Στέλιος Κούκος: 100 χρόνια από την κοίμηση του αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη, Ένας Διγενής Ακρίτας Άγιος

Άγιος Αρσένιος (1840-1924).

Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης (1924-1994) αρχίζει το βιβλίο του «Πατήρ Αρσένιος ο Καππαδόκης»* ως εξής: «Μεγάλη υποχρέωση αισθάνομαι στον Πατέρα Αρσένιο, τόσο για τ’ όνομά του, που μούδωσε, μαζί με τις αγίες ευχές στην κολυμβήθρα, όσο και αργότερα, μικρός, που θήλαζα στα λίγα βιβλία του που διέσωζε ο γέρο-Πρόδρομος ο Κορτσινόγλου του (Χατζηεφεντή)».

Έτσι και εμείς σήμερα που συμπληρώνονται 100 χρόνια από την κοίμηση του Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη δεν είναι άστοχο να πούμε και να τονίσουμε την μεγάλη υποχρέωση που χρωστούμε τόσο στον Άγιο Παΐσιο όσο και στον Άγιο Αρσένιο.

Στον Άγιο Παΐσιο γιατί διέσωσε και πρόβαλε την μεγαλειώδη μνήμη του Αγίου Αρσενίου, όπως διασώθηκε από τις μαρτυρίες αυτών που τον έζησαν, αλλά και τον ίδιο τον Άγιο Αρσένιο γι’ αυτό που ήταν! Μία τεραστίων διαστάσεων πνευματική προσωπικότητα!

Ένας ιδιαίτερα ξεχωριστός και ρωμαλέος Άγιος, πνευματικός ηγέτης και ταγός ο οποίος συγκέντρωνε στο πρόσωπό του ποικίλα χαρακτηριστικά της αγιοπνευματικής ζωής.

Ήταν ο ιερομόναχος, ο εφημέριος, ο μέγας ασκητής, ο ησυχαστής, ο χαρισματούχος με τα ποικίλα χαρίσματα (διορατικό, προορατικό, προφητικό…), ο θαυματουργός που ζούσε, με την έννοια του δρούσε, μέσα στον κόσμο, πλάι και ανάμεσα στο εμπερίστατο ποίμνιο του.

Ήταν επίσης ο πρόμαχος και ο υπέρμαχος της πίστης στα τουρκοκρατούμενα μέρη της Καππαδοκίας και συγχρόνως ο ίδιος ένας ολόκληρος στρατός που τα έβαζε με τις ορδές των τούρκων ατάκτων οι οποίοι πήγαιναν στα Φάρασσα για να ληστέψουν και να κακοποιήσουν τους κατοίκους του.

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=410424 
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Στέλιος Κούκος: Απολύονται οι άγιοι; Η περίπτωση του Αγίου Νεκταρίου

Άγιος Νεκτάριος (1846-1920), Επίσκοπος Πενταπόλεως ο θαυματουργός.

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Ο νεοχειροτονηθείς στις 15 Ιανουαρίου του 1899 Επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος επιτελούσε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμέλεια την ποιμαντική και φιλανθρωπική του διακονία καθώς και την εκπροσώπηση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στο Κάιρο. Το ίδιο συνεπής ήταν και ως προς την συγγραφική και εκδοτική του δραστηριότητα, αφού δεν σταμάτησε να γράφει και να εκδίδει βιβλία.

Φαίνεται, όμως, πως εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι της εμπάθειας και της μήνιδος, δηλαδή της οργής, εναντίον του, ήταν η δημοσίευση άρθρων του σε εφημερίδα της ομογένειας. Τα κείμενα αυτά, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση ανάμεσα στον κόσμο της ομογένειας, και συγχρόνως έτυχαν και της ευαρέσκειας και επιδοκιμασίας του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιου.

Έτσι, κάποιοι συνοδικοί οι οποίοι επιβουλεύονταν τον θρόνο Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, υπέθεσαν πως αργά ή γρήγορα, ο δραστήριος νέος Μητροπολίτης Νεκτάριος, θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά τους, όταν έλθει η ώρα της διαδοχής. Και μάλιστα με αυξημένο κύρος.

Για τον λόγο αυτό φρόντισαν να πείσουν τον ευεργέτη και προστάτη του Αγίου, δηλαδή τον πατριάρχη Σωφρόνιο, πως ο Πενταπόλεως Νεκτάριος, όχι μόνον έχει μωροφιλοδοξίες για τον θρόνο της Αλεξανδρείας, αλλά και πως εργάζεται για την άμεση υφαρπαγή του θρόνου. Και δυστυχώς ο γηραιός πατριάρχης πείστηκε από τους συκοφάντες...

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=410366

ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ

Σεβασμιώτατος Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Κοιτώ την εικόνα του Αγίου Νεκταρίου Μητροπολίτου Πενταπόλεως...

Σκέφτομαι πόσο ανόητοι γίνονται ορισμένοι σήμερα κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί, όταν ομιλούν για ομολογιακά φρονήματα και διωγμούς...

Ο Νεκτάριος διώχθηκε από την Αίγυπτο για ένα «ευχαριστώ»... Του ευχήθηκαν κάποιοι πιστοί «με το καλό και Πατριάρχης» κι ο Πενταπόλεως απάντησε με ευγένεια «ευχαριστώ»... Το πήραν αυτό οι καλοθελητάδες κληρικοί και τον συκοφάντησαν στον υπερήλικα Πατριάρχη Αλεξανδρείας... Σε μια μέρα ο Νεκτάριος βρέθηκε στο πλοίο για Ελλάδα, χωρίς χρήματα, κι έχοντας κολλημένη επάνω του την ρετσινιά του ανήθικου.

Στην Αθήνα τον καταφρόνεσαν. Δεν μπορούσε να πληρώσει το νοίκι του. Για ημέρες έμενε νηστικός. Διορίσθηκε ιεροκήρυκας στην Εύβοια και οι πιστοί τον γιουχάϊζαν και τον κατέβαζαν από τον άμβωνα. Δεν ήθελαν να ακούσουν τον ανήθικο δεσπότη... Επέστρεφε στο κατάλυμά του και τρίκλιζε από την θολούρα της στεναχώριας.

Με τη χάρη του Θεού, κατάφερε να γίνει Διευθυντής στη Ριζάρειο Σχολή κι αργότερα να αποσυρθεί στην Αίγινα, στο Μοναστήρι που αυτός δημιούργησε. Ποτέ όμως δεν δικαιώθηκε. Ακόμα και στα γεράματα έζησε τον εξευτελισμό. Εισαγγελέας από τον Πειραιά τον κατηγορούσε, ότι έκανε παιδιά με τίς καλόγριες και τα πετούσε τάχα σ' ένα πηγάδι. Και πήγε στο μοναστήρι και τον έπιανε από το λαιμό βρίζοντας και απειλώντας τον.

Και στις εκκλήσεις των Καλογραιών να πεί μια κουβέντα και να υπερασπισθεί τον εαυτό του, ο Νεκτάριος σήκωνε το χέρι κι έδειχνε τον ουρανό.

Και μετά την κοίμησή του, παρά τα θαυμαστά που έδειχνε ο Θεός, το φέρετρο με το νεκρό σώμα του Νεκταρίου δεν βρήκε θύρα Ναού ανοιχτή, να το φιλοξενήσει. Το φέρετρο τοποθετήθηκε στην εξώπορτα του παλαιού Ναού της Αγίας Τριάδος στον Πειραιά, κι έμεινε  εκεί, μέχρι να έρθει η ώρα να ξεκινήσει το καραβάκι για την Αίγινα...

- Μαθητεύσατε λοιπόν, στο μεγάλο πνευματικό σχολείο που λέγεται: Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως... 

Μάθετε τι σημαίνει ομολογία, πίστη, υπομονή, από αυτόν που αναδείχθηκε πραγματικός αγωνιστής και ειλικρινής ακόλουθος, των εντολών του Χριστού!!...

Ομιλία του π. Ευάγγελου Παπανικολάου με τίτλο: Μιχαήλ, Αρχάγγελε του Θεού!

4 Νοεμβίου 2024, παλαιός Ι. Ν Ταξιάρχης Περιστερίου

00:00 Οι Άγγελοι κατά τους πατέρες

08:35 περί κατακρίσεως

10:45 Ο Άγγελος της AγιαΣοφιάς

15:45 Η Δοξολογία προηγείται της Ελεημοσύνης και ο Άγιος Πορφύριος

17:50 Περί Μιχαήλ Άρχαγγγέλου

22:58 Ιστορίες από την παλαιά Διαθήκη

34:58 Τα λεφτά για της Κιβωτού

Σύναξιν αὐτὴν ὀνομάζοντες τῶν Ἀγγέλων.

[ἄνδρες γὰρ πόλις, καὶ οὐ τείχη οὐδὲ νῆες ἀνδρῶν κεναί

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, Ἱστορίαι ]

Τὸ τοιοῦτον λοιπὸν Μυστήριον ἐξ ἀρχαίας Παραδόσεως παραλαβόντες ἡμεῖς, τὴν παροῦσαν Ἑορτὴν ἑορτάζομεν.

Σύναξιν αὐτὴν ὀνομάζοντες τῶν Ἀγγέλων.

Τουτέστι.

Προσοχήν. Ὁμόνοιαν. Ἕνωσιν.

Χρόνια Πολλά σὲ ἑορτάζουσες καὶ ἑορτάζοντες.

Χρόνια Πολλά στὴν Πολεμική μας Ἀεροπορία.

.

Μὲ Ἀγάπη καὶ Σεβασμό,

Ἰωάννα Γ. Καραγκιούλογλου

8 Νοεμβρίου 2024

Εἰκ. : ΑΡΧ(ΩΝ) ΜΙΧΑΗΛ Ο ΜΕΓΑC ΤΑΞΙΑΡΧΗ(C)

Κωνσταντινούπολη, 12ος αἱ., Περίοδος Κομνηνῶν καὶ Ἀγγέλων.

Ἐπιχρυσωμένο ἀσήμι σὲ ξύλο, χρυσός, cloisonné σμάλτο καὶ πολύτιμοι λίθοι (45.5 x 35 x 2,7 ἐκ.)

Σὲ ἐπίσημη μετωπικὴ στάση, ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαὴλ φέρει βυζαντινὴ στρατιωτικὴ πανοπλία καὶ τὸ ξίφος του ὑψωμένο στὸ δεξί. Μὲ ἁπλωμένες τὶς φτεροῦγες, ἐπιβλητικός, ὑποβαστάζει μὲ τὸ ἀριστερὸ τὴν Σφαῖρα τοῦ Κόσμου.

Πλαισιώνεται ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν Ἅγιο Πέτρο καὶ τὸν Ἅγιο Μηνᾶ. Ἑκατέρωθέν του οἱ Ἅγιοι Πολεμιστὲς. Ἐκ δεξιῶν ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στρατηλάτης καὶ ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Τήρων. Ὁ Ἅγιος Δημήτριος καὶ ὁ Ἅγιος Νέστωρ. Ἐξ ἀριστερῶν ὁ Ἅγιος Προκόπιος καὶ ὁ Ἅγιος Γεώργιος, ὁ Ἅγιος Εὐστάθιος καὶ ὁ Ἅγιος Μερκούριος.

Ὅλοι οἱ στρατιωτικοὶ εἶναι πεζοὶ καὶ ἀρματωμένοι. Συγκροτοῦν φυσιογνωμίες ὅπου ἡ ἁγιότητα συνδυάζεται μὲ τὴν ἀνδρεῖα, τὴν ἀρρενωπότητα καὶ τὸ ἔσω κάλλος.

Ο π. Γαβριήλ Τσάφος† φιλοξενεί την Αγία Γαβριηλία

Ο π. Γαβριήλ Τσάφος† φιλοξενεί την Αγία Γαβριηλία
Παπαγιάννη (ομιλεί η ίδια)

Η φιλοξενία έγινε στο Εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα Πατησίων (Λευκωσίας).

Κείμενο με αφορμή την αγιοκατάταξη του οσίου Χριστοφόρου Παπουλάκου

Του Διονύση Σκλήρη 

Η σύλληψη μέσω προδοσίας

Στο μεταξύ η καταδίωξή του είχε καταστεί ακριβή υπόθεση, γιατί ο στρατιώτες είχαν στρατοπεδεύσει στη Μάνη, για να ελέγξουν την κατάσταση και έπρεπε να συντηρούνται, αλλά δεν μπορούσαν να τον συλλάβουν λόγω της αντίδρασης του λαού. Βεβαίως, οι Μανιάτες υποπτεύονταν ότι το κυνήγι εναντίον του Παπουλάκου ήταν μια πρόφαση, για να υπονομευθεί η αυτονομία τους μέσω της παρουσίας στρατού στη χώρα τους. Αλλά και η κρατική εξουσία φοβόταν ότι ο Παπουλάκος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, για σκοπούς ανατρεπτικούς προς την κεντρική κυβέρνηση. Τελικά, η σύλληψή του το 1852 θα συνδεθεί με μια ιστορία προδοσίας από τον π. Βασίλαρο, που παρουσιάστηκε ως φίλος φέρων μια πλαστή επιστολή του επισκόπου Ασίνης, μαζί με χωροφύλακες μεταμφιεσμένους σε ντόπιους, μια προδοσία, η οποία θύμιζε στο θρησκευόμενο κοινό του Παπουλάκου την ιστορία της σύλληψης του Χριστού με τη συνδρομή του Ιούδα κατά τις ευαγγελικές διηγήσεις. Εστάλη στη φυλακή του Ρίου με την κατηγορία του στασιασμού, αλλά τελικά έλαβε αμνηστία στον απόηχο των εξελίξεων του Κριμαϊκού πολέμου. Η φυλάκιση μετετράπη σε εξορία στην Άνδρο, στη Μονή Παναχράντου, όπου έζησε ως το 1861, στις 18 Ιανουαρίου, που έχει οριστεί ως ημέρα της μνήμης του κατά την πρόσφατη αγιοκατάταξη. Στη Μονή Παναχράντου στην Άνδρο τον επισκέπτονταν επίσης πολλά πνευματικά του παιδιά με αποτέλεσμα να καταστεί μία εξόριστη προφητική φωνή του Ελληνισμού.

«Άγιος αγύρτης» ή αναρχοχριστιανός επαναστάτης;

Η μορφή του Παπουλάκου έχει διεγείρει σφοδρές αντιθέσεις (βλ. την πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση στη Διδακτορική Διατριβή της Θεώνης Σταυροπούλου). Λαοπλάνος «άγιος αγύρτης» για τους μεν, αναρχοχριστιανός επαναστάτης για άλλους. Για ένα μέρος της προοδευτικής ιστοριογραφίας αποτελεί μία μορφή παρωχημένης αντιδραστικότητας με χιλιαστικά χαρακτηριστικά αντίδρασης έναντι του νεωτερικού κράτους.

Αφιέρωμα στην Αγία Σοφία και τις Κόρες της: Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη

Αφιέρωμα στην Αγία Σοφία και τις Κόρες της: Πίστη, 

Ελπίδα και Αγάπη που εορτάζουν 17 Σεπτεμβρίου.

🌹 Χρόνια Πολλά στις εορταζόμενες 🌹

ΚΛΙΚ στην εικόνα ή ΕΔΩ για να μεταφερθείτε στην ανάρτηση 

Η παγκόσμιος ύψωσις του τιμίου και ζωοποιού σταυρού

Η παγκόσμιος ύψωσις του τιμίου και ζωοποιού σταυρού

Γράφει ο π. Γεώργιος Δορμπαράκης

«Ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο πρώτος μεταξύ των χριστιανών βασιλέων, είχε κάποτε πόλεμο, όπως λένε κάποιοι ιστορικοί, στη Ρώμη κατά του Μαξεντίου, πριν να γίνει αυτοκράτορας. Άλλοι ιστορικοί όμως λένε ότι είχε πόλεμο κατά των Σκυθών, στον Δούναβη ποταμό. Βλέποντας δε το πλήθος των εχθρών να είναι πολλαπλάσιο του δικού του στρατεύματος, διακατεχόταν από απορία και φόβο. Ευρισκόμενος λοιπόν σε μία τέτοια κατάσταση, φάνηκε στον ουρανό, ενώ ήταν ακόμη ημέρα, ο τύπος του σταυρού με αστέρια, και γραφή γύρω από τον σταυρό, με ρωμαϊκά στοιχεία, κι αυτά τυπωμένα με αστέρια, που έλεγε: «Εν τούτω νίκα». Αμέσως λοιπόν έδωσε εντολή να σχεδιάσουν από χρυσό τον Σταυρό, κατά τον τύπο που του φανερώθηκε, και Αυτόν να βάλουν να προπορεύεται στο στράτευμά του. Επιτίθεται λοιπόν έτσι κατά των εχθρών και νικά, ώστε οι περισσότεροι από αυτούς να φονευτούν, οι δε άλλοι να τραπούν σε φυγή. Από το γεγονός αυτό κατάλαβε τη δύναμη του Εσταυρωμένου Χριστού, τον Οποίον πίστεψε ως αληθινό Θεό, γι’ αυτό και βαπτίστηκε στον όνομά Του. Έπειτα έστειλε τη μητέρα του αγία Ελένη στα Ιεροσόλυμα, για να βρει τον Σταυρό του Χριστού. Αυτή πράγματι Τον βρήκε κρυμμένο, μαζί με τους δύο άλλους σταυρούς, στους οποίους είχαν σταυρωθεί οι ληστές, όπως βρήκε και τα καρφιά του Σταυρού του Χριστού. Στην αρχή όμως, όταν βρήκε τους σταυρούς, απορούσε η βασίλισσα ποιος να ήταν ο Σταυρός του Κυρίου, κάτι που της απεκαλύφθη μ’ ένα θαύμα: τοποθέτησαν μία χήρα γυναίκα που έτυχε να πεθάνει εκεί πάνω στους σταυρούς, και ενώ οι δύο σταυροί των ληστών δεν έκαναν τίποτε, ο Σταυρός του Κυρίου, με το άγγιγμά Του την ανέστησε. Τον τίμιο Σταυρό λοιπόν του Κυρίου προσκύνησε η βασίλισσα, και μαζί της και όλη η Σύγκλητος. Ο λαός όμως ζητούσε και αυτός να προσκυνήσει, αλλά λόγω του πλήθους τούτο ήταν αδύνατο, οπότε ζήτησε τουλάχιστον να Τον δει. Τότε ανέβηκε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μακάριος πάνω στον άμβωνα και ύψωσε εκεί τον τίμιο Σταυρό, ο δε πιστός λαός κατανυγμένος άρχισε να κραυγάζει το «Κύριε, ελέησον». Έκτοτε επικράτησε να γίνεται η εορτή της υψώσεως του Σταυρού. Μετά τριακόσια χρόνια, ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, αφού πήρε πίσω τον Σταυρό του Κυρίου, που Τον είχαν διαρπάσει οι Πέρσες, όταν κυρίευσαν τα Ιεροσόλυμα, μπήκε με Αυτόν νικηφόρος και θριαμβευτής στην Κωνσταντινούπολη, και ανύψωσε το ζωηφόρο ξύλο για δεύτερη φορά στην αγία Σοφία, ενώπιον του ζητωκραυγάζοντος λαού της Κωνσταντινουπόλεως».

Η παγκόσμια ύψωση του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού προβάλλει κάθε χρόνο ενώπιόν μας το γεγονός εκείνο με το οποίο ο άνθρωπος εισήλθε στη βασιλεία του Θεού: τη σταυρική θυσία του Κυρίου. Διότι κατά τον υμνογράφο «εν τω Σταυρώ ο Κύριος κτείνας τον ημάς κτείναντα, νεκρωθέντας ανεζώωσε και κατεκάλλυνε, και εις ουρανούς πολιτεύεσθαι ηξίωσεν ως εύσπλαγχνος, δι’ υπερβολήν αγαθότητος».

Αγιοκατάταξη του μοναχού Χριστόφορου (Παπουλάκου)

Ὅπως ἀνακοινώθηκε ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, “Συνεχιζομένων τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, αὕτη ἀπεφάσισεν ὁμοφώνως ὅπως γένηται δεκτή ἡ εἰσήγησις τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος περί κατατάξεως εἰς τό ἁγιολόγιον τῆς Ἐκκλησίας τοῦ μακαριστοῦ μοναχοῦ Χριστοφόρου Παναγιωτοπούλου τοῦ ἐπιλεγομένου Παπουλάκου, τῆς μνήμης αὐτοῦ ἑορταζομένης κατ᾿ ἔτος τήν 18ην Ἰανουαρίου.”

Ο μοναχός Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος, επονομαζόμενος “Παπουλάκος” γεννήθηκε περί το 1770 στον Άρμπουνα του δήμου Κλειτορίας των Καλαβρύτων. Ήταν κρεοπώλης στο επάγγελμα, άνθρωπος απλός, δίκαιος και φιλήσυχος, με στοιχειώδη εκπαίδευση.

Μετά την απελευθέρωση από την Τουρκοκρατία, κυριάρχησε στη χώρα η Βαυαροκατία, με βασιλιά ετερόδοξο. Πολλά μοναστήρια έκλεισαν, επιβλήθηκε αντικανονική απόσχιση της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η αρχαιοπληξία έβαζε στο περιθώριο την ορθόδοξη Παράδοση και τη βυζαντινή κληρονομιά. Οι ξένοι μισιονάριοι ανενόχλητοι επιδίδονταν σε προσηλυτισμό.

Έγινε μοναχός στο Μέγα Σπήλαιο. Από εκεί γύρισε στο χωριό του, όπου έχτισε μοναστηράκι, σκήτη αφιερωμένη στην Παναγία. Στη συνέχεια, άρχισε να περιοδεύει και να κηρύττει στην Πελοπόννησο και στα κοντινά νησιά. Το κήρυγμά του ενόχλησε τους “εκσυγχρονιστές” της εποχής και συνελήφθη για πρώτη φορά το 1851.

Όμως, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, «ό,τι δεν κατάφεραν οι νόμοι, το κατόρθωσε με το κήρυγμά του ο Χριστοφόρος». Η φιλανθρωπία και η καλοσύνη εξαπλώνονται παντού, απ’ όπου περνά. Η Ιερά Σύνοδος μετά από τις επανειλημμένες συλλήψεις του, προτείνει να τον αφήσουν ελεύθερο, διαπιστώνοντας: «ότι όπου αν απήλθε, κηρύξας τον λόγον του Θεού, ούτε αγυρτίαν, ούτε ιδιοτέλειαν τινά εφάνη μετελθών, αλλ’ αφιλοκερδής ων, και ακτήμων, και ως ο υπό απλούς απλούστατος τον λόγον του Θεού κηρύξας, συνέστειλε και παντελώς έπαυσε δια της διδασκαλίας του την ζωοκλοπήν, την δενδροκοπίαν, την ψευδορκίαν κ.τλ. και …θεωρεί αυτόν της κατ’ αυτού γενομένης κατηγορίας Αθώον».

Έμεινε για λίγο στο χωριό του, αλλά το 1852 ξανάρχισε την περιοδεία και το κήρυγμα. Οι ιθύνοντες ανησύχησαν. Επικηρύχθηκε με 6000 δραχμές και συνελήφθη ύστερα από προδοσία. Φυλακίστηκε κατηγορούμενος για στάση στη φυλακή του Ρίου. Δικάστηκε στην Αθήνα και περιορίστηκε στα μοναστήρια του Προφήτη Ηλία της Θήρας και της Παναχράντου στην Άνδρο, όπου και εκοιμήθη στις 18 Ιανουαρίου 1861.

Ο Φωτισμός και ο Κοσμάς Αιτωλός

Χρέος έχουν εκείνοι οπού σπουδάζουν, να μη τρέχουν εις αρχοντικά και αυλάς μεγάλων και να ματαιώνωσι την σπουδήν τους, δια να αποκτήσουν πλούτον και αξιώματα, αλλά να διδάσκωσι μάλιστα τον κοινόν λαόν, οπού ζώσι με πολλήν απαιδευσίαν και βαρβαρότητα.

Κοσμάς Αιτωλός [1]

Του Γιώργου Καραμπελιά από την ιστοσελίδα Πεμπτουσία

Ο Κοσμάς [2], του οποίου το κοσμικό όνομα ήταν Κώνστας, είναι άγνωστο που και πότε ακριβώς γεννήθηκε (πιθανότατα το 1714). Αναφέρει ο ίδιος, «Η πατρίδα μου η ψεύτικη, η γήϊνος, η ματαία, είναι από του Αγίου Άρτης την επαρχίαν, από το Απόκουρον» [3], περιοχή της Αιτωλίας, κοντά στο Θέρμο, «από ένα μικρόν χωρίον ονομαζόμενον Μέγαν Δένδρον» [4].

Άρχισε να μαθαίνει γράμματα από την ηλικία των οκτώ ετών, από το 1722 έως το 1732, κοντά στον ιεροδιάκονο Γεράσιμο Λύτσικα, πιθανώς στη Σιγδίτσα της Παρνασσίδας• γύρω στα είκοσι χρόνια του, άρχισε να «διδάσκεται τα γραμματικά υποκάτω εις τον ιεροδιάκονον Ανανίαν τον καλούμενον Δερβισάνον», ενώ δίδασκε και ο ίδιος ως υποδιδάσκαλος στη Λομποτινά της Μεγάλης Ναυπακτίας. Τέλος, γύρω στα 1737 η 1738, πήγε στα Βραγγιανά Ευρυτανίας, στη σχολή που είχε ιδρύσει ο Ευγένιος Γιαννούλης, όπου είχε σαν δάσκαλό του έναν λόγιο, μαθητή του Ευγένιου, τον Θεοφάνη εκ Φουρνά [5], και παρακολούθησε γραμματικά και θεολογικά μαθήματα, αριθμητική και γεωμετρία, ενώ απέκτησε και γνώσεις πρακτικής ιατρικής.

Σε ώριμη ηλικία παρακολούθησε μαθήματα στην Αθωνιάδα, στο Άγιον Όρος, και, σύμφωνα με το «Μαρτυρολόγιον», «ετελείωσε τα γραμματικά υποκάτω εις τον διδάσκαλον Παναγιώτην Παλαμάν• μετά δε ταύτα παρέλαβε και την Λογικήν από τον διδάσκαλον Νικόλαον Τζαρτζούλιον» ενώ παρακολούθησε και τον Ευγένιο Βούλγαρι.

Λίγα γνωρίζουμε σχετικά με το επίπεδο των γνώσεών του: «Και εγώ από το σχολείον έμαθα τα εικοσιτέσσερα γράμματα… έμαθα και πεντέξ ελληνικά…» «και έμαθα πολλών λογιών γράμματα, εβραϊκά, τουρκικά, φράγκικα και από όλα τα έθνη και πολλά τα εδιάβασα» [6]. Όπως φαίνεται από τις διδαχές του, γνώριζε την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, τους Πατέρες, τα λειτουργικά βιβλία, καθώς και τα Συναξάρια των Αγίων και την Αμαρτωλών Σωτηρία, του Αγάπιου Λάνδου, την οποία αναφέρει ρητώς [7]. Σε ο,τι αφορά στις λοιπές γνώσεις του, ορισμένες αναφορές στις διδαχές παραπέμπουν στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Έτσι, η φράση «Ούτος ο κόσμος αδελφοί μου είναι ωσάν μία φυλακή. Πότε πρέπει να χαίρεται ο άνθρωπος; Όταν εμβαίνη εις την φυλακήν η όταν ελευθερώνεται από την φυλακήν», παραπέμπει στον Σωκράτη του πλατωνικού Φαίδωνα [8]. Σε μια διδαχή του υποστηρίζει πως ο Θεός έπλασε τον Αδάμ αφού «επήρε από την γην χώμα και νερόν και φωτιά και αέρα», άποψη που παραπέμπει στις θεωρίες των προσωκρατικών. Μετά το πέρας των σπουδών του, και αφού χειροτονήθηκε ιερομόναχος στη Μονή Φιλοθέου, το 1760, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί πήρε μαθήματα ρητορικής από τον αδελφό του Χρύσανθο και έλαβε και την άδεια «του εκ Δελβίνου της Ηπείρου», πατριάρχη Σεραφείμ Β –που είχε συνταχθεί με τους επαναστάτες κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών–, να αρχίσει το κηρυγματικό του έργο: Οι περιοδείες του –τρεις η τέσσερις κατ’ άλλους– συνεχίστηκαν μέχρι το 1779, διέτρεξε δε, σπιθαμή προς σπιθαμή, μεγάλο μέρος της νησιωτικής –Αιγαίο και Ιόνια– και ηπειρωτικής Ελλάδας, με ιδιαίτερη έμφαση στη Νότια και Βόρεια Ήπειρο, όπου τον βρήκε και ο μαρτυρικός θάνατος.

Κοσμάς ο Αιτωλός. (*)

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου

Στο εξαιρετικά σημαντικό και διαφωτιστικό βιβλίο «Κοσμάς ο Αιτωλός» του Φάνη Μιχαλόπουλου περιγράφεται διεξοδικά γιατί ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ή Πατροκοσμάς πέρασε στην Ελληνική Ιστορία σαν ο Ελληνορθόδοξος ιερομόναχος, ιερομάρτυρας, ισαπόστολος, θαυματουργός, διαφωτιστής, εθνεγέρτης και «άγιος της Κλεφτουριάς» που στη διάρκεια της τουρκοκρατίας ίδρυσε 250 σχολεία μέσα σε μόλις δεκαέξι χρόνια.

Ένας από τους κυριότερους σκοπούς αυτής της μεγάλης προσωπικότητας του Ελληνισμού υπήρξε «η σπουδή της ελληνικής γλώσσας και η ισχυροποίηση των ασθενών εθνολογικώς και γλωσσικώς διαμερισμάτων της εθνότητας, ιδίως των βορειότερων». Η πίστη του λαού σ΄ αυτόν ήταν τόσο δυνατή που όταν κηρύχτηκε η Επανάσταση του 1821 ακούγονταν το περίφημο δίστιχο: «Βόηθα μας Άγιε Γιώργη και συ Άγιε Κοσμά / να πάρουμε την Πόλι και την Αγια Σοφιά».

Αυτοί που τον εχθρεύονταν και τον πολεμούσαν δεν ήταν όμως μόνο οι Τούρκοι κατακτητές αλλά και Ενετοί, Εβραίοι, αλλά και κοτζαμπάσηδες της περιοχής όπου έδρασε. Μαζί του είχε όμως χιλιάδες πιστούς Χριστιανούς, ακόμα και Μουσουλμάνους.

Νανούρισε η Παναγία τον Χριστό;

από π. Στέφανος Muse

O Ιησούς τραγουδούσε με τους Μαθητές Του (Ματθ. 26:30). Αυτό το γνωρίζουμε πολύ καλά. Άλλες πηγές ισχυρίζονται ότι χόρευε κιόλας μαζί τους (Πράξ. του Ιωάννου). Είχε αρκετή τρυφερότητα ώστε να θρηνήσει για την Ιερουσαλήμ, αλλά και σε μια ιδιωτική Του στιγμή, πάνω στον τάφο του Λαζάρου. Μας έδωσε και άλλα σημεία που αποκαλύπτουν την ψυχολογική ωριμότητα ενός παιδιού με «ασφαλή προσκόλληση» κατά τον ψυχολογικό όρο, το οποίο θα ήταν ικανό να ζήσει ισορροπημένη ζωή.

Ο Ιησούς ήταν κοινωνικός, πήγαινε στους γάμους, περνούσε χρόνο με φίλους Του και παρακολουθούσε τη Συναγωγή. Αποσυρόταν τακτικά στη μόνωση και την ησυχία για να επικοινωνήσει με τον Πατέρα. Όταν ο Πέτρος Τον αναζήτησε και του ζήτησε να αφήσει τον «έρημον τόπον» και να επιστρέψει στην Καπερναούμ για να θεραπεύσει αρρώστους και να ασχοληθεί με τα άμεσα προβλήματα των ανθρώπων, ο Ιησούς αρνήθηκε, λέγοντας ότι «εξελήλυθε» για να κηρύξει.

Έβαζε ενεργά και σαφή όρια, που Του επέτρεπαν να δεχθεί εναγκαλισμό όταν άρμοζε και να τον αρνηθεί όταν δεν ταίριαζε (Ιω. 20:17). Συμφιλιωμένος με το σώμα Του, δεν ένιωσε να απειλείται όταν μια γυναίκα έλουσε απρόσμενα με μύρο τα πόδια Του, τα έβρεξε με τα δάκρυά της και λύνοντας δημόσια τα μαλλιά της «εξέμασσε και κατεφίλει τους πόδας Αυτού, ενώ Εκείνος «ανέκειτο εν τη οικία του Φαρισαίου». Ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει όσους θεωρούσαν τους εαυτούς τους καλύτερους, αλλά και αρκετά ταπεινός για να πλύνει τα πόδια των Μαθητών, ζωσμένος το λέντιο, σημείο ελέους και ταπεινής διακονίας.

Δειπνούσε με επιφανείς αλλά και με παρίες. Κυκλοφορούσε μιλώντας ανοιχτά ανάμεσα στους ανθρώπους, ωστόσο μπορούσε και να ταξιδεύει ινκόγνιτο όταν οι περιστάσεις και η αποστολή Του το απαιτούσαν (Ιω. 7:10). Οι Μαθητές θυμούνται ότι ο Ιησούς είχε το σθένος και τον αυτοέλεγχο να απαντά στις αιτάσεις των Φαρισαίων και των δημοσίων αξιωματούχων που του έθεταν ερωτήσεις αλλά και να εκφράζει την αναγκαία τρυφερότητα και συμπόνοια προκειμένου να ανακουφίσει και να παρηγορήσει άλλους την ώρα που ένιωθαν βαθειά ντροπιασμένοι.

Αγία Μαρία Σκομπτσόβα (2).

Του Ανδρέα Αλεξόπουλου 

Σε συνάρτηση με το προηγούμενό μου ποστ για την αγία Μαρία Σκομπτσόβα.

Θα ήθελα να κάνω ορισμένες διευκρινήσεις σε σχέση με την αγία Μαρία, ώστε να διαλυθούν κάποιες παρανοήσεις.

Ο βίος της αγίας ήταν συναρπαστικός, θα τολμούσα να πω μοναδικός, σίγουρα δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα συναξάρια αγίων στα οποία έχουμε συνηθίσει. Η αγία είναι ένα φαινόμενο sui generis.

Με πολλή μεγάλη μου χαρά είδα τη θερμή ανταπόκριση και το ενδιαφέρον όσων αφιέρωσαν τον χρόνο τους να διαβάσουν το ποστ. Διαπίστωσα μάλιστα ότι είναι μία άγνωστη αγία για τους περισσότερους από εμάς (ούτε εγώ την ήξερα πριν την προτροπή του καθηγητή μου, Θανάση Παπαθανασίου).

Διαπίστωσα όμως και κάτι άλλο, ότι ακόμα προκαλεί, 20 χρόνια μετά την αγιοκατάταξή της αποτελεί πέτρα σκανδάλου, που δύσκολα χωνεύεται. Παρατήρησα μία προσπάθεια να την φέρουμε στα μέτρα μας. Το ίδιο έπαθα και εγώ την πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή μαζί της (όχι μόνο με τον βίο της, αλλά και με τα λιγοστά θεολογικά της κείμενα, τα οποία είναι θεολογικά διαμαντάκια). Ήταν τουλάχιστον δυο με τρεις γενιές μπροστά από την εποχή της...αλλά να το παράδοξο: ήταν στην καρδιά του Ευαγγελίου, συνεπώς δίπολα τύπου συντηρητικός-προοδευτικός διαστρεβλώνουν τα πράγματα. Ήταν στην ουσία της Παράδοσης, στο κέντρο του Ευαγγελίου, ήταν μια εικόνα της σταυρικής αγάπης του Χριατού.

Η ελευθερία της αγίας και η πλήρη της αδιαφορία για την τυπολατρία, τον πουριτανισμό και τη σεμνοτυφία είναι κάτι που δύσκολα χωρά στα μέτρα μας, στην ασφαλή μας ευσέβεια.

Κάποιος φίλος, πολύ εύστοχα την αποκάλεσε "φρικιό". Σίγουρα θα της άρεσε και της ίδιας. Όντως, η μοναδικότητά της, η ετερότητά της σε σχέση με τα ειωθότα έχει κάτι φρικιαστικό για τις νόρμες μας: η αγία μας βγάζει τη γλώσσα. Δεν χωρά στα καλούπια μας και αυτό μας ανησυχεί. Ο ίδιος φίλος τα συνόψισε τέλεια: παντρεμένη δις, χωρισμένη δις, με εξώγαμο, σοσιαλίστρια, καπνίστρια με ράσο, ζυθοκαταναλώτρια (δική μου λέξη), αντιφασίστρια φουλ, απειθής σε πνευματικούς, άτακτη στον μοναχικό της κανόνα, αντι-αντισημίτης, δεν τηρούσε με ακρίβεια νηστείες, καμιά φορά έχανε ακολουθίες, θεριό ανήμερο. Είχε όλα τα red flags για τον τακτοποιημένο ευσεβισμό μας.

Μαρία Σκόμπτσοβα, αγία και ποιήτρια

Γιάννης Πατσώνης

Jason Landsel / Plough

H Μαρία Σκόμπτσοβα, μητέρα Μαρία του Παρισιού, όπως την απέδωσε σχεδιαστικά ο Jason Landsel.

Πατρός Σεργέι Χάκελ, Η αγία Μαρία των Παρισίων, μετάφραση από τα αγγλικά, Νίκη Τσιρώνη, Ακρίτας, β’ έκδ., Αθήνα 2021, 260 σελ.

Η ιστορία της Μαρίας Σκόμπτσοβα, μιας άθεης Λετονής που δραπέτευσε από τη Σοβιετική Ένωση και, στο Παρίσι, πιστή χριστιανή πλέον, έζησε τη ζωή της θυσιαστικά, για όσους είχαν ανάγκη. Ο θάνατός της στο Άουσβιτς έκλεισε έναν ηθικό κύκλο αφοσίωσης και αφιέρωσης στους άλλους. Γιατί αξίζει η υπόμνηση της παρουσίας της. [ΤΒJ]

Η Ελισαβέτα (Λίζα) Πιλένκο γεννήθηκε το 1891 στην Ρίγα της Λετονίας και μεγάλωσε στην Ανάπα, στις ακτές της Μαύρης θάλασσας, όπου ο πατέρας της ήταν δήμαρχος. Ο θάνατός του, μετά από αγώνες που έκανε εναντίον αισχροκερδών καταχραστών του βοτανικού κήπου, πλήγωσε την ευαίσθητη, μα και παθιασμένη για τη δικαιοσύνη καρδιά της (τότε ήταν 14 χρόνων) και την οδήγησε στην αθεΐα, γιατί κλονίστηκε συθέμελα η πίστη της – «αφού δεν υπάρχει δικαιοσύνη, άρα ούτε και Θεός». Το 1906 μετακόμισαν στην Πετρούπολη, όπου συνδέθηκε με ριζοσπαστικούς καλλιτεχνικούς κύκλους, παρακολουθούσε διαλέξεις στον «Πύργο», ένα γνωστό φιλολογικό «σαλόνι», όπου μιλούσαν για όλα με επαναστατικό ζήλο, μα «δεν έδιναν την ζωή τους». Εκεί γνώρισε τον Αλεξάντερ Μπλοκ (1880 -1921, άσκησε έντονη επίδραση στην γενιά του κατά την περίοδο που ονομάστηκε «αργυρός αιώνας» της λογοτεχνίας), τον Αλεξέι Τολστόι, τον Ίλια Έρενμπουργκ, που στην αυτοβιογραφία του τη θυμάται σαν ένθερμη σοσιαλίστρια. Άριστη στις επιδόσεις της στα μαθήματα, για ένα διάστημα δίδασκε τα βράδια σε εργάτες εργοστασίων. Στα 19 της, το 1910, παντρεύτηκε έναν μπολσεβίκο που είχε εκτίσει τρία χρόνια φυλακή για επαναστατική δράση, αλλά ο γάμος κράτησε δυο χρόνια. Από μια άλλη σχέση, όταν ερωτεύτηκε «έναν απλό γήινο άνθρωπο» του οποίου ούτε το όνομα δεν μας διασώζεται, γεννήθηκε μετά ένα χρόνο το πρώτο της παιδί, η Γκάινα (από το ελληνικό όνομα «γαία»).

Αγία Μαρία Σκομπτσόβα ή, όπως είναι αλλιώς γνωστή, αγία Μαρία των Παρισίων

Του Ανδρέα Αλεξόπουλου

Στις 20 Ιουλίου γιόρταζε η αγία Μαρία Σκομπτσόβα ή, όπως είναι αλλιώς γνωστή, αγία Μαρία των Παρισίων.

Η αγία Μαρία είναι μοναδική από κάθε άποψη. Έζησε δέκα ζωές, ήταν μια φωτιά που έκαιγε, ένας σεισμός που κλόνιζε κάθε σιγουριά και βεβαιότητα των γύρω της. Η αγία ήταν ένα κινούμενο σκάνδαλο. Ο Αντώνιος του Σουρόζ (αυτή η μεγάλη μορφή της σύγχρονης Ορθοδοξίας), φοβόταν να την πλησιάσει. Τι να πρωτοπώ; Είχε κάνει δυο γάμους, δυο φορές χώρισε, είχε τρία παιδιά -τα δύο τα έχασε από αρρώστιες, το τρίτο, ο Γιούρι, μαρτύρησε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης- και το ένα μάλλον από παράνομη σχέση. Ήταν ποιήτρια, μάχιμη σοσιαλίστρια, ασυμμάζευτη, ανυπότακτη. Δεν καταλάβαινε τίποτα. Ήταν επαναστάτρια, όχι του καναπέ και της βολής. 

Θεωρώ ότι ήταν και μία εξέχουσα φεμινίστρια, χωρίς να ανήκε σε κάποιο φεμινιστικό κίνημα, με την έννοια ότι δεν υποτασσόταν ούτε στην "πατριαρχική" εξουσία του αρχιεπισκόπου Ευλόγιου, ο οποίος την ήθελε μια παραδοσιακή μοναχή που θα αναβίωνε στη Γαλλία τη μεγάλη μοναστική-νηπτική παράδοση. Ναι καλά! Δεν του έκανε τη χάρη. Μάλιστα δεν έκανε ζάφτι με όσους είχαν στο μυαλό τους μια συνηθισμένη εικόνα της πνευματικής ζωής, όπως έχουμε και εμείς. Τους ήταν ανυπόφορη. Μα πώς αλλιώς; Κάπνιζε -ως μοναχή τώρα, με το ράσο- σαν να μην υπάρχει αύριο, πήγαινε και σε κανα μπαρ στο Παρίσι, θα έπινε και την μπυρίτσα της, δεν τηρούσε και πολύ τις νηστείες, δεν ήταν φιλακόλουθος....δεν σου κόλλαγε για μοναχή. Σήμερα θα είχε εξοργίσει πολλούς...Αλλά ήταν εκατό φορές πιο "πνευματική" από όλους τους. 

Η ζωή της ήταν μια ζωντανή ενσάρκωση της θυσιαστικής-σταυρικής αγάπης του Χριστού. Μάνα του κόσμου, δεν υπήρχε ανθρώπινος πόνος που να μην τον γνώριζε. Από το πρωί ως το βράδυ έτρεχε για κάθε καρυδιάς καρύδι: τι ήσουν; Μετανάστης; Άνεργη Μάνα; Πόρνη; Ναρκομανής; Μέθυσος; Άστεγος; Υπερήλικας; Τρόφιμος ψυχιατρείου; Ότι και να ήσουν θα έτρεχε για σένα, είτε για να σου βρει μια στέγη (έψαχνε για σπίτια, τα οποία τα έκανε κέντρα φιλοξενίας) είτε θα σου μαγείρευε είτε θα σε άκουγε μέχρι αργά το βράδυ, θα έκανε μαζί σου κανά τσιγάρο... Μπροστά στη διακονία του πλησίον δεν υπολόγιζε ούτε τυπικά ούτε κανόνες ούτε παραδόσεις... τίποτα: βλέμμα οξύ που έβλεπε την ουσία του χριστιανισμού, καρδιά αδάμαστη...και ένας έρωτας για ζωή, ένα πάθος...δεν είχε ιερό και όσιο λέμε.

Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, η φιλοκαλική κίνηση και η σύγχρονη Ορθόδοξη θεολογία

Σταύρος Γιαγκάζογλου

Συμβολικό κέντρο και σημαντικός σταθμός της φιλοκαλικής κίνησης του 18ου αιώνα υπήρξε η έκδοση της Φιλοκαλίας των Ιερών Νηπτικών, την οποία συνέλαβε και προετοίμασε ο Μακάριος Νοταράς (1731-1805), πρώην επίσκοπος Κορίνθου και έφερε εις πέρας ο μοναχός Νικόδημος Αγιορείτης (1749-1809). Πρόκειται για τη συλλογή 36 ασκητικών συγγραφέων που χρονολογούνται από τον 4ο μέχρι τον 15ο αιώνα, η οποία εκδόθηκε στη Βενετία το 1782. Όλα τα κείμενα προέρχονται από την ασκητική παράδοση της χριστιανικής Ανατολής και κανένα δεν σχετίζεται με την ευσέβεια της δυτικής Εκκλησίας. 

Δίχως να αναφέρεται πουθενά στον πρόλογό της στη Μεταρρύθμιση ή στην Αντιμεταρρύθμιση, η Φιλοκαλία λαμβάνει αποστάσεις από τις Ομολογίες Πίστεως του 17ου αιώνα. Μεταξύ των συγγραφέων αυτών μονάχα ο Κασσιανός (360-435) ήταν Ρωμαίος και συνέγραψε το έργο του στα λατινικά. Ωστόσο, ακόμη και αυτός ανατράφηκε στο μοναστικό κλίμα της χριστιανικής Ανατολής. Δεν γνωρίζουμε κατά πόσο η συγκεκριμένη επιλογή βάρυνε στη σκέψη των συντακτών και επιμελητών της ανθολογίας, προκειμένου η Φιλοκαλία να λάβει το «τυπωθήτω» (imprimatur) από τη ρωμαιοκαθολική λογοκρισία. Είναι πιθανό οι συντάκτες της Φιλοκαλίας να απέφυγαν επιμελώς τη συμπερίληψη δογματικών έργων του Γρηγορίου Παλαμά με αναφορές στην περί διακρίσεως ουσίας και ενεργειών διδασκαλία του. Ωστόσο, το όλο θεολογικό υπόβαθρο των κειμένων είναι ησυχαστικό και παλαμικό με την ευρύτερη έννοια, προϋποθέτοντας μάλιστα την περί θεώσεως διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά . Στον πρόλογο του έργου γίνεται σαφές ότι δεν πρόκειται για μία έκδοση φιλολογικού ή αρχαιογνωστικού χαρακτήρα προορισμένη να εμπλουτίσει απλώς τις βιβλιοθήκες των λογίων. Φέρνοντας στο φως τις πνευματικές υποθήκες των μεγάλων θεολόγων και ασκητών της Εκκλησίας, το εν λόγω εγχείρημα απευθυνόταν και στους μοναχούς αλλά και στους λαϊκούς, αποσκοπώντας «εις την κοινήν των Ορθοδόξων ωφέλειαν». Η Φιλοκαλία υπενθύμιζε και φανέρωνε ότι κοινός σκοπός της εν Χριστώ ζωής είναι η θέωση και ο αγιασμός του ανθρώπου μέσα από την ασκητική και προσευχητική ενεργοποίηση της από των μυστηρίων και προ του βαπτίσματος χάρης και δωρεάς του Αγίου Πνεύματος…

Στα καθ’ ημάς, το λογοτεχνικό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη έχει σαφώς επηρεαστεί από το πνεύμα της φιλοκαλικής παράδοσης, όπως έφτασε μέχρι τη Σκιάθο και το μοναστήρι του Ευαγγελισμού, το οποίο ίδρυσε ο ιερομόναχος Νήφων ο Χίος, εξόριστος Κολλυβάς, αλλά και μέσω του γέροντος Διονυσίου Επιφανιάδη. Στο ίδιο κλίμα της φιλοκαλικής αντίληψης θα εκφραστούν με τον δικό τους τρόπο αργότερα ο Φώτης Κόντογλου, ανανεώνοντας τη ζωγραφική τέχνη της Ορθοδοξίας καθώς και ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, κυρίως με το πεζογραφικό του έργο, συνδυάζοντας οργανικά το φιλοκαλικό πνεύμα του Συναξαριστή με τη λογοτεχνική πρωτοπορία.

 Μέσα σε ένα πνεύμα θεολογικής νοησιαρχίας και ηθικισμού,  τo Α΄ Συνέδριο Ορθόδοξης Θεολογίας στην Αθήνα το 1936 θα κάνει λόγο για την ανάγκη αυτοσυνειδησίας και αυτοκάθαρσης της νεώτερης ορθόδοξης θεολογίας από τις δυτικές επιδράσεις αλλά και δημιουργικής επιστροφής στην Παράδοση των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας. Η θεολογική αυτή στροφή με εμπνευστή και πρωτεργάτη τον π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ αλλά και άλλους ορθόδοξους θεολόγους, θα εμφανίσει σταδιακά ένα πρόγραμμα νεοπατερικής σύνθεσης και ανανέωσης, το οποίο με τη σειρά του θα επηρεάσει τον ορθόδοξο μοναχισμό και θα αναδείξει τη νηπτική και ησυχαστική παράδοση του Αγίου Όρους.  Η αναβίωση της φιλοκαλικής κίνησης επιδρά καταλυτικά  και σε άλλες βαλκανικές χώρες… 

Η φιλοκαλική αναγέννηση του 18ου αιώνα επιχείρησε να ανακεφαλαιώσει και να προβάλει την εμπειρία της Εκκλησίας σε δύσκολους καιρούς και συνάμα υπήρξε η άμεση και έμμεση αφετηρία όλων σχεδόν των πνευματικών ζυμώσεων και των θεολογικών τάσεων στους κόλπους της σύγχρονης Ορθοδοξίας. Ωστόσο, η φιλοκαλική κίνηση του 18ου αιώνα φαίνεται ότι δεν επηρέασε άμεσα τα θεολογικά και εκκλησιαστικά πράγματα στην ελληνική Ορθοδοξία. Οι θεολογικές σχολές στην Αθήνα (1837) και στη Χάλκη (1844) ιδρύθηκαν σύμφωνα με τα γερμανικά πρότυπα με έκδηλο το πνεύμα ενός ήπιου νοησιαρχικού και εξορθολογισμένου χριστιανικού διαφωτισμού. Στις εν λόγω σχολές έμφαση και προτεραιότητα δινόταν στη θεολογική μεταφυσική και την ηθική διάσταση της αστικής θρησκείας εις βάρος της πατερικής θεολογίας και ασκητικής παράδοσης. Η περιορισμένη απήχηση της Φιλοκαλίας, πέραν του γενικότερου κλίματος, ενδεχομένως σχετίζεται και με το γεγονός ότι η έκδοσή της  έγινε στην πρωτότυπη γλώσσα των κειμένων δίχως απόδοση στη δημώδη. Γενικότερα, όμως, το συγκεχυμένο ιδεολογικό κλίμα της εποχής στην Ελλάδα δεν μπόρεσε να προσλάβει και να μεταπλάσσει γόνιμα το φιλοκαλικό πνεύμα, το οποίο περιορίστηκε εκ των πραγμάτων σε ορισμένες μοναστικές νησίδες πνευματικής ζωής και στον αντίκτυπό τους στη λαϊκή παραδοσιακή θρησκευτικότητα. Αντίθετα, η μετάφραση της Φιλοκαλίας στα ρωσοσλαβονικά το 1793 άσκησε, καθώς είδαμε, έντονη επίδραση στη ρωσική και ρουμανική Ορθοδοξία.

Οκτώ διδαχές του Αγ. Παϊσίου που θα μας φέρουν πιο κοντά στον Θεό

Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, μια από τις πιο αγαπητές μορφές της σύγχρονης Ορθόδοξης Εκκλησίας, αφήνει πίσω του μια πλούσια κληρονομιά διδαχών και πνευματικών συμβουλών. Οι διδασκαλίες του, αντλημένες από την προσωπική του εμπειρία, την ασκητική ζωή και τη βαθιά του πνευματικότητα, συνεχίζουν να εμπνέουν και να καθοδηγούν εκατομμύρια πιστούς σε όλο τον κόσμο. Ας εξετάσουμε μερικές από τις σημαντικότερες διδαχές του Αγίου Παϊσίου.

1. Η Δύναμη της Προσευχής

Η προσευχή κατέχει κεντρική θέση στις διδασκαλίες του Αγίου Παϊσίου. Υποστήριζε ότι η προσευχή είναι η γέφυρα που μας συνδέει με τον Θεό και η πηγή κάθε πνευματικής δύναμης. Ο Άγιος Παΐσιος προέτρεπε τους πιστούς να προσεύχονται αδιάλειπτα και με ταπεινοφροσύνη, τονίζοντας ότι η προσευχή μπορεί να φέρει θαύματα και να θεραπεύσει τις ψυχικές και σωματικές μας πληγές. Έλεγε χαρακτηριστικά: «Η προσευχή είναι το οξυγόνο της ψυχής».

2. Ταπείνωση και Αγάπη

Η ταπείνωση και η αγάπη είναι δύο αρετές που ο Άγιος Παΐσιος θεωρούσε θεμελιώδεις για την πνευματική ζωή. Δίδασκε ότι η αληθινή ταπείνωση δεν είναι μόνο η αποφυγή της υπερηφάνειας, αλλά και η αποδοχή των αδυναμιών μας με ευγνωμοσύνη και η εμπιστοσύνη στη χάρη του Θεού. Όσον αφορά την αγάπη, τόνιζε ότι πρέπει να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τις πράξεις ή τα ελαττώματά τους, γιατί κάθε άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού. «Η αγάπη είναι το θεμέλιο της πνευματικής ζωής», έλεγε συχνά.

3. Υπομονή και Πίστη στις Δοκιμασίες

Ο Άγιος Παΐσιος δίδασκε ότι οι δοκιμασίες είναι αναπόφευκτο μέρος της ζωής και ότι πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε με υπομονή και πίστη. Υποστήριζε ότι οι δοκιμασίες μας βοηθούν να ενδυναμώσουμε την πίστη μας και να πλησιάσουμε πιο κοντά στον Θεό. Έλεγε ότι μέσα από τις δοκιμασίες, ο Θεός μας δίνει την ευκαιρία να αναπτύξουμε τις αρετές μας και να γίνουμε πιο ταπεινοί και ευγνώμονες. «Ο Θεός δεν μας δίνει ποτέ σταυρό μεγαλύτερο από αυτόν που μπορούμε να σηκώσουμε», συνήθιζε να λέει.

4. Εμπιστοσύνη στη Θεία Πρόνοια

Μια από τις πιο παρηγορητικές διδαχές του Αγίου Παϊσίου ήταν η εμπιστοσύνη στη Θεία Πρόνοια. Ο Άγιος Παΐσιος πίστευε βαθιά ότι ο Θεός έχει ένα σχέδιο για κάθε άνθρωπο και ότι πρέπει να εμπιστευόμαστε τη θεία βούληση, ακόμη και όταν δεν κατανοούμε πλήρως τα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μας. Υποστήριζε ότι η εμπιστοσύνη στον Θεό μας απαλλάσσει από το άγχος και μας δίνει ειρήνη. «Ο Θεός φροντίζει για τα πάντα, εμείς πρέπει απλά να κάνουμε το καθήκον μας και να Τον εμπιστευόμαστε», έλεγε.

Διδαχές του αγίου Παϊσίου για την Παιδεία, που μοσχοβολούν σαν το Τίμιο Ξύλο...

☆ Διδαχές του αγίου Παϊσίου για την Παιδεία, που μοσχοβολούν σαν το Τίμιο Ξύλο...

● Ο όσιος γέροντας Παϊσιος ο Αγιορείτης, ο κατά κόσμον... ολιγογράμματος άγιος μοναχός, μας άφησε πολυτίμητες διδαχές για την Παιδεία και τον δάσκαλο.

Αν στα διάφορα σεμινάρια που διοργανώνονται «με το κιλό» κάθε χρόνο, για τους δασκάλους ακούγαμε τα λόγια του Γέροντα και όχι τις ανούσιες και ανιαρές τιποτολογίες, που μας σερβίρουν κάποιοι σχολικοί σύμβουλοι και οι άσχετοι, συνήθως και ασήμαντοι εισηγητές τους, ίσως η Παιδεία να ξανακαθόταν στον βασιλικό της θρόνο.

Σκύβω, λοιπόν, με πολλή ευλάβεια και αντλώ από το βιβλίο «με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο», λίγα λόγια του αγίου Γέροντα, που μοσχοβολούν σαν το Τίμιο Ξύλο.

Μιλά για την πληθώρα των μαθημάτων και δραστηριοτήτων, με τα οποία καταπλακώσαμε τα παιδιά, ενώ το σημαντικότερο γι' αυτήν την ηλικία είναι το παιχνίδι, το ομαδικό και όχι τα ψυχοφθόρα ηλεκτρονικά.

(Από την Α' Δημοτικού, ξένες γλώσσες και υπολογιστές, δεξιότητες, λες και μιλάμε για διανοητικές μηχανές).

«Σήμερα φορτώνουν τα παιδιά ένα σωρό και τα μπερδεύουν. Τα μπουχτίζουν στα γράμματα χωρίς πνευματικό αντιστάθμισμα. Στα σχολεία τα παιδιά πρέπει πρώτα να μαθαίνουν τον φόβο Θεού. Μικρά παιδιά να πάνε να μάθουν αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά -ενώ Αρχαία να μην μάθουν- μουσική, το ένα, το άλλο... Τι να πρωτομάθουν;

☆ ολόκληρο το άρθρο του Δάσκάλου, Δημήτρη Νατσιού, μαζί με το σπάνιο ηχητικό που λέει αυτά (και πολλά άλλα...) σε γονείς και δασκάλους, ο ίδιος ο Άγιός μας, εδώ...

https://amfoterodexios.blogspot.com/2024/07/blog-post_92.html?m=0
__________________
Διδαχές του αγίου Παϊσίου για την Παιδεία, που μοσχοβολούν σαν το Τίμιο Ξύλο...

Ο όσιος γέροντας Παϊσιος ο Αγιορείτης, ο κατά κόσμον... ολιγογράμματος άγιος μοναχός, μας άφησε πολυτίμητες διδαχές για την Παιδεία και τον δάσκαλο.

Στέλιος Κούκος: Άγιος Παΐσιος, Χαρίζοντάς σου τον ουρανό με τ’ άστρα!

Άγιος Παΐσιος (1924-1994).

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Κάθε χρόνο μετά το μεγάλο πανηγύρι των αγίων Πέτρου και Παύλου και των λοιπών Αποστόλων την επόμενη μέρα μοιάζει σαν να αρχίζει μια αντίστροφη μέτρηση για το μικρό πανηγύρι του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτη.

Όχι του Αγίου Παϊσίου του Μεγάλου, αλλά προφανώς κι αυτός για την εποχή μας, και για μας, ήταν και είναι τεράστιος! Επίκεντρο του πανηγυριού αυτού είναι πάντα το Ησυχαστήριο του «Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου» στην Σουρωτή.

Και έτσι η αντίστροφη μέτρηση μάς φέρνει μέρα με την μέρα στις υπώριες του λοφίσκου, όπου βρίσκεται το μοναστήρι με το μνήμα του αγίου. Ένας τάφος που διασώζει συσσώρευση μνήμης αγαθής και αγίας και μοιάζει περισσότερο πως ενταφιάστηκε για μια ακόμη φορά ο θάνατος, αλλά και κάθε παράλογο του κόσμου!

Ο άγιος κατάργησε κι αυτός με την σειρά του τον θάνατο με την αναστάσιμη ζωή που έζησε και βέβαια και το παράλογο. Αφού κάθε πτυχή της ζωής απέκτησε νόημα! Βαρύ και συγχρόνως ανάλαφρο όσο και η αιωνιότητα!

Αυτά μαρτυρούν τα μνήματα των αγίων και αυτή είναι η σημαντικότερη μαρτυρία της μνήμης και της ανάμνησής τους! Και αν λέει κάτι η μίμησή τους! (Όχι, βεβαίως, η μίζερη εξωτερική μίμηση η οποία μόνο άχθος μπορεί να σε φορτώσει, αν όχι απελπισία)!

Τι έχει όμως, ένας άγιος και ελκύει τους ανθρώπους, πολλές φορές και σαν ένας πολύ δυνατός μαγνήτης; Και δεν αναφέρομαι για την επίλυση των προβλημάτων μας που πολλές φορές είναι η τελευταία λύση η καταφυγή μας σ’ αυτούς.

Είναι προφανές πως ο άγιος προσφέρει την απευθείας λύτρωση από τον θάνατο και το παράλογο το οποίο μας κατακλύζει. Όταν δηλαδή νιώσουμε την αδήριτη ανάγκη να πιαστούμε από κάπου. Και μόνο κάποιος που το ξεπέρασε βιωματικά μπορεί να σε «πείσει», να στο μεταγγίσει.

Χωρίς εντυπωσιασμούς και λόγια μεγάλα, αλλά με την απλότητα που προσφέρει η αυθεντικότητα της αγιότητας που μετέχει, που γεύτηκε. Γιατί τον άγιο Παΐσιο μπορεί να μην τον έπιανε το μάτι σου, αλλά τον έπιανε η ψυχή σου! Επικοινωνούσε αυτόματα.

Πολλοί απογοητεύτηκαν όταν τον πρωτοείδαν! Σε κάποιον μάλιστα μοναχό ή κληρικό, όταν αντελήφθη ότι συνέβη κάτι τέτοιο μέσα του πήγε και ντύθηκε «επίσημα» φορώντας και το κουκούλι του! Και αυτό, βεβαίως, δεν το έκανε για να τον εντυπωσιάσει, αλλά για να τον διδάξει! Του το ανάφερε, μάλιστα!

Και συγχρόνως ήταν και ένα πνευματικό πείραγμα που τοποθετούσε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις.

Συνέχεια εδώ: https://www.pemptousia.gr/2024/07/agios-pa%ce%90sios-charizontas-sou-ton-ourano-me-t-astra/

ΠΗΓΗ:https://ologiomofeggari.blogspot.com/2024/07/blog-post_12.html?m=1
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com