Θ. Ζιάκας: Σύγχρονος Μηδενισμός και παιδεία

Σύγχρονος Μηδενισμός και παιδεία

 Θεόδωρος Ζιάκας

30 Ιουνίου 2009

1. Φεύγοντας προς την Εσπερία εγκαταλείψαμε την ελληνική παιδεία για να την αντικαταστήσουμε με τη νεωτερική. Σήμερα ζούμε την κατάρρευση της νεωτερικής παιδείας. Δεν έχουμε πλέον παιδεία ούτε παραδοσιακή ούτε νεωτερική.

2. Η κρίση της παιδείας είναι βασική πτυχή της γενικότερης κρίσης του σύγχρονου πολιτισμού. Είναι κρίση δομική, γιατί η εστία της βρίσκεται στην αποσύνθεση του Ατόμου, του ανθρωπολογικού υποκειμένου της νεωτερικότητας.

3.Η σύγκριση της νεωτερικής με την ελληνική παιδεία – της νεωτερικής που την χάσαμε πριν την αποκτήσουμε, με την ελληνική που την είχαμε και την εγκαταλείψαμε- διαυγάζει τον δομικό χαρακτήρα της κρίσης και το διακύβευμά της.

ΙΙ
4. Η σύγχρονη κοινωνία είναι κοινωνία συστημάτων. Τα συστήματα διαμεσολαβούν τις ανθρώπινες σχέσεις με απρόσωπους τυποποιημένους ρόλους, σύμφωνα με το πρότυπο της Μηχανής. Τα συστήματα είναι λογικές μηχανές ενσαρκωμένες σε απρόσωπες κοινωνικές δομές. Το θεμελιώδες ανθρωπολογικό δίπολο είναι εδώ ο κυρίαρχος-μάνατζερ και ο καταναλωτής-χρήστης.

5. Ουσιαστική λειτουργία της σημερινής παιδείας είναι η αναπαραγωγή του συστημικού διπόλου διαχειριστή-χρήστη. Σκοπός της είναι η κατασκευή του συστημικού ανθρώπου. Οι λίγοι εκπαιδεύονται για να γίνουν κατασκευαστές και διαχειριστές συστημάτων. Και οι πολλοί για να γίνουν απλοί χρήστες των συστημάτων, υποδιαιρούμενοι σε έχοντες και μη έχοντες θέση στο Σύστημα.

6. Το είδος της νοητικής δυνάμεως βάσει της οποίας κατασκευάζονται και συντηρούνται τα συστήματα, είναι η αλγοριθμική-ψηφιακή σκέψη. Η καλλιέργειά της είναι ο κατ’ εξοχήν στόχος της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην κοινωνία των συστημάτων. Ο στόχος αυτός υπερκέρασε βαθμιαία, από τον 18ο αιώνα που εγκαινιάστηκε, κάθε παράπλευρο εκπαιδευτικό προσανατολισμό. Πίσω από τη σύγχρονη μονοκαλλιέργεια της μηχανοποιητικής νόησης βρίσκεται ο τεχνολογικός μεσσιανισμός, ο πάγιος μεταφυσικός άξονας του νεωτερικού πολιτισμού.

ΙΙΙ
7. Στον ελληνικό πολιτισμό η παιδεία είχε διαμετρικά αντίθετο νόημα. Αναφερόταν σε μια σφαίρα ζωής που απλώς δεν υφίσταται σήμερα. Αναφερόταν σε μια πολιτεία αδιαμεσολάβητων εμπρόσωπων σχέσεων, όπου οι πολίτες-οπλίτες «μετέχουν κρίσεως και αρχής» και πραγματοποιούν το «μη άρχεσθαι υπό μηδενός». Η παιδεία τους βρισκόταν στους αντίποδες της σύγχρονης αποπροσωποποιητικής / συστημικής παιδείας.

Η Μεγάλη Επανεκκίνηση και η Εκπαίδευση

Η Μεγάλη Επανεκκίνηση και η Εκπαίδευση

Εκπαίδευση για ποιόν και για τί;

Από δρόμος - 6 Απριλίου, 2022

Γράφει η Μαρία Νικολακάκη*

Τα τελευταία χρόνια έχουμε κατακλυστεί από ένα πλήθος νεολογισμoύς που σκοπό έχουν περισσότερο την σύγχυση παρά τον διαφωτισμό και την ευκρίνεια. Η μεγάλη Επανεκκίνηση, (The Great Reset), η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, Ξαναχτίζουμε από την Αρχή Καλύτερα (Build Back Better), Νέα Κανονικότητα (New Normal) είναι όροι που αλληλο-διαδέχονται ο ένας τον άλλον χωρίς να διευκρίζονται επαρκώς και χωρίς να γίνονται κατανοητοί. Κανείς θα μπορούσε με Μαρξικούς όρους να αναφέρει την δομική προσαρμογή του καπιταλισμού κάτω από το πρίσμα της καπιταλιστικής κρίσης που είναι αληθέστερος και ακριβέστερη περιγραφή της κατάστασης που βιώνουμε.

Στο μικρό αυτό άρθρο θα προσπαθήσω να περιγράψω και διευκρινίσω την καπιταλιστική αυτή κρίση, τις αρχές και παραδοχές της για να εντοπίσω την σημασία αυτών για την εκπαίδευση. Η εκπαίδευση παρότι γενικά θεωρείται ως ένας επιπλέον ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους, και ως υπερδομή, έχει το χαρακτηριστικό να επηρεάζει άμεσα την δομή οικονομικά και ιδεολογικά. Σε αυτό το πλαίσιο τίθεται και το αιώνιο ερώτημα αν η εκπαίδευση μπορεί να αλλάξει την κοινωνία και τι είδους εκπαίδευση χρειάζεται ενώ η εφαρμοσμένη εκπαίδευση δεν είναι εκ μέρους των αστών παρά η προβολή στο μέλλον του είδους πολίτη που χρειάζεται να παραχθεί και να διασφαλιστεί περαιτέρω κεφαλαιακή συσσώρευση.
Καπιταλιστική Κρίση: 4η και φαρμακερή;

Την απαρχή του οικονομικού μοντέλου του νεοφιλελευθερισμού θα πρέπει να την αναζητήσει κανείς στην χρεοκοπία της Αμερικής μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ και την αποσύνδεση του δολαρίου από τον χρυσό (Nixon shock). Αυτό μαζί με τις πολλαπλές εξεγέρσεις για την παύση του πολέμου (anti-war, civil rights movements), κάτι που ο Immanuel Wallerstein [1] χαρακτήρισε Παγκόσμια Επανάσταση, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την Αστική Τάξη. Την ανησυχία αυτή επιβεβαίωσε και ο Lewis Powell στην περίφημη έκθεσή του (Lewis Powell Memo, 1971) [2] που κατά πολλούς αναλυτές είναι η κήρυξη της αντεπανάστασης εκ μέρους των αστών.

Συνέντευξη του Χρόνη Μίσσιου στην εκπομπή ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 1974-1990. με τη Μαρία Ρεζάν (1991)

Ζαν Κλωντ Μισεά, Η Εκπαίδευση της Αμάθειας, Εκδόσεις Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002, μετ. Άγγελος Ελεφάντης

Η αποδόμηση της εθνικής ταυτότητας στο πλαίσιο της εκπαίδευσης (Κώστας Θεολόγου, επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ και σύμβουλος- καθηγητής στο ΕΑΠ)

Ψηλαφώντας την των πραγμάτων αλήθεια...

 

Το επιχείρημά μου διατυπώνεται ως εξής: στο εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει επιλεγεί η μονοκαλλιέργεια των μαθημάτων με εργαλειακό χαρακτήρα. Ενώ τα μαθήματα με εγγενή αξία (μη μετρήσιμη, άρα μη εργαλειακή) συρρικνώνονται έως πλήρους εξαφάνισης από το πρόγραμμα σπουδών, προάγονται τα χρηστικά μαθήματα. Τα πρώτα συνέβαλαν σε μια κοινή ιστορική και πολιτισμική αφήγηση, επειδή αντλούσαν από την δεξαμενή μιας κοινής συλλογικής μνήμης, και συνεπώς συντηρούσαν μια κοινή κουλτούρα και μια κοινή εθνική ταυτότητα (βλ. σχήμα). Η δεύτερη επιλογή δεν συντηρεί καμία κοινή συλλογική μνήμη, τα χρηστικά και εξειδικευμένα μαθήματα θρυμματίζουν τη μνήμη και τον ίδιο τον εαυτό, οδηγώντας σε μια κατακερματισμένη, οιονεί ανυπόστατη εθνική ταυτότητα, εύκολα διαχειρίσιμη και χειραγωγήσιμη.


Στην ομιλία μου προσπαθώ να αποκριθώ εξίσου και στην απορία μου-ή στην διερώτηση- γιατί οι πολύ καλοί φοιτητές μου στο ΕΜΠ κάνουν τόσα λάθη στον γραπτό λόγο τους, γιατί η λεξιπενία και ο σολοικισμός βασιλεύουν στο δεσποτάτο μιας οιονεί ημιμάθειας που έχουν εδραιώσει; Έλεγα φταίει το δημόσιο σχολειό, πως τάχα από τα ιδιωτικά σχολειά μας έρχονται ως φοιτητές τα παιδιά καλύτερα εξοπλισμένα στο γλωσσικό εργαλείο τους, αλλά και πάλι διαψεύστηκα… είχα, λόγου χάρη, φοιτήτρια από την Κάλυμνο που είχε οξύνει τα εκφραστικά μέσα της με τρόπο πιο αξιόμαχο από έναν απόφοιτο της Λεοντείου ή της Σχολής Μωραΐτη. Μετά είπα πως είναι το εκπαιδευτικό σύστημα: συνέκρινα φοιτητές από τη Κύπρο με δικούς μας, ελλαδίτες… και πάλι άκαρπη απέβη η σύγκριση- χάλια αμφότεροι!

Μετά έβαλα στην ίδια εξίσωση και τους δασκάλους της Πρωτοβάθμιας και τους Καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης… Σκέφτηκα ότι σε διάφορα συνέδρια με θέμα την εκπαίδευση και τα παιδαγωγικά διέκρινα και στους ίδιους μιαν επιπολαιότητα στην χρήση της προφορικής και γραπτής ελληνικής γλώσσας, αλλά και στην αξιοποίηση των βασικών εργαλείων της γραμματικής και του συντακτικού, που σίγουρα λαμβάνουν ως θεμελιώδη γνώση στις σπουδές τους. Γιατί τόση αμέλεια; Γιατί τόση παραμέληση και υποτίμηση στο βασικό και υπέροχο επικοινωνιακό εργαλείο που έχουμε εμείς οι άνθρωποι, και μάλιστα εμείς οι ολίγον περιούσιοι που έχουμε το προνόμιο της ελληνικής γλώσσας, μιας γλώσσας εννοιολογικής, πλούσιας, ακριβούς, ποιητικής, ερωτικής…

Εκπαιδευτικός: «Παραιτούμαι μη ανεχόμενος το διαρκή εκφοβισμό μου από μαθητές του σχολείου που υπηρετώ»

Να διαβαστεί η ανάρτηση που ακολουθεί!!!

 Είναι η αλήθεια που μάλλον δεν θέλουμε να βλέπουμε.

Στη θέση της Υπουργού Παιδείας θα επισκεπτόμουν άμεσα το σχολείο για ενημέρωση και επιπλέον,

θα ζητούσα από όλα τα σχολεία της χώρας εντός μίας εβδομάδας την καταγραφή ανάλογων περιστατικών.

Αν ισχύει το 1/10 όσων καταγγέλθηκαν θα ανέστειλα τη λειτουργία αυτών των σχολείων, έως να παρθούν αποφάσεις.

 Θα επιστρέφαμε μετά τα Χριστούγεννα σε όλα τα σχολεία

 με κανονισμούς λειτουργίας όπου ο "πελάτης" δεν έχει πάντα δίκιο, 

με κοινωνικές δομές στήριξης,

με συλλόγους γονέων όπου θα ήταν υποχρεωτική η συμμετοχή των κηδεμόνων για κάθε σχολείο και 

κυρίως, καταμερισμός ευθυνών για τα τεκταινόμενα του σχολείου. 

Φυσικά, επιβάλλεται η αλλαγή σχεδιασμού των αναλυτικών προγραμμάτων από το νηπιαγωγείο και η επιστροφή από το σχολείο της αμάθειας στο σχολείο της ανθρωπιάς, της γνώσης, των αξιών, του πολιτισμού.

---------

Δυστυχώς, η καταγγελία αναδεικνύει και την απάθεια ή την αδυναμία αντίδρασης σε ανάλογα περιστατικά των συλλογικών οργάνων των εκπαιδευτικών κοινοτήτων!

 Μια "κοινωνία"  παρακμής και σήψης...

Γερομοριάς 

_______________________

Εκπαιδευτικός: «Παραιτούμαι μη ανεχόμενος το διαρκή εκφοβισμό μου από μαθητές του σχολείου που υπηρετώ»

...  Τη Δευτέρα 10/10/22 πήγα στο ΕΠΑΛ ............. για το 1ο μου μάθημα. Από τη πρώτη

στιγμή δε χρειάζεται ιδιαίτερη παρατηρητικότητα ή εμπειρία για να καταλάβει κάποιος πως
η κυριαρχία των μαθητών είναι απόλυτη και αρνητική. Είναι φανερό από τη περικυκλωμένη
με επιδεικτικά καπνίζοντες μαθητές αίθουσα καθηγητών. Το κάπνισμα είναι ελεύθερο σε
όλο το προαύλιο χώρο ενώ κάποιοι καπνίζουν και μέσα στις τάξεις.

Πολλοί ανήλικοι μαθητές έρχονται με τα ΙΧ τους και παρκάρουν στις θέσεις για παρκιγκ
εντός του σχολείου. Σημειωτέων πως, όπως πληροφορήθηκα, πέρσι υπήρξε θανατηφόρο ατύχημα όταν ανατράπηκε ΙΧ με μαθητές, ένας δεν πρόλαβε να βγει και κάηκε ζωντανός.
Παρόλα αυτά δεν διαπίστωσα κανένα έλεγχο από τη τροχαία έξω από το σχολείο. Καμιά
φορά, ανάλογα το κέφι, μπορεί να βάλει κάποιος τραπ στα ηχεία του αυτοκινήτου του,
δονώντας το σχολείο.

Μαθητές περιφέρονται παντού όλες τις ώρες και μπαινοβγαίνουν στο σχολείο μιας και η
πόρτα δε κλείνει ποτέ. Την ώρα του μαθήματος μπορεί να ακουστούν έντονες
συντονισμένες κραυγές και να γίνει κάποιο φιλικό «ντου» από μερίδα μαθητών σε κάποιο
άλλο τμήμα. Ο τρόπος επικοινωνίας τόσο μεταξύ των μαθητών αλλά και όσο και απέναντι
στους καθηγητές μπορεί στη καλύτερη περίπτωση να αξιολογηθεί ως «αγενής».

Συμβιβασμός με την ανυπαρξία

Χρήστος Γιανναράς

Από το 1974 και μετά, με πρόσχημα την αντίσταση στο ενδεχόμενο μελλοντικής (φαντασιωδώς επερχόμενης) χούντας, όλες οι κυβερνήσεις, σοσιαλεπώνυμες ή μη, παρέδωσαν κάθε πτυχή του δημόσιου βίου σχετική με την «παιδεία» και τον «πολιτισμό» σε συντεχνίες πρωτουργών της «Αριστεράς» και της «προόδου».

Η οργιαστική ασυδοσία αυτής της επιλογής εξακολουθεί να ελέγχει τον λεγόμενο «πνευματικό» βίο της χώρας μοιράζοντας θώκους και οικονομικές προνομίες. Ανεχόμαστε όλοι την οργιαστική αυτή «προοδευτική» ασυδοσία, νομιμοποιούμε τις παραχαράξεις της «προόδου», πειθαρχούμε παθητικά στην προπαγανδιστική δολιότητα, στην απροκάλυπτη («δίχως αιδώ ή λύπην») τρομοκρατία, ειδικά στο πεδίο της εξωσχολικής παιδείας-καλλιέργειας.

Η κυρίως πολιτική, που ασκείται στη σχολική και πανεπιστημιακή εκπαίδευση, στα μετά τη δικτατορία χρόνια, εκμεταλλεύεται απροσχημάτιστα τις μαρξιστικές ετικέτες της «προόδου» και του ιστορικο-υλιστικού «ρεαλισμού». Στα σχολικά βιβλία δημοτικού και γυμνασίου η γνώση εξαντλείται στην κωδικοποιημένη πληροφορία, ο στόχος (και μόχθος) της «καλλιέργειας» διαστέλλεται από το άθλημα της σχέσης, της κοινωνίας των στόχων. Η γνώση δεν κοινωνείται, καταναλώνεται, ο δάσκαλος δεν είναι τόσο χρήσιμος όσο ο υπολογιστής.

H Φτώχεια Μπορεί να Αλλάξει τον Εγκέφαλο με Πολύ Άσχημο Τρόπο

Τα παιδιά των φτωχών, μάλλον θα συνεχίσουν να φτωχαίνουν. Γνωρίζουμε ήδη ότι οι φτωχοί φτωχαίνουν. Και όταν μεγαλώνεις φτωχός, αυξάνονται οι πιθανότητες να είσαι φτωχός και ως ενήλικας. Όμως οι νευροεπιστήμονες έχουν ξεκινήσει να βλέπουν αυτήν την τάση υπό ένα νέο πρίσμα, καθώς μελετούν τις επιδράσεις της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, κατά τα παιδικά χρόνια. 

Οι επιστήμονες διερευνούν εδώ και χρόνια τον τρόπο που το εισόδημα, ο πλούτος, το κύρος και η εκπαίδευση –δηλαδή, το κοινωνικοοικονομικό στάτους ή αλλιώς SES– σχετίζεται με άλλα αποτελέσματα. Βλέπουν σταθερά ότι τα άτομα με υψηλότερο SES, τα καταφέρνουν καλύτερα από ό,τι τα άτομα με χαμηλότερο SES στα τεστ ευφυΐας και στις σχολικές επιδόσεις. Σε μια έρευνα διαπιστώθηκε ότι ο μέσος όρος IQ μιας ομάδας παιδιών από φτωχές μητέρες αστικών κέντρων ήταν μονάχα 80 (ο μέσος όρος για όλες τις ηλικίες είναι 100).

 

Καθώς μειώνεται το εισόδημα των γονέων, το ίδιο συμβαίνει και με τις δυνατότητες των παιδιών στην ανάγνωση και τη μνήμη. Μια έρευνα διαπίστωσε ότι οι επιδόσεις σε τεστ αξιολόγησης μνήμης των ατόμων που περνούν ολόκληρη τη ζωή τους στη φτώχεια, είναι κατά 20% χαμηλότερες από των παιδιών που δεν υπήρξαν ποτέ φτωχά. Οι γλωσσικές ικανότητες σχετίζονται επίσης με το SES. Μια κλασική έρευνα έδειξε ότι το λεξιλόγιο των τρίχρονων παιδιών από οικογένειες επαγγελματιών ήταν διπλάσιο, σε σχέση με παιδιά των οποίων οι οικογένειες ζούσαν με επιδόματα της Πρόνοιας.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΑΘΕΙΑΣ

Κείμενο του Jean-Claude Michéa. Απόδοση από τα γαλλικά Σταύρος Λάβδας.

"Η Εκπαίδευση της Αµάθειας" (L'Enseignement de l'ignorance) είναι ο τίτλος βιβλίου του Γάλλου φιλόσοφου Jean-Claude Michéa*, που κυκλοφόρησε το 1999 ¹. Το παρακάτω κείµενο αποτελεί µια σύνοψη του περιεχοµένου του, από τo blog των εκδόσεων Le retour aux sources. ------------------------------------------------- Για τον Jean-Claude Michéa, η κρίση του σχολείου έχει κοινά χαρακτηριστικά µε µια ευρύτερη κρίση, αυτή της κοινωνίας µας. Εποµένως, πρέπει να αναλυθεί στο πλαίσιο της γενικής κοινωνικής δυναµικής. Ακολουθεί µια σύντοµη σύνοψη για όσους δεν γνωρίζουν τις θέσεις του. Ο Μichéa ξεκινά υπενθυµίζοντας ότι η σύγχρονη κοινωνική δυναµική χαρακτηρίζεται από την επικράτηση της πολιτικής οικονοµίας, η οποία ορίζει ότι για να οικοδοµηθεί ειρήνη µεταξύ των ανθρώπων, πρέπει να ξεπεράσουµε οτιδήποτε εµποδίζει το ελεύθερο παιχνίδι της αγοράς. Αυτό προφανώς προϋποθέτει ότι καταστρέφουµε τους εσωτερικούς φραγµούς του ατόµου, προκειµένου να το καταστήσουµε καθαρά ορθολογικό και να το εντάξουµε στα πλαίσια της πολιτικής οικονοµίας. Το πρόβληµα είναι ότι ένα τέτοιο άτοµο, που στερείται οποιασδήποτε ανώτερης αξίας (δεδοµένου ότι οικονοµικoί λόγοι το οδηγούν να υπηρετήσει µόνο το καλά εννοούµενο συµφέρον του), δεν µπορεί να είναι µέρος µιας αλυσίδας µετάδοσης γνώσης (κάτι που προϋποθέτει ότι κάποιος υπηρετεί συµφέροντα πέραν των ατοµικών).