«Είναι ευλογία να βρίσκεσαι σε τόπους ανασκαφών»
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΥΤΣΑΦΤΗΣ
Ο Φίλιππος Κουτσαφτής είναι μια ιδιότυπη και χαρισματική περίπτωση κινηματογραφιστή. Η τέχνη του, αυτό το «ντοκιμαντέρ δημιουργού» που στην ουσία κάθε φορά είναι ένα οπτικό φιλοσοφικό και ποιητικό δοκίμιο πάνω στον χρόνο και στον τόπο, δύσκολα μπορεί να περιγραφεί αν δεν τη ζήσεις ως εμπειρία . Το 2001, με την «Αγέλαστο Πέτρα» έστειλε χιλιάδες ανθρώπους στο σινεμά για να δουν ένα ντοκιμαντέρ. Πράγμα καθόλου συνηθισμένο αν όχι πρωτόγνωρο.
Απίστευτη η δύναμη αυτών των εικόνων που διέτρεχαν χρονικά την Ελευσίνα των αρχαιολογικών χώρων και των βιομηχανιών. Και ταυτόχρονα τη δύναμη του λόγου που έκανε αυτές τις εικόνες περισσότερο συγκλονιστικές.
Δυο δεκαετίες αργότερα, και αφού έχει μεσολαβήσει άλλο ένα σημαντικό ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, το «Χαίρε Αρκαδία», ο Φίλιππος Κουτσαφτής παρουσίασε τον Νοέμβριο του 2023, το νέο του πόνημα, καρπός και αυτό της αγάπης του για τους αρχαιολογικούς τόπους και ό,τι τους περιβάλλει. Και άλλη μια ευκαιρία να ρίξει το βλέμμα του τόσο στο χώμα που εξακολουθεί να «γεννάει» ευρήματα όσο και στους μακρινούς γαλαξίες.
Δυο πράγματα που μπορεί να είναι και ένα. Αφετηρία για αυτό το ταξίδι είναι η Ζάκρος, η μινωική πόλη στην άκρη της Κρήτης απέναντι από την Κύπρο και τη Μκρά Ασία, η μόνη που ανασκάφθηκε από Έλληνα αρχαιολόγο, τον Νικόλαο Πλάτωνα από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60.
Ο Φίλιππος Κουτσαφτής, το 1987, την εποχή που εργαζόταν ως διευθυντής φωτογραφίας σε σημαντικές ταινίες, όπως το «Δέντρο που πληγώναμε» του Δήμου Αβδελιώδη (και πριν ακόμη αρχίσει να συλλέγει το υλικό για την «Αγέλαστο Πέτρα»), βρέθηκε για πρώτη φορά στη Ζάκρο με την κάμερα του και άρχισε να κινηματογραφεί τη διαδικασία των ανασκαφών.
Και δεν τελείωσε παρά 30 περίπου χρόνια αργότερα. Στα 90 περίπου λεπτά της ταινίας, η κάμερα παρακολουθεί την ομάδα των αρχαιολόγων (αλλά και τους επισκέπτες) σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, αποτυπώνει την εικόνα και τα λόγια του Νικολάου Πλάτωνα (ο οποίος έφυγε από τη ζωή λίγο μετά τα πρώτα γυρίσματα), στέκεται σε σημαντικά ευρήματα όπως μια σειρά από μοναδικά -σχεδόν σουρεαλιστικά- χαρακτικά ή σε ένα δοχείο που βρέθηκε στον πάτο ενός πηγαδιού γεμάτο με ελιές που είχαν διατηρηθεί «κρεατωμένες» επί χιλιάδες χρόνια.
