Η Ορθοδοξία τροχοπέδη στην ανάπτυξη

Η Ορθοδοξία τροχοπέδη στην ανάπτυξη

Παγκόσμια Τράπεζα: 

Δυστυχώς οι κοινωνίες δεν πλουτίζουν με "προσευχή και υπακοή"

Η Θρησκεία και η θρησκευτική παράδοση έχουν παίξει τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση οικονομικών και κοινωνικών αντιλήψεων, επηρεάζοντας καθοριστικά την οικονομική ανάπτυξη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η ορθοδοξία απετέλεσε μάλιστα τροπέδη στην ανάπτυξη, σε αντίθεση με τον προτεσταντισμό, που συνέβαλε θετικά στη δημιουργία πλούτου, στη διαμόρφωση σύγχρονων οικονομικών αντιλήψεων και στον εκσυγχρονισμό.

Η Παγκόσμια Τράπεζα δημοσίευσε έρευνα δύο Βουλγάρων επιστημόνων, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η υπανάπτυξη των ορθοδόξων εθνών της ΕΕ οφείλεται σε σηματικό βαθμό στη θρησκευτική τους παράδοση.

Οι δύο επιστήμονες, ο Συμεών Τζάνκοφ που διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών στη Βουλγαρία και η ακαδημαϊκό του UCL Ελένα Νικόλοβα, επισημαίνουν ότι "η Δυτική Χριστιανοσύνη έδωσε έμφαση στον ρασιοναλισμό, τη λογική και την ατομικότητα, καθώς και την αμφισβήτηση των κατεστημένων αρχών. Η Ανατολική Χριστιανοσύνη συνδέθηκε με τον μυστικισμό, το συναίσθημα και την κοινότητα και έδωσε μικρότερη έμφαση στον νόμο και τον λόγο."

Μάνος Δανέζης – Το χάσμα μεταξύ Ελληνικού και Δυτικού Πολιτισμού

Ο Δυτικός Πολιτισμός διέρχεται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κοινωνικής κρίσης, η οποία συν τω χρόνω αποσαρθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές.

ΑΝΤΙΦΩΝΟ – 13/07/2015

Η Πολιτισμική κατάρρευση

Η οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε, αλλά και η κατάρρευση όλων των κοινωνικών δομών, δεν είναι το αίτιο αλλά το αποτέλεσμα μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης αξιών και ιδεών.

Αυτό που καταρρέει είναι ολόκληρο το «Δυτικό Πολιτισμικό Ρεύμα»όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 16ου -17ου αιώνα

Ο Δυτικός Πολιτισμός, άρα και η Οικονομία, από τότε ασπάστηκαν τα φιλοσοφικά και επιστημονικά δόγματα αυτής της Επανάστασης τα οποία όμως ήδη έχουν καταρρεύσει κάτω από τα πορίσματα της σύγχρονης Επιστημονικής Σκέψης.

Με βάση τα δόγματα της Επιστημονικής Επανάστασης του 16ου – 17ουαιώνα, το Δυτικό πολιτισμικό ρεύμα αναγόρευσε την ύλη ως πρωταρχικό και μοναδικό αξιακό γεγονός.

Στο βωμό αυτού του αγαθού και των παραγώγων του, ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός, επί αιώνες, θυσίαζε και θυσιάζει ακόμα, το σύνολο των ανθρώπινων αξιών του, ακόμα και την ίδια την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Με τον τρόπο αυτό, δημιουργήθηκε ένα υλιστικό και μηχανοκρατικό πολιτισμικό ρεύμα το οποίο κυριάρχησε σε όλο το δυτικό κόσμο, ως μια νέα Δογματική Θεολογία.

Θεός αυτής της θεολογικής δομής είναι η φιλοσοφική έννοια της ύλης. Είναι «πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός».

Οι επί της Γης Απόστολοι και Νομοθέτες του νέου αυτού Θεού είναι οι Χρηματιστηριακοί Οίκοι, οι οποίοι συντάσσουν τις δέκα εντολές, δηλαδή τους κανόνες αγιοσύνης, τους οποίους οι πολίτες πρέπει να τηρούν αν θέλουν να έχουν τις ευλογίες του Θεού της «ύλης».

Το «Άγιο Πνεύμα» αντικαθίσταται από την έννοια του «χρήματος». το οποίο εκπορεύεται από τον θεό της Ύλης ως ανταπόδοση σε εκείνους τους πολίτες που τον υπηρετούν.

Ναοί του Θεού της ύλης, τα χρηματιστήρια και οι τράπεζες.

Το απάνθρωπο αυτό οικονομικό σύστημα το οποίο καταδυναστεύει τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό στηρίχθηκε σε μια παραχάραξη της έννοιας και της πρακτικής έκφρασης της έννοιας της Λογικής.

Ας δούμε όμως λίγο αναλυτικότερα τις ρίζες αυτού του προβλήματος.

Η έννοια της Λογικής

Ο Δυτικός Πολιτισμός, στη φάση της συγκρότησής του στηρίχθηκε, σε Θεολογικό επίπεδο, στα σκληρά δόγματα του Προτεσταντισμού. Τα θεολογικά αυτά δόγματα επηρέασαν δραματικά την επιστημονική και τεχνολογική συγκρότηση του νεοσύστατου δυτικού πολιτισμού δημιουργώντας το φιλοσοφικό σύστημα του Ορθολογισμού και την ακραία έκφρασή του, τον Υπερασιοναλισμό.

Ο Max Weber και το “σιδερένιο κλουβί”

Ο Max Weber και το “σιδερένιο κλουβί”: Σε μια σειρά προφητικών, αφυπνιστικών, εφιαλτικά αποκαλυπτικών αναφορών του, ο Γερμανός φιλόσοφος και κοινων

Η Χριστιανική απέχθεια για τον καπιταλιστικό τόκο

Εδώ θα δείξουμε το μέγεθος της άγνοιας που έχουν οι εχθροί του Χριστιανισμού, όταν συγχέουν τον κίβδηλο "χριστιανισμό" της Δύσης, με τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό της Ανατολής, ο οποίος υπήρξε πάντοτε αντιεξουσιαστικός. Γιατί μόνο ένας εντελώς αμαθής ή ψεύτης, είναι δυνατόν να κατηγορήσει την κατ' εξοχήν αντικαπιταλιστική πίστη για... Καπιταλισμό!

Η Χριστιανική απέχθεια για τον καπιταλιστικό τόκο Έχουν ισχυριστεί ότι ο Χριστιανισμός είναι το θεμέλιο του καπιταλισμού. Και αυτός ο ισχυρισμός των ιθαγενών αντιχριστιανών δεν είναι προϊόν της σκέψης του εγκεφάλου τους αλλά αντιγραφή ξένων θεωριών των Δυτικών. Στη Δύση (Αμερική-Δ. Ευρώπη) κυρίαρχη εκδοχή του Χριστιανισμού είναι ο Προτεσταντισμός. Αυτός πράγματι βοήθησε στην ανάπτυξή του επιτρέποντας τον δανεισμό με τόκο, αλλά αυτός είναι αίρεση. Ωστόσο οι αντιχριστιανοί, μη Χριστιανοί Νεοέλληνες, που κακοαντιγράφουν ό,τι ανιστόρητο δυτικό βιβλίο βρουν μπροστά τους και δεν ξέρουν που παν τα τέσσερα όσον αφορά την Ορθοδοξία, θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί προτού αποκαλέσουν «δεκανίκια του καπιταλισμού» τον Χριστιανισμό. Ως γνωστόν ο καπιταλισμός στηρίζεται στη συσσώρευση πλούτου και στον δανεισμό με τόκο. Η Ορθοδοξία όμως δια των Πατέρων της αποτρέπει αυστηρά τον δανεισμό με τόκο και συνιστά την αποφυγή του δανεισμού, ενώ ιδανικό της έχει την κοινοκτημοσύνη και την έλλειψη ατομικής ιδιοκτησίας (το οποίο πραγματώνεται, στο μέτρο του δυνατού, στον ορθόδοξο μοναχισμό). Δεκάδες είναι τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας κατά του τόκου και του δανεισμού. Έτσι ο Μέγας Βασίλειος γράφει (Κατά τοκιζόντων, 2): «Ψεύδους αρχή το δανείζεσθαι˙ αχαριστίας αφορμή, αγνωμοσύνης, επιορκίας», και (Κατά τοκιζόντων, 3) «Πλούσιος είσαι; Μη δανείζεσαι. Φτωχός είσαι; Μη δανείζεσαι», και «μην αποκτήσεις πείρα του αλλόκοτου αυτού θηρίου, του τόκου» και (Κατά τοκιζόντων, 5): «Εκατοστολόγοι και δεκατοστολόγοι λέγονται μερικοί, φρικτά και να ακούγονται ονόματα, μηνιαίοι απαιτητητές, σαν τους επιληπτικούς κατά τις περιόδους της Σελήνης επιτίθενται στους φτωχούς, για την πονηρή δόση τους» και (PG 95, 1372B) «σκίσε, άνθρωπε, το άδικο γραμμάτιο, ώστε να λυθεί η αμαρτία. Εξάλειψε την ομολογία των βαρύτατων τόκων». Για τον Μέγα Βασίλειο το να έχουμε κάτι δικό μας στην αδελφότητα «είναι αντίθετο προς την μαρτυρία των Πράξεων περί των πιστευσάντων, όπου αναφέρεται ότι "ουδείς έλεγε ότι είναι εαυτού κάτι εκ των υπαρχόντων αυτού" (Πράξεις 4, 32). Εκείνος λοιπόν που λέγει ότι κάτι είναι ιδικόν του, κατέστησε τον εαυτόν του ξένον από την Εκκλησία του Θεού και από την αγάπη του Κυρίου (Όροι κατ’ επιτομήν, 85). Για τον άγιο Γρηγόριο Ναζιανζηνό ο τόκος μιαίνει τη γη (Λόγος ιστ’, 18): «Ο δε τόκος και πλεονασμοίς την γην εμίανε». Κατακρίνονται οι «σιτοκάπηλοι» και γενικά όσοι έμποροι καραδοκούν για οικονομικά δύσκολες εποχές, ώστε να αισχροκερδίσουν (Λόγος ιστ΄, 19): «Τι προς ταύτα ερούμεν, οι σιτώναι και σιτοκάπηλοι, οι τηρούντες τας των καιρών δυσκολίας, ίνα εμπορήσωμεν, και ταις αλλοτρίαις συμφοραίς εντρυφήσωμεν».

ΨΥΧΡΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΕΥΡΩΠΗ, ΘΑ ΔΙΑΛΥΣΟΥΝ ΤΗΝ Ε.Ε.

ΚΛΙΚ στην εικόνα...

Προτεσταντισμός και Καπιταλισμός: τι είπε στ’ αλήθεια ο Weber

από

 Μύρων Ζαχαράκης

 -

Μια από τις πρώτες διαφωνίες στην κοινωνιολογία, που άρχισε με τον Marx και συνεχίστηκε με τον Max Weber, αφορούσε το πρόβλημα της προέλευσης του καπιταλισμού. Μετά τον Weber, η διαμάχη έλαβε έναν νέο χαρακτήρα και στράφηκε στην αναζήτηση του ρόλου που διαδραμάτισαν οι θρησκευτικές παραδόσεις για τον πρώιμο καπιταλισμό. Μάλιστα, η προβληματική του ξεπέρασε το μονόπλευρο ντετερμινισμό του Marx διευρύνοντας σημαντικά τους ορίζοντες και την κατανόησή μας όσον αφορά τη σχέση των θρησκειών με τους οικονομικούς παράγοντες. Το έργο του Max Weber Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του Καπιταλισμού (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, 1904-1905), που δημοσιεύθηκε αρχικά με τη μορφή δύο άρθρων στο Archuv fur Sozialwissenschaft und Sozialpolitik, αποτελώντας την πρώτη μελέτη στο έργο του Gesammte Aufsatze zur Religionsoziogologie, ξεπέρασε γρήγορα το στενό κύκλο των ειδικών και απέκτησε δημοσιότητα σπάνια για επιστημονικό κείμενο. Αρκεί να θυμηθούμε πως πριν από μερικά χρόνια, γνωστή εφημερίδα προσέφερε το συγκεκριμένο βιβλίο στο πλαίσιο της εκδοτικής της προσφοράς «Βιβλία που άλλαξαν τον κόσμο», από κοινού με έργα όπως η Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση του Freud και το Κομουνιστικό μανιφέστο του Marx.

Τι ακριβώς μας λέει εδώ ο Weber; Λοιπόν, η βασική θέση που υποστηρίζεται σε αυτό το κλασικό δοκίμιο είναι ότι η προτεσταντική ηθική συνετέλεσε ευνοϊκά στην εκδίπλωση και την ανάπτυξη του οικονομικού συστήματος που είναι γνωστό μέχρι σήμερα ως «Καπιταλισμός». Παρακολουθώντας την ιστορική πορεία της Μεταρρύθμισης, ο Max Weber παρατηρεί ότι παρά τον απελευθερωτικό χαρακτήρα που αρχικά προσέλαβε, στην πραγματικότητα αντικατέστησε την ήπια και παρακμάζουσα εξουσία της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας με μια αυστηρότερη θρησκευτική εξουσία: τον Προτεσταντισμό. Πραγματικά, ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία δεν είχε η θρησκεία σε τέτοιο βαθμό υπό τον έλεγχό της τον ανθρώπινο βίο, όσο το προτεσταντικό δόγμα στις περιοχές που ήταν διαδεδομένο κατά το 17ο αιώνα. Η σημαντικότερη επίδραση μάλιστα, η οποία κυρίως ενδιαφέρει το Weber, υπήρξε στο χώρο της εργασίας: εκεί συνέβη σταδιακά μια κοσμοϊστορική σχεδόν αλλαγή στο δυτικό κόσμο.

Προτεσταντισμός και Καπιταλισμός

από

 Απόστολος Διαμαντής

Εφόσον ο προτεστάντης πιστεύει στη θεία χάρη που θα επιλέξει αυτόν που θα σωθεί, αλλά και στον προορισμό, είναι σαφές πως η κοινωνική του ζωή θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με την πίστη του. Λέει η Βίβλος: «είδες άνθρωπον επιτήδειον εις τα έργα αυτού; Αυτός θέλει εμφανισθεί ενώπιον βασιλέων». Και η Βίβλος είναι το μόνο κείμενο που δέχεται ως αυθεντία ο προτεστάντης. Η απόκτηση χρήματος, στο παρόν κοινωνικό σύστημα του καπιταλισμού, είναι ακριβώς το μέτρο της επιτήδευσης στα κοινωνικά μας έργα. Επομένως η επιδίωξη του κέρδους, το οποίο είναι η βάση της καπιταλιστικής λογικής, είναι και η καρδιά της προτεσταντικής ηθικής.

Το καθήκον είναι ένα χρέος που αισθάνεται το άτομο, απέναντι στο επάγγελμά του, αλλά και απέναντι στον Θεό, στη διαδικασία του προορισμού και της απόκτησης της Θείας Χάρητος. Όπως ο Θεός επιλέγει τον καλό χριστιανό για να τον σώσει, έτσι και ο καπιταλιστής βιομήχανος επιλέγει τον σωστό εργάτη, για να τον προσλάβει. Ποιος επιλέγει τον Βιομήχανο; Η αγορά. Θα πρέπει επομένως όλοι να κάνουν το καθήκον τους, απέναντι στο υπάρχον σύστημα: ο εργάτης να είναι σωστός και εργατικός, ώστε να μην βρεθεί άνεργος, ο βιομήχανος να συμμορφώνεται με τους κανόνες της αγοράς, ώστε να μην βρεθεί εκτός της και όλοι μαζί, σαν καλοί προτεστάντες να είναι πιστοί στα καθήκοντά τους, ώστε να μην βρεθούν εκτός της θείας χάρητος.

“Ἡ κακὴ τοῦ Διαβόλου ἀγορά”

Ἄκρως ἐπίκαιρος ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ἀδελφὸς τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ποὺ ἔζησε τὸν 4ο μ.Χ. αἰώνα.  Ἀναδεικνύει πολλὲς διαστάσεις τοῦ κοινωνικοῦ μηνύματος τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.

• Χωρὶς περιστροφὲς τονίζει ὅτι ἡ ἀνισότητα εἶναι τὸ βασικὸ αἴτιο τῶν δεινῶν τῆς ἀνθρωπότητας: «Ἡ δέ κατά πενίαν τε καί πλοῦτον ἀνισότης τοῦ βίου τό γενικώτατόν ἐστιν αἴτιον τῆς ποικίλης τε καί πολυειδοῦς τῶν ἐν ἀνθρώποις πραγμάτων ἀνωμαλίας». Δηλαδή: «Ἡ ἀνισότητα στὴ ζωὴ μὲ τὸν διαχωρισμὸ σὲ πλούσιους καὶ φτωχοὺς εἶναι τὸ βασικὸ αἴτιο τῆς ποικίλης καὶ πολύμορφης ἀνωμαλίας στὶς ὑποθέσεις τῶν ἀνθρώπων». «Εἰς τήν ἐπιγραφήν τῶν Ψαλμῶν» 2, 12, PG 44, 557C.
• Ἀναδεικνύει τὶς συνέπειες τῆς «τυραννίδας τῆς πλεονεξίας», ἡ ὁποία, « Ἀφοῦ ὑποδουλώσει τὴν ἄθλια ψυχή, συνεχῶς τὴν ἀναγκάζει νὰ ἐκπληρώνει τὶς ἄπληστες ἐπιθυμίες της, χωρὶς ποτὲ νὰ ἱκανοποιεῖται, σὰν κάποιο πολυκέφαλο θηρίο, ποὺ τρώει μὲ χιλιάδες στόματα καὶ ποτὲ τὴν κοιλιά του δὲν γεμίζει. Ἔτσι καὶ μὲ τὸ κέρδος, ὅσο κι ἂν εἶναι, δὲν ὑπάρχει κορεσμός, ἀφοῦ τὸ λαμβανόμενο, γίνεται καύσιμη ὕλη τῆς ἐπιθυμίας γιὰ περισσότερα.» Εἰς τούς Μακαρισμούς 5, PG 44, 1260A.
• Μιλᾶ γιὰ τὴν τεχνητὴ διόγκωση τῶν ἀναγκῶν σὲ σχέση μὲ ὅσα ὁ ἄνθρωπος χρειάζεται γιὰ νὰ ζήσει: «Ὁ δέ ὑπηρέτης τῶν ἡδονῶν, ἔκανε τὶς βασικὲς ἀνάγκες ὀχήματα ἱκανοποίησης παθῶν: Ἀντὶ γιὰ τροφή, τρυφὴ ἐπιζητώντας, ἀντί περιβολῆς τόν καλλωπισμό, ἀντί γιὰ τ’ ἀναγκαῖα τοῦ νοικοκυριοῦ τήν πολυτέλεια, ἀντί τῆς παιδοποιΐας τὶς παράνομες καὶ ἀπαγορευμένες ἡδονές. Γι’ αὐτὸ καὶ διάπλατα ἄνοιξε ὁ δρόμος γιὰ νὰ εἰσβάλουν στὴν ἀνθρώπινη ζωὴ ἡ πλεονεξία, ἡ μαλθακότητα, ἡ ἀλαζονεία, ἡ χαυνότητα, ἡ πολύμορφη ἀσωτία. Αὐτὰ κι ἄλλα παρόμοια, ξεφύτρωσαν σὰν διογκώσεις τῶν βασικῶν ἀναγκῶν, προκειμένου νὰ δημιουργηθεῖ ὄρεξη μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν ἀπαραίτηττη καὶ νὰ ἐπιδιώκονται πράγματα ἐντελῶς ἄχρηστα.» Πρός τούς πενθοῦντας, PG 46, 528CD….
• «Ἡ κακὴ τοῦ διαβόλου ἀγορά», ποὺ προάγει τὴν ὑπερκατανάλωση καὶ διογκώνει τεχνητὰ τὶς ἀνάγκες, «εὔκολα καθιστᾶ ἐλεγχόμενες τὶς πιθηκώδεις ψυχές». «Περί τι τό χριστιανῶν ὄνομα ἤ ἐπάγγελμα», PG 46, 241Β

Γιὰ μιὰ δίκαιη διακυβέρνηση

Το καπιταλιστικό πνεύμα και ο «νέος τύπος ανθρώπου»

από

 Μύρων Ζαχαράκης

Σήμερα σχεδόν ολόκληρος ο κόσμος ανήκει στο οικονομικό μοντέλο του δυτικού Καπιταλισμού, όπου πρωταρχικός στόχος είναι η κεφαλαιοκρατική συσσώρευση. Σήμερα ο χρόνος ισοδυναμεί με χρήμα και κυριαρχεί ένας ανθρώπινος τύπος: ο Αστός. Με ποιον τρόπο όμως οδηγηθήκαμε στην εξάπλωση και την κυριαρχία του συγκεκριμένου τύπου; Ο Αστός (Der Bourgeois, 1913), το κλασικό πια σύγγραμμα του Werner Sombart, αναζητά ιστορικά τα θεμέλια του χαρακτήρα του σημερινού «καπιταλιστικού» ανθρώπου. Ο συγγραφέας είναι επηρεασμένος από τον Max Weber, με τον οποίο άλλοτε συμφωνεί και άλλοτε διαφωνεί.

Εξετάζοντας το καπιταλιστικό πνεύμα, αυτό το βιβλίο του Sombart διαιρείται σε δύο ενότητες: στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται οι πρώτες ιστορικές ενδείξεις, ενώ στη δεύτερη απαριθμούνται οι κύριες αιτίες του. Σύμφωνα με τον Γερμανό κοινωνιολόγο, πριν από τον Καπιταλισμό οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά με το φυσικό κόσμο και χρησιμοποιούσαν το χρήμα με σκοπό την κάλυψη των αναγκών τους, ισοσκελίζοντας διαρκώς τα έσοδα με τις δαπάνες τους («οικονομία της δαπάνης»). Στην προκαπιταλιστική οικονομία υπήρχαν δύο κυρίως στρώματα: οι κύριοι και ο λαός και οι δύο πάντως ξόδευαν το χρήμα για να καλύψουν τα έξοδά τους, είτε αυτές ήταν αναγκαίες για την επιβίωση είτε από πολυτέλεια αντίστοιχα. Είτε από ανάγκη είτε από πλεονεξία, ο προκαπιταλιστικός άνθρωπος δε συσσωρεύει το χρήμα, αλλά το ξοδεύει. Ολόκληρος ο Μεσαίωνας διεπόταν από την περίφημη αποφθεγματική φράση του Θωμά Ακινάτη: «Το χρήμα υπάρχει για να το ξοδεύουμε». Αυτή η κατάσταση μετεβλήθη ριζικά μετά την είσοδο των γερμανικών, σλαβικών και κελτικών λαών στο ιστορικό προσκήνιο. Οι πρώτες ενδείξεις της νέας κερδοθηρίας μπορούν να εντοπιστούν ήδη στις ληστρικές επιδρομές, την αλχημεία, τις επινοήσεις, ακόμη και με το ίδιο το χρήμα. Το 17o αιώνα μάλιστα παρατηρούνται τα πρώτα δείγματα των χρηματιστηριακών επιχειρήσεων: στην Αγγλία γίνονται αγοραπωλησίες χρεογράφων, ενώ στην Ολλανδία από το 1634 ως το 1637 ανθεί μια συνήθεια που είναι γνωστή ως «τουλιπομανία» και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τις μετοχές στο σύγχρονο χρηματιστήριο. Ωστόσο, καμία από αυτές τις πρώιμες μορφές κερδοσκοπίας δεν οδηγούσε αναγκαστικά στον καπιταλισμό, αν δε συνδύαζε δύο χαρακτηριστικά: το επιχειρηματικό πνεύμα και το αστικό.

Σύμφωνα με τον Sombart, ο αστός, ο καπιταλιστής επιχειρηματίας, συγκεντρώνει στο πρόσωπό του ορισμένες ιδιότητες: είναι οργανωτής, κατακτητής και συνάμα διαπραγματευτής, συνδυάζοντας ηγετικά χαρακτηριστικά με πλούτο ιδεών με τέτοιο τρόπο που μοιάζει στο Faust του ομώνυμου έργου του Goethe. Ως βασικότερα πρότυπα κάθε μεταγενέστερης επιχείρησης θεωρούνται οι πολεμικές εκστρατείες, η γαιοκτησία, το κράτος, αλλά και η εκκλησία. Ως πρώτες μορφές καπιταλιστικών επιχειρήσεων, ο Sombart αναφέρει την πειρατεία, τη φεουδαρχία, τη γραφειοκρατία και κυρίως την κερδοσκοπία, το εμπόριο και τη χειροτεχνία. Από αυτές, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι τρεις τελευταίες (κερδοσκοπία, εμπόριο, χειροτεχνία), διότι οι εκπρόσωποί τους υπήρξαν οι πρώτοι που αντικατέστησαν τη βία με την πειθώ ως μέθοδο διαπραγμάτευσης.

Το καπιταλιστικό πνεύμα και ο «νέος τύπος ανθρώπου» - Μύρων Ζαχαράκης

Σήμερα σχεδόν ολόκληρος ο κόσμος ανήκει στο οικονομικό μοντέλο του δυτικού Καπιταλισμού, όπου πρωταρχικός στόχος είναι η κεφαλαιοκρατική συσσώρευση. Σήμερα ο χρόνος ισοδυναμεί με χρήμα και κυριαρχεί ένας ανθρώπινος τύπος: ο Αστός. Με ποιον τρόπο όμως οδηγηθήκαμε στην εξάπλωση και την κυριαρχία του συγκεκριμένου τύπου; Ο Αστός (Der Bourgeois, 1913), το κλασικό πια σύγγραμμα του Werner Sombart, αναζητά ιστορικά τα θεμέλια του χαρακτήρα του σημερινού «καπιταλιστικού» ανθρώπου. Ο συγγραφέας είναι επηρεασμένος από τον Max Weber, με τον οποίο άλλοτε συμφωνεί και άλλοτε διαφωνεί.

Εξετάζοντας το καπιταλιστικό πνεύμα, αυτό το βιβλίο του Sombart διαιρείται σε δύο ενότητες: στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται οι πρώτες ιστορικές ενδείξεις, ενώ στη δεύτερη απαριθμούνται οι κύριες αιτίες του. Σύμφωνα με τον Γερμανό κοινωνιολόγο, πριν από τον Καπιταλισμό οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά με το φυσικό κόσμο και χρησιμοποιούσαν το χρήμα με σκοπό την κάλυψη των αναγκών τους, ισοσκελίζοντας διαρκώς τα έσοδα με τις δαπάνες τους («οικονομία της δαπάνης»). Στην προκαπιταλιστική οικονομία υπήρχαν δύο κυρίως στρώματα: οι κύριοι και ο λαός και οι δύο πάντως ξόδευαν το χρήμα για να καλύψουν τα έξοδά τους, είτε αυτές ήταν αναγκαίες για την επιβίωση είτε από πολυτέλεια αντίστοιχα. Είτε από ανάγκη είτε από πλεονεξία, ο προκαπιταλιστικός άνθρωπος δε συσσωρεύει το χρήμα, αλλά το ξοδεύει. Ολόκληρος ο Μεσαίωνας διεπόταν από την περίφημη αποφθεγματική φράση του Θωμά Ακινάτη:

 «Το χρήμα υπάρχει για να το ξοδεύουμε». Αυτή η κατάσταση μετεβλήθη ριζικά μετά την είσοδο των γερμανικών, σλαβικών και κελτικών λαών στο ιστορικό προσκήνιο. Οι πρώτες ενδείξεις της νέας κερδοθηρίας μπορούν να εντοπιστούν ήδη στις ληστρικές επιδρομές, την αλχημεία, τις επινοήσεις, ακόμη και με το ίδιο το χρήμα. Το 17o αιώνα μάλιστα παρατηρούνται τα πρώτα δείγματα των χρηματιστηριακών επιχειρήσεων: 

στην Αγγλία γίνονται αγοραπωλησίες χρεογράφων, ενώ στην Ολλανδία από το 1634 ως το 1637 ανθεί μια συνήθεια που είναι γνωστή ως «τουλιπομανία» και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τις μετοχές στο σύγχρονο χρηματιστήριο. Ωστόσο, καμία από αυτές τις πρώιμες μορφές κερδοσκοπίας δεν οδηγούσε αναγκαστικά στον καπιταλισμό, αν δε συνδύαζε δύο χαρακτηριστικά: το επιχειρηματικό πνεύμα και το αστικό.

Η «αληθινή θρησκεία» του νεωτερικού ανθρώπου είναι ο Καπιταλισμός...

Απόσπασμα από το άρθρο του Θεόδωρου Ζιάκα "Περί Ευρώπης, πολιτισμού και χριστιανοσύνης".

 

Ο Θεός στον οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν, δηλαδή εμπιστεύονται την κοινωνική τους ύπαρξη (δεν υπάρχει άλλη), δεν είναι ο «ίδιος» για τον Δούλο, τον Μισθωτό και τον Φίλο.

Ο Θεός του νεωτερικού Μισθωτού είναι το Χρήμα, ο Μαμωνάς. Μπορεί το άτομο να θεωρεί τον εαυτό του «χριστιανό», αλλά «ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν, Θεώ και Μαμωνά». Κατ’ αρχήν, λοιπόν, δεν έχει νόημα να μιλάμε για «χριστιανοσύνη» στην Ευρώπη, αν δεν κάνουμε την προκαταρκτική αυτή διάκριση.

Η «αληθινή θρησκεία» του νεωτερικού ανθρώπου είναι ο Καπιταλισμός. Σύμφωνα μάλιστα με τον γερμανο-εβραίο φιλόσοφο Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940), ο Καπιταλισμός είναι η πιο σκληρή θρησκευτική λατρεία, που έχει υπάρξει, γιατί «δεν γνωρίζει εξιλέωση», παρά «μόνο ενοχή και απόγνωση». Επιπλέον είναι μια θρησκεία–παράσιτο: «Ο καπιταλισμός έχει αναπτυχθεί παρασιτικά πάνω στον Χριστιανισμό της Δύσης με τέτοιον τρόπο, που τελικά η ιστορία του δυτικού χριστιανισμού είναι στην ουσία η ιστορία του παρασίτου του, του καπιταλισμού.» [Walter Benjamin, Ο Καπιταλισμός ως Θρησκεία 1921. Ges. Schriften, VI, S. 100, Frankfurt / M., 1991].

Αν δεν τον βλέπουμε ως θρησκεία, είναι επειδή φοράει το ιδεολογικό μανδύα της «εκκοσμίκευσης», που σαν το κράνος του Άδη, την καθιστά αόρατη. Η αποκάλυψη της σχέσης αυτής, μεταξύ του Καπιταλισμού ως θρησκείας-παρασίτου και του δυτικού Χριστιανισμού ως θρησκείας-ξενιστή του, αποτελεί καίρια γνωσιολογική τομή στη μοντέρνα σκέψη. Αποκαλύπτει, πώς λειτουργεί στον νεωτερικό ατομοκεντρικό πολιτισμό ο πυλώνας τουΘυσιαστηρίου. [Θρόνος, Θυσιαστήριο, Σχολή, που είναι κατά την ορολογία του Σπ. Ζαμπελίου (1815-1881), οι τρεις τόποι-πυλώνες, όπου αναπαράγεται η κοινωνιο-οντολογική ταυτότητα των πολιτισμών.]

Με την είσοδο της «Νεωτερικότητας» στη φάση του ολοκληρωμένου μηδενισμού, το Παράσιτο έχει αφαιμάξει πλήρως τον ξενιστή του, με αποτέλεσμα να πεθαίνει κι αυτό το ίδιο στα ιστορικά κέντρα του, τρώγοντας τις σάρκες του σαν τον μυθικό Ερυσίχθονα. Αυτό που βλέπουμε σήμερα, είναι το φάντασμά του. Το πραγματικό Χρήμα έγινε fiat money: εικονικό χρήμα. Το «δημιουργεί» ο ιδιωτικός κεντρικός Σάϋλωκ, εκ του μηδενός, στο πληκτρολόγιό του. Εσωκλείει τη μηδενική του αξία σε ηλεκτρονικά πακέτα δισεκατομμυρίων και τρισεκατομμυρίων δολαρίων και τα δανείζει στην κυβέρνηση της Αυτοκρατορίας, προκειμένου να τα πάρει αργότερα σε πραγματικό πλούτο και μάλιστα με τόκο! Με τον ζεστό αυτόν ηλεκτρονικό αέρα, η Αυτοκρατορία θα χρηματοδοτήσει τις εκατοντάδες ανά την υφήλιο στρατιωτικές βάσεις της και τους αλλεπάλληλους πολέμους της, καθώς και τα πελώρια ελλείμματά της.

Aπό τον Μαρξ στον Αυγουστίνο

ΤΗΣ ΣΑΡΑΣ ΘΗΛΥΚΟΥ

JAMES AHO, Eξομολόγηση και Λογιστική, Οι θρησκευτικές, ηθικές και ρητορικές καταβολές της σύγχρονης λογιστικής, μετάφραση Εμμανουήλ Χ. Κορνηλάκης, εκδόσεις Διπλογραφία, σελ. 222

Στην εκτενή βιβλιογραφία σχετικά με την ιδεολογική στήριξη που παρείχε στον πρώιμο καπιταλισμό η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ο συγγραφέας, με το ανά χείρας βιβλίο, εξειδικεύει την έρευνά του, θέτοντας το ερώτημα: Πώς η μεσαιωνική πρακτική της τελευταίας, περί υποχρεωτικής εξομολόγησης, επέδρασε στη δημιουργία του συστήματος τήρησης διπλών λογιστικών βιβλίων (διπλογραφία); Για να γενικεύσει βεβαίως στην πορεία: Πως αυτό με τη σειρά του επέδρασε στη γένεση του καπιταλισμού; Αλλά και η απόρριψη του μυστηρίου της εξομολόγησης, όπως και της επιχειρηματικότητας εν γένει, από την Μεταρρύθμιση, πώς επέδρασε παραδόξως και αυτή στη γένεση του καπιταλισμού; Ο Aμερικανός καθηγητής κοινωνιολογίας James Aho συνομιλεί κριτικά με το έργο του Max Weber ασφαλώς (Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού), αλλά αναφέρεται ακόμη και σε έργα του 21ου αιώνα που απηχούν αυτήν την προβληματική περί της σχέσεως θεολογίας και λογιστικής, αυτού του διαλόγου “ μεταξύ του εδώ και του επέκεινα” (όπως λόγου χάρη το “Sacred Vestiges in Financial Reporting: Mythical Readings Guided byMircea Eliade”...). Το κανονικό δίκαιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θεωρείται προδρομικό ακόμη και του Μαρξ, όπου ο Γρατιανός διατυπώνει τη διάκριση μεταξύ “εργάτη” και “εμπόρου”. Κακός ο έμπορος, πιο πονηρός ο τοκογλύφος, επειδή και ενώ κοιμάται κερδίζει. Η έννοια της χριστιανικής αδελφοσύνης καθιστά αδιανόητη την απόληψη τόκου (ωστόσο οι σχολαστικοί ρωμαιοκαθολικοί θεολόγοι θα ανακάλυπταν αργότερα εξαιρέσεις στον γενικό αυτόν κανόνα...). ΣτηΘεία Κωμωδία του Δάντη ο έμπορος είναι ο Γηρυόνης ο οποίος με σώμα φιδιού, ουρά σκορπιού και αδηφάγα νύχια επικρέμαται πάνω από την άβυσσο της Κολάσεως...

ΤΟ ΞΕΧΑΡΒΑΛΩΜΕΝΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Του Λεωνίδα Αποσκίτη

Στις προνεωτερικές κοινωνίες, οι Ευρωπαίοι δεν καταπιέζονταν από μια σαφή διάκριση μεταξύ εργασιακού και ελεύθερου χρόνου. Ο ελεύθερος χρόνος κυριαρχούσε στην ζωή όλων των κοινωνικών τάξεων όπως οι δεκάδες θρησκευτικές γιορτές και τα καρναβάλια. Η μεσαιωνική διαίρεση του χρόνου δεν ήταν ποτέ ακριβής και ακολουθούσε τις καμπάνες της εκκλησίας περισσότερο, παρά τις εργασιακές υποχρεώσεις. Η προτεσταντική ηθική, που επιβραβεύει τη συσσώρευση πλούτου, αλλά και τα ρολόγια μετά τον 17ο αιώνα, άλλαξαν τον χαλαρό ρυθμό των προηγούμενων εποχών. Η οργάνωση του χρόνου, στα πλαίσια της εντατικοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, έγινε εκ των ουκ άνευ μέσα στο μαθηματικό σύμπαν των λογίων του Διαφωτισμού.

Μετά τη νεώτερη εποχή, η θρησκευτική ερμηνεία του κόσμου έπρεπε να αντικατασταθεί από ένα αψεγάδιαστο ορθολογικό σχέδιο όπου τα πάντα συνέβαιναν μέσα σ' ένα λογικό, ωρολογιακό μηχανισμό με αλάνθαστο τρόπο... Ο κόσμος δεν είχε πλέον χώρο για ήρωες και δράκους, μύθους και αποχρώσεις του λυκόφωτος. Επί ενάμιση αιώνα μετά την πτώση της Βαστίλλης, τα διάφορα “εκσυγχρονιστικά”, επαναστατικά κινήματα έδιναν και έπαιρναν, όλα κλαδιά του ίδιου κορμού που φύτρωσε με τον Διαφωτισμό: Γιακωβινισμός, Αναρχισμός, Σοσιαλισμός, Πρώτη και Δεύτερη Διεθνής, Μπολσεβικισμός, Τρίτη Διεθνής, Κοινωνία των Εθνών, Λαϊκά Μέτωπα, Κομιντέρν, Τέταρτη Διεθνής, και πάει λέγοντας.

Ο κος “Εγώ Φταίω” - ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ

Η Μαζοχιστική ή αυτοηττώμενη διαταραχή προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από ένα διάχυτο μοτίβο αυτοηττώμενης συμπεριφοράς, που ξεκινά από τα πρώτα στάδια της ενηλικίωσης και εκδηλώνεται σε διάφορα πλαίσια.

Το άτομο μπορεί συχνά να έλκεται από καταστάσεις ή σχέσεις στις οποίες θα υποφέρει και να εμποδίζει τους άλλους να τον βοηθήσουν, όπως υποδεικνύεται από τουλάχιστον πέντε από τα ακόλουθα κριτήρια:

● Επιλέγει ανθρώπους και καταστάσεις που οδηγούν σε απογοήτευση, αποτυχία, ή κακομεταχείριση, ακόμα και όταν είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν καλύτερες επιλογές.

● Απορρίπτει ή καθιστά αναποτελεσματικές τις προσπάθειες των άλλων να τον βοηθήσουν.

● Μετά από θετικά προσωπικά γεγονότα ανταποκρίνεται με κατάθλιψη, ενοχή ή μια συμπεριφορά που παράγει πόνο.

● Υποκινεί θυμωμένες ή απορριπτικές αντιδράσεις από τους άλλους και στη συνέχεια, αισθάνεται πληγωμένος, ηττημένος ή ταπεινωμένος.

● Απορρίπτει ευκαιρίες για ευχαρίστηση ή είναι απρόθυμος να παραδεχτεί ότι απολαμβάνει κάτι (παρά το γεγονός ότι έχει επαρκείς κοινωνικές δεξιότητες και ικανότητα για ευχαρίστηση).

● Αποτυγχάνει να εκπληρώσει καθήκοντα σημαντικά για τους προσωπικούς του στόχους, παρά την αποδεδειγμένη ικανότητά του να το κάνει .

● Είναι αδιάφορος ή απορρίπτει ανθρώπους που του φέρονται σταθερά καλά. 

● Επιδίδεται σε υπερβολική αυτοθυσία που δεν έχει ζητηθεί από τους αποδέκτες για τους οποίους προορίζεται η θυσία.

Συμπερασματικά, οι σχετικές απόψεις του τύπου “όλοι μαζί τα κάψαμε”, δεν είναι πολιτικές απόψεις “υπευθυνότητας”, αλλά μάλλον εκδηλώσεις ψυχοπαθολογίας που, βέβαια, αξιοποιούνται ή και “πυροδοτούνται” από τους συστημικούς ενοχοποιητικούς μηχανισμού

Η προτεσταντική αντίληψη για την εργασία και ο Βέγγος

Του Βασίλη Καραποστόλη* από το slpress.gr 

Να παράγετε περισσότερα! Να παράγετε ταχύτερα! Η εντολή από τον Βορρά φέρει μέσα της όλη τη βεβαιότητα του εντολέως σχετικά με το τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί προς τους οποίους απευθύνεται. Δείχνουν, πράγματι, ράθυμοι και φυγόπονοι οι Νότιοι στα μάτια εκείνων που βιάζονται πολύ να έχουν οφέλη από την εργασία τους. Αλλά τα οφέλη που θέλουν να αποκομίσουν οι Βόρειοι δεν είναι ακριβώς τα ίδια μ’ εκείνα που θέλουν οι Νότιοι. Και εκεί είναι το πρόβλημα.

Για τον Γερμανό και τον Ολλανδό το βασικό προσωπικό του επίτευγμα είναι το προϊόν της εργασίας του. Για τον άνθρωπο της Μεσογείου είναι η πράξη του. Θέλει περισσότερο να πράττει, παρά να παράγει. Θέλει να έχει την ικανοποίηση ότι είναι αυτός που ρυθμίζει τη σχέση του με την αδρανή ύλη, αντί να ικανοποιείται με το να υπακούει στην ύλη ώστε να μπορεί να τη δαμάσει στη συνέχεια.

Βαθιές διαφορές στο πνεύμα, στις στάσεις των λαών. Είναι βαθιές οι διαφορές, αλλά σήμερα που όλα θεωρείται ότι πρέπει επειγόντως να μπουν σε εύχρηστες φόρμουλες, οι διακρίσεις στα ήθη ξεχνιούνται, παραμερίζονται, εγκαταλείπονται για να ασχοληθούν μ’ αυτές οι ιστορικοί και οι φιλόσοφοι – όχι όμως και οι αγέρωχοι μηχανοδηγοί της Ευρώπης.

Μέσα στην πρεμούρα της αναδιοργάνωσης οι ιθύνοντες λησμονούν να αναρωτηθούν για τα μέσα τα οποία διαθέτουν. Ή μάλλον θεωρούν ότι όλα τα μέσα τους είναι μηχανικά. Να πατήσουν ένα κουμπί και αμέσως να γυρίσει ο τροχός. Να σηκώσουν τον μοχλό και να αρχίσει η πολυπόθητη ανάκαμψη. Ποιος, όμως, είναι αυτός που θα θελήσει να σηκώσει τον μοχλό;

Η μηχανή και ο Νότιος

Πώς ο Λούθηρος γέννησε τον σύγχρονο κόσμο και μαζί τον καπιταλισμό

Στις 31 Οκτωβρίου 1517, ο καθηγητής Βιβλικής Ερμηνείας Μαρτίνος Λούθηρος (10 Νοεμβρίου 1483 – 18 Φεβρουαρίου 1546) θυροκόλλησε -στην είσοδο του καθεδρικού ναού του Βίτενμπεργκ που χρησιμοποιούσε το Πανεπιστήμιο για τις ανακοινώσεις του- τις περίφημες 95 «θέσεις» του.

Από τη χρονιά που ο Λούθηρος τα έβαλε με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τον Πάπα με στόχο να καταδικάσει μεταξύ άλλων τα «συγχωροχάρτια» της Καθολικής Εκκλησίας, θέτοντας επί της ουσίας τα θεμέλια του Προτεσταντισμού, συμπληρώνονται εφέτος 500 χρόνια.

Η Μεταρρύθμιση υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στη διαμόρφωσης της Ευρώπης όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Βεβαίως, ο Λούθηρος και οι οπαδοί του δεν προσπαθούσαν να αναμορφώσουν τον κόσμο, προσπαθούσαν -κατά την αντίληψη τους- να τον σώσουν διακηρύττοντας με το ευαγγέλιο στο χέρι ότι πλησιάζει το τέλος.

Απαξιώνοντας την αδιαμφισβήτητη εξουσία της Καθολικής Εκκλησίας και κάνοντας χρήση μιας νέας τεχνολογίας, της Τυπογραφίας, που του έδινε τη δυνατότητα να μιλά απευθείας στον λαό, ο Λούθηρος παρέδωσε την παπική «βούλα» στην πυρά, αφορίστηκε (δις) και υπερασπίστηκε μέχρι τέλους τις απόψεις του επιμένοντας ότι η συνείδησή του είχε να δώσει λόγο μόνο στον Θεό, αρχή ανώτερη από κάθε επίσκοπο ή βασιλιά.

Viva la Reformation!

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου 

Πεντακόσια χρόνια ακριβώς πέρασαν από την ημέρα της θυροκόλλησης στην εξώπορτα του Μητροπολιτικού Ναού του Βίττενμπεργκ των 95 θέσεων του Λούθηρου. Μια κοσμοϊστορική πράξη, που λειτουργώντας σαν «καταλύτης», αντί να σταθεροποιήσει, στη βάση της ηθικής, τα κακώς κείμενα του Καθολικισμού, όπως αποσκοπούσε ο συγγραφέας τους «Doctor Τheologiae», προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, με αποτέλεσμα τη «διάβρωση» της ενότητας και του θρησκευτικού δογματισμού της Δυτικής Εκκλησίας αλλά και την υπονόμευση του παπικού αυταρχισμού και του ηθικού του μονοπωλίου. Επιπλέον, καθώς η μεσαιωνική σχέση μεταξύ κυριαρχίας και ηθικής διαλύθηκε, αναδείχτηκαν σταδιακά πρωτόγνωρες πολιτικές ελευθερίες, στη βάση της ανυπακοής και της αντίστασης, ενώ ασύλληπτες διαστάσεις, ως προς την απολυτότητά τους και την βιαιότητά τους, γνώρισαν οι σύγχρονοι πόλεμοι. Συγχρόνως όμως, «ο Προτεσταντισμός έπαιξε σημαντικό ρόλο στην δημιουργία της αστικής αυτογνωσίας», καθώς ο άνθρωπος, «ως ενεργών υποκείμενο, απέκτησε, σταδιακά, την υπευθυνότητα για το πεπρωμένο του», που προηγουμένως ήταν υπόθεση της εκκλησίας.

Το 2017, το «Έτος Λούθηρου», σημαδεύτηκε, ιδιαίτερα στη Γερμανία, από ένα «πνεύμα αγιοποίησης» του «πρώτου οργισμένου πολίτη» και «νομιμοποιητή της ανυπακοής». Του «μοντέρνου διανοούμενου», που επηρέασε καθοριστικά τις πολιτικές σχέσεις στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία και συνέβαλε στην «προσωποποίηση του δυτικού πολιτισμού». Κι όλα αυτά, χωρίς ο αμφισβητίας «ήρωας της ελευθερίας» να υπάρξει ποτέ «φίλος της ελευθερίας και του ανθρώπου» ή απόστολος των σύγχρονων κινημάτων ελευθερίας, καθώς ο ίδιος αποδέχτηκε τον αυταρχισμό και την απολυταρχία, αρκεί να προέρχονταν από τη «αρμόδια» κοσμική εξουσία.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΟΥ ΧΡΩΣΤΑΕΙ

ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ

ΠΗΓΗ:https://slpress.gr/koinonia/i-koinonia-mou-chrostaei/

Γιατί η σύγχρονη οικονομία γεννήθηκε στη Δύση και όχι στη Μέση Ανατολή

H ανισότητα ορίζει τον κόσμο μας» γράφει ο νομπελίστας οικονομολόγος Ρόμπερτ Λούκας. Όμως, πώς προέκυψε αυτή η γεωγραφικού χαρακτήρα κατανομή του πλούτου;

Το ενδιαφέρον είναι ότι η «μεγάλη απόκλιση» θεωρείται -κρίνοντας με το μέτρο της Ιστορίας-  σχετικά πρόσφατη: Μόλις 500 ετών.

Πριν από 500 χρόνια η Δύση δεν ήταν πλουσιότερη από την Ανατολή, ενώ 1.000 χρόνια πριν, ο μουσουλμανικός κόσμος ήταν πιο ανεπτυγμένος από τη χριστιανική Ευρώπη και δη σε όλους τους βασικούς τομείς, από τα μαθηματικά και τη φιλοσοφία, μέχρι τη μηχανική, την τεχνολογία, τις αγροτικές καλλιέργειες και την ιατρική. Η Γερμανίδα μοναχή, δραματουργός και ποιήτρια του 10ού αιώνα, Ροσβίτα χαρακτήριζε την αραβική Κόρδοβα (η ισπανική πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή από το 756 και καθ' όλη τη διάρκεια του 8ου και 9ου αιώνα μ.Χ., επί κυριαρχίας των Μαυριτανών) ως «το στολίδι του κόσμου».

Προτεσταντισμός και νεωτερικότητα-Προτεσταντισμός και καπιταλισμός

Απόστολος Διαμαντής

Όταν ο Μαξ Βέμπερ και ο Ρίτσαρντ Τώουνυ δημοσίευσαν τα έργα τους για τον προτεσταντισμό, η σχετική συζήτηση για την αμερικανική ιδεολογία μπήκε σε εντελώς άλλο δρόμο: αναδείχθηκε για μια ακόμη φορά, η θεολογική βάση του δυτικού πολιτισμού και κυρίως εμπλουτίστηκε η ιστορική ερμηνεία με νέα εργαλεία, αυτή τη φορά από το χώρο των νοοτροπιών. Πρώτα ο Μαξ Βέμπερ δημοσιεύει το κλασικό πλέον έργο του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού», σε γερμανικά περιοδικά το 1904-1905 και στη συνέχεια ο Ρίτσαρντ Τώουνυ, το 1926, το παρεμφερές «Η χριστιανική θρησκεία και η άνοδος του καπιταλισμού».

Και τα δύο σχετικοποιούν την μαρξιστική πεποίθηση για την εξάρτηση των ιδεών από το πεδίο της οικονομίας και αναδεικνύουν την αυτοτελή σημασία των ιδεών, της ιστορικής συνείδησης και των νοοτροπιών. Έτσι, απαντώντας στον Μαρξ κυρίως, οι Βέμπερ και Τώοουνυ συνέδεσαν την καπιταλιστική εποχή με την επικράτηση της προτεσταντικής ηθικής στον αγγλοσαξωνικό κόσμο.

Ας συνοψίσουμε τις ιστορικές ιδιαιτερότητες του προτεσταντισμού- τι νέο δηλαδή έφερε στο προσκήνιο της ιστορίας- και τα βασικά σημεία της νέας προτεσταντικής ηθικής. Βεβαίως, δεν υπάρχει ένας και μόνος προτεσταντισμός, αλλά πολλές διαφορετικές εκδοχές του: Λουθηρανισμός, καλβινισμός, αγγλικανοί, ευαγγελικοί, βαπτιστές και πολλές άλλες ομάδες που προκύπτουν κυρίως από το γεγονός ότι οι προτεστάντες δεν έχουν ένα κεντρικό εκκλησιαστικό όργανο, μια εκκλησιαστική ιεραρχία δηλαδή, όπως οι καθολικοί και οι ορθόδοξοι. Οπότε κάθε προτεσταντική εκκλησία κουβαλάει τα ιδιαίτερα δικά της ιστορικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, μπορούμε να σταθούμε στις γενικές γραμμές της προτεσταντικής πίστης, στις σταθερές της δηλαδή. Αυτές εξάλλου θεμελιώνουν και την ιδιαίτερη σύνδεση αυτού του θεολογικού κινήματος με την νεωτερική εποχή του κεφαλαίου.