Σωτήρης Γουνελάς

 Από τον καιρό του Σπύρου Κυριαζόπουλου η ριζική κριτική της επιστήμης παραμένει στα αζήτητα. Ειδικά εδώ στην Ελλάδα. Οι όποιες ανάλογες απόπειρες (ανάμεσά τους και η δική μου) έπεσαν στο κενό. Ετσι πιάνω να γράψω για το νέο βιβλίο* του Σέρραρντ με κρύα καρδιά, που την ζεσταίνει μόνο η μνήμη της παρουσίας του και το γεγονός ότι στις γραμμές του βρίσκω και ορισμένες δικές μου σκέψεις, διατυπώσεις, κρίσεις. Όπως και στον «Βιασμό του  Ανθρώπου και της Φύσεως» (Δόμος 1995), έτσι και εδώ ο Σέρραρντ προτού φτάσει στο τελευταίο κεφάλαιο που το επιγράφει «Σκέψεις για την αποκατάσταση της ιερής κοσμολογίας», απλώνει στο χαρτί μια εξαντλητική ανάλυση της πνευματικής ιστορίας θα έλεγα, επιχειρώντας να εξηγήσει την πορεία που γέννησε τη σύγχρονη επιστήμη και τις επινοήσεις της. Τίτλοι όπως: «Το φετίχ των μαθηματικών και ο εικονοκλαστικός χαρακτήρας της σύγχρονης επιστήμης», «Η αποθέωση του χρόνου και το φόβητρο της εξέλιξης», «Η γνώση και το αδιέξοδο της σύγχρονης επιστήμης», αρκούν για να καταλάβουν οι ενήμεροι αναγνώστες το είδος και το περιεχόμενο του βιβλίου.
 
Ο Σέρραρντ είναι από τους διανοητές  που κατάλαβαν νωρίς ότι ο κόσμος μας και ο πολιτισμός μας (όπου με το «μας» ακούμε την παγκοσμιότητα της εποχής και τη γενική κρίση της), ειδικά στην παρούσα φάση του, στηρίζεται στη «λήθη του ποιοι είμαστε», έχοντας προωθήσει στο κέντρο της συνείδησης «ένα πρότυπο σκέψης που μας εμποδίζει να δούμε τον εαυτό μας ως οντότητα που δεν είναι απλώς ένα δίποδο ζώο, το πεπρωμένο και οι ανάγκες του οποίου εκπληρώνονται με την επιδίωξη του κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού ατομικού συμφέροντος» (σελ. 14).
 
Οι μεταφυσικές παραδόσεις

Διαβάζοντας το προλόγισμά του, βλέπουμε ότι ο κύριος άξονας είναι οι μεγάλες μεταφυσικές παραδόσεις μέσα στις οποίες πρωτοστατεί η χριστιανική ανατολική και δυτική παράδοση και οι κύριοι εκπρόσωποι ή συνεχιστές της. Ο ίδιος με τη σειρά του έρχεται να «συνθέσει» και να αξιοποιήσει αυτές τις παραδόσεις, δουλειά που βέβαια φαντάζει μεγαλειώδης, χωρίς ωστόσο να περιορίζεται στο ελάχιστο η δυνατότητα κριτικών παρατηρήσεων για το είδος και τον τρόπο της σύνθεσης. Ας δούμε τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της σύνθεσης:
 
Α. Μεταφυσική πίστη, που σημαίνει καταγωγή από τους θεούς ή τον Θεό και κληρονομιά αιωνιότητας στην προέλευση του κόσμου και του ανθρώπου.

Β. Η φύση υπάρχει ως κτίσμα του Θεού, ψυχή-ζωή, σφραγισμένη με ιερή πραγματικότητα, θεία τάξη και διάθεση – οι καλύτερες δυνατές