ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ΣΤΗΝ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Ας προσπεράσουμε για λίγο τα εν Επιδαύρω κατορθώματα, για τα οποία ασφαλώς δεν ευθύνεται η κ. Κιτσοπούλου, της οποίας το καλλιτεχνικό ύφος δεν ήταν άγνωστο ώστε να απαλλάσσεται ευθυνών το Εθνικό Θέατρο και το Φεστιβάλ Αθηνών ή, βεβαίως, η εποπτεύουσα υπουργός, η οποία συνεχίζει απτόητη το έργο της και μετά τον ανασχηματισμό (μόνη αμετακίνητη!), αφού αναγνωρίστηκε ευγνωμόνως η αιδήμων κάλυψη που παρέσχε στο γνωστό ζήτημα της διευθύνσεως του Εθνικού Θεάτρου. 

Ας τολμήσουμε να μιλήσουμε για τα ανέγγιχτα ιερά ονόματα της αρχαίας κωμωδίας και τον Αριστοφάνη που η τέχνη και η φιλολογία μας (δεξιά και αριστερή) θαυμάζει, όπως έχει μάθει να θαυμάζει ο νεοέλλην ό,τι αρχαίο κληρονόμησε, ακόμη και όταν η μία κληρονομιά είναι διαλυτική της άλλης. 

Τι κι αν ο Αριστοφάνης υπήρξε το ισχυρότερο εργαλείο μίσους κατά της δημοκρατίας (όπως τον χαρακτήρισε ο μέγας Νίτσε).

 Τι κι αν ήταν ο επιφανέστερος κήρυκας του πασιφιστικού ατομικισμού την εποχή που η Αθήνα δοκιμαζόταν από την σπαρτιατική εισβολή. 

Τι κι αν η αποδόμηση των αρχών της δημοκρατίας μέσω της κριτικής στη δημαγωγία (στον λαϊκισμό θα λέγαμε σήμερα), ήταν σε κοινή γραμμή με τους Λακεδαιμόνιους που δέχονταν να διακόψουν τον πόλεμο αν καταργούσαν οι Αθηναίοι το δημοκρατικό πολίτευμα. 

Τι κι αν οι επιθέσεις στον Σωκράτη συνετέλεσαν σε μια εικόνα που δεν είναι άσχετη με το κλίμα που οδήγησε αργότερα στην καταδίκη του. 

Τι κι αν οι λοιδορίες για το σύστημα λαϊκής δικαιοσύνης της αθηναϊκής δημοκρατίας (Σφήκες είναι εν προκειμένω οι ηλιαστές, οι δικαστές) υπονόμευσαν την πιο καίρια δημοκρατική δικλείδα ασφαλείας. 

Τι κι αν με τη Λυσιστράτη (ένα χρονικό του ολιγαρχικού πραξικοπήματος του 411 κι όχι απλώς μια φεμινιστική εξέγερση), η πρωταγωνίστρια, με την οποία ταυτίζεται πλήρως ο ποιητής, καταλαμβάνει την Ακρόπολη -παρά τη σθεναρή αντίθεση των ανδρών που προσπαθούν να φυλάξουν τη δημοκρατία-, για να αναγγείλει ένα πολιτικό πρόγραμμα που προβλέπει την εξάρθρωση της αθηναϊκής δημοκρατίας και άμεση ειρήνη, πάση θυσία, με την Σπάρτη (το πρόγραμμα δηλαδή που θα υλοποιηθεί, λίγο μετά, από την ολιγαρχία). 

Τι μ' όλα αυτά; 

Όλα επιτρέπονται στην κωμωδία.

 Να ξεσκάσουμε λίγο βρε αδερφέ. Άλλωστε ο δήμος των Αθηναίων κατ' επανάληψιν τον βράβευσε. Όλα επιτρέπονται, ειδικά όταν γίνονται με ταλέντο. Είναι επίτευγμα η σάτιρα. Όμως ας μη ξεχνάμε πως και όλα θεμελιώνονται πάνω σε ιδέες. Και οι ιδέες, πάντα, προοικονομούν νοοτροπίες, ήθος, αποφάσεις

. Σαν αυτές που κατέλυσαν το μεγαλύτερο πολιτικό επίτευγμα στην Ιστορία (έτσι δεν λένε;), την αθηναϊκή δημοκρατία.

 Όσο για τη σύγχρονη μεταπολιτευτική δημοκρατία, επειδή προφανώς, δεν μπορεί να γεννήσει έναν Αριστοφάνη (το κοινό ορίζει αισθητικά και την δράση και την αντίδραση), ας αρκεστούμε σε όσα μάλλον της αρμόζουν: στον Χάρρυ Κλυνν, τον Μάρκο Σεφερλή και -γιατί όχι- στην Λένα Κιτσοπούλου. Να γιατί (με την άδειά σας) όλα τούτα για το ζήτημα που ανέκυψε στο καυτό ελληνικό καλοκαίρι δεν μου φάνηκαν λόγος για οργή αλλά για ένα σαρδόνιο δροσιστικό χαμόγελο.

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/100002533714802/posts/pfbid0S3MUQvUcnrpbce1GEFuQcTJymna6vtT9FmMrdojvjVkfPrVRgiwbQKMVCLdEvjy3l/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ

Αν­τί­στοι­χο κε­φά­λαι­ο στο έρ­γο του K. J. Dover

«Η ΚΩΜΩΔΙΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ»

ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Ὁ ἀ­ριθ­μός τῶν ἔρ­γων πού μπο­ροῦ­σαν νά πα­ρα­στα­θοῦν σέ κά­θε θε­α­τρι­κό δι­α­γω­νι­σμό ἦ­ταν προ­κα­θο­ρι­σμέ­νος, καί ἔ­τσι ἔ­πρε­πε νά γί­νει ἐ­πι­λο­γή ἀ­νά­με­σα στούς ποι­η­τές πού εἶ­χαν νά πα­ρου­σιά­σουν ἔρ­γα τους. Ἡ εὐ­θύ­νη γιά τήν ἐ­πι­λο­γή αὐ­τή εἶ­χε ἀ­να­τε­θε­ῖ σέ ἀ­ξι­ω­μα­τού­χους πού δι­ο­ρί­ζον­ταν κά­θε χρό­νο μέ κλῆ­ρο. Εἶ­ναι ἀ­πί­θα­νο οἱ ἄ­ξι­ω­μα­τοῦ­χοι αὐ­τοί νά εἶ­χαν εἰ­δι­κά προ­σόν­τα γιά νά κρί­νουν θε­α­τρι­κά ἔρ­γα - εἶ­χαν ἄλ­λω­στε τό­σα πολ­λά καί ποι­κί­λα κα­θή­κον­τα, ὥ­στε - ἐ­κτός ἄν συμ­βου­λεύ­ον­ταν γνω­στούς τους, εἰ­δι­κούς στά θε­α­τρι­κά (ἀ­να­λαμ­βά­νον­τας φυ­σι­κά οἱ ἴ­διοι τήν εὐ­θύ­νη τῆς τε­λι­κῆς ἀ­πό­φα­σης) - τό πι­θα­νό­τε­ρο εἶ­ναι νά δι­ά­λε­γαν τό σί­γου­ρο δρό­μο, δί­νον­τας με­γά­λη προ­τε­ραι­ό­τη­τα στούς δρα­μα­τι­κούς συγ­γρα­φεῖς, ὅ­σους εἶ­χαν ἡ­δη πο­λύ γε­ρά ἑ­δραι­ω­μέ­νη φή­μη. Οἱ ἀ­ξι­ω­μα­τοῦ­χοι ἄρ­χι­ζαν τήν ἐ­τή­σια θη­τεί­α τους λί­γο με­τά τά μέ­σα τοῦ κα­λο­και­ριοῦ, ἕ­ξι ἡ ἑ­πτά μῆ­νες πρίν ἀ­πό τά Λή­ναι­α - στό δι­ά­στη­μα αὐ­τό ὁ­ποι­ος δρα­μα­τι­κός ποι­η­τής δέν ἦ­ταν σέ θέ­ση νά ὑ­πο­σχε­θεῖ ρη­τά ὅ­τι θά ὑ­πο­βά­λει ἔρ­γο, ἴ­σως μά­λι­στα καί νά πε­ρι­γρά­ψει μέ ἀρ­κε­τές λε­πτο­μέ­ρει­ες τό πε­ρι­ε­χό­με­νό του, κιν­δύ­νευ­ε νά χά­σει τήν εὐ­και­ρί­α. Βέ­βαι­α κά­θε συγ­γρα­φέ­ας εἶ­χε τή δυ­να­τό­τη­τα ὡς τήν τε­λευ­ταί­α στιγ­μή νά προ­σθέ­τει στό κεί­με­νο του ἐ­πί­και­ρους ὑ­παι­νιγ­μούς (στόν Ἀ­ρι­στο­φά­νη ἐν­το­πί­ζου­με ὁ­ρι­σμέ­να τέ­τοι­α χω­ρί­α) - ὑ­πάρ­χουν ὅ­μως ἐκ τῶν πραγ­μά­των ὁ­ρια σέ τέ­τοι­ες ἀλ­λα­γές καί προ­σθῆ­κες, ὅ­ταν ἔ­χουν ἀρ­χί­σει οἱ δο­κι­μές: ἐ­ξε­τά­ζον­τας τή σχέ­ση ἀ­νά­με­σα στό θέ­μα ἑ­νός ἀ­ρι­στο­φα­νι­κοῦ ἔρ­γου καί στήν πο­λι­τι­κή κα­τά­στα­ση τήν ἐ­πο­χή της πα­ρά­στα­σης δέν ἐ­πι­τρέ­πε­ται νά ξε­χνοῦ­με ὅ­τι ἡ κα­τά­στα­ση αὐ­τή ἦ­ταν κα­μιά φο­ρά ἀρ­κε­τά δι­α­φο­ρε­τι­κή ἀ­πό ὁ,τι τήν ἐ­πο­χή πού γρα­φό­ταν τό ἔρ­γο.