Γλωσσικός ραγιαδισμός; Του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου

Φωτογραφία: Γεράσιμος Δομένικος/FosPhotos

Σύμφωνα με το άρθ. 6 του νόμου 2946/2001που ορίζει τις προϋποθέσεις τοποθέτησης επιγραφών, «οι επιγραφές με τις οποίες προσδιορίζεται η θέση, η διεύθυνση, η ιδιότητα ή η επαγγελματική δραστηριότητα φυσικού προσώπου, ή η επωνυμία και το αντικείμενο δραστηριότητας, ενώσεως φυσικών προσώπων ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου γράφονται υποχρεωτικώς στην ελληνική γλώσσα. Επιτρέπεται επιπρόσθετη αναγραφή της επιγραφής σε άλλη γλώσσα με μικρότερα στοιχεία». Μια ματιά στο δάσος των επιγραφών κατά μήκος των κεντρικών οδικών αξόνων της χώρας μας κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνει του «.. νόμου το ασφαλές». Το ίδιο ισχύει και για τις πόλεις μας, όπου ολοένα και περισσότερα καταστήματα καταργούν (στο όνομα του εκσυγχρονισμού;) την ελληνική γλώσσα, αντικαθιστώντας την κυρίως με την αγγλική.

Λέγεται πως η μανία των Νεοελλήνων να τοποθετούν ξενόγλωσσες επιγραφές, προκειμένου να διαλαλήσουν την πραμάτεια τους, οφείλεται στο τουριστικό ρεύμα που κατακλύζει, ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, τη χώρα μας καθώς και στον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα των κοινωνιών μας. Σύμφωνα με την άποψη των οπαδών της περιώνυμης παγκοσμιοποίησης, η χρήση ξενόγλωσσων επιγραφών για την προβολή εμπορευμάτων και υπηρεσιών είναι δήθεν αναπόφευκτη.

Βία και πολιτική στη μαρξιστική θεωρία

Του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου

[...] Η έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής στράτευσης ειρηνικού χαρακτήρα έχει μετατρέψει τους πολίτες αναγκαστικά σε καταναλωτές πολιτικών ειδήσεων. Έτσι, η ελληνική κοινωνία π.χ. παρουσιάζει την εικόνα μιας κοινωνίας, φραστικά τουλάχιστον υπερπολιτικοποιημένων, ουσιαστικά ωστόσο απολιτικών όντων, τα οποία, αντί να αντισταθούν μαζικά στο σύστημα εξουσίας, καταφεύγουν στους εκάστοτε φορείς του, προκειμένου να λύσουν τα προβλήματά τους, καθιστώντας την έννοια του ενεργού πολίτη κενό γράμμα [...] Η σχέση βίας και πολιτικής είναι σχέση διαλεκτική και υπόκειται στη λογική της εξέλιξης, γι΄αυτό και κάθε εποχή διαμορφώνει με το δικό της τρόπο τις συνθήκες απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα δεσμά της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Το γεγονός ότι τα επαναστατικά κινήματα του παρελθόντος απέτυχαν, δεν σημαίνει πως η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη στην απραξία και την καταστροφή, αρκεί εμείς οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα της συλλογικής δράσης ως μέσο απελευθέρωσης. (Βία και πολιτική στη μαρξική θεωρία[1]
Ο ρόλος της βίας στην ιστορία αποτελεί, ως γνωστόν, κεντρικό σημείο στην κοινωνική θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. «Η βία», γράφει ο Κάρολος Μαρξ , «είναι η μαμή κάθε παλιάς κοινωνίας που κυοφορεί μέσα της μια καινούργια. Η ίδια αποτελεί οικονομική δύναμη»[3].

Με τον ορισμό αυτό, ο Μαρξ δίνει το στίγμα της επαναστατικής βίας, την οποία και συνδέει άμεσα με την ιστορική εξέλιξη της ανθρωπότητας, τις οικονομικές σχέσεις, τις μορφές εξουσίας που αυτές συνεπάγονται και τέλος με τη διαδικασία συνειδητοποίησης των μαζών.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στο διάλογο για το ρόλο της βίας πολλοί μελετητές, όταν παραπέμπουν στην έννοια της βίας στο Μαρξ, αποφεύγουν να αναφέρουν τη συμπληρωματική φράση «η ίδια αποτελεί οικονομική δύναμη» που εκφράζει και την πεμπτουσία της υλικής διάστασης της πολιτικής βίας, καθώς τη συνδέει με την έννοια των παραγωγικών σχέσεων και την ιδιοκτησία.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ

του Ζήση Παπαδημητρίου

Από την Οικουμενικότητα του Διαφωτισμού στα Μεταμοντέρνα Αδιέξοδα:

Αναζητώντας το Μίτο του Ορθού Λόγου

Η συζήτηση για το μεταμοντέρνο άρχισε ουσιαστικά στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και συνδέεται άμεσα με την κρίση του συ­στήματος αξιών της νεωτερικότητας. Τόσο οι συντηρητικές όσο και οι «προοδευτικές» παραλλαγές του μεταμοντέρνου εκφράζουν κατά την άποψή μου την απογοήτευση της αστικής διανόησης για τη διάψευση των επαγγελιών του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Αποτελούν, όπως πολύ σωστά έχει επισημανθεί, «φιλοσοφίες του συμβιβασμού», καθώς «θεωρούν αδύνατη ή και απίθανη την αλλαγή του κόσμου», με το πρόσχημα ότι η κριτική αδυνατεί να επηρεάσει τις εξελίξεις στον πλανήτη μας «επικροτώντας έτσι την ισχύουσα τάξη πραγμάτων, το status quο»l. Αμφισβητώντας την αποδεικτική ισχύ του ορθού Λόγου, οι θε­ωρητικοί του μεταμοντέρνου διατείνονται πως η κατανόηση της πολυπλοκότητας των σύγχρονων κοινωνιών προϋποθέτει τη χειραφέτηση της σκέψης από τα ορθολογικά αξιώματα της νεωτερικότητας2.Ενδεικτική ως προς τη στάση αυτή είναι η περίπτωση του Γάλλου θεωρητικού του μεταμοντερνισμού Ζαν Φρανσουά Λυοτάρ3.