Λευτέρης Ζούρος – Πολυπολιτισμικότητα, εδώ και τώρα

Το είδος μας αλλάζει και θα αλλάζει, για όσο χρόνο υπάρχει. Αυτός είναι νόμος για κάθε μορφή ζωής. Αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίον αλλάζουμε, και μάλιστα με ρυθμό ταχύ και απρόβλεπτο. Πρέπει να πάμε πολύ πίσω για να συναντήσουμε ένα μη κοινωνικό προγονικό είδος, ένα είδος που διατελούσε αποκλειστικά κάτω από την επήρεια της φυσικής επιλογής, όπως συνήθως την εννοούμε. Το μείγμα φυσικής και κοινωνικής επιλογής κάτω από το οποίο πορεύτηκε η γραμμή των προγονικών μας ειδών πάει δεκάδες εκατομμύρια χρόνια πίσω1.

Όχι ότι εμείς και τα συγγενικά μας είδη έχουμε το μονοπώλιο να βρισκόμαστε κάτω από ένα μείγμα φυσικής και κοινωνικής εξέλιξης. Αυτό το μείγμα το συναντούμε σε πολλές ομάδες ειδών, μάλιστα κάποια από αυτά μας έχουν αφήσει πολύ πίσω όσον αφορά την «κοινωνικότητα» – όρα μέλισσα. Όμως η κοινωνικότητα της μέλισσας είναι ενστικτώδης ενώ η δική μας είναι συνειδητή. Και αυτό είναι το σημείο στο οποίο θέλω να σταθώ. Από παλιά δεν ήταν λίγοι αυτοί που πίστευαν ότι ο άνθρωπος έχει τον έλεγχο πάνω στην τύχη του είδους του. Σήμερα οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι έχουμε το μέλλον της ανθρωπότητας στα χέρια μας. Και αυτό μας βάζει μπροστά σε μια μεγάλη ευθύνη.

The Library of Congress

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας New York Tribune, τα Χριστούγεννα του 1907, όπου παρατίθενται σε πολλές γλώσσες «οι πολλοί τρόποι με τους οποίους οι Νεοϋορκέζοι λένε “Καλά Χριστούγεννα”».

Σπουδαία ανακάλυψη: Στην Κρήτη τα πρώτα ίχνη βάδισης του ανθρωπίνου είδους (pics)

Σε μία σημαντική ανακάλυψη προέβησαν οι επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Ουψάλα: Το ανθρώπινο είδος φαίνεται ότι βάδισε για πρώτη φορά στην Κρήτη.

Οι επιστήμονες εντόπισαν ίχνη ηλικίας 5,7 εκατομμυρίων ετών στην περιοχή του Καστελίου στα Χανιά. Συγκεκριμένα, τα εντόπισε τυχαία το 2002 ο Πολωνός Παλαιοντολόγος Gerard Gierlinski και στη συνέχεια ο μαθητής του Grzegorz Niedzwiedzki άρχισε να τα μελετά συστηματικά και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πιθανόν ανήκουν σε πρόγονο του ανθρώπου.

Η σκυτάλη της έρευνας πέρασε στην ομάδα του πανεπιστημίου της Ουψάλα που δημοσίευσε τα ευρήματα στο περιοδικό του οίκου Elsevier. Η έρευνα της ομάδας του πανεπιστημίου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για δίποδη βάδιση κάποιου άγνωστου προγονικού είδους του ανθρώπου, που ζούσε πριν 5,7 εκατ. χρόνια. Έτσι, τα εν λόγω ίχνη θεωρούνται πλέον τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.

Ο Gilbert K. Chesterton για τον «εξελικτικισμό» B'

Gilbert K. Chesterton

[…] Έχει ελάχιστα επισημανθεί το γεγονός ότι η μελέτη της προϊστορίας φέρνει σε δύσκολη θέση την επιστήμη. Η επιστήμη, που τα σύγχρονα θαύματά της θαυμάζουν οι πάντες, προχωράει επιτυχημένα προσθέτοντας ακατάπαυστα νέα πειραματικά δεδομένα στα προηγούμενα δεδομένα της. Σε όλες τις μηχανικές εφευρέσεις και στις περισσότερες φυσικές ανακαλύψεις, ενισχύει τα τεκμήριά της μέσω του πειράματος. Δεν μπορεί όμως να κατασκευάσει ανθρώπους πειραματικά. Ούτε να παρατηρήσει, έστω, πώς φτιάχτηκαν οι πρώτοι άνθρωποι. Ένας εφευρέτης μπορεί σιγά-σιγά, βήμα-βήμα, να φτιάξει ακόμα κι ένα αεροπλάνο καθώς πειραματίζεται με κομμάτια ξύλου και μέταλλου στην αυλή του σπιτιού του. Δεν μπορεί όμως να δει στην αυλή του το «Χαμένο Κρίκο» της αλυσίδας από την οποία προήλθε ο άνθρωπος. Αν ο εφευρέτης έχει κάνει λάθος στους υπολογισμούς του, το αεροπλάνο του θα συντριβεί στο έδαφος και θα τον αναγκάσει να τους διορθώσει. Αν όμως ο επιστήμονας έχει κάνει λάθος θεωρώντας ότι προήλθε από πλάσματα που ζούσαν σε δεντρόσπιτα, δεν υπάρχει πια κανένα τους για να το δει να γκρεμοτσακίζεται απ’ το δέντρο. Δεν μπορεί να έχει στην αυλή του έναν άνθρωπο των σπηλαίων, όπως έχει τη γάτα του, ώστε να τον παρατηρήσει και να διαπιστώσει αν είναι πράγματι κανίβαλος, ή αν κοπανάει τη γυναίκα του με ρόπαλο. Δεν μπορεί να βάλει μια φυλή ανθρώπων των σπηλαίων σ’ ένα κλουβί και να μελετήσει εάν και κατά πόσον επηρεάζονται από το αγελαίο ένστικτο. Αν δει ένα πουλί να συμπεριφέρεται παράξενα, μπορεί να πιάσει και να μελετήσει άλλα πουλιά για να δει αν αυτό ισχύει για όλα. Αν όμως σκάβοντας σε κάποιο λόφο βρει απλώς και μόνο μια νεκροκεφαλή, ή ένα κομμάτι από μια νεκροκεφαλή, δεν μπορεί να συμπεράνει από αυτό την Κοιλάδα των Ξηρών Οστών. Όταν έχει να κάνει μ’ ένα απώτατο παρελθόν, χαμένο στα βάθη των αιώνων, μπορεί να προχωρήσει στηριζόμενος μόνο στα τεκμαρτά δεδομένα και όχι στο πείραμα. Μόνο που ακόμα και τα τεκμαρτά δεδομένα από την προϊστορική εποχή είναι πολύ φτωχά για να στηρίξουν ολοκληρωμένες θεωρίες. […] 

Ο Gilbert K. Chesterton για τον «εξελικτικισμό»

Παράσταση του εξαημέρου της Δημιουργίας, από δυτικοευρωπαϊκό μεσαιωνικό χειρόγραφο.

Gilbert K. Chesterton

[…] Όμως εκείνο το μικρό επεισόδιο έμεινε χαραγμένο στο μυαλό μου σαν ένα είδος παραβολής, που εξηγεί για ποιο λόγο τόσες και τόσες σημερινές Ιστορίες της Ανθρωπότητας αρχίζουν με τη λέξη «εξέλιξη» και, μαγνητισμένες από αυτήν, συνεχίζουν με μια όχι και τόσο αυστηρή λογικά έκθεση ιδεών λες και τους αρκεί η πρώτη λέξη για να πιστεύουν πως τα λένε καλά και στη συνέχεια. Ιδού λοιπόν ο λόγος: είναι ότι η γενική ιδέα της έννοιας «εξέλιξη» λέει πως τα πράγματα κυλούν αργά, ήπια και βαθμιαία∙ κι αυτό είναι πολύ καθησυχαστικό και σε κάνει να θαρρείς πως τα εξηγεί όλα στην εντέλεια. Όμως καμιά από αυτές τις σύγχρονες Ιστορίες δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει πώς είναι δυνατόν να προκύψει κάτι από το τίποτα∙ και καμιά τους δεν εξηγεί πραγματικά το πώς κάτι μπορεί να μεταλλαχθεί σε κάτι άλλο. Είναι πραγματικά πολύ πιο λογικό να ξεκινήσει κανείς λέγοντας: «Στην αρχή ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο και τη Γη», έστω κι αν με αυτό θέλει απλώς να πει ότι «στην αρχή κάποια μυστηριώδης κι ακατανόητη δύναμη έβαλε σε κίνηση μια μυστηριώδη και ακατανόητη διαδικασία». Γιατί η λέξη Θεός είναι από την ίδια της τη φύση το όνομα του μυστηριώδους και πραγματικά, όσο αδύνατον μάς είναι να φανταστούμε πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος, άλλο τόσο αδύνατον μάς είναι να φανταστούμε ότι τον φτιάξαμε εμείς. Να όμως που κάποιοι μπερδεύουν τη λέξη «εξέλιξη» με τη λέξη «εξήγηση» κι έχουν την εντύπωση πως χάρη στη λέξη «εξέλιξη» έχουν καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει και δεν χρειάζεται να σκεφτούν παραπάνω −όπως ακριβώς πολλοί από αυτούς έχουν την εντύπωση πως έχουν μελετήσει την Καταγωγή των Ειδών.