«Το ˝Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο˝, εκμεταλλευόμενο την επισιτιστική ένδεια, που εντείνεται με το πλησίασμα του χειμώνα, ανέπτυξε ζωηρή δραστηριότητα με προκηρύξεις και κέρδισε έδαφος (…) Όλες τις νύχτες τα σπίτια σ’ όλα τα μέρη της Αθήνας και του Πειραιά βάφονται με αγωνιστικά συνθήματα κατά των δυνάμεων του Άξονα, μοιράζονται προκηρύξεις και τοιχοκολούνται αφίσσες με φανατικό περιεχόμενο. Προκηρύξεις και εφημερίδες, που μέχρι πριν έβγαιναν μόνο με πολύγραφο, τώρα εκδίδονται σε τυπογραφεία (…)». Έκθεση του Βίλχελμ Σπάιντελ, Στρατιωτικού Διοικητή Νότιας Ελλάδας, 10.11.1942.
Στα τέλη του 1942 η Αθήνα και όλη η κατεχόμενη Ελλάδα φλέγεται από επαναστατικό πυρετό. Τον παλλαϊκό ξεσηκωμό της Μάχης της Κρήτης, που αποτελεί το θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής λαϊκής Αντίστασης, της πραγματικής καινοτομίας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, και τις ισχυρά συμβολικές πράξεις της «αυθόρμητης Αντίστασης» που ακολούθησαν, με κυριότερη το κατέβασμα της σβάστικας από την Ακρόπολη από τους 19χρονους φοιτητές Λάκη Σάντα και Μανώλη Γλέζο, διαδέχονται ολοένα και πιο οργανωμένες μορφές πάλης. Έτσι, στις 28 Οκτωβρίου 1941, στην πρώτη επέτειο του «ΟΧΙ», πραγματοποιείται, κάτω από τη μύτη των κατακτητών, διαδήλωση εκατοντάδων Αθηναίων, με κάλεσμα του νεοϊδρυθέντος Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Κύριο σύνθημα της πορείας προς το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ήταν «Θάνατος στο φασισμό – Λευτεριά στο λαό». Λίγες μέρες μετά, στις 17 Νοεμβρίου 1941, 4.000 φοιτητές της Αθήνας προχωρούν στην πρώτη απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη!
Στις 25 Μαρτίου 1942 οι νέοι της Αθήνας, κυρίως μαθητές και φοιτητές, και μαζί τους πολλοί ηρωικοί ανάπηροι του αλβανικού μετώπου, αψηφούν τους δρακόντειους περιορισμούς και τιμούν με δημόσια εκδήλωση την Επανάσταση του 1821 αναδεικνύοντας τον πατριωτικό, απελευθερωτικό χαρακτήρα της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης. Ας μην ξεχνάμε ότι ανάλογη ήταν η στάση της γαλλικής Αντίστασης, η οποία εμβάπτισε στα νάματα της γαλλικής Επανάστασης του 1789 τον αγώνα της για την απελευθέρωση της χώρας από το Γ’ Ράιχ. Στις 14 Απριλίου 1942 ξεκινά η μαχητική απεργία των Τριατατικών, η οποία εξελίσσεται, στις 22 Απριλίου, σε καθολική απεργία που νεκρώνει το δημόσιο τομέα. Οι μαχητικοί δημόσιοι υπάλληλοι δεν κάμφθηκαν από τις φοβερές απειλές, ούτε καν από την ποινή του θανάτου για τους απεργούς, που θεσπίστηκε λόγω της απεργίας αυτής, και πέτυχαν μεγάλη νίκη. Πέραν της μαζικής συμμετοχής στην Αντίσταση του εργαζόμενου λαού, «η επαναστατικοποίηση των μικροαστών με επικεφαλής τους υπαλλήλους υπήρξε ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά φαινόμενα της Κατοχής» και συνέβαλε στο να λάβει η Αντίσταση καθολικό χαρακτήρα.
ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
