ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΕΒΓΟΣ*
Η μεγάλη λαϊκή Επανάσταση του 1821 δεν ήταν τυχαίο και μεμονωμένο ιστορικό γεγονός. Πριν απ’ το 1821 σειρά ολόκληρη από επαναστάσεις έσπαζαν τις φεουδαρχικές σχέσεις κι’ άνοιγαν καινούργια περίοδο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η μεγάλη γαλλική επανάσταση του 1789 συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο, ξαπόλησε τις συμπυκνωμένες επαναστατικές δυνάμεις και άνοιξε την περίοδο των εθνικών πολέμων και αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων. Το 1821 βρίσκεται στη γραμμή αυτών των επαναστατικών κινημάτων, από αυτά πήρε τις οργανωτικές και ιδεολογικές αρχές και το ξέσπασμα της προκάλεσε το ενδιαφέρο των αντιμαχομένων κοινωνικών δυνάμεων σ’ ολόκληρη την Ευρώπη.
Στα χρόνια του 1821 στις μεγάλες χώρες της Ευρώπης κυριαρχούσε η αντεπανάσταση. Οι ελέω Θεού βασιλιάδες, που ενσάρκωναν την αντίδραση, είχαν συμπήξει την «Ιερή συμμαχία». Με όργανο τον χωροφύλακα της αντίδρασης τον Τσάρο και με την υποστήριξη της συντηρητικής Αγγλίας επεδίωκαν να καταπνίξουν κάθε επαναστατικό λαϊκό κίνημα, να διαιωνίσουν την τυραννική τους κυριαρχία και να κρατήσουν ακίνητο τον τροχό της ιστορίας.
Ωστόσο το επαναστατικό ηφαίστειο έβραζε στην Ιταλία και στην Ισπανία και τη στιγμή που οι βασιλιάδες της «Ιερής συμμαχίας» ήταν συγκεντρωμένοι στο Λέϊβαχ της Αυστρίας, ξέσπασε η επανάσταση και στην Ελλάδα.
Είναι φανερό πως η σημασία της ελληνικής επανάστασης δεν είχε τοπική περιορισμένη σημασία. Η επαναστατική φλόγα που άναβε στη Μολδοβλαχία και φούντωνε στην καθαυτό Ελλάδα υπήρχε κίνδυνος να μεταδοθεί σ’ όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες της τουρκικής αυτοκρατορίας και να προκαλέσει δυνάμωμα του επαναστατικού κινήματος σ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες η εξέγερση του ελληνικού λαού συγκέντρωσε την προσοχή των δυνάμεων της επανάστασης και της αντεπανάστασης.
Με αγαλλίαση και με αλαλαγμούς χαράς υποδέχτηκαν το άγγελμα για την ελληνική επανάσταση οι λαοί και τα προοδευτικά στοιχεία της Ευρώπης και όλου του κόσμου, ενώ με τρόμο, με μίσος και κατάπληξη το άκουσαν οι αντιδραστικές κυβερνήσεις και οι βασιλιάδες της «Ιερής συμμαχίας».
