυτής και των φιλανθρωπικών φορέων τους, που στέκονται καθημερινώς και εμπράκτως στο πλευρό των κακοποιημένων γυναικών μέσα από δράσεις στηρίξεώς τους και ξενώνες φιλοξενίας τους, σε συνεργασία πάντοτε με τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις αστυνομικές αρχές.

Η άνευ εξαιρέσεων αντιμετώπιση της γυναίκας ως ισότιμης με τον άνδρα και η προστασία της απέναντι σε κάθε μορφής κακοποίηση αποτελούν την επίσημη θέση και στάση της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Οποιαδήποτε άποψη κληρικού, ανεξαρτήτως βαθμού Ιερωσύνης, που αποκλίνει από τις ανωτέρω θέσεις της Ιεράς Συνόδου, σε καμία περίπτωση δεν εκφράζει την Εκκλησία της Ελλάδος».

ΠΗΓΗ- Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ερωτήματα ενός αφελούς πιστού ή, ενός πονηρού απίστου

Του Μάνου Στεφανίδη

Στον φίλο μου Βαγγέλη Κούμπουλη

"Τί ωφελήσεται άνθρωπος εάν κερδίση την επίγειον ζωήν και απολέση την ψυχήν αυτού; Ήγουν την άνω Ιερουσαλήμ;"

"Δόξα τω θεώ είμαι άθεος!"

                      Λουίς Μπουνιουέλ

Διερωτώμαι: Αν δεν θεολογήσουμε τώρα και μάλιστα επί της ουσίας, πότε άλλοτε θα θεολογήσουμε; Εισέβαλε εν εμοί, σκόλοψ τω πνεύματι μου, το πνεύμα του Πονηρού και ο διάβολος με πείραξε ερωτών:

Είναι δυνατόν να αναβάλλεται ή και να καταργείται η ευχαριστηριακή λειτουργία της Εκκλησίας με απόφαση της πολιτείας; Να μην κοινωνούν οι πιστοί Σώματος και Αίματος Χριστού κάθε Κυριακή αλλά όποτε αποφασίσει ο κ. Χαρδαλιάς; Οι τελετές και οι ιερές ακολουθίες Της να αναστέλλονται με φιρμάνια και πράξεις νομοθετικού περιεχομένου; Είναι αποδεκτό ο καθ' ημέραν και αενάως και ακαταπαύστως, o πάσαν στιγμήν και πάσαν ώραν ομολογιακός χαρακτήρας της εν Χριστώ ζωής στα χέρια του κάθε κυβερνητικού αξιωματούχου; Μακριά από τους ιερούς ναούς λες και μπορεί να διεισδύσει το κακό ή μόλυνση εντός του φοβερού βήματος; 

Αυτό δεν συνιστά την μέγιστη ύβριν εναντίον της Πίστεως ως αιωνίου σωτηρίας; Την μέγιστη υποκρισία της εκκλησιαστικής ηγεσίας έναντι των πιστών; Μπορεί ο Υιός του Θεού να φοβείται όχι τον Σατανά, τον οποίον ενδόξως συντρίβει αλλά έναν ιό, έναν μονοκύτταρο (!) οργανισμό, και να "απέχει" προσωρινά από την σωτηρία του κόσμου; 

Είναι δυνατόν οι Εσπερινοί της Μεγάλης Εβδομάδας, η Σταύρωσις, ο Επιτάφιος και η Κυριακή της Ανάστασης να αναβληθούν από εκκλησίες και ξωκλήσια ή να ...συρρικνωθούν σε υπαλληλικό ωράριο για φέτος λόγω ... κορωνοϊού; Ή, ακόμη χειρότερα, να γίνουν κεκλεισμένων θυρών και μόνο από μητροπόλεις; Δηλαδή να αντικαταστήσει τον Ιωάννη Δαμασκηνό ο Σάρτρ; Χωρίς το Σώμα της Εκκλησίας που είναι οι πιστοί; Το αληθινό Σώμα Χριστού; Λόγω... φόβου; 

Τότε που είναι η πίστη που μετακινεί όρη και εγείρει νεκρούς; Ψέματα όλα αυτά και κουτόχορτο για το πόπολο; Με την πρώτη δυσκολία τα εγκαταλείπουμε;

Μπορεί ποτέ η Εκκλησία να αποδεχθεί ότι η επιβίωση, ο πρόσκαιρος και ασήμαντος επί της γης βίος, είναι υπέρτερος, είναι πολυτιμότερος της αιωνιότητας για την οποία μάχεται και την οποία προπαγανδίζει εδώ και 2000 χρόνια; Όσοι φοβούνται τον θάνατο, όσοι λιποψυχούν, ή μικροπολιτεύονται, ΔΕΝ πιστεύουν εις ανάστασιν νεκρών!!! 

Εις μάτην λοιπόν θυσιάστηκαν τα νέφη των μαρτύρων και των ομολογητών οι οποίοι δεν υπήκουσαν στην εξουσία, τους Χαρδαλιάδες της εποχής, αλλά βάδισαν γελαστοί προς τα στόματα των λεόντων;

Μ' άλλα λόγια, είναι δυνατόν τις αποφάσεις για την πνευματική ζωή του ποιμνίου να τις λαμβάνει όχι ο αρχιεπίσκοπος και η Ιερά Σύνοδος, όχι ο κάθε λειτουργός του Υψίστου κατά συνείδησιν, όχι το πλήρωμα της Εκκλησίας που αποτελεί και το ζών Σώμα Χριστού αλλά η κρατική εξουσία και τα διοικητικά της μέτρα; Δεν είναι η πνευματική εξουσία της Ιεράς Συνόδου υπερτέρα; Είναι δυνατόν να συλλαμβάνεται επίσκοπος επειδή τελεί την ιεράν ακολουθία των Χαιρετισμών και να μην καταγγέλλεται η πράξη αυτή ως ανοσία, ως έργω και βία κατάργηση της Πίστης της ίδιας;

Για την απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (1-4-2020) περί αποχής "από τις ιερές Ακολουθίες, την Θεία Λειτουργία, αλλά και από αυτή την Θεία Κοινωνία".

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Μια πρώτη σημείωση για την απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (1-4-2020) περί αποχής "από τις ιερές Ακολουθίες, την Θεία Λειτουργία, αλλά και από αυτή την Θεία Κοινωνία". 

Μια πρώτη σημείωση, ειδικά για τρία ζητήματα, τα οποία νιώθω ότι θα αφορούν εξαιρετικά το μετά την πανδημία:

α. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος ανήγαγε στη δογματική αλήθεια της Εκκλησίας και τον τ ρ ό π ο μετάληψης της θείας Ευχαριστίας (παράγραφος 6). Το κρατάμε και θα δούμε αν με αυτή τη βαριά και καταδικαστική θέση αναδεικνύεται όντως το μυστήριο, ή αν -αντιθέτως- υποτάσσεται σε ειδωλοποίηση, σε ριτουαλισμό.

Επαναλαμβάνω ότι η μη-ταύτιση μυστηρίου και τρόπου, για την οποία μιλώ, αφορά την πιστότητα στο είναι της Εκκλησίας. Όχι κόλπα για αναπαυτικό συσχηματισμό με τον αιώνα τούτο. Και γι' αυτό χρειάζεται σπαζοκεφάλιασμα, ώστε να έχουμε τρόπους που διακονούν το νόημα, χρειάζεται ακόμη και να ομολογούμε την αμηχανία μας όποτε το σπαζοκεφάλιασμά μας δεν αποδίδει. Αλλά η αναγωγή των τρόπων στο δόγμα, είναι άλλο ζήτημα, που όντως θέτει θέμα δόγματος! 

β. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος "δεν επιτρέπει πλέον σε κανέναν απολύτως, Αρχιερέα, Ιερέα, Διάκονο, Μοναχό ή άλλον εργάτη της Εκκλησίας, να προβαίνει σε δημόσιες δηλώσεις ή εμφανίσεις στα μέσα της Γενικής Ενημερώσεως και το Διαδίκτυο" (παράγραφος 9). 

Eat the Christians: για τη μολυσματική παρουσία των χριστιανών στο δημόσιο χώρο

Είναι πολύ νωρίς για να γίνει η εδώ συζήτηση, εξ ου και είναι άκαιρη: είναι αδύνατον να γίνουν σοβαρές συζητήσεις πάνω στην ακμή του παροξυσμού. Κάτι όμως πρέπει να λεχθεί για το γεγονός πως εδώ και δυο-τρεις εβδομάδες, εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού, η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα αφιερώνεται κατά το ήμισυ στην εκκλησία και στον κόσμο της, στο τι κάνει και τι δεν κάνει (σήμερα, Τετάρτη 18 Μαρτίου, ξεφύλλισα σειρά εφημερίδων και δεν υπήρχε ούτε μία που να μην αφιερώνει τουλάχιστον δύο-τρεις αναφορές/άρθρα στο θέμα — χώρια τα social media, φυσικά). Σε ανησυχητικό πλήθος συμπολιτών μας, και με τον καθαγιασμό και την άφεση του ότι το ζήτημα αφορά με επείγοντα τρόπο στη δημόσια υγεία, στη ζωή και στο θάνατο, αυτή η συζήτηση παίρνει τη μορφή της καταδίκης του εξιλαστήριου θύματος: με αναφορά και στους πιστούς, όχι απλώς σε μια εκκλησιαστική ιεραρχία, ακούμε και διαβάζουμε: «δολοφόνοι», «ζώα», «φονιάδες», «αυτούς θα έπρεπε να κλείσουμε στις Μόριες». «Επικίνδυνοι για εμάς», μιάσματα που θα φέρουν τη μόλυνση στην κοινότητα ημών των υπολοίπων. Ας αρχίσουμε με μια επισκόπηση των γεγονότων πριν επιχειρηθεί ένα βλέμμα στο παραπάνω.

Του Σωτήρη Μητραλέξη

«Εκκλησιαστικό social distancing επί κορωνοϊού»

Ξεκινάμε με το προφανές: προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί το σύστημα υγείας στην επόμενη φάση εξάπλωσης του κορωνοϊού, οι πάντες ομολογούν ότι είναι υψίστης σημασίας να επιβραδυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η διάδοσή του (τα μέτρα δεν λαμβάνονται για να μην αρρωστήσουμε, αλλά για να αρρωστήσουμε όσο το δυνατόν πιο αργόσυρτα — το περίφημο flatten the curve), κάτι το οποίο επιτυγχάνεται με την μέγιστη αποφυγή συναθροίσεων. Άρα, όλοι οι χώροι συνάθροισης —μπαρ, εκκλησίες, σχολεία, καφετέριες, μαγαζιά πλην της τροφοδοσίας— κλείνουν.

2.

Από τις 25 Φεβρουαρίου έχει βγει Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου η οποία προβλέπει τη δυνατότητα «προσωρινής παύσης της λειτουργίας … χώρων θρησκευτικής λατρείας» με κυβερνητική πρωτοβουλία. Τα ξεχωριστά μέτρα της ΠΝΠ ενεργοποιούνταν κλιμακωτά το τελευταίο διάστημα, και συνεχώς προκύπτουν νέα. Όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός δήλωσε στον Αλέξη Τσίπρα σύμφωνα με δημοσίευμα, ο χρόνος από τις 25 Φεβρουαρίου μέχρι τις 16 Μαρτίου, που έκλεισε κάθε τόπο λατρείας με ένα tweet και ένα ΦΕΚ, παρήλθε «με την ελπίδα να το αποφασίσουν μόνοι τους». Αυτό όμως το μπαλάκι δεν μπορεί να πεταχτεί στην Εκκλησία, «να αναλάβει την ευθύνη της», για σειρά λόγων, και είναι κωμικό λάθος να παίζουμε κι εμείς οι ίδιοι αυτό το παιχνίδι. Όχι μόνο διότι… τα μπαρ και τις καφετέριες δεν τις ρωτήσαμε πρώτα εάν θέλουν να κλείσουν και να «αναλάβουν την ευθύνη τους». Αλλά πρωτίστως διότι η Εκκλησία δεν έχει τον μηχανισμό να επιβάλει στον εαυτό της την καθολική εφαρμογή οποιουδήποτε τέτοιου μέτρου. Όταν κυβερνητική απόφαση κλείνει τα εστιατόρια, εκείνος που θα ανοίξει το δικό του (κάτι το οποίο συνέβη πολλάκις) θα λάβει μια φιλική επίσκεψη από το κράτος και ένα αρκετά λιγότερο φιλικό πρόστιμο. Εάν η σύνοδος της εκκλησίας της Ελλάδος λάμβανε μόνη της, χωρίς νομική υποχρέωση, μια απόφαση για «λουκέτο» του ενός ή του άλλου είδους, ποιός θα διασφάλιζε την εφαρμογή της στο μέρος της επικράτειας που εμπίπτει στην Εκκλησία της Ελλάδος (που είναι ένα μόνο μέρος της χώρας, σημειωτέον, με άλλες τέσσερις εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες επί του εδάφους της); Τα εκκλησιαστικά ΚΝΑΤ, που δεν υπάρχουν; Βλέποντας πολλές ταινίες για το Βατικανό, οι πολλοί και οι έξωθεν νομίζουν ότι η εκκλησία στην Ελλάδα είναι ένας χώρος άτεγκτης, ιησουιτικής, πυραμιδωτής πειθαρχίας και ιεραρχικής κλίμακας, όχι ένας οργανωτικά προβληματικός χώρος που παράγει πολύ περισσότερα αντάρτικα από αυτά που μπορεί να καταναλώσει. Αν θέλεις, ή αν χρειάζεται, να μπει «λουκέτο» του ενός ή του άλλου είδους στις εκκλησίες, αυτό μπορεί να είναι μόνο απόφαση του κράτους. Αυτό ο μεν Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος το γνώριζε και το γνωρίζει (δημοσίευμα: («Ιερώνυμος προς Τσίπρα: ευθύνη της πολιτείας το κλείσιμο των εκκλησιών»), ο δε πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μάλλον προσευχόταν στο βδέλυγμα της ερημώσεως εστώς εν τόπω αγίω, τον Υπουργό Άδωνι Γεωργιάδη που σκηνοθετούσε από τηλεοράσεως, ενώ ο κόσμος καιγόταν, το έργο «οι δεξιοί πιστοί και οι αριστεροί άθεοι». Εν τέλει, η ευθύνη είναι του πρωθυπουργού, της κυβέρνησης, και του κράτους, και όλη η περί εκκλησίας συζήτηση ουσιαστικά παρέλκει — εάν οποιοσδήποτε άλλος από τους χώρους που έκλεισαν με κυβερνητική πρωτοβουλία παρέμενε ανοιχτός (είτε ελλείψει εσωτερικής απόφασης, είτε κατά παράβαση της εσωτερικής απόφασης) γιατί «καλό θα ήταν να τους κλείσουν μόνοι τους», χωρίς πρόνοια για επιβολή της εκτέλεσης του μέτρου που θα αποφάσιζαν «μόνοι τους», θα ήταν καταγέλαστο να ενεργοποιούσαμε τον ίδιο κοινωνικό αυτοματισμό ενάντια στους ιδιοκτήτες μπαρ, καφετεριών κλπ. και να τους αποκαλούμε «δολοφόνους» (δεν αναφέρω τα δημόσια σχολεία κ.ο.κ., καθ’ ότι εκείνα υπάγονται απ’ ευθείας στον κρατικό έλεγχο). Σύνοψη θέσης: η περί εκκλησιαστικής ευθύνης συζήτηση (και όχι περί κυβερνητικής ευθύνης) δεν έχει καμμία σχέση με τα μέτρα, διότι αυτά μπορούν ούτως ή άλλως να παρθούν μόνο με κυβερνητική ευθύνη, αν είναι να εφαρμοστούν.

3.

Χ.Δ. : Όχι στην υποβάθμιση της γιορτής των Τριών Ιεραρχών

"...στο εκτός της εορταστικής εορταστικής εκδήλωσης διάστημα, για πρώτη φορά εφέτος, επί διακυβέρνησης Μητσοτάκη-Κεραμέως, η 30ή Ιανουαρίου θα είναι πια μια μέρα όπως οι άλλες. " 

 

Κι όμως, η νέα αυτή κατάσταση, αντιμετωπίζεται είτε με επαίνους, είτε "άκρα του τάφου σιωπή" από λαλίστατους σε άλλες περιπτώσεις χριστιανικούς κύκλους.

 

 

 

Την υποβάθμιση και περιθωριοποίηση του εορτασμού των Τριών Ιεραρχών στα σχολεία, που επιφέρουν οι αλλαγές που πραγματοποιεί το Υπουργείο Παιδείας καταγγέλλει το Κίνημα της Χριστιανικής Δημοκρατίας, με την ακόλουθη ανακοίνωση:   

1. Το Κίνημα της Χριστιανικής Δημοκρατίας καταδικάζει την επιλογή της Υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως, την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών στις 30 Ιανουαρίου, το σχολείο να λειτουργεί κανονικά και να πραγματοποιείται το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας.
2. Το γεγονός ότι προβλέπεται στο ως άνω πλαίσιο η πραγματοποίηση εορταστικών εκδηλώσεων, δεν αναιρεί την ανεπίτρεπτη υποβάθμιση και περιθωριοποίηση της σχολικής αυτής εορτής, εκ μέρους της εκλεκτής της «Λέσχης Μπίλντερμπεργκ» κας Υπουργού.
3. Μέχρι σήμερα, ολόκληρη η ημέρα της 30ής Ιανουαρίου ήταν αφιερωμένη στους Τρεις Ιεράρχες. Είτε με την τέλεση αποκλειστικά εκκλησιασμού και σχολικών εκδηλώσεων, είτε με την καθιέρωση της ημέρας ως σχολικής αργίας.
4. Το καινοφανές πρότυπο που εισάγει η κα Κεραμέως, αντιγράφει τη νεοφιλελεύθερη μεθόδευση της κατάργησης της Κυριακής αργίας, με την έναρξη της λειτουργίας των καταστημάτων στις 11 π.μ.. Όλως υποκριτικώς, αφήνεται ένα δίωρο για όσους θέλουν να παραστούν στη Θεία Λειτουργία.

Με υπογραφή Γεωργιάδη: Ανοιχτό 32 Κυριακές τo εκπτωτικό χωριό McArthour Glen

Αυτός είναι ο σεβασμός στην Κυριακάτικη αργία, στον Έλληνα εργαζόμενο και στην ελληνική οικογένεια των "ευσεβών" κατά τα άλλα κυβερνώντων.
Μήπως να πάρει θέση και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, μιας και για την αργία των Τριών Ιεραρχών δήλωσε:
«Έγινε αυτό που έπρεπε να γίνει. Όλα τα άλλα είναι αστειότητες και προφάσεις. Η αργία είναι για τους τεμπέληδες» .

 

Η απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης, Άδωνι Γεωργιάδη, με την οποία δίνεται η δυνατότητα στo εκπτωτικό χωριό McArthour Glen και το εμπορικό πάρκο Smart Park στα Σπάτα να ανοίγουν τις 32 Κυριακές που ορίζονται έως τουριστική περίοδος, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως

Αγιασμός – οργή της Μαρίας Ρεπούση – φονταμενταλισμός – Έλληνες – Βρετανοί.

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.

Οι Έλληνες εδώ και 2500 χρόνια μπορεί να έχουν αλλάξει πολιτισμικό και θρησκευτικό υπόδειγμα, αλλά έχουν διαχρονικά ένα κοινό στοιχείο, αναπόσπαστο της ταυτότητάς τους. Όταν συνέρχονται σε πολιτεία αναφέρονται στα μετα-φυσικά, αναφέρονται στα Θεία. Όποια κι αν είναι αυτά. Όταν ξεκινούν κάτι, το ξεκινούν με επίκληση σ’ αυτά. Να λοιπόν, αυτός είναι ο συνδετικός κρίκος της συνέχειας του ελληνισμού.

Δεν είναι ανάγκη, δεν είναι προϋπόθεση δηλαδή, να ακολουθεί κανείς σε όλο του τον ιδιωτικό βίο απαρέγκλιτα τις παραδόσεις και τα έθιμα αυτής της θρησκευτικότητας. Διότι εκείνη την ώρα δεν είναι το άτομο του εαυτού του, γίνεται μέρος μίας συλλογικότητας.

Όταν όμως το άτομο συνέρχεται με άλλα άτομα σε «πόλιν», είτε στην Εκκλησία του Δήμου, είτε σε πολεμική εκστρατεία, είτε σε συμπόσιο, είτε σε Μυστήριο της Εκκλησίας, είτε πριν τον Αγώνα αντίστασης κατά του κατακτητή ή Επανάστασης, είτε όταν γράφει Σύνταγμα νέου κράτους, είτε όταν μπαίνει νέο έτος, ημερολογιακό ή – ναι! – σχολικό, επικαλείται τα Θεία.

Έρχεται λοιπόν το τεράστιο μέγεθος που ακούει στο όνομα Μαρία Ρεπούση και μας λέει το 2019 ότι «εξοργίζεται», ότι είμαστε, λέει, «φονταμενταλιστικό κράτος» για ποιο λόγο; επειδή αρχίζει η σχολική χρονιά με αγιασμό και επειδή οι υπουργοί παιδείας ανεξαιρέτως παρευρίσκονται σε αγιασμό κάθε χρόνο.

Δεν επιδεικνύει όμως άγνοια των ελληνικών πραγμάτων, αλλά και των διεθνών. Αν είμαστε «φονταμενταλιστικό κράτος» εμείς, τότε τι είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, στο οποίο συμβαίνουν τα κάτωθι:

1. Η Βασίλισσα είναι ταυτόχρονα Κεφαλή του Κράτους και Κεφαλή της Εκκλησίας (πιο περιπεπλεγμένο κράτος με την Εκκλησία, πεθαίνεις)

2. Στο ετήσιο μήνυμά της τα Χριστούγεννα (και όχι την 1η Ιανουαρίου ή κάποια άλλη ημερομηνία) αναφέρεται συχνά στον Χριστό

Στοχασμοί περί «Ουδετερόθρησκου κράτους»

O  π. Βασίλειος Θερμός, Ψυχίατρος παίδων και εφήβων και αναπλ. καθηγητής της ΑΕΑΑ μίλησε τον Απρίλιο του 2019 στην εκδήλωση του Χριστιανικού Ομίλου Φοιτητών και Επιστημόνων (ΧΟΦΕ) με θέμα:Στοχασμοί περί «Ουδετερόθρησκου κράτους».

Νίκος Ζαχαριάδης: Ορθοδοξία

Πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν σε αθηναϊκές εφημερίδες μας πληροφορούν ότι στο Λονδίνο ο Μακαριότατος θα συζητήσει με τους υπεύθυνους αγγλικούς κύκλους και το ζήτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι ολοφάνερο ότι ξαναγίνεται προσπάθεια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Πόλης να μεταβληθεί πάλι όχι μόνο σε στίβο προσωπικών αντιζηλιών και επιδιώξεων που έχουν συναμεταξύ τους διάφοροι χρεοκοπημένοι ιεράρχες, μα και σε όργανο μεγαλοδυναμικών εξωορθοδοξιακών βλέψεων. 

Στο σημείο αυτό ο ελληνικός Λαός πρέπει να προσέξει εξαιρετικά. Χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να πέσει σε ανακρίβειες, μπορεί κανείς να ισχυριστεί εδώ ότι η λαοφθόρα διαμάχη ανάμεσα στους βαλκανικούς λαούς χρονικά συμπίπτει με την εποχή που το Οικουμενικό Πατριαρχείο αρχίζει να κομματιάζεται και να γίνεται όργανο ξένων, ανθελληνικών, αντιβαλκανικών και αντιορθοδοξιακών συμφερόντων. 

Ο μεγαλοτυχοδιωκτικός εθνικισμός μέσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έβλαψε και αυτός λίγο το έργο για μια δημοκρατική συνεργασία και συμβίωση στα Βαλκάνια και με τους φατριασμούς της φαναριώτικης παπαδοκρατίας τράφηκε πολλές φορές και ενισχύθηκε το τοπικιστικό διασπαστικό πνεύμα μέσα στους κόλπους της ορθοδοξίας, που τόσο έβλαψε τη λαϊκή και εθνική εξέλιξη και πρόοδο όλων των βαλκανικών λαών. 

Το ξάπλωμα και η επικράτηση της Ορθοδοξίας στις χώρες και τους λαούς της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης καθώς και στη Μικρασία και τη Μέση Ανατολή ανταποκρίνεται ιστορικά στην αντίδραση που προκαλούσαν οι τάσεις για πνευματική, πολιτική και οικονομική επέκταση και επιβολή του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους και του καθολικισμού - παπισμού. Μα η επικράτηση αυτή δεν οφείλεται μονάχα σε αρνητικά αίτια. Έχει και θετικά βάθρα, γιατί χωρίς να παραγνωρίζουμε τις εθνικές και τοπικές ιδιομορφίες, η Ορθοδοξία ιδεολογικά - πνευματικά ανταποκρίνεται σε μια νοοτροπία λαϊκή, σ' ένα εσωτερικό ψυχικό δεσμό, που ο Ευρωπαίος κοσμοπολίτης ονομάζει "Ανατολικό πνεύμα" και ο ξεπεσμένος και έκφυλος Λεβαντίνος περιφρονεί μα που συγκεντρώνει και εκφράζει εσωτερική λαϊκή ενότητα και εκδηλώνει ανώτερα ιδεώδη και χαρίσματα, άσχετα αν στα χρόνια εκείνα της μεσαιωνικής κατάστασης και του ασιατικού δεσποτισμού του Βυζαντίου κάνουν την εμφάνιση τους με μορφή θρησκευτικο-εκκλησιαστική. 

π. Γεώργιος Μεταλληνός: «Οπισθοδρόμηση ο διαχωρισμός Ελληνισμού και Ορθοδοξίας»

Τοῦ πατρὸς Γεωργίου Μεταλληνοῦ

Ὁ Ἑλληνισμός, βρῆκε τὴν ὁριστικὴ ταυτότητά του μέσα στὴν Ὀρθοδοξία. Ἡ ἑλληνικὴ αὐτοσυνειδησία ἔγινε ἑλληνορθόδοξη καὶ μὲ αὐτὸ τὸ περιεχόμενο ἔζησε καὶ ἐμεγαλούργησε τόσους αἰῶνες. Κάθε ἀπόπειρα συνεπῶς ἀποορθοδοξοποιήσεως τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὡς ἀποεκκλησιοποιήσεώς του, θὰ ἐπαναλαμβάνει τὸ ἀπονενοημένο διάβημα τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ τοῦ Πλήθωνος. Ὁ Νέος Ἑλληνισμὸς διατηρεῖ τὴν συνάφειά του μὲ τὴν ἀρχαιότητα μέσω τῆς βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς περιόδου τοῦ ἱστορικοῦ του βίου, μέσα στὴν ὁποία διαμόρφωσε τὴν ἐθνική του αὐτοσυνειδησία. Μέτρο καὶ κριτήριο καὶ τῆς πολιτιστικῆς του αὐτοσυνειδησίας εἶναι ἡ ὀρθόδοξη λατρεία καὶ ἡ πατερικὴ θεολογία. Ο Ἑλληνισμὸς δοξάζεται μέσα στὴν Ὀρθοδοξία. Ἔξω ἀπὸ αὐτὴν γίνεται ἀρχαῖος, εἰδωλολατρικός, ἀγνώριστος. Τὸ φρόνημα τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ διαπλάσσεται μέσα στὴν Ὀρθοδοξία. Μὲ τὸ φρόνημα αὐτὸ εἶναι ὑπερήφανος γιὰ τὴν ἑλληνορθόδοξη… παράδοσή του. Ἡ ἀπώλεια ὅμως τοῦ φρονήματος αὐτοῦ ἀφαιρεῖ καὶ τὴν ἱκανότητα γιὰ ὀρθὴ ἐκτίμηση τῆς παραδόσεώς του. 

Στὴν περίπτωση αὐτὴ εἶναι, ποὺ ἀναδύεται τὸ ἐρώτημα: ποὺ ἀνήκουμε, στὴν Ἀνατολὴ ἢ τὴν Δύση… Γιὰ τὸν Ἕλληνα ὅμως, ποὺ ἔχει πατερικὴ ἐπίγνωση τῆς ταυτότητάς του, τὸ ἐρώτημα δὲν εἶναι «ποὺ ἀνήκουμε”, ἀλλὰ «ποιοὶ ἀνήκουν σέ μᾶς», πέρα ἀπὸ κάθε ἐθνικιστικὴ αὐτοέξαρση. Ποιοὶ δηλ. εἶναι μέτοχοι τῆς παραδόσεώς μας. Καὶ αὐτοὶ δὲν εἶναι οὔτε ἡ (σημερινὴ) Ἀνατολή, οὔτε ἡ (σημερινὴ) Δύση, ἀλλ’ ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι σ’ Ἀνατολὴ καὶ Δύση. 

Τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα του Αγίου Όρους!!!

Σε μια εποχή που η τυπογραφία άνηκε ακόμη στο μακρινό μέλλον, τα χειρόγραφα αποτελούσαν το μοναδικό τρόπο για να διασωθούν οι αρχαίες γνώσεις στο διηνεκές.

Τα χειρόγραφα αυτά αντιγράφονταν από μοναχούς μέσα στο ημίφως των μοναστηριακών εργαστηρίων, στα περίφημα καλλιγραφεία. Τα περισσότερα αρχαιοελληνικά κείμενα που διασώθηκαν ως τις μέρες μας, είναι αποτέλεσμα των ακατάπαυστων αντιγραφών, που γίνονταν σ’ αυτά τα εργαστήρια από ορισμένους γενναίους μοναχούς.

Οι αγιορείτες μοναχοί έδιναν έμφαση στο γραπτό λόγο, θεωρώντας ότι συμβάλει στην πνευματική αναβάθμιση των ανθρώπων. Γι’ αυτό και έγραφαν, αντέγραφαν και διαφύλατταν χιλιάδες χειρόγραφα, όχι μόνο θεολογικού ή λειτουργικού χαρακτήρα, αλλά και «κοσμικών γνώσεων», οι οποίες κληροδοτήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς.

Τα χειρόγραφα αυτά, πέρα από το περιεχόμενο τους, ήταν και διακοσμημένα με καλλιγραφίες, πράγμα που τα καθιστούσε αληθινά μνημεία τέχνης. Παρά τις καταστροφές και τις αφαιμάξεις που υπέστησαν, οι βιβλιοθήκες των μοναστηριών του Άθω κρύβουν έναν πραγματικό θησαυρό αρχαιοελληνικών γνώσεων.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΟΙ-ΜΟΝΑΧΟΙ ΤΟΥ ΑΘΩΝΑ

Η χερσόνησος του Άθω άρχισε να αναδύεται ως μοναστικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας προς τα τέλη του 10ου μ.Χ. αιώνα, όταν κατέφθασε εκεί κρυφά ο μοναχός Αθανάσιος, ο οποίος ίδρυσε στο νοτιοανατολικό άκρο της χερσονήσου τη μονή Μεγίστης Λαύρας(963μ.Χ.). Ο Αθανάσιος, ο ιδρυτής του αγιορείτικου κοινοβιακού μοναχισμού, ήταν προσωπικός φίλος του Ιωάννη Τσιμισκή καθώς και διακεκριμένος καλλιγράφος και ταχυγράφος.

Επέλεξε τη χερσόνησο του Άθω ως τόπο μοναστικής ζωής εξ αιτίας της απαράμιλλης φυσικής της ομορφιάς, της φυσικής της προστασίας από τις εχθρικές επιδρομές, του γεγονότος ότι ήταν ουσιαστικά ακατοίκητη από ανθρώπους, καθώς και εξ’ αιτίας της γεωγραφικής της εγγύτητας με τη συμβασιλεύουσα πόλη της αυτοκρατορίας, τη Θεσσαλονίκη. Εξαιτίας αυτών των πλεονεκτημάτων ο Άθως εξελίχθηκε σύντομα στο σημαντικότερο μοναστηριακό κέντρο του ορθόδοξου χριστιανισμού, με πολυάριθμα μοναστήρια και χιλιάδες μοναχούς.

Π.Κητρομηλίδης, Ν.Ζαχαριάδης, για τον ρόλο της Ορθοδοξίας

Εν όψει του προβληματισμού που αναπτύσσεται για την κατάργηση του μαθήματος των Θρησκευτικών δύο ενδιαφέροντα κείμενα που αναδεικνύουν τον ρόλο της Ορθοδοξίας και του Χριστιανισμού γενικότερα  για την διαμόρφωση του νέου ελληνισμού και της ευρωπαϊκής συνείδησης. 

                                        

Πασχάλιδης Κητρομηλίδης: 

Ο κίνδυνος του θρησκευτικού αναλφαβητισμού

ΠΗΓΗ:ΤΟ ΒΗΜΑ http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=746633

Η συζήτηση που ανέκυψε σε σχέση με το μάθημα των Θρησκευτικών και τη θέση του στο αναλυτικό πρόγραμμα των ελληνικών σχολείων δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορους όσους κήδονται πραγματικά της Παιδείας της χώρας. Οπως είναι σε όλους γνωστό, τα φλέγοντα και τα επείγοντα προβλήματα στον χώρο της Παιδείας είναι άλλα και όχι το μάθημα των Θρησκευτικών και η διδασκαλία του. Η σκέψη πάντως που έχει ακουστεί για μεταβολή του μαθήματος σε προαιρετικό, διά της εισαγωγής της δυνατότητας αναιτιολόγητης επιλογής για απαλλαγή από αυτό, συνεπάγεται την κατάργησή του. Ποιος μαθητής ή μαθήτρια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν θα θελήσει να απαλλαγεί από τον φόρτο ενός ακόμη μαθήματος που απαιτεί μελέτη και εκμάθηση πληροφοριών; Ετσι με την άσκηση της ελεύθερης επιλογής μαθητών και γονέων για την «ελάφρυνση του φόρτου εργασίας των παιδιών» - αυτό είναι το ακαταμάχητο παιδαγωγικό επιχείρημα - θα μπορέσει να επέλθει, επιτέλους, η απαλλαγή του αναλυτικού προγράμματος από το «φοβερό» μάθημα των Θρησκευτικών.

Και όμως πρόκειται για ένα μάθημα εντελώς παρεξηγημένο, με ευθύνη βέβαια των βιβλίων, πλείστων από τους διδάσκοντες αλλά και λόγω της γενικότερης προκατάληψης που έχει καλλιεργηθεί στην κοινωνία μας εναντίον κάθε εκδοχής της πνευματικής ζωής που θα μπορούσε να εκληφθεί ως συντηρητική. Μαζί με το εξίσου πολύπαθο μάθημα της Ιστορίας, η διδασκαλία των Θρησκευτικών, αν δεν μεταβάλλεται σε ιδεολογικό πειθαναγκασμό, μπορεί να συμβάλει με ουσιώδη τρόπο στη γενικότερη παιδεία των παιδιών, παρέχοντας πληροφορίες και ενημέρωση για μία από τις θεμελιώδεις εκδηλώσεις του πνευματικού βίου της ανθρωπότητας, συντελώντας συγχρόνως και στην καλλιέργεια της ανεκτικότητας και του σεβασμού της ετερότητας. Ας υπενθυμίσουμε και το αυτονόητο ότι παιδεία σημαίνει κυρίως την καλλιέργεια της γλωσσικής ικανότητας, δηλαδή την επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, και την εγκυκλοπαιδική μόρφωση των παιδιών, όχι την απόκτηση τεχνικών δεξιοτήτων τις οποίες τα παιδιά διαθέτουν ούτως ή άλλως από μικρά, ζώντας σε κοινωνίες που συνθλίβονται πλέον από τις ψηφιακές τεχνολογίες. Αυτό βέβαια είναι μια άλλη, μάλλον σοβαρότερη συζήτηση, αλλά το πρόβλημα αντιμετωπίζεται δυστυχώς με έναν πραγματικά απίστευτο στρουθοκαμηλισμό.

Εκκλησιαστική περιουσία και φόροι

Όταν η μόδα του αντικληρικαλισμού κατακτά την Ελλάδα.

Του Τάσου Αναστασίου από την Ρήξη φ. 141. 

Eνα θέμα που αναδύεται στην επικαιρότητα όταν υπάρχει ανάγκη αποπροσανατολισμού του κόσμου ή έτσι, επειδή είναι πιασάρικο και πουλάει, είναι η περιουσία της Εκκλησίας και η φορολόγηση αυτής. Επειδή σε αυτήν τη χώρα έχουμε πήξει από πρωτότυπες ιδέες, «προοδευτισμό» και δίψα να μοιάσουμε στους «Ευρωπαίους», καλό θα ήταν να διασαφηνιστούν κάποια ιστορικά δεδομένα. Καταρχάς, η περιουσία αυτή αποκτήθηκε από δωρεές και κληροδοτήματα μοναχών, απλών πιστών του λαϊκού σώματος, καθώς και στρατηγών και αυτοκρατόρων και ανήκε στις ανά την ελληνική επικράτεια μητροπόλεις, στους ναούς και τα μοναστήρια. Χρησιμοποιήθηκε ένα μέρος της για την άσκηση κοινωνικής αλληλεγγύης στους έχοντες ανάγκη, τη δημιουργία σχολείων για τη διάσωση της γλώσσας και των παραδόσεων και τη χρηματοδότηση των δεκάδων επαναστάσεων την περίοδο της Τουρκοκρατίας, κατ’ εξοχήν της Επανάστασης του 1821.

Είναι, επομένως, απολύτως λογικό, η ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους να βρίσκει την Εκκλησία –μετά από 1800 περίπου χρόνια ύπαρξης– να κατέχει το ένα τέταρτο της γης (Πρακτικά της ολομέλειας της Βουλής των Ελλήνων, συνεδρία 2.4.1987, σελ. 5076) του νέου ελληνικού κράτους. Ωστόσο, με αρχή τα τρία διατάγματα του 1833, 1835 και 1836 από τον Βαυαρό και προτεστάντη αντιβασιλέα Όθωνα και συνέχεια τους νόμους 1072/1917, 2050/1920, 4684/1931 καθώς και τη σύμβαση του 1952, η Εκκλησία υποχρεώθηκε σε διάλυση εκατοντάδων μοναστηριών και σε αναγκαστική απαλλοτρίωση κτημάτων της από το κράτος, με αντίτιμο που αυτό όριζε και που σχεδόν ποτέ δεν εξοφλούσε. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η απώλεια για την Εκκλησία μεγάλου μέρους της περιουσίας της (96% υπολογίζουν οι εκκλησιαστικοί κύκλοι, γύρω στο 65% υποστηρίζει η αντίθετη άποψη). Αυτός είναι και ο λόγος που το ελληνικό κράτος, το 1945, προέβη στην ανάληψη της υποχρέωσης μισθοδοσίας των κληρικών, σε αντάλλαγμα της υφαρπαγής του συντριπτικού μέρους της εκκλησιαστικής περιουσίας, διότι με το εναπομείναν ποσοστό (4% έως μέχρι και 35%, αναλόγως την προσέγγιση) κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό.

Κι όμως τον αναγνώρισε!

Ο ΣΥΡΙΖΑ επισήμως κι έκπαλαι δεν αναγνώριζε (και δικαίως) πολιτικό ρόλο στην Εκκλησία. Όμως ο πρώτος στον οποίον προσέτρεξε ο Τσίπρας με την αναθέρμανση των διαπραγματεύσεων για το «όνομα» ήταν ο Αρχιεπίσκοπος!

Η απόφαση της Αρχιεπισκοπής (και κατά μέρος της Εκκλησίας) να μη συμμετάσχει στα συλλαλητήρια ήταν μια πολιτική απόφαση. Με έναν λόγο ο Τσίπρας αναγνώρισε πολιτική άποψη στην Εκκλησία. Της έδωσε το δικαίωμα να μπορεί να επιλέξει αν θα έχει προφανή (πέραν της αφανούς) πολιτική παρέμβαση. Η επιλογή της «μη πολιτικής» παρουσίας της Εκκλησίας στα συλλαλητήρια είναι πολιτική στάση.

Η Εκκλησία δικαιούται να έχει γνώμη (ενιαία ή πολύμορφη), αλλά ώς εκεί. Ο Τσίπρας της έδωσε την ευκαιρία να διαχειρισθεί τη γνώμη της σε πολιτικό επίπεδο.

Εκτός κι αν ο Τσίπρας δεν πήγε ικέτης στον Αρχιεπίσκοπο εκλιπαρώντας τα «στραβά μάτια» του ιερατείου από τα συλλαλητήρια, αλλά για να του κάνει ο Ιεράρχης κανένα ευχέλαιο μ’ αυτά που κάνει…

Έξοδος ξύδι

Δεν διέψευσε ακριβώς ο κ.Τσα-καλώτος τα περί των 130.000 πλειστηριασμών, έκανε ότι τα διέψευσε. Αλλά ακόμα και αυτή η κουτοπονηριά βρήκε τον θάνατό της από τον κ. Ντράγκι! «Και 130.000 plus πλειστηριασμοί και γρήγορα», απαίτησε, αλλιώς, κλάφτα Χαράλαμπε (όπως η Μπέτυ)!

Και στο καπάκι: Κλάους Ρέ-γκλινγκ (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας), «αυστηρότερη η μεταμνημονιακή επιτήρηση».

Η αλήθεια είναι ότι η Τρόικα θα μας βγάλει από τα μνημόνια κι όχι ο Τσίπρας. Θα μας βγάλουν από το κελί του μελλοθάνατου και θα μας βάλουν στο κελί του ισοβίτη. Υπό αυστηρή επιτήρηση για δεκαετίες.

Κανένα πρόβλημα. Όπως θα έλεγε και ο Τσακαλώτος, μας σκλαβώσανε για να μάθουμε να ξεσκλαβωνόμαστε…

Υπόθεση Στρατηγικού Σχεδιασμού:

Αλλοίωση ήθους και κριτηρίων

Πολλοί από εμάς παρακολουθούμε τα «εκκλησιαστικά ρεπορτάζ» διαφόρων «μεγάλων» εφημερίδων και ηλεκτρονικών μέσων και βλέπουμε εκεί τους εκπροσώπους των τοπικών εκκλησιαστικών αρχών και διάφορους Μητροπολίτες μας να λαμβάνουν θέσεις σε διάφορα ζητήματα και να τυγχάνουν σχολιασμού.
Τα ζητήματα αυτά σπάνια άπτονται της πολιτικής εκτός εξαιρέσεων, ακόμη και σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που εδώ και 7,5 περίπου χρόνια βρίσκεται, στον ένα ή στον άλλο βαθμό, υπό καθεστώς υπαγόρευσης πολιτικής και επιτροπείας, με την αδικία, ανισότητα και αποστέρηση να «οργιάζουν». Μια από αυτές τις εξαιρέσεις υπήρξε και το σύγχρονο νομοθέτημα που αφορούσε τροποποιήσεις σε μια ήδη υπάρχουσα νομοθεσία που αφορά τη λεγόμενη «αλλαγή ταυτότητας φύλου». Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, το άρθρο αυτό δεν τοποθετείται ως προς την λήψη θέσης εκ μέρους των προαναφερθέντων θεσμικών (ή άλλων) προσώπων. Τοποθετείται όμως ως προς το πρωτοφανές της «ιεράς αγανάκτησης» που παρατηρείται σε παρόμοιες περιπτώσεις, όταν ο ελληνικός λαός δεν έχει δει τοποθετήσεις σε άλλα ζητήματα, που από χριστιανικής πλευράς είναι αναμφισβήτητα πολύ μεγαλύτερης έως εξαιρετικής σημασίας.

Ο παπα-Πυρουνάκης στα χρόνια της Δικτατορίας

Απόσπασμα από το βιβλίο της θεολόγου Φωτεινής Οικονόμου που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός

Συχνά-πυκνά ο παπα-Πυρουνάκης καλούνταν στην «Ασφάλεια» και στην ΕΣΑ. Κάποια από τις πρώτες Κυριακές του μήνα, οπότε και γίνονταν δύο λειτουργίες (η δεύτερη για φίλους, για τους ανθρώπους της τέχνης και της διανόησης), η αστυνομία συνέλαβε τον παπα-Γιώργη το χάραμα έξω απ’ το σπίτι του και τον οδήγησε στην Ασφάλεια Προαστείων μόνο και μόνο για να μη λειτουργήσει. Μόνο μετά τη μία του επέτρεψαν να φύγει, ενώ τα παιδιά του ανήσυχα έψαχναν μάταια ως εκείνη την ώρα στα αστυνομικά τμήματα της περιοχής να τον βρουν, έχοντας ειδοποιήσει παράλληλα τον κόσμο στην εκκλησία να αποχωρήσει[1]. Η Κυριακή αυτή ήταν στις 3/9/1972. Η εφημερίδα «Χριστιανική» (αρ. φύλλου 33, Σεπ-1972) τόλμησε να καταγγείλει το απαράδεκτο συμβάν:

 «Μπορεί ποτέ η Θεία Λειτουργία, κανονικώς τελούμενη, να αποτελεί αδίκημα; (...) Η Εκκλησία που μεταβλήθη σε ορντινάτσα του Καίσαρα μπορεί να έχει Ιερατείο με υπαλληλική ιδιότητα, Μητροπολίτες με παχυλές απολαβές, μια καλή θέση δίπλα στον Άρχοντα, αλλά να μην έχει αξίωμα να έχει πλήρωμα! (...) το ποτήρι της πικρίας του λαού και του θυμού του Θεού είναι πλήρες. Δε χωράει μια σταγόνα (...) Λίγο ακόμα και οι Λειτουργίες θα γίνονται εις επήκοον του ψάλτου και του νεοκόρου. Ούτε το 2% των ενοριτών δεν εκκλησιάζονται»! 

Η εφημερίδα επίσης (αρ. φύλλου 34, Οκτ-1972) κατήγγειλε ότι «την κύρια ευθύνη για την 21η Απριλίου δεν τη φέρουν οι δημιουργοί της, αλλά η Εκκλησία που (...) την ευλογεί και τη λιβανίζει!», ενώ σε προηγούμενο φύλλο της (αρ. φύλλου 31, Ιούλ-1972) καλούσε το Μητροπολίτη Αττικής κ. Νικόδημο να πάρει θέση στο ζήτημα της διακοπής έκδοσης του περιοδικού «Προβλήματα». «Ο Πυρουνάκης προσφέρει θετικές υπηρεσίες στην Εκκλησία, είναι κληρικός με ανάστημα. Αλλοίμονο αν η Εκκλησία αφήνει απροστάτευτα τα άξια στελέχη της!»[2].

Ναυπάκτου Ιερόθεος: ''Χωρισμός ή σχέσεις μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας''

«Χωρισµός ἤ σχέσεις µεταξύ ’Εκκλησίας καί Πολιτείας»

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Κατά καιρούς γίνονται διάφορες συζητήσεις καί άνταλλαγή άπόψεων γιά τόν λεγόμενο «χωρισμό Εκκλησίας καί Πολιτείας». Τήν άφορμή τήν δίνουν οι πολιτικοί, οι όποιοι με τόν τρόπο αυτόν θέλουν νά εφαρμόσουν τίς ιδεολογικές τους άρχές η άκόμη θέλουν νά δικαιολογήσουν τήν άβελτηρία τους σέ άλλα κοινωνικά καί πολιτικά ζητήματα, καί οι εκκλησιαστικοί παράγοντες άντιδρούν σπασμωδικά η άρνούνται κάθε σκέψη γιά περαιτέρω συζήτηση.

Στό παρελθόν άσχολήθηκα μέ τό θέμα αυτό κυρίως ώς έκπρόσωπος τής Διαρκούς Ίεράς Συνόδου, άλλά καί τής Ιεραρχίας τής Εκκλησίας, καί έγραψα διάφορα κείμενα η άπάντησα σέ ερωτήσεις μέ σκοπό τήν ενημέρωση όσων ένδιαφέρονται γιά τό θέμα.

Φυσικά, έχουν γραφή άξιόλογα έπιστημονικά κείμενα γύρω άπό τό θέμα αυτό, μέ ισχυρή νομική καί θεολογική βιβλιογραφία, άλλά μέ τά οσα άκολουθήσουν θά ηθελα νά κωδικοποιήσω μερικές άπόψεις μου μέ τρόπο απλό καί κατανοητό, άποφεύγονας νομικούς ορους καί επιστημονική άνάλυση.

1. «Κράτος καί Εκκλησία»

Όταν γίνεται λόγος γιά «χωρισμό Κράτους καί Εκκλησίας», πολλοί εννοούν δύο θεσμούς πού είναι μεταξύ τους ενωμένοι καί πρέπει νά χωρίσουν. Θά πρέπει νά δούμε ποιοί είναι αύτοί οι θεσμοί γιά τούς όποίους επιδιώκεται ό χωρισμός.

Όταν λέμε Κράτος-Πολιτεία, εννοούμε ολη τήν συντεταγμένη Πολιτεία μέ τά όργανά της, εννοούμε τούς πολίτες μιάς χώρας μαζί μέ τούς εκλεγμένους άρχοντες, άλλά καί τούς νόμους επί τή βάσει των όποίων λειτουργεί ή Πολιτεία αύτή. Καί οταν λέμε Εκκλησία, εννοούμε ολα τά μέλη της πού είναι βαπτισμένα καί κατά ποικίλους τρόπους καί βαθμούς ζούν μέσα στήν Εκκλησία, καθώς επίσης καί τά όργανά της, ητοι τήν Ίερά Σύνοδο, τίς Μητροπόλεις, τίς Ενορίες, τίς Μονές, πού έχουν ρυθμισθή νά λειτουργούν σύμφωνα μέ τό κανονικό καί εκκλησιαστικό δίκαιο.

Η εκκλησία δεν έχει αντίρρηση για διαχωρισμό εκκλησίας -κράτους- Η βλάβη δεν θα είναι για την εκκλησία.

Ε.Λέκκος (θεολόγος , νομικός,συγγραφέας): 

Συνέντευξη στο Γιώργο Γκόντζο– http://www.dimotikoradiofono.gr/

 «Όταν λέμε διαχωρισμό Εκκλησίας -Κράτους τι εννοούμε;Ήδη η εκκλησία και η Πολιτεία έχουν διακριτούς ρόλους…Εγώ είμαι και χριστιανός και πολίτης, από τι να με χωρίσουν;Η διοίκηση της εκκλησίας λειτουργεί αυτή την στιγμή βάσει των ιερών κανόνων και βάσει του καταστατικού χάρτη που είναι νόμος του κράτους με ανάλογο κύρος ,ως ειδικός νόμος,και επομένως δεν τίθεται θέμα διαχωρισμού.Αλλά απ΄ότι ακούσαμε πρόσφατα και από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο , η εκκλησία δεν έχει αντίρρηση.Η βλάβη δεν θα είναι για την εκκλησία.Διότι η εκκλησία άντεξε 2000 χρόνια με διωγμούς τρομερούς ,με συνθήκες που δεν μπορεί κανείς να περιγράψει γιατί δεν τις ζήσαμε..».Αυτό τόνισε ο Ευάγγελος Π Λέκκος ,θεολόγος ,νομικός και συγγραφέας ,μιλώντας στην εβδομαδιαία εκπομπή «Εκτός των τειχών» (Γιώργος Γκόντζος ) στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων. Πρόσθεσε επίσης πως το θέμα της Εκκλησιατικής περιουσίας «έρχεται στην επικαιρότητα κάθε φορά που η κρατική εξουσία αντιμετωπίζει προβλήματα»

Στην συζήτηση απάντησε σε ερωτήματα για το αν δικαιοῦται ἤ ταιριάζει στήν Ἐκκλησία νά ἔχει περιουσία,για το πως αποκτήθηκε η περιουσία της,εξήγησε την άποψή του για αρπαγή της περιουσίας της εκκλησίας,μίλησε για το θέμα της μισθοδοσίας των κληρικών, για το αν φορολογείται ή όχι η εκκλησία, για το αν πληρώνει ΕΝΦΙΑ κ.λ.π.

Ακούστε την συνέντευξη και στη συνέχεια διαβάστε το άρθρο του το οποίο ήταν η αφορμή για την συζήτηση

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Ε. ΛΕΚΚΟΥ

Ἡ ἀλήθεια γιά τήν περιουσία, τή φορολόγηση τῆς Ἐκκλησίας καί τή μισθοδοσία τῶν κληρικῶν της

Ἡ αὐτοκράτειρα καί τό ἀμπελάκι τῆς χήρας

Ἡ τακτική πού ἐφαρμόζει τό νεοελληνικό Κράτος ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας κατά τά 180 ἔτη τοῦ ἐλεύθερου βίου του, θυμίζει τήν πρακτική τῆς αὐτοκράτειρας τοῦ Βυζαντίου Εὐδοξίας, ὅταν ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ἦταν ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (ἀρχές τοῦ 5ου αἰώνα): Ἐνῶ ἡ ἴδια κατεῖχε ἀμέτρητο πλοῦτο καί πολλά κτήματα, μετά τό θάνατο τοῦ πατρίκιου Θεόγνωστου, πού ἡ ἴδια εἶχε ἐξορίσει, ἅρπαξε καί τήν περιουσία του, βυθίζοντας στή φτώχεια καί τή δυστυχία τή χήρα καί τά ὀρφανά του. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος τά προστάτεψε εἰσάγοντάς τα σέ ἐκκλησιαστικό ἄσυλο, δέν παρέλειψε ὅμως μέ ἐπιστολή του νά στηλιτέψει τήν ἀνάλγητη καί παράνομη συμπεριφορά τῆς αὐτοκράτειρας, πράγμα πού ἀργότερα τοῦ στοίχισε καί μία ἐξορία. Ἀλλά ποιός ὁ παραλληλισμός τῆς τακτικῆς ἐκείνης μέ αὐτήν τοῦ νεοελληνικοῦ Κράτους;

Ἰδού: Ἡ Ἑλλάδα ἔχει συνολική ἔκταση 131.957.4004 στρεμμάτων. Ἀπό αὐτά, ἀγροτική γῆ, γεωργο- κτηνοτροφικοῦ ἐνδιαφέροντος, εἶναι: 29.500.000 στρέμ. δάση (22%), 52.500.000 στρέμ. βοσκότοποι (40%), 39.500.000 στρέμ. γεωργική γῆ (30%). Ἀπό τίς παραπάνω ἐκτάσεις, τά 61.441.900 στρέμματα ἀνήκουν κατά κυριότητα: 43.598.000 στό Δημόσιο, 15.553.200 στήν Τοπική Αὐτοδιοίκηση, 1.098.400 στίς Συνεταιρ. Ὀργανώσεις, 1.292.300 στήν Ἐκκλησία. Δηλαδή στήν Ἐκκλησία ποσοστιαία ἀνήκει τό 1,4% τῶν δασικῶν ἐκτάσεων, τό 2,3% τῶν βοσκοτόπων καί τό 2,19% τῆς γεωργικῆς γῆς (ὅπου ὅμως τό Δημόσιο κατέχει τό 45,6% καί ἡ Τοπική Αὐτοδιοίκηση τό 30,8%)*.