Αγία Μαρία την Αιγυπτία

Η σημερινή Κυριακή είναι αφιερωμένη στην Αγία Μαρία την Αιγυπτία. Η ιστορία λίγο πολύ γνωστή. Την παραθέτω όσο πιο σύντομα γίνεται: 

Η Οσία Μαρία γεννήθηκε στην Αίγυπτο και έζησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527 - 565 μ.Χ.).

 Από τα δώδεκα χρόνια της πέρασε στην Αίγυπτο μια ζωή ασωτίας. Ζώντας αυτήν την ζωή δεν εισέπραττε χρήματα, αλλά απλώς ικανοποιούσε το πάθος της. Λόγω της άσωτης ζωής και της σαρκικής επιθυμίας που είχε, κάποια φορά ακολούθησε τους προσκυνητές που πήγαιναν στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσουν τον Τίμιο Σταυρό. Και αυτό το έκανε, όχι για να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό, αλλά για να έχει πολλούς εραστές που θα ήταν έτοιμοι να ικανοποιήσουν το πάθος της.

Αισθάνθηκε όμως, βαθιά μετάνοια από ένα θαυματουργικό γεγονός. Ενώ εισερχόταν στο ναό για να προσκυνήσει το Ξύλο του Τιμίου Σταυρού, κάποια δύναμη την εμπόδισε να προχωρήσει. Στην συνέχεια στάθηκε μπροστά σε μία εικόνα της Παναγίας, έδειξε μεγάλη μετάνοια και ζήτησε την καθοδήγηση και βοήθεια της Παναγίας. Με την βοήθεια της Θεοτόκου εισήλθε ανεμπόδιστα αυτή την φορά στον ιερό ναό και προσκύνησε τον Τίμιο Σταυρό.

Μεταμορφώνοντας τα πάθη. Ζούμε στο σκοτάδι του φωτός μας

Πίνακας ζωγραφικής: Η οσία Μαρία Αιγυπτία, Γιώργος Κόρδης, 2024

Το παράδειγμα της Όσιας Μαρίας Αιγυπτίας...

Το παράδειγμα της όσιας Μαρίας Αιγυπτίας, μας φανερώνει ότι στην πορεία προς την συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό, τα πάθη δεν εξαφανίζονται αλλά μεταμορφώνονται. Δηλαδή σκοπός δεν είναι να αλλάξω αυτό που είμαι, την φύση μου, αλλά την βούληση και ελευθερία μου.

Κάθε πάθος μας κρύβει μια ωραία πτυχή και δυνατότητα του εαυτού μας. Είναι η σκιά από ένα φως που ζει μέσα μας. Ζούμε στο σκοτάδι του φωτός μας. Ας το σκεφτούμε λιγάκι. Το πάθος που σε ταλαιπωρεί στην πραγματικότητα είναι το χάρισμα σου. Κάθε σκιά σου είναι μια δυνατότητα σου. Το πάθος είναι υποκατάστατο μιας πραγματικής σου ανάγκης που δεν έχει βρει τον τρόπο να καλυφθεί με πληρότητα και πνευματική υγεία.

Διαβάζοντας τον βίο της Όσιας Μαρίας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για μια έντονα ερωτική ύπαρξη. Όμως αυτήν την ερωτική φύση της, την δαπανά με λάθος τρόπο και σε λάθος χώρο.

Όταν μετανοεί τι συμβαίνει; Παύει να είναι ερωτικός άνθρωπος; Όχι βέβαια. Απλά στρέφει αλλού, σε άλλο αντικείμενο, σε άλλο πρόσωπο την πλούσια ερωτικής της ενέργεια. Πλέον το αντικείμενο του πόθου της, το πάθος της ύπαρξης της, γίνεται ο Χριστός. Όλη η αγαπητική και ερωτική της δύναμη ξεσπά ως δίψα και πείνα κοινωνίας με τον Θεό.

Άγιο Ιωάννης της Κλίμακας

π. Κώστας Λαγός 

Η σημερινή Κυριακή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακας. Η Κλίμακα είναι ίσως το σπουδαιότερο έργο της ασκητικής λογοτεχνίας της Εκκλησίας μας. Εκεί μέσα περιέχονται σπουδαία κείμενα τόσο για την ασκητική ζωή όσο και για την πνευματική και ψυχολογική υγεία μας. Παρ' όλα αυτά, πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο από έναν μεγάλο ασκητή της Ερήμου, το οποίο αναφέρεται κυρίως σε μοναχούς και μάλιστα αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν τον ασκητικό μοναχικό βίο.  

Για τους κοσμικούς, για όλους εμάς δηλαδή που ζούμε στον κόσμο, ο Άγιος Ιωάννης αφιερώνει μία μόνο παράγραφο. Όταν κάποιος το ρώτησε πώς μπορούμε εμείς που είμαστε παντρεμένοι και έχουμε οικογένειες, δουλειές και ζούμε μέσα στον κόσμο, ο Άγιος Ιωάννης του απάντησε: "Όσα καλά μπορείτε να τα κάνετε. Κανέναν να μη περιγελάσετε, κανέναν να μη κλέψετε, σε κανένα να μη πείτε ψέματα, κανέναν να μη περιφρονήσετε, κανέναν να μη μισήσετε. Να μη παραλείπετε τον εκκλησιασμό, να δείχνετε συμπόνια στους φτωχούς, κανέναν να μη σκανδαλίσετε. Σε ξένο πράγμα και σε ξένη γυναίκα να μην πλησιάσετε. Αρκεστείτε στη δική σας γυναίκα. Αν ζείτε έτσι δεν είστε μακριά από τη Βασιλεία των Ουρανών".

Ο Άγιος Ιωάννης, δεν αναφέρει ούτε υπακοές, ούτε μακρές νηστείες, ούτε ένα σωρό άλλα πράγματα του μοναστικού βίου, που κάποιοι θέλουν να φέρουν στη καθημερινή ζωή των πιστών, με πολλές φορές καταστροφικές συνέπειες στην οικογενειακή τους ζωή. Κανένας γέροντας δε μπορεί να καθορίσει τη ζωή ενός ζευγαριού, μιας οικογένειας, καμία υπακοή δεν οφείλει ο πιστός στον εξομολόγο του -ο εξομολόγος συμβουλεύει και ο πιστός, ο εξομολογούμενος πράττει κατά τη κρίση του- και καμία ακραία ασκητικότητα δε μπορεί να ζητηθεί από έναν άνθρωπο που καθημερινά τρέχει τόσο για τη δουλειά που κάνει όσο και για τις ανάγκες της οικογένειάς του. Ούτε καν αυτή την ομολογουμένως αξιόλογη συγχωρητικότητα που έδειχναν μεταξύ τους οι ασκητές της ερήμου δε ζητά ο Άγιος, ούτε καν την ακόμα πιο εντυπωσιακή ακτημοσύνη. 

Βέβαια και αυτά που μας συμβουλεύει εμάς τους κοσμικούς ο άγιος δεν είναι τόσο εύκολα ή απλά. Πόσο εύκολο είναι να μη κοροϊδέψουμε κανέναν; Ειδικά όταν γύρω μας υπάρχουν άφθονα παραδείγματα αστειότητας που σχεδόν μας προκαλούν να το κάνουμε. Πόσο εύκολο είναι να μη κλέψουμε κανέναν; Η κλοπή δεν συνίσταται μόνο στη πράξη αυτή καθαυτή. Κλοπή θεωρείται κατά τους πατέρες το να έχουμε παραπάνω αγαθά από αυτό που χρειαζόμαστε. Ή να μη πληρώνουμε κάποιον εργαζόμενο στην επιχείρησή μας αναλόγως με την εργασία του.

 Και πολλά άλλα που όλοι κάνουμε αλλά δεν τα αντιλαμβανόμαστε καν.

Ἡ ἁγία Μαρία Σκομπτσόβα γιὰ τὴν ἐσχάτη κρίση

τοῦ Δημήτρη Μπαλτᾶ

Τὸ 2025 συμπληρώνονται 80 χρόνια ἀπό τον ἑκούσιο κατά τίς μαρτυρίες, ἀλλά βίαιο σέ κάθε περίπτωση, θάνατο σέ στρατόπεδο συγκέντρωσης μιᾶς ἰδιαίτερης προσωπικότητας, τῆς ποιήτριας, θρησκευτικῆς φιλοσόφου, ζωγράφου, καί ἀπό τό 1932 μοναχῆς Μαρίας [Ἐλιζαβέτα Γιούργιεβνα, τό γένος Πιλένκο, ἀπό τόν πρῶτο γάμο της Κουζμινά-Καραβάεβα/ἀπό τόν δεύτερο γάμο της Σκομπτσόβα

Φαίνεται ὅτι ἡ ποίηση ἦταν γιά τήν Μαρία Σκομπτσόβα μία σταθερή καταφυγή, ὅπως ἡ Ἐκκλησία. […]

Εἶναι εὐρύτερα παραδεκτό ὅτι συνολικά ἡ ζωή της διακρινόταν ἀπό ὁρισμένη γενναιότητα και ἐν τέλει ἀντισυμβατικότητα: Ἐκινεῖτο μεταξύ τῶν λογοτεχνικῶν κύκλων, παντρεύτηκε καί χώρισε δύο φορές, ἀπέκτησε καί ἔχασε για διαφόρους λόγους τρία παιδιά, διετέλεσε δήμαρχος τήν ἐποχή μετά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1917 [Βλ. σχετικά Юрий Данилов (=Е. Ю. Скобцова), «Как я была городским головой» [«Ὅταν ἤμουν δήμαρχος»], Воля России № 4, σσ. 63-80 και № 5, 1925, σσ. 68-88], ἀσχολήθηκε μέ τό δοκίμιο καί ἰδιαίτερα τό φιλοσοφικό, καί, τέλος, ἔλαβε το μοναχικό σχῆμα.

Προσφορά στόν Ἄνθρωπο

Πέρα ἀπό τά ἀναφερθέντα, στό Παρίσι, ἐπέδειξε μιά μοναδική προσφορά στόν Ἄνθρωπο, τόν ἀλλοεθνῆ, τόν ἄνεργο, τόν πεινασμένο, τόν ψυχιατρικά βασανισμένο. Στό πλαίσιο αὐτό, γράφει ἡ ἴδια ὅτι «θά πρέπει νά ψάχνω ποῦ νά καταθέσω τά δῶρα πού ὁ Θεός μοῦ ἐμπιστεύτηκε γιά νά τά δώσω».

Σήμερα που ''εορτάζει'' η πόλη των Αθηνών...

Σήμερα που ''εορτάζει'' η πόλη των Αθηνών...

Του Βασίλη Λαμπόγλου 

Η ''σουφραζέτα'' Καλλιρρόη Παρρέν(ιδρυτήs του Λυκείου Ελληνίδων),  σε πόνημά της για τις χειραφετημένες σύγχρονες Ελληνίδες -112χρόνια πριν-επέλεξε (ωs πρώτη)να αναφερθεί σε μία σπουδαία γυναίκα του 16ου αιώνα.                                                                                                                     Στη Ρη(ε)γούλα (Παρασκευούλα) Μπενιζέλου (από πατέρα αριστοκράτη των Αθηνών) και Παλαιολόγου (από μητέρα ). 

Γεννημένη το 1522 στην Αθήνα, στην γειτονιά της Μητρόπολης (το αρχοντικό της οικογένειας που σώζεται  σήμερα -και πλέον αναστυλωμένο-  βρίσκεται  στην Πλάκα, Ανδριανού 96 και αποτελεί την αρχαιότερη σωζόμενη οικία της πόλης των Αθηνών, 1750 ) .       

                                 

Η  μονάκριβη κόρη έτυχε καλήs μόρφωσηs και ''ατυχούs'' γάμου.

Την εποχή του Σουλειμάν Ά ,οι παντρεμένεs είχαν μεγάλεs  πιθανότητεs να μην καταλήξουν ωs ''οδαλίσκεs'' για Τούρκουs και ωs λύση προκρίθηκε στα δεκατέσσερα τηs να γίνει σύζυγοs του  δεσποτικού προύχοντα τηs πόληs Ανδρεα Χειλά.

Μετά απο 3 χρόνια μένει χήρα και στην συνέχεια χάνει και τουs γονείs της και το μόνο που τηs απομένει είναι μία τεράστια περιουσία.                         

Στα 1550 όλη η περιοχή από το ανακαινισμένο σήμερα αρχοντικό των Μπενιζέλων ως την Αρχιεπισκοπή μεταβάλλεται σε  πνευματικό κέντρο.

Μοναστήρι με Καθολικό ανακαινισμένο τον παλαιό ναό του Αγίου Ανδρέα, με πολλά λευκά κτίσματα και κελλιά, μεγάλη τράπεζα αλλά και νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο,ξενώνα και  υφαντήριο.         

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Οι Τρεις Ιεράρχες και πως καθιερώθηκε η εορτή τους.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Οι Τρεις Ιεράρχες και πως καθιερώθηκε η εορτή τους. Οι Άγιοι Προστάτες της Παιδείας και των Γραμμάτων 30 Ιανουαρίου

ΚΛΙΚ στον σύνδεσμο που ακολουθεί ΕΔΩ ή στην εικόνα 

 http://www.sophia-ntrekou.gr/2014/01/oi-3-ierarxes-kai-pws-kathierwthike-i-eorth-toys.html

Τρεις βράχοι, τρεις εξαίσιες μορφές, στο άρμα του Θεού οδηγητές,

κηρύττοντας κομίζουν αγαθά, θεόσταλτα μηνύματα καλά.

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής για την αγάπη

Πρόλογος στα 400 Κεφάλαια περί αγάπης του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητή

από

 Αναστάσιος, αρχιεπ. Αλβανίας 

 -

20 Ιανουαρίου 2025

Βασίλειος Μπετσάκος, Μάξιμος ο Ομολογητής 400 Κεφάλαια περί αγάπης, εκδ. Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2019.

Η μακροχρόνια σπουδή σχετικά με το θρησκευτικό βίωμα της ανθρωπότητος, η επιτόπια έρευνα σε διάφορες ηπείρους για την αρτιότερη μελέτη της Ιστορίας των Θρησκευμάτων, καθώς και η επικοινωνία με αναρίθμητους συνανθρώπους με έχουν οδηγήσει στην εξής βεβαιότητα: Δεν υπάρχει πιο περιεκτικός, ακριβής, επαναστατικός και διαρκώς επίκαιρος ορισμός της Υπέρτατης Πραγματικότητος από τον στίχο του Ευαγγελιστού Ιωάννου στην Α΄ Καθολική του επιστολή: «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Α΄ Ιω. 4:16). Όπως, όμως, εύστοχα ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής διευκρινίζει, «Πολλοί έχουν πει πολλά για την αγάπη· αλλά μόνο στους μαθητές του Χριστού, αν την ψάξεις, θα τη βρεις· διότι μόνον αυτοί είχαν την αληθινή αγάπη διδάσκαλο της αγάπης» (Κεφάλαια περὶ ἀγάπης, Δ΄, 100).

Η αλήθεια περί αγάπης φωτίζεται με ανέσπερο φως από την Καινή Διαθήκη, που αποκάλυψε ότι ο Θεός έλαβε μια εκπληκτική πρωτοβουλία: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ιω. 3:16). Ο σαρκωθείς Υιός και Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, υπέδειξε οριστικά τα βασικά στάδια για τη βίωση της τελείας αγάπης. Πρώτον, επικύρωσε εμφατικά τον πυρήνα του δοθέντος στον Μωυσή θείου νόμου «ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου. αὕτη πρώτη ἐντολή. Δευτέρα ὁμοία, αὕτη· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. μείζων τούτων ἄλλη ἐντολὴ οὐκ ἔστι» (Μαρκ. 12:30-31). Δεύτερον, πρόσθεσε και αποσαφήνισε τον δεσμό της αγάπης με τις εντολές Του: «Ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· ὁ δὲ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπὸ τοῦ πατρός μου, καὶ ἐγὼ ἀγαπήσω αὐτὸν καὶ ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν»(Ιω. 14:21). Τρίτον, τόνισε το «μένειν» ἐν Αὐτῷ: «Καθὼς ἠγάπησέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς·μείνατε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ. ἐὰν τὰς ἐντολάς μου τηρήσητε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου, καθὼς ἐγὼ τὰς ἐντολὰς τοῦ πατρός μου τετήρηκα καὶ μένω αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγάπῃ» (Ιω. 15:9-10). Είναι εμφανής η συνάφεια των λόγων του Κυρίου με τον αρχικά αναφερθέντα αποστολικό στίχο: «Ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Α΄ Ιω. 4:16). Σε αυτήν την αλήθεια καταλήγουν και τα Κεφάλαια περὶ ἀγάπης του Αγίου Μαξίμου: «Ο άνθρωπος, λοιπόν, που απέκτησε την αγάπη, απέκτησε τον ίδιο τον Θεό, διότι ο Θεός είναι αγάπη» (Δ΄, 100).

Κωνσταντίνος Καβάφης - Αθανάσιος ο Μέγας (ιστορική ανάλυση ποιήματος και βίος)

Δεξιά: Εικόνα του Αγίου Αθανασίου δια χειρός Φωτίου Κόντογλου

αριστερά: προσωπογραφία του ποιητή που

φιλοτέχνησε η Θάλεια Φλώρα - Καραβία το 1926

Σύνθεση photo by Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Αθανάσιος (Ιουλιανό ποίημα του Καβάφη)

Επιμέλεια της Σοφίας Ντρέκου

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης παρουσιάζει στο ποίημα τη φυγή του Μέγα Αθανάσιου στον Νείλο, που είχε ως αποτέλεσμα να περάσει συνολικά 18 χρόνια εξόριστος. Διάβασε το περιστατικό που ενέπνευσε το ποίημα σε ένα αγγλικό βιβλίο για την ιστορία της εκκλησίας της Αιγύπτου.

Όμως, στο χειρόγραφο του ποιήματος υπάρχει σημείωση του ποιητή, με χρονολογία Νοέμβριος 1929, πολύ χαρακτηριστική για το πώς δούλευε τα ιστορικά του ποιήματα.

Ο Καβάφης γράφει ότι δεν βρήκε ούτε στον 67ο τόμο της πατρολογίας του Migne την επιβεβαίωση του περιστατικού, ούτε στον 82ο, και σημειώνει «εάν δεν ευρεθεί αλλού, σε κανέναν βίο του Αγ. Αθανασίου, το ποίημα δεν στέκεται». Και επειδή τελικά το ποίημα έμεινε ατελές, μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν βρήκε την αρχαία περικοπή που θα τεκμηρίωνε τη σύγχρονη πηγή!

Αθανάσιος - Κ. Καβάφη (Απρίλιος 1920)

Μέσα σε βάρκα επάνω στον μεγάλο Νείλο,
με δυο πιστούς συντρόφους μοναχούς,
φυγάς και ταλαιπωρημένος ο Αθανάσιος

-ο ενάρετος, ο ευσεβής, ο την ορθήν πίστιν τηρών-

προσεύχονταν. Τον καταδίωκαν οι εχθροί
και λίγη ελπίς υπήρχε να σωθεί.

Ήταν ο άνεμος ενάντιος·
και δύσκολα η σαθρή βάρκα τους προχώρει.

Σαν ετελείωσε την προσευχή,
έστρεψε το θλιμμένο βλέμμα του
προς τους συντρόφους του –κι απόρησε
βλέποντας το παράξενο μειδίαμά τους.

Οι μοναχοί, ενώ προσεύχονταν εκείνος,
είχαν συναισθανθεί τι εγίνονταν
στην Μεσοποταμία· οι μοναχοί
εγνώρισαν που εκείνη την στιγμή
ο φαύλος Ιουλιανός είχεν εκπνεύσει.

Ανάλυση του ποιήματος

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης παρουσιάζει στο ποίημα αυτό τη φυγή του Μέγα Αθανάσιου στον Νείλο, όπως αυτή καταγράφεται στο βιβλίο της E. L. Butcher, The Story of the Church of Egypt (Vol. 1, pages: 184-185). Ο ποιητής αντλεί το υλικό του ποιήματος από ένα βιβλίο ιστορίας, όπως συχνά συμβαίνει στο έργο του, αλλά η πρόθεσή του δεν εξαντλείται στο να δώσει ποιητική μορφή σ’ ένα στιγμιότυπο από την πολυτάραχη ζωή του Μέγα Αθανάσιου. Την προσοχή του ποιητή έλκει η αναφορά στη δυνατότητα των δύο μοναχών να γνωρίζουν διαισθητικά πως ο αυτοκράτορας Ιουλιανός έχει σκοτωθεί.

Μνήμη του Οσίου Νικηφόρου του Λεπρού

4 Ιανουαρίου η Αγία μας Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Οσίου Νικηφόρου του Λεπρού.

 Ο πατήρ Νικηφόρος (κατά κόσμο Νικόλαος Τζανακάκης) γεννήθηκε σ’ ένα ορεινό χωριό των Χανίων, στο Σηρικάρι, καστανοχώρι στα δυτικά του Νομού με υγιεινό κλίμα, με όμορφα δάση, πλούσια νερά, φαράγγια και σπήλαια. Το χωριό αυτό έχει μια ιδιομορφία που δεν την συναντούμε συχνά: είναι χωρισμένο σε ένδεκα γειτονιές, οι οποίες πήραν και το όνομα τους από τις οικογένειες που πρωτοκατοίκησαν εκεί. Έτσι ο Άγιος μας γεννήθηκε στην γειτονιά των Κωστογιάννηδων.

 Οι γονείς του ήταν απλοί και ευλαβείς χωρικοί, οι οποίοι ενώ ακόμη ήταν μικρό παιδί πέθαναν και τον άφησαν ορφανό. Έτσι, σε ηλικία 13 ετών, έφυγε από το σπίτι του. Ο παππούς του που είχε αναλάβει να τον μεγαλώσει τον πήγε στα Χανιά να εργαστεί εκεί σ’ ένα κουρείο για να μάθει την δουλειά. Τότε εμφάνισε και τα πρώτα σημεία της νόσου του Χάνσεν δηλ. την λέπρα. Εκείνη την εποχή, τους λεπρούς τους απομόνωναν στο νησί Σπιναλόγκα, διότι η λέπρα ως μεταδοτική αρρώστια αντιμετωπίζονταν με φόβο και αποτροπιασμό. 

Ο Νικόλαος όταν έγινε 16 ετών και όταν τα σημάδια της νόσου άρχισαν να γίνονται πιο εμφανή, για να αποφύγει τον εγκλεισμό του στην Σπιναλόγκα έφυγε με κάποιο καράβι για την Αίγυπτο. Εκεί έμενε εργαζόμενος στην Αλεξάνδρεια, πάλι σ’ ένα κουρείο, όμως τα σημάδια της νόσου γίνονταν όλο και πιο εμφανή, ιδίως στα χέρια και στο πρόσωπο. Γι’ αυτό με την μεσολάβηση ενός κληρικού κατέφυγε στην Χίο, όπου υπήρχε τότε ένα λεπροκομείο, στο όποιο ήταν ιερεύς ο πατήρ Άνθιμος Βαγιανός, ο μετέπειτα Άγιος Άνθιμος (15 Φεβρουαρίου).

 Ο Νικόλαος έφτασε στη Χίο το 1914 μ.Χ. σε ηλικία 24 ετών.

Στέλιος Κούκος: 100 χρόνια από την κοίμηση του αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη, Ένας Διγενής Ακρίτας Άγιος

Άγιος Αρσένιος (1840-1924).

Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης (1924-1994) αρχίζει το βιβλίο του «Πατήρ Αρσένιος ο Καππαδόκης»* ως εξής: «Μεγάλη υποχρέωση αισθάνομαι στον Πατέρα Αρσένιο, τόσο για τ’ όνομά του, που μούδωσε, μαζί με τις αγίες ευχές στην κολυμβήθρα, όσο και αργότερα, μικρός, που θήλαζα στα λίγα βιβλία του που διέσωζε ο γέρο-Πρόδρομος ο Κορτσινόγλου του (Χατζηεφεντή)».

Έτσι και εμείς σήμερα που συμπληρώνονται 100 χρόνια από την κοίμηση του Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη δεν είναι άστοχο να πούμε και να τονίσουμε την μεγάλη υποχρέωση που χρωστούμε τόσο στον Άγιο Παΐσιο όσο και στον Άγιο Αρσένιο.

Στον Άγιο Παΐσιο γιατί διέσωσε και πρόβαλε την μεγαλειώδη μνήμη του Αγίου Αρσενίου, όπως διασώθηκε από τις μαρτυρίες αυτών που τον έζησαν, αλλά και τον ίδιο τον Άγιο Αρσένιο γι’ αυτό που ήταν! Μία τεραστίων διαστάσεων πνευματική προσωπικότητα!

Ένας ιδιαίτερα ξεχωριστός και ρωμαλέος Άγιος, πνευματικός ηγέτης και ταγός ο οποίος συγκέντρωνε στο πρόσωπό του ποικίλα χαρακτηριστικά της αγιοπνευματικής ζωής.

Ήταν ο ιερομόναχος, ο εφημέριος, ο μέγας ασκητής, ο ησυχαστής, ο χαρισματούχος με τα ποικίλα χαρίσματα (διορατικό, προορατικό, προφητικό…), ο θαυματουργός που ζούσε, με την έννοια του δρούσε, μέσα στον κόσμο, πλάι και ανάμεσα στο εμπερίστατο ποίμνιο του.

Ήταν επίσης ο πρόμαχος και ο υπέρμαχος της πίστης στα τουρκοκρατούμενα μέρη της Καππαδοκίας και συγχρόνως ο ίδιος ένας ολόκληρος στρατός που τα έβαζε με τις ορδές των τούρκων ατάκτων οι οποίοι πήγαιναν στα Φάρασσα για να ληστέψουν και να κακοποιήσουν τους κατοίκους του.

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=410424 
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Στέλιος Κούκος: Απολύονται οι άγιοι; Η περίπτωση του Αγίου Νεκταρίου

Άγιος Νεκτάριος (1846-1920), Επίσκοπος Πενταπόλεως ο θαυματουργός.

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Ο νεοχειροτονηθείς στις 15 Ιανουαρίου του 1899 Επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος επιτελούσε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμέλεια την ποιμαντική και φιλανθρωπική του διακονία καθώς και την εκπροσώπηση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στο Κάιρο. Το ίδιο συνεπής ήταν και ως προς την συγγραφική και εκδοτική του δραστηριότητα, αφού δεν σταμάτησε να γράφει και να εκδίδει βιβλία.

Φαίνεται, όμως, πως εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι της εμπάθειας και της μήνιδος, δηλαδή της οργής, εναντίον του, ήταν η δημοσίευση άρθρων του σε εφημερίδα της ομογένειας. Τα κείμενα αυτά, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση ανάμεσα στον κόσμο της ομογένειας, και συγχρόνως έτυχαν και της ευαρέσκειας και επιδοκιμασίας του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιου.

Έτσι, κάποιοι συνοδικοί οι οποίοι επιβουλεύονταν τον θρόνο Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, υπέθεσαν πως αργά ή γρήγορα, ο δραστήριος νέος Μητροπολίτης Νεκτάριος, θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά τους, όταν έλθει η ώρα της διαδοχής. Και μάλιστα με αυξημένο κύρος.

Για τον λόγο αυτό φρόντισαν να πείσουν τον ευεργέτη και προστάτη του Αγίου, δηλαδή τον πατριάρχη Σωφρόνιο, πως ο Πενταπόλεως Νεκτάριος, όχι μόνον έχει μωροφιλοδοξίες για τον θρόνο της Αλεξανδρείας, αλλά και πως εργάζεται για την άμεση υφαρπαγή του θρόνου. Και δυστυχώς ο γηραιός πατριάρχης πείστηκε από τους συκοφάντες...

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=410366

ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ

Σεβασμιώτατος Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Κοιτώ την εικόνα του Αγίου Νεκταρίου Μητροπολίτου Πενταπόλεως...

Σκέφτομαι πόσο ανόητοι γίνονται ορισμένοι σήμερα κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί, όταν ομιλούν για ομολογιακά φρονήματα και διωγμούς...

Ο Νεκτάριος διώχθηκε από την Αίγυπτο για ένα «ευχαριστώ»... Του ευχήθηκαν κάποιοι πιστοί «με το καλό και Πατριάρχης» κι ο Πενταπόλεως απάντησε με ευγένεια «ευχαριστώ»... Το πήραν αυτό οι καλοθελητάδες κληρικοί και τον συκοφάντησαν στον υπερήλικα Πατριάρχη Αλεξανδρείας... Σε μια μέρα ο Νεκτάριος βρέθηκε στο πλοίο για Ελλάδα, χωρίς χρήματα, κι έχοντας κολλημένη επάνω του την ρετσινιά του ανήθικου.

Στην Αθήνα τον καταφρόνεσαν. Δεν μπορούσε να πληρώσει το νοίκι του. Για ημέρες έμενε νηστικός. Διορίσθηκε ιεροκήρυκας στην Εύβοια και οι πιστοί τον γιουχάϊζαν και τον κατέβαζαν από τον άμβωνα. Δεν ήθελαν να ακούσουν τον ανήθικο δεσπότη... Επέστρεφε στο κατάλυμά του και τρίκλιζε από την θολούρα της στεναχώριας.

Με τη χάρη του Θεού, κατάφερε να γίνει Διευθυντής στη Ριζάρειο Σχολή κι αργότερα να αποσυρθεί στην Αίγινα, στο Μοναστήρι που αυτός δημιούργησε. Ποτέ όμως δεν δικαιώθηκε. Ακόμα και στα γεράματα έζησε τον εξευτελισμό. Εισαγγελέας από τον Πειραιά τον κατηγορούσε, ότι έκανε παιδιά με τίς καλόγριες και τα πετούσε τάχα σ' ένα πηγάδι. Και πήγε στο μοναστήρι και τον έπιανε από το λαιμό βρίζοντας και απειλώντας τον.

Και στις εκκλήσεις των Καλογραιών να πεί μια κουβέντα και να υπερασπισθεί τον εαυτό του, ο Νεκτάριος σήκωνε το χέρι κι έδειχνε τον ουρανό.

Και μετά την κοίμησή του, παρά τα θαυμαστά που έδειχνε ο Θεός, το φέρετρο με το νεκρό σώμα του Νεκταρίου δεν βρήκε θύρα Ναού ανοιχτή, να το φιλοξενήσει. Το φέρετρο τοποθετήθηκε στην εξώπορτα του παλαιού Ναού της Αγίας Τριάδος στον Πειραιά, κι έμεινε  εκεί, μέχρι να έρθει η ώρα να ξεκινήσει το καραβάκι για την Αίγινα...

- Μαθητεύσατε λοιπόν, στο μεγάλο πνευματικό σχολείο που λέγεται: Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως... 

Μάθετε τι σημαίνει ομολογία, πίστη, υπομονή, από αυτόν που αναδείχθηκε πραγματικός αγωνιστής και ειλικρινής ακόλουθος, των εντολών του Χριστού!!...

Ομιλία του π. Ευάγγελου Παπανικολάου με τίτλο: Μιχαήλ, Αρχάγγελε του Θεού!

4 Νοεμβίου 2024, παλαιός Ι. Ν Ταξιάρχης Περιστερίου

00:00 Οι Άγγελοι κατά τους πατέρες

08:35 περί κατακρίσεως

10:45 Ο Άγγελος της AγιαΣοφιάς

15:45 Η Δοξολογία προηγείται της Ελεημοσύνης και ο Άγιος Πορφύριος

17:50 Περί Μιχαήλ Άρχαγγγέλου

22:58 Ιστορίες από την παλαιά Διαθήκη

34:58 Τα λεφτά για της Κιβωτού

Σύναξιν αὐτὴν ὀνομάζοντες τῶν Ἀγγέλων.

[ἄνδρες γὰρ πόλις, καὶ οὐ τείχη οὐδὲ νῆες ἀνδρῶν κεναί

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, Ἱστορίαι ]

Τὸ τοιοῦτον λοιπὸν Μυστήριον ἐξ ἀρχαίας Παραδόσεως παραλαβόντες ἡμεῖς, τὴν παροῦσαν Ἑορτὴν ἑορτάζομεν.

Σύναξιν αὐτὴν ὀνομάζοντες τῶν Ἀγγέλων.

Τουτέστι.

Προσοχήν. Ὁμόνοιαν. Ἕνωσιν.

Χρόνια Πολλά σὲ ἑορτάζουσες καὶ ἑορτάζοντες.

Χρόνια Πολλά στὴν Πολεμική μας Ἀεροπορία.

.

Μὲ Ἀγάπη καὶ Σεβασμό,

Ἰωάννα Γ. Καραγκιούλογλου

8 Νοεμβρίου 2024

Εἰκ. : ΑΡΧ(ΩΝ) ΜΙΧΑΗΛ Ο ΜΕΓΑC ΤΑΞΙΑΡΧΗ(C)

Κωνσταντινούπολη, 12ος αἱ., Περίοδος Κομνηνῶν καὶ Ἀγγέλων.

Ἐπιχρυσωμένο ἀσήμι σὲ ξύλο, χρυσός, cloisonné σμάλτο καὶ πολύτιμοι λίθοι (45.5 x 35 x 2,7 ἐκ.)

Σὲ ἐπίσημη μετωπικὴ στάση, ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαὴλ φέρει βυζαντινὴ στρατιωτικὴ πανοπλία καὶ τὸ ξίφος του ὑψωμένο στὸ δεξί. Μὲ ἁπλωμένες τὶς φτεροῦγες, ἐπιβλητικός, ὑποβαστάζει μὲ τὸ ἀριστερὸ τὴν Σφαῖρα τοῦ Κόσμου.

Πλαισιώνεται ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν Ἅγιο Πέτρο καὶ τὸν Ἅγιο Μηνᾶ. Ἑκατέρωθέν του οἱ Ἅγιοι Πολεμιστὲς. Ἐκ δεξιῶν ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στρατηλάτης καὶ ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Τήρων. Ὁ Ἅγιος Δημήτριος καὶ ὁ Ἅγιος Νέστωρ. Ἐξ ἀριστερῶν ὁ Ἅγιος Προκόπιος καὶ ὁ Ἅγιος Γεώργιος, ὁ Ἅγιος Εὐστάθιος καὶ ὁ Ἅγιος Μερκούριος.

Ὅλοι οἱ στρατιωτικοὶ εἶναι πεζοὶ καὶ ἀρματωμένοι. Συγκροτοῦν φυσιογνωμίες ὅπου ἡ ἁγιότητα συνδυάζεται μὲ τὴν ἀνδρεῖα, τὴν ἀρρενωπότητα καὶ τὸ ἔσω κάλλος.

Ο π. Γαβριήλ Τσάφος† φιλοξενεί την Αγία Γαβριηλία

Ο π. Γαβριήλ Τσάφος† φιλοξενεί την Αγία Γαβριηλία
Παπαγιάννη (ομιλεί η ίδια)

Η φιλοξενία έγινε στο Εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα Πατησίων (Λευκωσίας).

Κείμενο με αφορμή την αγιοκατάταξη του οσίου Χριστοφόρου Παπουλάκου

Του Διονύση Σκλήρη 

Η σύλληψη μέσω προδοσίας

Στο μεταξύ η καταδίωξή του είχε καταστεί ακριβή υπόθεση, γιατί ο στρατιώτες είχαν στρατοπεδεύσει στη Μάνη, για να ελέγξουν την κατάσταση και έπρεπε να συντηρούνται, αλλά δεν μπορούσαν να τον συλλάβουν λόγω της αντίδρασης του λαού. Βεβαίως, οι Μανιάτες υποπτεύονταν ότι το κυνήγι εναντίον του Παπουλάκου ήταν μια πρόφαση, για να υπονομευθεί η αυτονομία τους μέσω της παρουσίας στρατού στη χώρα τους. Αλλά και η κρατική εξουσία φοβόταν ότι ο Παπουλάκος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, για σκοπούς ανατρεπτικούς προς την κεντρική κυβέρνηση. Τελικά, η σύλληψή του το 1852 θα συνδεθεί με μια ιστορία προδοσίας από τον π. Βασίλαρο, που παρουσιάστηκε ως φίλος φέρων μια πλαστή επιστολή του επισκόπου Ασίνης, μαζί με χωροφύλακες μεταμφιεσμένους σε ντόπιους, μια προδοσία, η οποία θύμιζε στο θρησκευόμενο κοινό του Παπουλάκου την ιστορία της σύλληψης του Χριστού με τη συνδρομή του Ιούδα κατά τις ευαγγελικές διηγήσεις. Εστάλη στη φυλακή του Ρίου με την κατηγορία του στασιασμού, αλλά τελικά έλαβε αμνηστία στον απόηχο των εξελίξεων του Κριμαϊκού πολέμου. Η φυλάκιση μετετράπη σε εξορία στην Άνδρο, στη Μονή Παναχράντου, όπου έζησε ως το 1861, στις 18 Ιανουαρίου, που έχει οριστεί ως ημέρα της μνήμης του κατά την πρόσφατη αγιοκατάταξη. Στη Μονή Παναχράντου στην Άνδρο τον επισκέπτονταν επίσης πολλά πνευματικά του παιδιά με αποτέλεσμα να καταστεί μία εξόριστη προφητική φωνή του Ελληνισμού.

«Άγιος αγύρτης» ή αναρχοχριστιανός επαναστάτης;

Η μορφή του Παπουλάκου έχει διεγείρει σφοδρές αντιθέσεις (βλ. την πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση στη Διδακτορική Διατριβή της Θεώνης Σταυροπούλου). Λαοπλάνος «άγιος αγύρτης» για τους μεν, αναρχοχριστιανός επαναστάτης για άλλους. Για ένα μέρος της προοδευτικής ιστοριογραφίας αποτελεί μία μορφή παρωχημένης αντιδραστικότητας με χιλιαστικά χαρακτηριστικά αντίδρασης έναντι του νεωτερικού κράτους.

Αφιέρωμα στην Αγία Σοφία και τις Κόρες της: Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη

Αφιέρωμα στην Αγία Σοφία και τις Κόρες της: Πίστη, 

Ελπίδα και Αγάπη που εορτάζουν 17 Σεπτεμβρίου.

🌹 Χρόνια Πολλά στις εορταζόμενες 🌹

ΚΛΙΚ στην εικόνα ή ΕΔΩ για να μεταφερθείτε στην ανάρτηση 

Η παγκόσμιος ύψωσις του τιμίου και ζωοποιού σταυρού

Η παγκόσμιος ύψωσις του τιμίου και ζωοποιού σταυρού

Γράφει ο π. Γεώργιος Δορμπαράκης

«Ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο πρώτος μεταξύ των χριστιανών βασιλέων, είχε κάποτε πόλεμο, όπως λένε κάποιοι ιστορικοί, στη Ρώμη κατά του Μαξεντίου, πριν να γίνει αυτοκράτορας. Άλλοι ιστορικοί όμως λένε ότι είχε πόλεμο κατά των Σκυθών, στον Δούναβη ποταμό. Βλέποντας δε το πλήθος των εχθρών να είναι πολλαπλάσιο του δικού του στρατεύματος, διακατεχόταν από απορία και φόβο. Ευρισκόμενος λοιπόν σε μία τέτοια κατάσταση, φάνηκε στον ουρανό, ενώ ήταν ακόμη ημέρα, ο τύπος του σταυρού με αστέρια, και γραφή γύρω από τον σταυρό, με ρωμαϊκά στοιχεία, κι αυτά τυπωμένα με αστέρια, που έλεγε: «Εν τούτω νίκα». Αμέσως λοιπόν έδωσε εντολή να σχεδιάσουν από χρυσό τον Σταυρό, κατά τον τύπο που του φανερώθηκε, και Αυτόν να βάλουν να προπορεύεται στο στράτευμά του. Επιτίθεται λοιπόν έτσι κατά των εχθρών και νικά, ώστε οι περισσότεροι από αυτούς να φονευτούν, οι δε άλλοι να τραπούν σε φυγή. Από το γεγονός αυτό κατάλαβε τη δύναμη του Εσταυρωμένου Χριστού, τον Οποίον πίστεψε ως αληθινό Θεό, γι’ αυτό και βαπτίστηκε στον όνομά Του. Έπειτα έστειλε τη μητέρα του αγία Ελένη στα Ιεροσόλυμα, για να βρει τον Σταυρό του Χριστού. Αυτή πράγματι Τον βρήκε κρυμμένο, μαζί με τους δύο άλλους σταυρούς, στους οποίους είχαν σταυρωθεί οι ληστές, όπως βρήκε και τα καρφιά του Σταυρού του Χριστού. Στην αρχή όμως, όταν βρήκε τους σταυρούς, απορούσε η βασίλισσα ποιος να ήταν ο Σταυρός του Κυρίου, κάτι που της απεκαλύφθη μ’ ένα θαύμα: τοποθέτησαν μία χήρα γυναίκα που έτυχε να πεθάνει εκεί πάνω στους σταυρούς, και ενώ οι δύο σταυροί των ληστών δεν έκαναν τίποτε, ο Σταυρός του Κυρίου, με το άγγιγμά Του την ανέστησε. Τον τίμιο Σταυρό λοιπόν του Κυρίου προσκύνησε η βασίλισσα, και μαζί της και όλη η Σύγκλητος. Ο λαός όμως ζητούσε και αυτός να προσκυνήσει, αλλά λόγω του πλήθους τούτο ήταν αδύνατο, οπότε ζήτησε τουλάχιστον να Τον δει. Τότε ανέβηκε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μακάριος πάνω στον άμβωνα και ύψωσε εκεί τον τίμιο Σταυρό, ο δε πιστός λαός κατανυγμένος άρχισε να κραυγάζει το «Κύριε, ελέησον». Έκτοτε επικράτησε να γίνεται η εορτή της υψώσεως του Σταυρού. Μετά τριακόσια χρόνια, ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, αφού πήρε πίσω τον Σταυρό του Κυρίου, που Τον είχαν διαρπάσει οι Πέρσες, όταν κυρίευσαν τα Ιεροσόλυμα, μπήκε με Αυτόν νικηφόρος και θριαμβευτής στην Κωνσταντινούπολη, και ανύψωσε το ζωηφόρο ξύλο για δεύτερη φορά στην αγία Σοφία, ενώπιον του ζητωκραυγάζοντος λαού της Κωνσταντινουπόλεως».

Η παγκόσμια ύψωση του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού προβάλλει κάθε χρόνο ενώπιόν μας το γεγονός εκείνο με το οποίο ο άνθρωπος εισήλθε στη βασιλεία του Θεού: τη σταυρική θυσία του Κυρίου. Διότι κατά τον υμνογράφο «εν τω Σταυρώ ο Κύριος κτείνας τον ημάς κτείναντα, νεκρωθέντας ανεζώωσε και κατεκάλλυνε, και εις ουρανούς πολιτεύεσθαι ηξίωσεν ως εύσπλαγχνος, δι’ υπερβολήν αγαθότητος».

Αγιοκατάταξη του μοναχού Χριστόφορου (Παπουλάκου)

Ὅπως ἀνακοινώθηκε ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, “Συνεχιζομένων τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, αὕτη ἀπεφάσισεν ὁμοφώνως ὅπως γένηται δεκτή ἡ εἰσήγησις τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος περί κατατάξεως εἰς τό ἁγιολόγιον τῆς Ἐκκλησίας τοῦ μακαριστοῦ μοναχοῦ Χριστοφόρου Παναγιωτοπούλου τοῦ ἐπιλεγομένου Παπουλάκου, τῆς μνήμης αὐτοῦ ἑορταζομένης κατ᾿ ἔτος τήν 18ην Ἰανουαρίου.”

Ο μοναχός Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος, επονομαζόμενος “Παπουλάκος” γεννήθηκε περί το 1770 στον Άρμπουνα του δήμου Κλειτορίας των Καλαβρύτων. Ήταν κρεοπώλης στο επάγγελμα, άνθρωπος απλός, δίκαιος και φιλήσυχος, με στοιχειώδη εκπαίδευση.

Μετά την απελευθέρωση από την Τουρκοκρατία, κυριάρχησε στη χώρα η Βαυαροκατία, με βασιλιά ετερόδοξο. Πολλά μοναστήρια έκλεισαν, επιβλήθηκε αντικανονική απόσχιση της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η αρχαιοπληξία έβαζε στο περιθώριο την ορθόδοξη Παράδοση και τη βυζαντινή κληρονομιά. Οι ξένοι μισιονάριοι ανενόχλητοι επιδίδονταν σε προσηλυτισμό.

Έγινε μοναχός στο Μέγα Σπήλαιο. Από εκεί γύρισε στο χωριό του, όπου έχτισε μοναστηράκι, σκήτη αφιερωμένη στην Παναγία. Στη συνέχεια, άρχισε να περιοδεύει και να κηρύττει στην Πελοπόννησο και στα κοντινά νησιά. Το κήρυγμά του ενόχλησε τους “εκσυγχρονιστές” της εποχής και συνελήφθη για πρώτη φορά το 1851.

Όμως, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, «ό,τι δεν κατάφεραν οι νόμοι, το κατόρθωσε με το κήρυγμά του ο Χριστοφόρος». Η φιλανθρωπία και η καλοσύνη εξαπλώνονται παντού, απ’ όπου περνά. Η Ιερά Σύνοδος μετά από τις επανειλημμένες συλλήψεις του, προτείνει να τον αφήσουν ελεύθερο, διαπιστώνοντας: «ότι όπου αν απήλθε, κηρύξας τον λόγον του Θεού, ούτε αγυρτίαν, ούτε ιδιοτέλειαν τινά εφάνη μετελθών, αλλ’ αφιλοκερδής ων, και ακτήμων, και ως ο υπό απλούς απλούστατος τον λόγον του Θεού κηρύξας, συνέστειλε και παντελώς έπαυσε δια της διδασκαλίας του την ζωοκλοπήν, την δενδροκοπίαν, την ψευδορκίαν κ.τλ. και …θεωρεί αυτόν της κατ’ αυτού γενομένης κατηγορίας Αθώον».

Έμεινε για λίγο στο χωριό του, αλλά το 1852 ξανάρχισε την περιοδεία και το κήρυγμα. Οι ιθύνοντες ανησύχησαν. Επικηρύχθηκε με 6000 δραχμές και συνελήφθη ύστερα από προδοσία. Φυλακίστηκε κατηγορούμενος για στάση στη φυλακή του Ρίου. Δικάστηκε στην Αθήνα και περιορίστηκε στα μοναστήρια του Προφήτη Ηλία της Θήρας και της Παναχράντου στην Άνδρο, όπου και εκοιμήθη στις 18 Ιανουαρίου 1861.

Ο Φωτισμός και ο Κοσμάς Αιτωλός

Χρέος έχουν εκείνοι οπού σπουδάζουν, να μη τρέχουν εις αρχοντικά και αυλάς μεγάλων και να ματαιώνωσι την σπουδήν τους, δια να αποκτήσουν πλούτον και αξιώματα, αλλά να διδάσκωσι μάλιστα τον κοινόν λαόν, οπού ζώσι με πολλήν απαιδευσίαν και βαρβαρότητα.

Κοσμάς Αιτωλός [1]

Του Γιώργου Καραμπελιά από την ιστοσελίδα Πεμπτουσία

Ο Κοσμάς [2], του οποίου το κοσμικό όνομα ήταν Κώνστας, είναι άγνωστο που και πότε ακριβώς γεννήθηκε (πιθανότατα το 1714). Αναφέρει ο ίδιος, «Η πατρίδα μου η ψεύτικη, η γήϊνος, η ματαία, είναι από του Αγίου Άρτης την επαρχίαν, από το Απόκουρον» [3], περιοχή της Αιτωλίας, κοντά στο Θέρμο, «από ένα μικρόν χωρίον ονομαζόμενον Μέγαν Δένδρον» [4].

Άρχισε να μαθαίνει γράμματα από την ηλικία των οκτώ ετών, από το 1722 έως το 1732, κοντά στον ιεροδιάκονο Γεράσιμο Λύτσικα, πιθανώς στη Σιγδίτσα της Παρνασσίδας• γύρω στα είκοσι χρόνια του, άρχισε να «διδάσκεται τα γραμματικά υποκάτω εις τον ιεροδιάκονον Ανανίαν τον καλούμενον Δερβισάνον», ενώ δίδασκε και ο ίδιος ως υποδιδάσκαλος στη Λομποτινά της Μεγάλης Ναυπακτίας. Τέλος, γύρω στα 1737 η 1738, πήγε στα Βραγγιανά Ευρυτανίας, στη σχολή που είχε ιδρύσει ο Ευγένιος Γιαννούλης, όπου είχε σαν δάσκαλό του έναν λόγιο, μαθητή του Ευγένιου, τον Θεοφάνη εκ Φουρνά [5], και παρακολούθησε γραμματικά και θεολογικά μαθήματα, αριθμητική και γεωμετρία, ενώ απέκτησε και γνώσεις πρακτικής ιατρικής.

Σε ώριμη ηλικία παρακολούθησε μαθήματα στην Αθωνιάδα, στο Άγιον Όρος, και, σύμφωνα με το «Μαρτυρολόγιον», «ετελείωσε τα γραμματικά υποκάτω εις τον διδάσκαλον Παναγιώτην Παλαμάν• μετά δε ταύτα παρέλαβε και την Λογικήν από τον διδάσκαλον Νικόλαον Τζαρτζούλιον» ενώ παρακολούθησε και τον Ευγένιο Βούλγαρι.

Λίγα γνωρίζουμε σχετικά με το επίπεδο των γνώσεών του: «Και εγώ από το σχολείον έμαθα τα εικοσιτέσσερα γράμματα… έμαθα και πεντέξ ελληνικά…» «και έμαθα πολλών λογιών γράμματα, εβραϊκά, τουρκικά, φράγκικα και από όλα τα έθνη και πολλά τα εδιάβασα» [6]. Όπως φαίνεται από τις διδαχές του, γνώριζε την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, τους Πατέρες, τα λειτουργικά βιβλία, καθώς και τα Συναξάρια των Αγίων και την Αμαρτωλών Σωτηρία, του Αγάπιου Λάνδου, την οποία αναφέρει ρητώς [7]. Σε ο,τι αφορά στις λοιπές γνώσεις του, ορισμένες αναφορές στις διδαχές παραπέμπουν στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Έτσι, η φράση «Ούτος ο κόσμος αδελφοί μου είναι ωσάν μία φυλακή. Πότε πρέπει να χαίρεται ο άνθρωπος; Όταν εμβαίνη εις την φυλακήν η όταν ελευθερώνεται από την φυλακήν», παραπέμπει στον Σωκράτη του πλατωνικού Φαίδωνα [8]. Σε μια διδαχή του υποστηρίζει πως ο Θεός έπλασε τον Αδάμ αφού «επήρε από την γην χώμα και νερόν και φωτιά και αέρα», άποψη που παραπέμπει στις θεωρίες των προσωκρατικών. Μετά το πέρας των σπουδών του, και αφού χειροτονήθηκε ιερομόναχος στη Μονή Φιλοθέου, το 1760, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί πήρε μαθήματα ρητορικής από τον αδελφό του Χρύσανθο και έλαβε και την άδεια «του εκ Δελβίνου της Ηπείρου», πατριάρχη Σεραφείμ Β –που είχε συνταχθεί με τους επαναστάτες κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών–, να αρχίσει το κηρυγματικό του έργο: Οι περιοδείες του –τρεις η τέσσερις κατ’ άλλους– συνεχίστηκαν μέχρι το 1779, διέτρεξε δε, σπιθαμή προς σπιθαμή, μεγάλο μέρος της νησιωτικής –Αιγαίο και Ιόνια– και ηπειρωτικής Ελλάδας, με ιδιαίτερη έμφαση στη Νότια και Βόρεια Ήπειρο, όπου τον βρήκε και ο μαρτυρικός θάνατος.