"Η Πλάνη της Τεχνικής" - Η σκέψη του μεγάλου στοχαστή ΖΑΚ ΕΛΥΛ!

"Η Πλάνη της Τεχνικής"
Η σκέψη του μεγάλου στοχαστή ΖΑΚ ΕΛΥΛ!

'Είναι αδύνατο να καταλάβουμε τη σύγχρονη κοινωνία μας, αν δεν γνωρίζουμε με σαφήνεια τον παράγοντα που κατά κύριο λόγο την καθορίζει, δηλαδή την Τεχνική σαν ένα σύνολο μέσων, μεθόδων και οργάνωσης της γνώσης με συγκεκριμένο προσανατολισμό". 

Ο Ζακ Ελλύλ (1912-1994), ένας από τους σημαντικότερους μελετητές του τεχνικού φαινομένου, εκθέτει εδώ με πολύ ζωντανό τρόπο τα βασικά συμπεράσματά του σε μια συνέντευξή του στην ολλανδική ομάδα ReRun το 1992. 

Στην Ελλάδα εκδόθηκε το κλασικό πλέον βιβλίο του ΤΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ από τις εκδόσεις Αλήστου Μνήμης, ενώ από καιρό κυκλοφορούν μερικά ακόμα εξαιρετικά βιβλία του. 

Η μετάφραση των υποτίτλων έγινε από την Ιβάν Γιαννακοπούλου, η επιμέλειά τους από τον Γιάννη Δ. Ιωαννίδη και η προσαρμογή από τον Ηλία Διάμεση.

Ζακ Ελλύλ – Εξομολόγηση ενός πρώην επαναστάτη

• ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

(21/09/2020)

Από το βιβλίο, La foi au prix de dout, La Table Ronde, Paris 2006, σσ. 270-275. Α’ έκδοση 1980.

Μετάφραση: Αλέξανδρος Μπριασούλης

---

Ο κόσμος που θα αφήσω πίσω μου με αρρωσταίνει. Με αρρωσταίνει στην ψυχή, στο σώμα και στο πνεύμα. Ήμουν γεμάτος ελπίδα όταν στρατευόμουν, στα είκοσί μου χρόνια, για να αλλάξω την πορεία του κόσμου. Γιατί στα 1930 είχαμε ήδη δει να προβάλλει αυτός ο κόσμος της αταξίας και της καταπίεσης. Κι ελπίσαμε ότι θα μπορούσαμε να τον κάνουμε να αλλάξει κατεύθυνση, να κινηθεί προς τον άνθρωπο, την ελευθερία, την δικαιοσύνη, την αληθινή δημοκρατία… Προσπάθησα τα πάντα. Κυνήγησα όλες τις ευκαιρίες που μου φάνηκαν κατάλληλες. Σκέφτηκα πολύ. Το μόνο που κατάφερα ήταν να κατανοήσω τι συμβαίνει. Κατάλαβα. Μίλησα. Προειδοποίησα. Κι όλα αυτά δεν ωφέλησαν σε τίποτα. Τα λόγια μου δεν ακούστηκαν τη στιγμή που έπρεπε, αλλά κι όταν ακούστηκαν ήταν ήδη αργά, ο κόσμος είχε πάρει την κατηφόρα και δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω για να πάρει έναν άλλο δρόμο. Όλα άχρηστα. Αναπότρεπτα, ο κόσμος έγινε ο χειρότερος δυνατός. Αλλά εμείς δεν θελήσαμε τίποτα απ’ όλα αυτά. Είναι πολύ εύκολο να κατηγορούμε τους καπιταλιστές, τους ιμπεριαλιστές, τους αποικιοκράτες. Τα αποτελέσματα δεν ήταν αυτά που επιθυμούσαν. Είναι πολύ εύκολο να κατηγορούμε τους κομμουνιστές: ποτέ τους δεν θέλησαν τη δικτατορία, τις σφαγές του Πολ Ποτ, τα γκούλαγκ, την ιμπεριαλιστική ισχύ του κομμουνισμού. Μπορώ να το βεβαιώσω: οι κομμουνιστές που γνώρισα ποτέ τους δεν φαντάστηκαν ότι τα υπέροχα ιδεώδη τους θα κατέληγαν σε μια από τις ισχυρότερες αστυνομοκρατίες του κόσμου. Ποτέ ο Αϊνστάιν δεν θέλησε την ατομική βόμβα. Ποτέ κανείς καλόπιστος άνθρωπος δεν επιθύμησε όλο αυτό το κακό που συσσωρεύτηκε στις επιστήμες, στην πολιτική, στην οικονομία, στην τεχνική. Γιατί τίποτε άλλο δεν συσσωρεύτηκε παρά κακό. Είναι σαν, μ’ έναν τρόπο ακατανόητο, όλα εκείνα τα υπέροχα άνθη της προόδου να μην έδωσαν παρά καρπούς πικρούς και δηλητηριώδεις και πέραν αυτών, τίποτε. Πλέον, δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια πεποίθηση και το κώνειο.

Η γενιά μου ήταν η γενιά που μεγάλωσε μετά το 1914 και είχε ορκιστεί: «ποτέ ξανά»! Αγωνιστήκαμε λοιπόν για την ειρήνη, την κοινωνική δικαιοσύνη, για μια ανάλυση πιο βαθύτερη και μια τακτική ακριβέστερη και είχαμε ήδη προαισθανθεί, από τα μέσα της δεκαετίας του ΄30 τον χιτλερισμό και τον σταλινισμό. Η οπτική μας ήταν ορθή. Την ίδια στιγμή, τόσο ο καπιταλισμός όσο και ο φιλελευθερισμός ήταν για μας καταδικασμένοι. Αναζητήσαμε κάτι άλλο, δεν θελήσαμε να πιστέψουμε ούτε στη μοίρα μιας ιστορίας προδιαγεγραμμένης ούτε στη νίκη των δαιμόνων. Είχαμε ένα ιδεώδες, τη θέληση ενός κόσμου ελεύθερου και αδελφωμένου και προσπαθήσαμε να τον φτιάξουμε όσο καλύτερο μπορούσαμε. Αναζητήσαμε την ευτυχία και την ισότητα για όλους. Και να τι φτιάξαμε! Έναν κόσμο όπου δεν αναγνωρίζουμε κανένα από τα ιδανικά της νιότης μας. Ποτέ δεν υπήρξαμε άπληστοι για χρήμα, εξουσία, ισχύ και κατανάλωση. Και παρόλα αυτά, όλες μας οι προσπάθειες κατέληξαν αναπότρεπτα στο ακριβώς αντίθετο, μεταμορφωμένες και διαστρεβλωμένες. Αυτό δεν μπορέσαμε να το προβλέψουμε και όσοι από μας το κατάφεραν, δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν.

Ο ΖΑΚ ΕΛΛΥΛ ΓΙΑ ΤΑ GADGETS ΤΗΣ Κ. ΚΕΡΑΜΈΩΣ.

του Γιώργου Τασιόπουλου

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τα βιντεομαθήματα της κ. Κεραμέως και του Μπιλ Γκέιτς, είναι το αντίδωρο στους μαθητές από τους "σταυροφόρους" της νέας εποχής. 

Τα gadgets είναι το γλυκάδι της υπόσχεσης ενός δυστοπικού, νέου κόσμου. Η Τεχνική προμηθεύει τα gadgets, σαν αντιστάθμισμα για μια άχρωμη ζωή ρουτίνας χωρίς περιπέτειες, χωρίς συναισθήματα και έρωτα, όπως περιγράφεται στο "Θαυμαστό καινούργιο κόσμο" του Χάξλεϋ.

Η εισαγωγή όλων αυτών των τεχνικών μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν είναι η απάντηση μόνο στα σημεία των καιρών, η ανάγκη για εκπαίδευση λόγω πανδημίας. Ο τόσο αυταρχικός τρόπος για επιβολή των βιντεομαθημάτων και η σαγήνη για τις νέες τεχνολογίες στο σχολείο είναι μια κατάσταση προσαρμογής και προσομοίωσης των μαθητών και του οικογενειακού τους περιβάλλοντος στη νέα εποχή της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης και των "ανθρώπων" cyborg, την εποχή του Τεχνικού Συστήματος όπως την ονομάζει ο Ζακ Ελύλ.

Προφητικός ο Ζακ Ελλύλ έγραψε "Το Τεχνικό Σύστημα" το 1977, η σκέψη του Ελλύλ επηρέασε πολλούς γνωστούς φιλοσόφους και συγγραφείς του 20ού αιώνα, από τον Γκι Ντεμπόρ μέχρι τον Άλντους Χάξλεϊ, ενώ θεωρείται ένας από τους κυριότερους εμπνευστές της περίφημης ταινίας Κογιανισκάτσι. Στο 'Τεχνικό Σύστημα", συνδιαλέγεται με πολλούς μεγάλους στοχαστές (Χάμπερμας, Αρόν, Ρίχτα, Λεφέβρ, Μποντριγιάρ, Τόφλερ, Μακλούαν, Γκάλμπρεϊθ...), ξεχερσώνοντας σταδιακά το ιδεολογικό-φιλοσοφικό τοπίο από όσες θεωρίες τού φαίνονται παραπλανητικές, μέχρι να ορίσει τον σύγχρονο κόσμο υπό το πρίσμα του Τεχνικού Συστήματος.

Το Τεχνικό Σύστημα, όπως το περιγράφει ο Ελλύλ, αποτελεί ένα νέο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης, εντελώς διακριτό από τη βιομηχανική επανάσταση αλλά και από την Τεχνική Κοινωνία – ένα αυτόνομο σύστημα, το οποίο έχει υποκαταστήσει τη φύση ως περιβάλλον του ανθρώπου, και τείνει να εξαπλώνεται και να μεγεθύνεται. «Ό,τι σχημάτιζε ένα χαλαρό και πολύπλοκο σύνολο μέσα στο οποίο ενσωματωνόταν η πραγματική ζωή, ό,τι πρόσφερε στον άνθρωπο νόημα ζωής και υπαρξιακή αγωνία, ό,τι συγκροτούσε την κοινωνική ζωή, την εργασία, τις δραστηριότητες αναψυχής, τη θρησκεία, την κουλτούρα, τους θεσμούς [...] έχει πλέον εκτεχνικευθεί, ομοιογενοποιηθεί και ενταχθεί σε ένα νέο σύνολο που δεν είναι κοινωνία» (σελ.38). Και αυτή η μετεξέλιξη, υποστηρίζει, δεν μπορεί να αποδοθεί με ερμηνείες τύπου «καταναλωτική κοινωνία", "γραφειοκρατική κοινωνία" και άλλες – όλες αυτές, πιστεύει, είναι ερμηνείες επιμεριστικές, που όμως δεν καταφέρνουν να προσεγγίσουν τη νέα πραγματικότητα στην ολότητά της.

Ο χρήσιμος Χριστιανισμός

Jacques Ellul (1912-1994)

«Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Αστός είναι ευθέως και άμεσα εχθρός του Θεού. Αλλά είναι ικανός να κάνει κάποιες επιλογές από την κληρονομιά του χριστιανισμού. Υπάρχουν ακόμη σ’ αυτό τον κυκεώνα, λέει, πολλά καλά να κρατήσουμε. Η αρετή και η ηθική αυστηρότητα λόγου χάρη. Ο Αστός μπορεί να ωθήσει στα άκρα την εκμετάλλευση του κόσμου εφαρμόζοντας μια ορισμένη απαίτηση για αρετή, αφού αυτά τα δυο μπορούν να συμβαδίζουν όπως η αυστηρή δίαιτα και ο πρωταθλητισμός. 

 

Για το σκοπό αυτό μπορεί επίσης να διαχωρίσει την κατακόρυφη διάσταση του χριστιανισμού (τη διάσταση του Θεού, στον οποίον αποκρίνεται η πίστη) από την οριζόντια (τη διάσταση της Ανθρωπότητας, στην οποία στεγάζεται η αγάπη) και να απορρίψει την πρώτη βαστώντας μόνη τη δεύτερη ως αναγκαία για να εξηγεί και να δικαιολογεί το προμηθεϊκό εγχείρημα της αστικής τάξης για την Ανθρωπότητα — μια ανθρωπότητα χωρίς Θεό βέβαια, αλλά όχι και δίχως θρησκεία, όχι δίχως χριστιανισμό. Έναν άθεο χριστιανισμό; Ναι. Ορισμένοι αργοπορημένοι επίσκοποι και αμαθείς νέοι ανακαλύπτουν σήμερα με έξαψη αυτή την επανάσταση, όμως ο Αστός την έχει κάνει ήδη εδώ κι εκατόν πενήντα χρόνια! 

Βέβαια ο Αστός παρέμεινε χριστιανός, αλλά παρέμεινε μόνον επειδή τού ήταν χρήσιμο. Τα θαύματα και την Ανάσταση; Ε, καλά, ας ρίξουμε ένα σεμνό πέπλο πάνω σε τούτες τις ανοησίες. Ο Αστός χρειαζόταν να υποκρίνεται ότι πιστεύει σε αυτά, επειδή μια από τις πολλές χρησιμότητες του χριστιανισμού ήταν να καλλιεργεί το πνεύμα υπακοής στους φτωχούς και στους κοινωνικά κατώτερους: “Ο φτωχός δοξάζεται με την ταπεινότητά του”, πόσο βολικό για εκείνον που τον εκμεταλλεύεται.

Ο χριστιανισμός ήταν ένα επιπλέον εργαλείο διακυβέρνησης, αλλά για να γίνει αυτό χρειαζόταν να τον κάνουν εύχρηστο και κατάλληλο γι’ αυτή την υπηρεσία. Να πιστεύουν στο Θεό, αυτό είναι καλό για τους φτωχούς, για τους μαύρους και για τα παιδιά. — “Ο Θεός είναι το σημείο στήριξης, στο οποίο εφαρμόζω το μοχλό μου για να τους κινώ”: αυτή είναι η σκέψη του Αστού. 
Όμως αυτό υπονοεί ακριβώς ότι ο Θεός δεν υπάρχει! Διότι αν ο Θεός υπάρχει, δεν μπορώ να τον χρησιμοποιήσω όπως εγώ θέλω. Οπότε, για να γίνει ο χριστιανισμός κάτι το “κοινωνικά χρήσιμο”, όπως ακριβώς τον θέλησε ο Αστός, θα πρέπει αυτός στον οποίον απευθύνεται αυτή η θρησκεία, δηλαδή ο Θεός, να είναι ένα αδρανές αντικείμενο, χωρίς καμιά αυτονομία, κάτι που μπορεί κανείς να το κάνει ό,τι τον εξυπηρετεί. Τον Θεό τον φτιάχνω όπως θέλω εγώ, έτσι ώστε να παίξει το ρόλο που θέλω στη σκακιέρα δράσης μου. Α, πολύ χρήσιμος αυτός ο Τρελός! Όμως αυτό που τον μετακινεί, είναι το χέρι μου. Έτσι η θρησκεία γίνεται καθαρός φορμαλισμός, τυπολατρία. Η λειτουργία, η θεολογία, η ηθική, η ζωή, όλα αυτά πρέπει να τυποποιηθούν, να γίνουν τελετουργικό, ρασιοναλισμός, μετρησιμότητα, υπολογισμός. 

Χρήμα, Kυριαρχία και Τεχνικό Σύστημα

«(…) Δεδομένου ότι η λογική της Τεχνικής επιβάλλεται σ’ ολόκληρο τον κόσμο και σε όλες τις διαστάσεις της ζωής, πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η Τεχνική οδηγεί τον ολοκληρωτισμό του χρήματος. Ας διευκρινίσουμε όμως πρώτα τι εννοούμε ως Τεχνική. 

Όπως γράφει χιουμοριστικά ο Ζαν-Λουί Πορκέ στο βιβλίο του για τον Ζακ Ελλύλ, “ο εχθρός δεν είναι βέβαια το ... ανοιχτήρι!”. Το πρόβλημα δεν είναι το άλφα ή το βήτα τεχνικό αντικείμενο —παρ’ όλο που μπορεί να είναι πρόβλημα η λογική που το παράγει. Το πρόβλημα είναι η Τεχνική ως Σύστημα.

Επομένως, δεν είναι λοιπόν ακόμα πιο επικίνδυνο αυτό το Σύστημα όταν συμπλέκεται με το Χρήμα; Πράγματι, από τη στιγμή που το Χρήμα ως Ισχύς συμπλέκεται με το Τεχνικό Σύστημα, οι συνέπειες είναι ολέθριες. Δείτε για παράδειγμα στη σημερινή οικονομική κρίση.

Μοντέρνες τεχνολογίες και έκρηξη του χρήματος

Ήδη από το 1954 ο Ζακ Ελλύλ δείχνει εκτεταμένα στο βιβλίο του Η Τεχνική ή το Διακύβευμα του Αιώνα(1954), γιατί η Τεχνική είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομίας. Τα τελευταία χρόνια λοιπόν, κινητήρια δύναμη της οικονομίας δεν είναι τόσο η εφεύρεση νέων τεχνικών αντικειμένων, όπως ήταν προηγουμένως λ.χ. το αυτοκίνητο ή ο υπολογιστής (ένας ερευνητής τόνιζε τις προάλλες, ότι εδώ και 10 χρόνια δεν έχουμε εφεύρει κανένα νέο αντιβιοτικό). Τώρα πια, κινητήρια δύναμη της οικονομίας είναι τεχνολογίες και τεχνικές συνδεδεμένες άμεσα με το χρήμα. Παράδειγμα:

—    Το διαδίκτυο αναπτύσσεται ιλιγγιωδώς επειδή έχουν αναπτυχθεί οι τεχνολογίες των on-line πληρωμών.

—      Η υπερανάπτυξη της οικοδομής στις ΗΠΑ, η οποία έφτασε στο καταστροφικό σημείο που όλοι πλέον γνωρίζουμε, δεν οφείλεται τόσο σε κάποιες νέες οικοδομικές τεχνικές (που θα επέτρεπαν π.χ. την κατασκευή φθηνότερων ή πιο οικολογικών σπιτιών), όσο στο ότι αναπτύχθηκαν νέες χρηματιστηριακές τεχνικές και νέες τεχνικές στο marketing, που έκαναν δυνατή την πώληση σπιτιών με πίστωση και σε ανθρώπους που δεν είχαν τη δυνατότητα ν’ αποπληρώσουν τα δάνεια.

—     Χάρη στην Τεχνική επινοήθηκαν επίσης ένα πλήθος από χρηματιστηριακά “προϊόντα” ολοένα και πιο πολύπλοκα από τεχνικής άποψης αλλά και απείρως δυσκολότερο να ελεγχθούν.

— Γενικότερα, η ανάπτυξη των τεχνικών του marketing, των χρηματιστηριακών δραστηριοτήτων και της διαφήμισης βρίσκονται πλέον στην καρδιά μιας οικονομίας της υπερκατανάλωσης, της ταχύτατης αντικατάστασης ενός αντικειμένου από ένα άλλο. 

Έχουμε λοιπόν από τη μια μεριά το χρήμα ως μια ανάγκη, η οποία είναι αδύνατο να ικανοποιηθεί, διότι:

Ο άνθρωπος μέσα στο τεχνικό σύστημα

Του Jacques Ellul

Εδώ και τριάντα χρόνια ο κόσμος αναρωτιέται: ποια είναι η θέση του ανθρώπου σε σχέση με την Τεχνική; Μπορούμε να διακρίνουμε δύο ρεύματα. Για κάποιους το θέμα είναι η σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στη μηχανή. Αυτό το ρεύμα υποδιαιρείται σε εκείνους που θεωρούν ότι πρέπει να υπάρξει μια σύνθεση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, κι εκείνους για τους οποίους η μηχανή εξοστρακίζει τον άνθρωπο. Αυτές οι τάσεις υποδιαιρούνται, με τη σειρά τους, σε άλλες δύο. Ορισμένοι μιλούν για σύζευξη «ανθρώπου-μηχανής» – μια άποψη που μοιάζει να είναι η περισσότερο εύλογη (ο άνθρωπος και η μηχανή προσαρμόζονται τέλεια ο ένας στον άλλον και λειτουργούν ο ένας σε συνάρτηση με τον άλλον). Άλλοι, στην επιστημονική φαντασία, μιλούν για μετάλλαξη του ανθρώπου, ο οποίος θα παραμείνει απλώς εγκέφαλος και νευρικό σύστημα, ενώ η μηχανή θα αντικαταστήσει το ανθρώπινο σώμα· συνεπώς, θα υπάρξει πλήρης ενσωμάτωση, κάτι σαν μεταμόσχευση.

Ζακ Ελλύλ – Ο άνθρωπος μέσα στο τεχνικό σύστημα

Εδώ και τριάντα χρόνια ο κόσμος αναρωτιέται: ποια είναι η θέση του ανθρώπου σε σχέση με την Τεχνική; Μπορούμε να διακρίνουμε δύο ρεύματα. Για κάποιους το θέμα είναι η σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στη μηχανή. Αυτό το ρεύμα υποδιαιρείται σε εκείνους που θεωρούν ότι πρέπει να υπάρξει μια σύνθεση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, κι εκείνους για τους οποίους η μηχανή εξοστρακίζει τον άνθρωπο. Αυτές οι τάσεις υποδιαιρούνται, με τη σειρά τους, σε άλλες δύο. Ορισμένοι μιλούν για σύζευξη «ανθρώπου-μηχανής» – μια άποψη που μοιάζει να είναι η περισσότερο εύλογη (ο άνθρωπος και η μηχανή προσαρμόζονται τέλεια ο ένας στον άλλον και λειτουργούν ο ένας σε συνάρτηση με τον άλλον). Άλλοι, στην επιστημονική φαντασία, μιλούν για μετάλλαξη του ανθρώπου, ο οποίος θα παραμείνει απλώς εγκέφαλος και νευρικό σύστημα, ενώ η μηχανή θα αντικαταστήσει το ανθρώπινο σώμα· συνεπώς, θα υπάρξει πλήρης ενσωμάτωση, κάτι σαν μεταμόσχευση.

Τεχνολογικός μεσσιανισμός, η σύγχρονη ειδωλολατρεία: Γνωριμία με τον Ζακ Ελλύλ

Με αφορμή το σύγγραμμα «Το Τεχνικό Σύστημα» (1977) του Ζακ Ελλύλ (που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2013 από τις εκδόσεις Αλήστου Μνήμης) ο, μεταφραστής του έργου Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, συνομιλώντας με την Σίσσυ Κόσσυβα στα πλαίσια της εκπομπής «Δος μοι τούτον τον ξένον» του ραδιοφωνικού σταθμού της Βοιωτικής Εκκλησίας, συγκεφαλαιώνει τη σκέψη του γάλλου συγγραφέα από τη σκοπιά όχι της απόρριψης της Τεχνικής αλλά της αποφυγής μιας ειδωλοποίησης-αποθέωσής της. Ανατέμνει τη σχέση μεταξύ των σκοπών και των μέσων, επισημαίνει το αβέβαιο πρόκριμμα μιας λατρείας της αποτελεσματικότητας, προβληματίζεται για τη διακύβευση των ηθικών διακρίσεων, βυθοσκοπεί το ενδεχόμενο αντίτιμο της όλης προόδου, αναζητεί ό,τι απομένει ως ουσία ζωής μέσα στο σύγχρονο πλαίσιο κατανοήσεων. Επαναφέρει ως άξονα συνειδητότητας τη σημασία, εν τέλει, της ελευθερίας.

Η εικαστική πλαισίωση της ηχογράφησης, στο βίντεο που ακολουθεί, έγινε από το Αντίφωνο.

( Antifono.gr)

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com

Τεχνολογικός μεσσιανισμός, η σύγχρονη ειδωλολατρεία: Γνωριμία με τον Ζακ Ελλύλ

Με αφορμή το σύγγραμμα «Το Τεχνικό Σύστημα» (1977) του Ζακ Ελλύλ (που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2013 από τις εκδόσεις Αλήστου Μνήμης) ο, μεταφραστής του έργου Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, συνομιλώντας με την Σίσσυ Κόσσυβα στα πλαίσια της εκπομπής «Δος μοι τούτον τον ξένον» του ραδιοφωνικού σταθμού της Βοιωτικής Εκκλησίας, συγκεφαλαιώνει τη σκέψη του γάλλου συγγραφέα 

από τη σκοπιά όχι της απόρριψης της Τεχνικής αλλά της αποφυγής μιας ειδωλοποίησης-αποθέωσής της. Ανατέμνει τη σχέση μεταξύ των σκοπών και των μέσων, επισημαίνει το αβέβαιο πρόκριμμα μιας λατρείας της αποτελεσματικότητας, προβληματίζεται για τη διακύβευση των ηθικών διακρίσεων, βυθοσκοπεί το ενδεχόμενο αντίτιμο της όλης προόδου, αναζητεί ό,τι απομένει ως ουσία ζωής μέσα στο σύγχρονο πλαίσιο κατανοήσεων. Επαναφέρει ως άξονα συνειδητότητας τη σημασία, εν τέλει, της ελευθερίας.

Η Τεχνική ενάντια στην ελευθερία… (video)

 Η Τεχνική ως ιδεολογία, προετοιμάζει μια αντι-ανθρώπινη οντολογία

“…η Τεχνική μας υποχρεώνει να πηγαίνουμε ολοένα και πιο γρήγορα, αντικαθιστά το στοχασμό με την ανακλαστική αντίδραση”.

“Η Τεχνική απαιτεί από τον άνθρωπο να μην στοχάζεται (…) δεν ανέχεται να την κρίνουν. Δηλαδή, οι Τεχνικοί, τεχνολόγοι και τεχνοκράτες δεν ανέχονται να ασκείται ηθική κριτική στις πράξεις τους. Όμως η δυνατότητα να θέτει ηθικά καιπνευματικά κριτήρια στις πράξεις του, αποτελούσε ανέκαθεν την ύψιστη ελευθερία του ανθρώπου. Επομένως, μας στερεί την ύψιστη ελευθερία μας”

Αυτά και άλλα πολλά μας αφηγείται ο Ζάκ Ελλύλ, στο ενδιαφέρον βίντεο που ακολουθεί και μας μιλά για την “Πλάνη της Τεχνικής”. Μιας Τεχνικής που στην εποχή της μετα-νεοτερικότητας, έχει εξυψωθεί από ¨δεξιούς και “αριστερούς” οπαδούς της “προόδου” και της “εξέλιξης”, σε μια τεχνοσυστημική ειδωλολατρική ιδεολογία. Η Τεχνική νοείται ως μια έννοια ευρύτερη από την τεχνολογία. Είναι το σύνολο των μέσων και των μεθόδων που επινοούνται χρησιμοθηρικά και επιλέγονται ορθολογιστικά σε κάθε τομέα της ζωής, με αποκλειστικό κριτήριο την αποτελεσματικότητα σε κάθε στιγμή.