Τι κρύβεται πίσω από την εκτίναξη του χρέους (κρατικού και ιδιωτικού) σε όλες τις χώρες και κυρίως στα πιο αναπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη; Πώς διογκώθηκε και πώς αξιοποιείται από το κεφάλαιο; Ποιοι και γιατί επιβάλλουν τη χρεομηχανή στους λαούς και πώς συνδέονται με τις αντεργατικές αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις το παρόν άρθρο.
Του Βασίλη Μηνακάκη
Τριπλάσιο του ΑΕΠ το παγκόσμιο χρέος!
Συζητώντας για το χρέος και για τη στάση των εργαζομένων και των νέων απέναντι σε αυτό, οφείλει κανείς να λαμβάνει υπόψη ορισμένα κρίσιμα χαρακτηριστικά του στη σημερινή εποχή. Πρώτο: Το ύψος του παγκόσμιου χρέους είναι ασύλληπτο, περίπου 300% (δηλαδή τριπλάσιο) του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο διεθνής όμιλος συμβούλων επιχειρήσεων ΜακΚίνσεϊ το ανεβάζει στα 199 τρισ. δολ. ή 286 % του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ η ING στα 223,3 τρισ. ή 313% του παγκόσμιου ΑΕΠ! Δεύτερον: Ασύλληπτη είναι και η δυναμική του. Στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας μόνο οι τόκοι των κρατικών και ιδιωτικών δανείων απορροφούσαν το 5% του ΑΕΠ ετησίως, ενώ σε λίγα χρόνια θα «καταβροχθίζουν» το 10%.Τρίτο: Πρωταθλητές της υπερχρέωσης είναι πλέον οι αναπτυγμένες χώρες, σε αντίθεση με παλιότερα. Σύμφωνα με την ΙΝG, το χρέος τους αντιστοιχεί σε 157 τρισ. δολάρια (357% του ΑΕΠ τους και 70% του παγκόσμιου χρέους), ενώ των αναπτυσσόμενων φτάνει στα 66,3 τρισ. (224% του ΑΕΠ τους). Τέταρτον: Η αύξηση αφορά το συνολικό χρέος, δηλαδή το άθροισμα του δημόσιου (που βαρύνει τα κράτη) και του ιδιωτικού χρέους (που βαρύνει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά). Ο συσχετισμός των δύο τμημάτων έχει τη σημασία του, ωστόσο πολύ μεγαλύτερη σημασία από τις διαφορές στην εσωτερική κατανομή του χρέους έχει το συνολικό ύψος του. Σε ό,τι αφορά την κατανομή αυτή, η ΙΝG υπολογίζει ότι από τα 223,3 τρισ. του παγκόσμιου χρέους, τα 55,7 τρισ. αντιστοιχούν σε κρατικό χρέος, τα 75,3 τρισ. σε χρέος του χρηματοπιστωτικού τομέα και τα 92,3 τρισ. σε χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Πάνω από 31 τρισ. ευρώ δημόσιου (κρατικού) χρέους αφορούν την ΕΕ, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.
