«Αρχές Παιδείας» του Μιχαήλ Μπακούνιν.

Στο Πατάρι του Gutenberg
Οι αδερφοί Ηρκος και Στάντης Αποστολίδης,  καθώς και ο Γιάννης Μπαρτζώκας που προλογίζει την έκδοση ομιλούν για το βιβλίο «Αρχές Παιδείας» του Μιχαήλ Μπακούνιν.

Ὁ Μπακούνιν γιὰ τὸν Χριστὸ

«Δὲν ξέρουμε σχεδὸν τίποτα γιὰ τὴ μεγάλη κι ἁγιοπρεπῆ αὐτὴ προσωπικότητα... Εἶναι ὅμως βέβαιο ὅτι ἦταν ὁ δάσκαλος τῶν φτωχῶν, ὁ φίλος καὶ παρηγορητὴς τῶν ἐξαθλιωμένων, τῶν ἀγράμματων, τῶν δούλων καὶ τῶν γυναικῶν, κι ὅτι οἱ τελευταῖες τὸν ἀγάπησαν πολύ... Τὸν σταύρωσαν, φυσικά, οἱ ἐκπρόσωποι τῆς ἐπίσημης ἠθικῆς καὶ τῆς δημόσιας τάξης τῆς ἐποχῆς ἐκείνης...

Οἱ μαθητές του κι οἱ μαθητὲς τῶν μαθητῶν του, κατόρθωσαν νὰ ἐξαπλωθοῦν παντού... Παντοὺ ὅπου πήγαιναν τοὺς ὑποδέχονταν μὲ ἀνοιχτὲς ἀγκάλες οἱ δοῦλοι κι οἱ γυναίκες, οἱ δύο πιὸ καταπιεσμένες, πιὸ ταλαίπωρες καί, ὅπως εἶναι φυσικό, πιὸ ἀγράμματες τάξεις τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Γιατὶ ἀκόμα καὶ τὸ ὅτι μπόρεσαν νὰ προσηλυτίσουν λίγους ὀπαδοὺς μέσα στὸν προνομιοῦχο καὶ μορφωμένο κόσμο, τὸ χρωστοῦσαν κατὰ ἕνα μεγάλο μέρος, στὴν ἐπιρροὴ τῶν γυναικῶν.

Ἡ πιὸ ἐκτεταμένη προπαγάνδα τοὺς εἶχε σχεδὸν ἀποκλειστικὰ σὰν στόχο τὸ λαό, τὸ δυστυχισμένο κι ἀποκτηνωμένο ἀπ' τὴ σκλαβιά. Αὐτὸ ἦταν τὸ πρῶτο ξύπνημα, ἡ πρώτη πνευματικὴ ἐξέγερση τοῦ προλεταριάτου».

«Θεός και Κράτος» (1882), μτφρ. Ν. Αλεξίου - Α. Γκίκα

Scripta Manent – Μιχαήλ Μπακούνιν: Περί Κράτους και Πατρίδας

Η ευημερία του κράτους είναι η αθλιότητα του πραγματικού Έθνους, του λαού. Το μεγαλείο και η ισχύς του Κράτους είναι η σκλαβιά του Λαού. Ο Λαός είναι ο φυσικός και νόμιμος εχθρός του Κράτους. Ακόμα και αν ο Λαός υποκύπτει –πολύ συχνά αλίμονο– στις αρχές, κάθε αρχή του είναι μισητή. Το Κράτος δεν είναι η Πατρίδα. Είναι η αφαίρεση, ο μεταφυσικός, μυστικιστικός, πολιτικός, νομικός μύθος της πατρίδας.

Ανθολόγηση Λουκάς Αξελός

Οι λαϊκές μάζες όλων των χωρών αγαπούν βαθιά την Πατρίδα τους. Αλλά αυτό είναι μια φυσική, πραγματική αγάπη. Ο πατριωτισμός του λαού δεν είναι ιδέα αλλά γεγονός, και ο πολιτικός πατριωτισμός, η αγάπη του Κράτους δεν είναι η ακριβής έκφραση αυτού του γεγονότος αλλά μια εκφυλισμένη έκφραση μέσω μιας απατηλής αφαίρεσης, και πάντα προς όφελος μιας εκμεταλλεύτριας μειοψηφίας.

Η Πατρίδα, η εθνικότητα όπως και η ατομικότητα, είναι ταυτόχρονα ένα γεγονός φυσικό και κοινωνικό, ψυχολογικό και ιστορικό. Δεν είναι μία θεωρητική αρχή. Μπορούμε να ονομάσουμε ανθρώπινη αρχή μόνο ό,τι είναι καθολικό, κοινό σε όλους τους ανθρώπους. Η εθνικότητα τους χωρίζει. Δεν είναι λοιπόν αρχή. Αλλά αυτό που είναι αρχή, είναι ο σεβασμός που ο καθένας πρέπει να έχει για τα φυσικά, πραγματικά ή κοινωνικά γεγονότα.

Η εθνικότητα, όπως και η ατομικότητα, είναι ένα από τα γεγονότα αυτά. Οφείλουμε λοιπόν να τη σεβόμαστε. Η καταπίεσή της είναι έγκλημα, και για να μιλήσουμε με τη γλώσσα του Μαντσίνι, αυτή γίνεται ιερή αρχή κάθε φορά που απειλείται ή καταπιέζεται. Γι’ αυτό, λοιπόν, συναισθάνομαι ειλικρινά και πάντα τον πατριώτη κάθε καταπιεσμένης πατρίδας. Η Πατρίδα αντιπροσωπεύει το ιερό και αδιαφιλονίκητο δικαίωμα κάθε ανθρώπου, κάθε ομάδας ανθρώπων, ενώσεων, κοινοτήτων, περιοχών, εθνών να αισθάνονται, να σκέπτονται, να θέλουν και να δρουν με τον δικό τους τρόπο, και ο τρόπος αυτός είναι πάντα το αναμφισβήτητο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ιστορικής εξέλιξης.

Μιχαήλ Μπακούνιν. Ένας αριστοκράτης επαναστάτης

Δημήτρης Μπαλτάς δείτε όλα τα video εδώ

Ο Δημήτρης Μπαλτάς, Δρ. Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μιλά για το Ρώσσο πρίγκηπα Μιχαήλ Μπακούνιν (1814-1876), ένα χαρακτηριστικό εκπρόσωπο της αναρχικής σκέψης, με αφορμή τα 200 χρόνια από τη γέννησή του.

«είμαι πατριώτης αναρχικός και νιώθω μόνος…» του Nesapouliata

«Στις 18 Δεκεμβρίου, ο φίλος  Nesapouliata έγραψε ένα σχόλιο σε μία ανάρτηση μας, που τέλειωνε

έτσι:

 Nesapouliata

Δεκεμβρίου 18, 2011

«είμαι πατριώτης αναρχικός και νιώθω μόνος…»

 Αμέσως από κάτω η φίλη κ.κ. απάντησε:

κ.κ. 
Δεκεμβρίου 18, 2011 στις 11:12 ΠΜ

«Δεν είσαι μόνος, μην ανησυχείς.

Είναι σαν αυτό το ανέκδοτο που λέει : πού πάμε 10.000 στρατιώτες ολομόναχοι μέσα στο δάσος;»

 Εμείς, λοιπόν, που μας αρέσουν τα διαφορετικά, ζητήσαμε από τον Nesapouliata να μας εξηγήσει το  «πατριώτης αναρχικός» και τη μοναξιά του. Ο φίλος μας λοιπόν, με εξαιρετικό κέφι, έγραψε το παρακάτω κείμενο:

 Ο φίλος μας λοιπόν, με εξαιρετικό κέφι, έγραψε το παρακάτω κείμενο:

 Ας γράψω , λοιπόν…

Και από πού να ξεκινήσω. Θα πέσουν από παντού να με φάνε. Φοβάμαι!

Θα ξεκινήσω απ’ τον φόβο μου. Και θα του πάω κόντρα! Θα πάω κόντρα και στα δεξιά και στα αριστερά. Όχι στους ανθρώπους ! Όχι!

Στις ιδέες θα αντιταχθώ. Σ’αυτές που έχουν επιβληθεί στους ανθρώπους! Σ’αυτές θα ξεσπαθώσω και θα φωνάξω φονικά: ΑΕΡΑΑΑΑ με μια μαυροκόκκινη στα χέρια! Να ξεσκίσω τα άμφια και τα ψευτοκοστούμια των και να σπάσω συμμαχικά με τον Δεκέμβρη του 08 ΌΛΑ τα στεγανά, ΌΛΕΣ τις ιδέες του περασμένου αιώνα! Θα εκτελέσω -λέμε- όσο μπορώ και Μαρξ, και Φρόιντ!

Γεννήθηκα! Και έτσι έγινε η αρχή που με έφερε σ’αυτό το πληκτρολόγιο να γράφω. Δε γεννήθηκα όπου νάναι. Δε γεννήθηκα όποτε νάναι. Γεννήθηκα το 1981 (δυτική χρονολόγηση “μετά Χριστό”) στην Αθήνα. Γονείς μου ΔΕΝ ήταν όποιος να’ναι. Ήταν η Μαρία και ο Σπύρος. Και οι δυο κρατάν από νησιά. Όχι μακρινά μεταξύ τους, και τα δυο κολυμπάν από πάντα στη θάλασσα που τήνε λεν πέλαγος του Αιγέα(πρόσωπο του παρελθόντος που λεν πως έζησε στην Αθήνα).

 Και ο Αιγέας, και ο Χριστός δεν ξέρω αν υπήρξανε στα αλήθεια. Ξέρω όμως πως και οι δυό τους ξαφνικά υπάρχουνε κάθε φορά που γράφω είτε τη χρονολογία, είτε που μιλώ για την καταγωγή μου. Υπάρχουνε μέσα από αυτές τις δυο ιστορικές συνέχειες που τα έφεραν έτσι ώστε να με φτύσει η συμπαντική συγκυρία σ’αυτές τις “τυχαίες” συνθήκες, σ’αυτές τις “τυχαίες” καταστάσεις.

Εδώ, τριγύρω στο Αιγαίο.

Είναι λοιπόν πρόσωπα οικεία και οι δυο τους(Χριστός-Αιγέας) με έναν τρόπο όμοιο όπως και η οικειότητα στις φάτσες των γονιών μου. Και με την ίδια ευκολία που έχω να τους επευφημώ ,έχω και να τους κατακεραυνώνω. Γιατί είναι κομμάτι μου. Είναι μέρος του κώδικα που έχω μέσα μου για να ορίζω το θαύμα της ΖΩΗΣ.

 Δεν το διάλεξα. Δεν τους διάλεξα. Μου επιβλήθηκαν από τον συμπαντικό τυχαίο ΝΟΥ. Και οι γονείς μου , όπως και οι Χριστός – Αιγέας.

Στην μια περίπτωση ο “τυχαίος συμπαντικός νους” πήρε τη γήινη δυναμική του “έρωτα”, της “συνουσίας” και στην άλλη περίπτωση πήρε τη δυναμική της γεωγραφικο-περιβαλλοντικο-πολιτικο-οικονομικο-κοινωνικο-ιστορικής παρακαταθήκης που φέρει η κοινωνία στην οποία έμαθα να αντιλαμβάνομαι και να ορίζω τον κόσμο(= την “πραγματικότητα”).

Όσο λοιπόν η “συμπαντική τυχαιότητα“, που με έφερε να γεννηθώ και να ενσαρκώνω μια ιστορική παρακαταθήκη, διοικεί το ΟΤΙ συμβαίνει στο βασίλειο της ΥΠΑΡΞΗΣ, τόσο κιεγω θα της είμαι υποτελής. Διότι, όσο και να θέλω να πετάξω, να αποδεσμευθώ από τα όρια της βαρύτητας, το γηινό μου σαρκίο θα πράττει αλλιώς. Όσο και να θέλω να δω την πραγματικότητα με άλλα μάτια και να την ορίσω αλλιώς, ακόμα και αυτό το “αλλιώς” θα είναι πάντα καθορισμένο από τον τρόπο που την πρωτοόρισα…

 Αυτό το περιεχόμενο στη λέξη “πρωτοόρισα” είναι η πατρίδα μου.

Άσχετα από το αν την αγαπώ ή τη μισώ στο “τώρα“. Είτε το αποδέχομαι είτε όχι, αυτή είναι ο κάναβος, ο κώδικας, ο μπούσουλας, η πυξίδα που έχω για να ορίζω τον κόσμο.

Ο Λόγος, οι λέξεις, η γλώσσα, εμπεριέχουν μέσα τους μια μουσική, μια δυναμική, μια αρμονία. Φέρουν κωδικοποιημένα στοιχεία της ιστορικής συνέχειας που κουβαλώ. ΕΓΩ ο -πότε ανθρωπάκος* , πότε υπεράνθρωπος* και πάντοτε- άνθρωπος.

ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ, του Μιχαήλ Μπακούνιν

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΕ ΜΟΡΦΗ PDF

Το Κράτος δεν είναι η Πατρίδα∙ είναι η αφαίρεση, το μεταφυσικό, μυστικιστικό, πολιτικό και νομικό πλάσμα της Πατρίδας. Ο απλός λαός όλων των χωρών αγαπά βαθειά την πατρίδα του, αλλά αυτή είναι μια αγάπη φυσική, αληθινή. Ο πατριωτισμός του λαού δεν είναι απλώς μια ιδέα αλλά ένα γεγονός. Όμως, ο πολιτικός πατριωτισμός, η αγάπη προς το Κράτος, δεν αποτελεί πιστή έκφραση αυτού του γεγονός. Είναι μια έκφραση στρεβλή εξαιτίας μιας ψευδούς αφαίρεσης, πάντοτε προς όφελος μιας μειονότητας εκμεταλλευτών.

Η Πατρίδα και η Εθνικότητα είναι, όπως και η ατομικότητα, ένα φυσικό και ένα κοινωνικό γεγονός, ψυχολογικό και ιστορικό ταυτόχρονα. Κανένα τους δεν αποτελεί αρχή. Ανθρώπινη αρχή μπορεί να ονομαστεί μια αρχή που είναι καθολική και κοινή σε όλους τους ανθρώπους. Και η εθνικότητα διαχωρίζει τους ανθρώπουςÑ επομένως δεν είναι αρχή. Αυτό που αποτελεί αρχή είναι ο σεβασμός που ο καθένας πρέπει να έχει για τα φυσικά γεγονότα, πραγματικά ή κοινωνικά. Η εθνικότητα, όπως και η ατομικότητα, είναι ένα από αυτά τα γεγονότα. Επομένως, πρέπει να την σεβόμαστε. Με το να την παραβιάζει κανείς διαπράττει έγκλημα και, για να μιλήσουμε με την γλώσσα του Ματσίνι[1], καθίσταται ιερή αρχή κάθε φορά που απειλείται και παραβιάζεται. Γι’ αυτό αισθάνομαι πάντα ειλικρινής πατριώτης όλων των καταπιεσμένων πατρίδων.

Η Ουσία της Εθνικότητας. Μια πατρίδα αντιπροσωπεύει το αδιαφιλονίκητο και ιερό δικαίωμα κάθε ανθρώπου, κάθε ανθρώπινης ομάδας, συνδέσμου, κοινότητας, περιοχής και έθνους να ζει, να αισθάνεται, να σκέπτεται, να επιθυμεί και να ενεργεί με τον δικό του τρόπο –και αυτός ο τρόπος του ζειν και αισθάνεσθαι είναι πάντοτε το αδιαφιλονίκητο αποτέλεσμα μιας μακράς ιστορικής εξέλιξης.

«Το Κράτος δεν είναι Πατρίδα….

Μιχαήλ Μπακούνιν

«Το Κράτος δεν είναι Πατρίδα….Η Πατρίδα αντιπροσωπεύει το ιερό και αδιαφιλονίκητο δικαίωμα κάθε ανθρώπου, κάθε ομάδας ανθρώπων, ενώσεων, κοινοτήτων, περιοχών, εθνών να αισθάνονται, να σκέπτονται, να θέλουν και να δρουν με τον δικό τους τρόπο, και ο τρόπος αυτός είναι πάντα το αναμφισβήτητο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ιστορικής εξέλιξης.

Υποκλινόμαστε, λοιπόν, στην παράδοση, στην ιστορία. Ή, καλύτερα, τις αναγνωρίζουμε όχι γιατί μας παρουσιάζονται σαν αφηρημένα εμπόδια που σχηματίστηκαν μεταφυσικά, νομικά και πολιτικά από τους σοφούς δασκάλους και ερμηνευτές του παρελθόντος , αλλά μόνο γιατί έχουν περάσει πραγματικά στο αίμα και στη σάρκα, στις αληθινές σκέψεις και τη θέληση των σημερινών λαών».

Η εθνική επιβίωση είναι υπεράνω ιδεολογιών, ταξικών διαφορών, προσωπικών αδικιών και συμφερόντων.

του ΔΙΟΝΥΣΗ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΥ

Μ. ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com

ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ...

ὁ Μπακούνιν γιὰ τὴν ἔννοια τῆς πατρίδας

[…] Ἡ εὐημερία τοῦ κράτους εἶναι ἡ ἀθλιότητα τοῦ πραγματικοῦ ἔθνους, τοῦ λαοῦ. […] Τὸ κράτος δὲν εἶναι ἡ πατρίδα. Οἱ λαϊκὲς μάζες ὅλων τῶν χωρῶν ἀγαποῦν βαθιὰ τὴν πατρίδα τους. Ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι μιὰ φυσικὴ πραγματικὴ ἀγάπη. Ὁ πατριωτισμὸς τοῦ λαοῦ δὲν εἶναι ἰδέα ἀλλὰ γεγονός. […] Ἡ πατρίδα, ἡ ἐθνικότητα, ὅπως καὶ ἡ ἀτομικότητα, εἶναι ἕνα γεγονὸς φυσικὸ καὶ κοινωνικό, ψυχολογικὸ καὶ ἱστορικό, ταυτόχρονα. Δὲν εἶναι μιὰ θεωρητικὴ ἀρχή. Δὲν μποροῦμε νὰ ὀνομάσουμε ἀνθρώπινη ἀρχή, παρὰ ὅ,τι εἶναι καθολικό, κοινὸ σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ἡ ἐθνικότητα τοὺς χωρίζει. Δὲν εἶναι λοιπὸν ἀρχή. Ἀλλὸ αὐτὸ εἶναι ἡ ἀρχή, εἶναι ὁ σεβασμὸς ποὺ ὁ καθένας πρέπει νὰ ἔχει γιὰ τὰ φυσικά, πραγματικὰ ἢ κοινωνικὰ γεγονότα. Ἡ ἐθνικότητα, ὅπως καὶ ἡ ἀτομικότητα, εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ γεγονότα αὐτά. Ὀφείλουμε λοιπὸν νὰ τὰ σεβόμαστε. Ἡ καταπίεσή της εἶναι ἔγκλημα. […] Γίνεται ἱερὴ ἀρχὴ κάθε φορὰ ποὺ ἀπειλεῖται ἢ καταπιέζεται. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν αἰσθάνομαι, εἰλικρινὰ καὶ πάντα, πατριώτης κάθε καταπιεσμένης πατρίδας.

Μ. Μπακούνιν – Π. Κροπότκιν

Ὄψεις τῆς ἀναρχικῆς θεωρίας στήν ρωσσική σκέψη τοῦ 19ου αἰώνα


Του Δημήτρη Μπαλτά
 

 Ἡ θεωρία τοῦ ἀναρχισμοῦ (= ἐπαναστατικοῦ σοσιαλισμοῦ) ἀποτελεῖ ἕνα ἰδιαίτερο κεφάλαιο τῆς Ἱστορίας τῆς ρωσσικῆς φιλοσοφικῆς σκέψεως. Ἀπό μεθοδολογικῆς πλευρᾶς, ὁ Ν. Μπερντιάγιεφ (1874-1948) προτείνει τήν διάκριση τοῦ ἀναρχισμοῦ ἀπό τήν ἀναρχία, ὅταν γράφει ὅτι «ὁ ἀναρχισμός εἶναι ἀντίθετος ὄχι στήν τάξη, στή δομή, στήν ἁρμονία, ἀλλά στήν ἐξουσία, στή βία, στήν αὐτοκρατορία τοῦ Καίσαρα». Ἡ ἀναρχία εἶναι χάος καί δυσαρμονία, δηλαδή ἀσχήμια» (Βλ. Δ. Μπαλτᾶς, Ρῶσσοι φιλόσοφοι, 19ος-20ός αἰ., Ἐκδόσεις Σαββάλας, Ἀθήνα 2002, σ. 112). Πέρα ἀπό τήν διάκριση αὐτή μέ τήν ὁποία μπορεῖ νά συμφωνήσει ἤ νά διαφωνήσει κανείς, εἶναι γεγονός ὅτι μεγάλοι εἰσηγητές τῶν ἀναρχικῶν θεωριῶν ἦσαν οἱ Ρῶσσοι πρίγκηπες Μιχαήλ Μπακούνιν (1814-1876) καί Πιότρ Κροπότκιν (1842-1921), οἱ ὁποῖοι παρουσιάζουν ὁμοιότητες, ἀλλά καί διαφορές στίς ἀντιλήψεις τους (Βλ. γενικῶς Δ. Μπαλτᾶς, Σταθμοί τῆς ρωσσικῆς φιλοσοφίας, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2007, σσ. 55-58).

Δέν εἶναι ἴσως πολύ γνωστό ὅτι ὁ Μπακούνιν διακρίνει, μεταξύ ἄλλων, τήν πατρίδα ἀπό τό κράτος. Στό πλαίσιο αὐτό γράφει χαρακτηριστικά ὅτι «ἡ Πατρίδα ἀντιπροσωπεύει τό ἱερό καί ἀδιαφιλονίκητο δικαίωμα κάθε ἀνθρώπου, κάθε ὁμάδας ἀνθρώπων, ἑνώσεων, κοινοτήτων, περιοχῶν, ἐθνῶν νά αἰσθάνονται, νά σκέπτονται, νά δροῦν μέ τόν δικό τους τρόπο» (H. Arvon, Μπακούνιν, μετ. Π. Γκέκα, Ἐκδόσεις Πλέθρον, Ἀθήνα, 2009, σ. 112).

Ο Μπακούνιν για την πατρίδα και τον πατριωτισμό

Του Μιχαήλ Μπακούνιν

Η ευημερία του Κράτους είναι η αθλιότητα του πραγματικού Έθνους, τουλαού. Το μεγαλείο και η ισχύς του Κράτους είναι η σκλαβιά του Λαού. Ο Λαός είναι ο φυσικός και νόμιμος εχθρός του Κράτους. Και αν ακόμη ο Λαός υποκύπτει – πολύ συχνά αλίμονο – στις αρχές, κάθε αρχή τού είναι μισητή.

Το Κράτος δεν είναι η Πατρίδα. Είναι η αφαίρεση, ο μεταφυσικός, μυστικιστικός, πολιτικός, νομικός μύθος της πατρίδας. Οι λαϊκές μάζες όλων των χωρών αγαπούν βαθιά την Πατρίδα τους. Αλλά αυτό είναι μία φυσική πραγματική αγάπη. Ο πατριωτισμός του λαού δεν είναι ιδέα, αλλά γεγονός και ο πολιτικός πατριωτισμός, η αγάπη του Κράτους δεν είναι η ακριβής έκφραση αυτού του γεγονότος, αλλά μια εκφυλισμένη έκφραση μέσω μιας απατηλής αφαίρεσης και πάντα προς όφελος μιας εκμεταλλεύτριας μειοψηφίας.

Η Πατρίδα, η εθνικότητα όπως και η ατομικότητα, είναι ένα γεγονός φυσικό και κοινωνικό, ψυχολογικό και ιστορικό ταυτόχρονα. Δεν είναι μια θεωρητική αρχή. Δεν μπορούμε να ονομάσουμε ανθρώπινη αρχή, παρά μόνο ότι είναι καθολικό, κοινό σε όλους τους ανθρώπους. Η εθνικότητα τους χωρίζει. Δεν είναι λοιπόν αρχή.

ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ & ΤΟ ΕΘΝΟΣ