Ο Ήρωας Ναπολέοντας Σουκατζίδης μέσα από τις επιστολές στους αγαπημένους του

Του Σπύρου Κουτρούλη

Από τις επιστολές του Ναπολέοντα Σουκατζίδη στη Χαρά Λιουδάκη, στην Ελένη Λιουδάκη και στον πατέρα του (Athens Review of books,12/2017, τ.90). Ο φλογερός και άδολος πατριωτισμός ενός νεώτερου μάρτυρα.

Στη Χαρά Λιουδάκη

29.10.1940

…Με αίτησή μας που την υπογράψανε δύο εκπρόσωποί μας, ζητήσαμε σήμερα από το Μεταξά να πάρουμε τη θέση μας κάτω από τις διαταγές του στην πρώτη γραμμή της φωτιάς για την υπεράσπιση της γλυκιάς πατρίδας, στην περίπτωση βέβαια που η κυβέρνηση του θα κάνει ό,τι επιβάλει το υπέρτατο συμφέρον της πατρίδας μας. Το βασικό να ζητήσει την ενίσχυση και την προστασία της μόνης δυνατής χώρας, που μπορεί σήμερα να μας δώσει. Γιατί όσο ηρωική κι αν είναι η αντίστασή μας, δεν θα μπορέσουμε μόνοι ν’ αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά έναν εχθρό τόσο πιο ισχυρό από μας. Όλοι, μα όλοι μας, ψυχούλα, είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε για την τιμή και για την ελευθερία της γλυκιάς πατρίδας! Θα’ ρθεις, αγαπούλα, και συ μαζί μου; Θα παλέψεις και συ για τα ιδανικά εκείνα που χωρίζουν τον άνθρωπο από το κτήνος; Τι θα μπορέσεις να προσφέρεις και συ στον υπέρ όλων αγώνα;

9.12.1940

Χαρμόσυνα, ψυχούλα, χτυπούσαν ψες αργά οι καμπάνες τ’ Αναπλιού. Δε μάθαμε ακόμα τίποτε, πιστεύουμε όμως να‘ πεσε το Αργυρόκαστρο - ένα ακόμα κάστρο του φασισμού. Γιορτάζουμε μ’ όλη μας την ψυχή τις νίκες του στρατού μας και λυπούμαστε μ’ όλη μας την καρδιά που δε βρισκόμαστε και μεις εκεί ψηλά με το τουφέκι στο χέρι μαζί με τ’ άλλα παλικάρια μας.

16.1.1941

…Και γω, πες τους, κι οι φίλοι μου όλοι λυπούμαστε κατάκαρδα που δε μας άφησαν να βρεθούμε και μεις πλάι τους με το τουφέκι στο χέρι, που δε μας άφησαν και μας να πάρουμε μέρος στον ιερό αυτό πόλεμο, τον πόλεμο που διεξάγει ο λαός μας για την ελευθερία του, για την τιμή του.

Στην Ελένη Λιουδάκη

4.3.1941

…Για να δούμε τώρα που καινούργιοι κίνδυνοι παρουσιάζονται για την ελευθερία μας και την εθνική μας ανεξαρτησία, κίνδυνοι που πρέπει να βρουν ενωμένους όλους τους Έλληνες, με παραμέριση και της παραμικρότερης διαφοράς που υπήρχε ανάμεσά τους. Τίποτα, μ’ απολύτως τίποτα δεν πρέπει και δε μπορεί να χωρίζει σήμερα τους Έλληνες μεταξύ τους. Μα δυστυχώς υπάρχουν άνθρωποι που λέγονται Έλληνες και που αντιδρούν σ’ αυτή την ενότητα…Τι προσφέρεις εσύ, αδελφούλα, για την πατρίδα μας; Τι κάνεις αυτού; Πλέκετε’ Γράφετε στα παλικάρια που πολεμάνε; Είδα και τον ήρωα τον Καμαράτο που τίμησε τη Νεάπολη. Σκοτώθηκαν κι άλλα λεβεντόπαιδα; Να μου πείς. Ακούς; Δόξα και τιμή στα σπιτικά τους και στους δικούς τους!

Προς τον πατέρα του

25.3.1941

«Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη

Των Ελλήνων τα ιερά…»

Ο Ν.Βαγενάς απαντά στον Α.Λιάκο

Μυθοπλασίες

ΒΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 09/10/2011, 05:45

1

Στην προηγούµενη επιφυλλίδα µου (7 Αυγούστου) σχολιάζοντας εκείνο το είδος της ιστοριογραφίας που θάλλει ιδιαίτερα σήµερα στον τόπο µας το χαρακτήριζα έκθεση θεωρητικών ιδεών. Χαρακτηρισµός ήπιος, αν σκεφτούµε ότι τις ιδέες αυτές η εν λόγω ιστοριογραφία τις εφαρµόζει σε ένα πεδίο τα ουσιώδη ιστορικά στοιχεία του οποίου παραβλέπει, αν δεν αγνοεί. Θα σχολιάσω ένα ακόµη δείγµα αυτής της ιστοριογραφίας, για την οποία θα ήταν ακριβέστερος ο χαρακτηρισµός µυθοπλασιακή. ∆ιαβάζουµε: «Κανείς δεν διανοήθηκε να γράψει ιστορία του ελληνικού έθνους πριν από τη συγκρότηση του ελληνικού εθνικού κράτους» (Α. Λιάκος, «Το Βήµα», 6.3.2005).

Η παραπάνω βεβαιότητα είναι τόσο εσφαλµένη ώστε να αναρωτιέται κανείς πώς είναι δυνατόν να διατυπώνεται από έναν ιστορικό· πολλώ µάλλον όταν ο ιστορικός αυτός δηλώνει όχι µόνο ότι δεν υπάρχει ιστοριογραφία για το ελληνικό έθνος πριν από τη συγκρότησή του ως κράτους, αλλά και ότι γνωρίζει την ίδια τη σκέψη των πριν από το 1830 ανθρώπων ως προς αυτό. ∆ιότι υπάρχει και πριν από το 1830 στον ελληνικό χώρο – ήδη από τα µέσα του 18ου αιώνα – µια συζήτηση περί εθνικής ιστοριογραφίας, γενικότερα, αλλά και περί ελληνικής – που αντανακλά ανάλογες συζητήσεις του ευρωπαϊκού ∆ιαφωτισµού – όπως και υπάρχουν ιστορίες του ελληνικού έθνους που γράφονταν και που γράφτηκαν.

Ακριβέστερα: Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων που διαψεύδουν το περιεχόµενο του παραπάνω χωρίου:

1) Οσοι όχι µόνο διανοήθηκαν αλλά και έγραψαν ιστορία του ελληνικού έθνους πριν από τη συγκρότηση του ελληνικού εθνικού κράτους.

2) Οσοι διανοήθηκαν να γράψουν.

3) Οσοι είναι πιθανότερο να διανοήθηκαν παρά να µη διανοήθηκαν.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι Ι. ∆ονάς Πασχάλης, το βιβλίο του οποίου Επιστολή απολογητική (1793 στα ιταλικά, ελλην. µτφρ. 1802) περιέχει µιαν «Επιτοµήν βραχυτάτην της ιστορικής περιόδου των Ελλήνων», που είναι µια σύνοψη της ιστορίας του ελληνικού έθνους από την αρχαία εποχή ως το τέλος του 18ου αιώνα· ο Ι. Ρίζος Νερουλός, του οποίου η Histoire moderne de la Grece (1828) είναι ιστορία του ελληνικού έθνους από την εποχή των Σταυροφοριών ως το 1828· ο Ι. Καποδίστριας που συνεργάστηκε (το 1823) στη συγγραφή της Histoire του Νερουλού· ο Κ. Κούµας, που η Νεωτάτη Ιστορία του περιέχει (µε τίτλο «Ελληνες») µιαν ιστορία του ελληνικού έθνους από την πτώση της Κωνσταντινούπολης ως την ίδρυση του ελληνικού εθνικού κράτους (δηµοσιεύθηκε το 1832 αλλά «έγινε διανοητή» αρκετά χρόνια πριν)· και οι εξής ξένοι που δηµοσίευσαν ιστορία του νεοελληνικού έθνους: Rabbe (1824), Raffenel (1825), Villemain (1825) και Carrel (1825).

«Θάνατος στὰ Ἐξάρχεια»

Νάσος Βαγενὰς

Μοῦ εἶπαν πὼς εἶχες πεθάνει καὶ σὲ ξαναβρίσκω
στὸ καφενεῖο νὰ παίζεις τάβλι μὲ τοὺς ζωντανοὺς
κερδίζεις κιόλας φορᾶς καὶ γραβάτα
ἐσὺ ποτὲ δὲ φοροῦσες γραβάτα
ποτὲ δὲν κατέβαινες στὴν πλατεία
κλεινόσουν πάντα σ΄ ἐκεῖνο τὸ σπίτι
καὶ κοίταζες ἀμίλητος τοὺς γείτονες καὶ τοὺς περαστικούς.

Μοῦ εἶπαν πὼς εἶχες πεθάνει ποιὸν νὰ πιστέψω
χάθηκες ξαφνικὰ χωρὶς νὰ πεῖς οὔτε λέξη
χωρὶς ν΄ ἀφήσεις οὔτε σημείωμα
τὰ παντζούρια σου κλειστὰ τὸ κουδούνι χαλασμένο
τὸ σκυλὶ πικραμένο καὶ τὰ φῶτα σβηστά.

Εἶσαι δὲν εἶσαι ποιὸν νὰ πιστέψω
πόσο ἔχει ἀλλάξει ἡ φωνή σου
οἱ ἄλλοι δὲ μιλοῦν σὲ κοιτάζουν ποὺ παίζεις
σὲ κοιτάζουν ποὺ ρίχνεις χαμογελώντας τὰ ζάρια
κι ὅλο κερδίζεις κι ὅλο κερδίζεις.

Μὰ ἐσὺ ποτὲ δὲν κέρδιζες ἤσουν πάντα ὁ χαμένος.

Ἀπὸ Νάσος Βαγενάς, «Πεδίον Ἄρεως»

Ο Ν.Βαγενάς απαντά στον Α.Λιάκο

Μυθοπλασίες

ΒΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 09/10/2011, 05:45

1 

Στην προηγούµενη επιφυλλίδα µου (7 Αυγούστου) σχολιάζοντας εκείνο το είδος της ιστοριογραφίας που θάλλει ιδιαίτερα σήµερα στον τόπο µας το χαρακτήριζα έκθεση θεωρητικών ιδεών. Χαρακτηρισµός ήπιος, αν σκεφτούµε ότι τις ιδέες αυτές η εν λόγω ιστοριογραφία τις εφαρµόζει σε ένα πεδίο τα ουσιώδη ιστορικά στοιχεία του οποίου παραβλέπει, αν δεν αγνοεί. Θα σχολιάσω ένα ακόµη δείγµα αυτής της ιστοριογραφίας, για την οποία θα ήταν ακριβέστερος ο χαρακτηρισµός µυθοπλασιακή. ∆ιαβάζουµε: «Κανείς δεν διανοήθηκε να γράψει ιστορία του ελληνικού έθνους πριν από τη συγκρότηση του ελληνικού εθνικού κράτους» (Α. Λιάκος, «Το Βήµα», 6.3.2005). 

Η παραπάνω βεβαιότητα είναι τόσο εσφαλµένη ώστε να αναρωτιέται κανείς πώς είναι δυνατόν να διατυπώνεται από έναν ιστορικό· πολλώ µάλλον όταν ο ιστορικός αυτός δηλώνει όχι µόνο ότι δεν υπάρχει ιστοριογραφία για το ελληνικό έθνος πριν από τη συγκρότησή του ως κράτους, αλλά και ότι γνωρίζει την ίδια τη σκέψη των πριν από το 1830 ανθρώπων ως προς αυτό. ∆ιότι υπάρχει και πριν από το 1830 στον ελληνικό χώρο – ήδη από τα µέσα του 18ου αιώνα – µια συζήτηση περί εθνικής ιστοριογραφίας, γενικότερα, αλλά και περί ελληνικής – που αντανακλά ανάλογες συζητήσεις του ευρωπαϊκού ∆ιαφωτισµού – όπως και υπάρχουν ιστορίες του ελληνικού έθνους που γράφονταν και που γράφτηκαν. 

Ακριβέστερα: Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων που διαψεύδουν το περιεχόµενο του παραπάνω χωρίου: 

1) Οσοι όχι µόνο διανοήθηκαν αλλά και έγραψαν ιστορία του ελληνικού έθνους πριν από τη συγκρότηση του ελληνικού εθνικού κράτους. 

2) Οσοι διανοήθηκαν να γράψουν. 

3) Οσοι είναι πιθανότερο να διανοήθηκαν παρά να µη διανοήθηκαν. 

Νασος Βαγενάς: Ποιοι είναι οι υπεύθυνοι για τη βία στα πανεπιστήμια;

Όπου δεν υπάρχει η νομιμότητα, δηλαδή η έννομη τάξη υπάρχει ο πόλεμος συμμοριών. Στα Πανεπιστήμια με πρόφαση το πανεπιστημιακό άσυλο έχουμε πόλεμο συμμοριών, διακίνηση ναρκωτικών καταφύγιο κάθε είδους ανομίας. Άλλο ένα παράδειγμα είναι το Πεδίο του Άρεως. Αφού δαπανήθηκαν αρκετά εκατομμύρια για τον εκσυγχρονισμό του στην συνέχεια αφέθηκε απροστάτευτο στην καταστροφή. Τωρα έχει γίνει άντρο εμπορίου ναρκωτικών και εκδιδόμενων νεαρών μικρής ηλικίας κυρίως μεταναστών. Υποτίθεται ότι ο χώρος είναι ευθύνη της Περιφέρειας Αττικής η οποία δεν πράττει τίποτε αποτελεσματικό όπως και η αστυνομία άλλωστε. Συνέπεια είναι το κέντρο της Αθήνας από το Πεδίο του Αρεως μέχρι την Ομόνοια να είναι μια απίστευτη αθλιότητα όπου με δυσκολία να μπορούμε να περπατήσουμε, ειδικά όταν ο ήλιος πέφτει. Η σύγκριση με άλλους αστικούς χώρους πρασίνου, όπως είναι η Μποργκέζε στην Ρώμη είναι μελαγχολική και αποδεικνύει ότι η χώρα μοιάζει πλεον περισσότερο με Μέση Ανατολή

πηγή: ΒΗΜΑ 22.10.2017

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=909766

Στη διαδικτυακή «διαμάχη» που προκάλεσε ανάμεσα στον Απόστολο Δοξιάδη και στον καθηγητή Διομήδη Σπινέλλη ο ξυλοδαρμός από αντιεξουσιαστές φοιτητή με αναπηρία στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο (βλ. Τα Νέα, 16 Οκτωβρίου), η αλήθεια ως προς την ευθύνη αυτού του ανοσιουργήματος βρίσκεται περισσότερο με το μέρος του Δοξιάδη. Λέω περισσότερο γιατί, καθώς ο Δοξιάδης δεν είναι πανεπιστημιακός και δεν έχει εσωτερική γνώση του πλαισίου μέσα στο οποίο τελέστηκε ο ξυλοδαρμός, ήταν αναμενόμενο να θεωρεί ως προς το θέμα της «προσωπικής ευθύνης» κύριο υπεύθυνο «τον πρύτανη ή το πρυτανικό Συμβούλιο». Όσο για τον Σπινέλλη, επειδή δεν είναι αμέτοχος στην εγκαθίδρυση αυτού του πλαισίου, η προσπάθειά του να ρίξει την αποκλειστική ευθύνη στους υπουργούς Παιδείας και Προστασίας του Πολίτη αποτελεί απέλπιδα επιθυμία υπεράσπισης των πανεπιστημιακών.

Νάσος Βαγενάς: Αποκύημα θεωριακής αφέλειας

ΒΗΜΑ:1.10.2017

Ελεγα στην προηγούμενη επιφυλλίδα μου («Το έμαθαν από τους ξένους», 20.8.2017) ότι η βεβαιότητα των περισσότερων σήμερα ιστορικών μας η απορρέουσα από τη μεταμοντέρνα (ως επί το πλείστον) θεωρία ότι οι Ελληνες πριν από τον 19ο  αιώνα δεν είχαν εθνική συνείδηση παρά μόνο πολιτισμική είναι μύθος· όπως μύθος είναι και το ότι έλαβαν το όνομά τους και την εθνική τους ταυτότητα από τους Ευρωπαίους του Διαφωτισμού και του περιηγητισμού, μέσω μιας ελληνόφωνης ελίτ που, έχοντας ταξιδέψει ή/και σπουδάσει στην Ευρώπη, «απέκτησε πρόσβαση στο αρχαιοελληνικό "παρελθόν"», το οποίο τους ήταν άγνωστο προηγουμένως.

Οι θιασώτες αυτής της βεβαιότητας δεν τεκμηριώνουν τις διαπιστώσεις τους ή, όταν αισθάνονται την ανάγκη να προσκομίσουν κάποιο αποδεικτικό στοιχείο, αυτό είναι ασήμαντο ή ιδεοληπτικό. Επαναπαυόμενοι στην αυθεντία της προκρούστειας κατασκευής τους κοιτάζουν αφ' υψηλού όσους την αμφισβητούν χαρακτηρίζοντάς τους συλλήβδην «θετικιστές παρωπιδοφόρους της κοινής λογικής».

«Το έμαθαν από τους ξένους»

Του Νάσου Βαγενά από το vima.gr 

Συνεχίζω τις επετειακές αναφορές μου (Το Βήμα, 22-1 και 23-4-2017) για τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων από την «Υπόθεση Σόκαλ» (από τη δημοσίευση του κειμένου με το οποίο ο Αμερικανός φυσικός Αλαν Σόκαλ σατίριζε, μιμούμενος το ύφος της, τη βεβαιότητα της μεταμοντέρνας θεωρίας περί του παντός ως προϊόντος κοινωνικής κατασκευής) με μιαν επιφυλλίδα αναφερόμενη στην εφαρμογή αυτής της θεωρίας στο πεδίο της νεοελληνικής ιστοριογραφίας. Πρόκειται για την κυρίαρχη πλέον ιδέα, όχι μόνο στον ιστοριογραφικό χώρο, ότι αυτοί που σήμερα ονομάζονται Ελληνες έμαθαν ότι πρέπει να αυτοαποκαλούνται έτσι κυρίως από τους ξένους. Η ιδέα, που απορρέει από τη μεταμοντέρνα (ως επί το πλείστον) πεποίθηση ότι το έθνος είναι κατασκευή του κράτους (και όχι το αντίστροφο), θεωρεί βέβαιο ότι οι κοινότητες – στο πλαίσιο μιας αυτοκρατορίας – που ως τώρα θεωρούσαμε εθνικές ήταν μόνο πολιτισμικές, και ότι το εθνικό αίσθημα, με την εξαίρεση ορισμένων μελών της ελίτ, ήταν ανύπαρκτο στον λαό της κοινότητας. Ως εκ τούτου – καταλήγει η θεωρία – στα μέλη της πολιτισμικής κοινότητας, που ως τo 1800 αποκαλούνταν Χριστιανοί ή Ρωμαίοι και από τα οποία συγκροτήθηκε το κράτος που ονομάστηκε Ελλάς, άρχισε να αποδίδεται αναδρομικά η (νεο)ελληνική συνείδηση και το όνομα Ελληνες.

Η εξαιρετική επιχειρηματολογία του Νάσου Βαγενά στις μετανεωτερικές απόψεις του Αντώνη Λιάκου

Πριν από 11 χρόνια στο Βήμα της Κυριακής είχε γίνει ανάμεσα σε κορυφαίους πανεπιστημιακούς  μία ενδιαφέρουσα αντιπαράθεση με θέμα την  εθνογένεση του σύγχρονου Ελληνικού Έθνους. Αφορμή ήταν ένα άρθρο του Νάσου Βαγενά με θέμα την μελέτη του Νίκου Σβορώνου γαι το «Ελληνικό έθνος και την διαμόρφωση του νέου Ελληνισμού». Προσωπικά 

Ας τις διαβάσουμε με αντικειμενικό σκοπό τον εμπλουτισμό του δικού μας προβληματισμού και της συζήτησης:...

Οι περιπέτειες της ελληνικής συνείδησης

ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ | Κυριακή 23 Ιανουαρίου 2005

Γραμμένη στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η μελέτη του Νίκου ΣβορώνουΤο ελληνικό έθνος: Γένεση και διαμόρφωση του νέου Ελληνισμού παρέμεινε ανέκδοτη επί τέσσερις δεκαετίες για να εκδοθεί μόλις σήμερα (εκδόσεις Πόλις). Εξετάζοντας το θέμα της συνέχειας ή ασυνέχειας της ελληνικής ιστορίας ο μαρξιστής ιστορικός οδηγείται σε ένα συμπέρασμα διαφοροποιούμενο από τις απόψεις όχι μόνο της εθνικιστικής αλλά και της μοντερνιστικής (/μαρξιστικής) θεωρίας του έθνους, το οποίο ασφαλώς θα προκαλέσει συζητήσεις.

Πώς γράφεται μια θεωρία της διαμόρφωσης του έθνους; Καθώς μια θεωρία οφείλει να είναι γενική και να περιλαμβάνει όλες τις γνωστές εκδηλώσεις ενός φαινομένου, και καθώς κανείς δεν μπορεί να είναι επαρκής γνώστης της παγκόσμιας ιστορίας, μια αρκούντως πειστική (αν όχι ιδεώδης) θεωρία του εθνικισμού θα μπορούσε να γραφεί από έναν ιστορικό που, εκτός από τη διαμόρφωση του εθνικισμού στο πεδίο της δικής του ειδίκευσης, θα γνώριζε όσο το δυνατόν καλύτερα την πορεία του σχηματισμού και όσο το δυνατόν περισσότερων άλλων εθνικών μορφωμάτων.

Οι σκέψεις αυτές - αυτονόητες άλλωστε - μας έρχονται στον νου όταν συγκρίνουμε το περιεχόμενο του γραμμένου στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μόλις σήμερα εκδεδομένου βιβλίου του Νίκου Σβορώνου Το ελληνικό έθνος: Γένεση και διαμόρφωση του νέου Ελληνισμού με τις αναφορές στη νεοελληνική περίπτωση που περιέχονται στα θεωρητικά βιβλία των επιφανέστερων σήμερα μελετητών του εθνικισμού. Διότι η σύγκριση αυτή μας κάνει να αισθανόμαστε ότι, αν και οι μελετητές αυτοί έχουν ανατρέψει βασικές βεβαιότητες των εθνικιστών ιστορικών, ορισμένες πραγματεύσεις τους κάθε άλλο παρά είναι επαρκείς.

Γ. Καραμπελιάς και Ν. Βαγενάς για τον αποδομητισμό (βίντεο)

Ο Γιώργος Καραμπελιάς την Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου συνομίλησε με τον ποιητή, δοκιμιογράφο και καθηγητή, Νάσο Βαγενά, με θέμα: «Η νεώτερη ελληνική ιδεολογία και ο αποδομητισμός στη λογοτεχνία, την ιστορία και την ποίηση».

Στο καφέ του Ιανού, Σταδίου 24

H γενιά του '30 και ο Σεφέρης-Νάσος Βαγενάς

Το Πολιτιστικό Κέντρο της Ι.Αρχιεπισκοπής Αθηνών διοργάνωσε την Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2015 εκδήλωση - αφιέρωμα στον μεγάλο μας νομπελίστα ποιητή Γιώργο Σεφέρη με θέμα: 

Γιώργος Σεφέρης Κατά βάθος είναι υπόθεση φωτός Ευκαιρία μιας άλλης ματιάς στο έργο του.

Ο Νάσος Βαγενάς (καθ. Παν/μίου, ποιητής, δοκιμιογράφος) μίλησε με θέμα:

H γενιά του '30 και ο Σεφέρης

ΠΗΓΗ:http://www.antifono.gr/