![Λέγεται πως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ ρώτησε κάποτε τον Έρνεστ Χεμινγουέι: «Πιστεύεις ότι οι πλούσιοι είναι διαφορετικοί από εσένα και εμένα;» Χωρίς να σκεφτεί ιδιαίτερα, ο εκκεντρικός συγγραφέας απάντησε: «Ναι, έχουν περισσότερα χρήματα από εσένα και εμένα» και ήπιε μία γουλιά από το ποτό του. Οι τελευταίες έρευνες, όμως, διαψεύδουν τον Χεμινγουέι. Οι πλούσιοι, εκτός από περισσότερα χρήματα, έχουν και ιδιαίτερες συμπεριφορές και συνήθειες. Ο καθηγητής ψυχολογίας και κοινωνικής συμπεριφοράς στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Πωλ Πιφ έχει κάνει εκτεταμένες έρευνες […]]()
(Επενδυτής, 19/10/2013)
Ξεκαθαρίζω εξαρχής: Δεν καταδικάζω τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται. Τουλάχιστον όχι πριν αποσαφηνίσουμε από πού προέρχεται η βία. Η βία υπάρχει πριν το είδος μας κυριαρχήσει στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Είναι ο όρος ύπαρξης αυτής της αλυσίδας. Και κανένας κρίκος της -ούτε η αόρατη αμοιβάδα ούτε ο τρομερός λέων- διανοήθηκε να αξιολογήσει ηθικά και να απορρίψει τη βία. Η περιγραφή του βιβλικού παραδείσου, όπου τα είδη συνυπήρχαν χωρίς κανένα να διανοηθεί να κατασπαράξει άλλο, έχει ένα αβυσσαλέο κενό: με τι τρέφονταν; Με φωτοσύνθεση;
Πέραν της τροφικής αλυσίδας, δεν χρειάζεται να είναι κανείς αμετανόητος οπαδός του Μαρξ για να καταλάβει ότι η βία ήταν και παραμένει «η μαμή, που από κάθε παλιά κοινωνία, ξεγεννά μια καινούργια». Η Ιστορία είναι μια επαναλαμβανόμενη επιβεβαίωση της παρατήρησης. Σε σημείο ώστε οι ιστορικοί να αποκαλούν «σκοτεινούς αιώνες» τα μακρά διαλείμματα στην εξέλιξη της ανθρωπότητας που χαρακτηρίζονται από ειρηνική «στασιμότητα» και απουσία βίας. Η ίδια η πρόοδος, όσες ηθικές ενστάσεις κι αν έχει κανείς γι’ αυτήν, συντίθεται από απίστευτες ποσότητες βίας -κρατικής, στρατιωτικής, πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής- που ασκήθηκε από και σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μαρξιστής για να το αντιληφθεί αυτό. Αρκεί η στοιχειώδης γνώση της αρχαιοελληνικής μυθοπλασίας, ή μια επαφή με το έργο του Αισχύλου, για να θυμηθεί τον ιδρυτικό μύθο: η Βία μαζί με τον αδελφό της, το Κράτος, υπηρετούν τον Δία και υλοποιούν αδιαμαρτύρητα τη βάναυση εντολή του να καρφώσουν τον «κλέφτη» Προμηθέα στα βράχια του Καυκάσου. Η Βία χαρακτηριστικά βουβή, το Κράτος λαλίλαστο, επιτηρούν τον «εκτελεστή» Ήφαιστο, στον πρόλογο του «Προμηθέα Δεσμώτη» Ο Αισχύλος δεν ήταν ένας προ Μαρξ μαρξιστής. Αποδοκιμάζει τη βία του κυρίαρχου Δία και επιδοκιμάζει τη βία του «κλέφτη» Προμηθέα για να καταγράψει συμβολικά τη συνθήκη της εποχής του. Η βία που ασκούσε ακόμη και το δημοκρατικά διευθυνόμενο κράτος της κλασικής Αθήνας -για να μη σηκώνουν κεφάλι οι δούλοι, για να εφαρμόζονται οι νόμοι που ψήφιζε η συνέλευση των πολιτών, για να εξοστρακίζονται οι ανεπιθύμητοι πολιτικοί, για να συλλέγονται οι φόροι, για να αντιμετωπίζονται οι εχθροί, για να καταπνίγονται οι εξεγέρσεις στις αποικίες- ήταν μια βία αποδεκτή. Το αναγκαίο κακό που διασφάλιζε τις ελευθερίες των πολιτών.
«Η Φουρτούνα» (The Tempest). Γκραβούρα για το ομώνυμο έργο του William Shakespeare. Αρχείο: George Romney.
![Λέγεται πως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ ρώτησε κάποτε τον Έρνεστ Χεμινγουέι: «Πιστεύεις ότι οι πλούσιοι είναι διαφορετικοί από εσένα και εμένα;» Χωρίς να σκεφτεί ιδιαίτερα, ο εκκεντρικός συγγραφέας απάντησε: «Ναι, έχουν περισσότερα χρήματα από εσένα και εμένα» και ήπιε μία γουλιά από το ποτό του. Οι τελευταίες έρευνες, όμως, διαψεύδουν τον Χεμινγουέι. Οι πλούσιοι, εκτός από περισσότερα χρήματα, έχουν και ιδιαίτερες συμπεριφορές και συνήθειες. Ο καθηγητής ψυχολογίας και κοινωνικής συμπεριφοράς στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Πωλ Πιφ έχει κάνει εκτεταμένες έρευνες […]](https://stavroslygeros.gr/wp-content/uploads/2017/04/plousioi-ftoxoi-750-1280x744.jpg)
