Έφυγε μία αγία ψυχή, ο παγκοσμίου φήμης κορυφαίος συνθέτης της Κύπρου Στέλιος Πισής (ΒΊΝΤΕΟ).

Του Γιώργου Κρανιδιώτη

Κοιμήθηκε σε ηλικία 48 ετών ο παγκοσμίου φήμης κορυφαίος συνθέτης της Κύπρου Στέλιος Πισής. Πραγματικό παιδί-θαύμα, ξεκίνησε να παίζει πιάνο στα 5 του. Σχεδόν ταυτόχρονα, διαγνώστηκε με μυϊκή δυστροφία, η οποία σταδιακά παρέλυσε ολόκληρο το κορμί του και τον καθήλωσε στο κρεβάτι. 

Από πολλών ετών, η αναπνοή του υποστηριζόταν από αναπνευστήρα μέσω μόνιμης τραχειοστομίας.Παρά ταύτα, συνέχισε να γράφει συμφωνική μουσική και τραγούδια μέχρι τέλους, με τη βοήθεια ηλεκτρονικών μέσων.

Ο μακαρίτης υπήρξε βαθιά πιστός χριστιανός. Σ’ αυτόν, και στο μεγαλείο και την ελευθερία του πνεύματός του έναντι των φοβερών περιορισμών του σώματός του, εφαρμόζει απόλυτα το παρακάτω απόσπασμα του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου Λάιμπνιτς: 

«Τίποτε δεν βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα την αθανασία, όσο αυτή η ανεξαρτησία και αυτή η έκταση της ψυχής, που την προφυλάσσει απόλυτα από όλα τα εξωτερικά πράγματα… Οι μεταβολές αυτής της εκτατής μάζας που ονομάζεται το σώμα μας δεν είναι δυνατό να προκαλέσουν τίποτε στην ψυχή…» 

[G. H. Leibniz, «Μεταφυσική Πραγματεία» (1686), μτφ. Παύλου Καϊμάκη, Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 1992, σ. 123].

Αιωνία η μνήμη!

[Στη φωτογραφία με τον αείμνηστο συνάδελφό του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα].

Στο σύνδεσμο τραγούδια και μουσική του Στέλιου Πισή

https://youtube.com/channel/UC6lAqcxAWXEhM7-J-vYwwiQ?si=UUN0jPUueIs9cIWt

_____________________

Συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για τον Στέλιο Πισή, γυρισμένο πριν 20 χρόνια: https://m.youtube.com/watch?v=Y4NAtu4VLLs

"Στιγμές απόλυτης ευτυχίας.." Διερωτώμαι αν εμείς οι "υγιείς" τολμήσαμε ποτέ να πούμε ή να σκεφτούμε καν τέτοια λόγια..

ΣΤΕΛΙΟΣ/ΥΠΕΡΒΑΣΗ: 

Η βραβευμένη ταινία των Κώστα Κακογιάννη και Πάμπου Κουζάλη για τον συνθέτη με μυϊκή δυστροφία Στέλιο Πισή. 

TRASCENDENCE: An award winning film by Costas Cacoyannis and Pambos Kouzalis for composer with muscular dystrophy STELIOS PISIS (2008) 

Σημείωση Κώστα Κακογιάννη:

Ήταν φθινόπωρο του 1997, λίγους μήνες αφότου είχα επιστρέψει από τις μουσικές σπουδές μου στην Αμερική, όταν μια συνάδελφός μου, η Ντίνα, βάζοντάς μου στο χέρι ένα δισκάκι, μου είπε επιτακτικά “Θέλω την ειλικρινή σου άποψη για τα τραγούδια αυτά”. Μάλιστα, για να διασφαλίσει ότι η γνώμη μου θα είναι όσο το δυνατό πιο αμερόληπτη, φρόντισε να αφαιρέσει το εξώφυλλο από το κουτί του άλμπουμ. Έτσι το μόνο που ήξερα γι’ αυτή τη δουλειά, ήταν ένα όνομα και ένας τίτλος: Στέλιος Πισής “Ψηφίδες”. 

Γυρνώντας στο σπίτι από τη δουλειά, έβαλα το δισκάκι στο στερεοφωνικό και έμεινα άφωνος! Πρώτη φορά άκουγα μια τόσο ποιοτική παραγωγή από ντόπιο καλλιτέχνη! Οι σπαρακτικές του ερμηνείες με καθήλωσαν, σε σημείο που αγωνιούσα να τον γνωρίσω. Την επομένη, όσο κι αν ρωτούσα την Ντίνα να μου μιλήσει γι’ αυτόν τον άγνωστο (σε εμένα) ταλαντούχο συνθέτη και ερμηνευτή, η απάντησή της ήταν ξεκάθαρη και αποστομωτική: «Δεν θα σου πω τίποτα. Θα μάθεις, όταν τον επισκεφθούμε.» 

Γιώργος Κρανιδιώτης:Ο χριστιανός δεν μπορεί να είναι πολιτικά αδιάφορος ή ουδέτερος.

Για το βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου Χριστιανισμός και πολιτική

Ο χριστιανός δεν μπορεί να είναι πολιτικά αδιάφορος ή ουδέτερος

Για το βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου Χριστιανισμός και πολιτική, Αρμός, Αθήνα, 2023, σ. 196.

Γιώργος Κρανιδιώτης

Το κίνημα της «Χριστιανικής Δημοκρατίας»

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου του, ο Ανδρέας Αργυρόπουλος αναφέρεται στο κίνημα της «Χριστιανικής Δημοκρατίας» (ΧΔ), το οποίον ιδρύθηκε από τον αείμνηστο Νίκο Ψαρουδάκη (1917-2006) το 1953. Εν αντιθέσει προς τα «χριστιανοδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης», τα οποία ήταν δεξιά (φιλελεύθερα ή συντηρητικά), η ιδεολογία της ΧΔ ήταν αριστερή. Ο «χριστιανικός κοινωνισμός» (σοσιαλισμός) της αντετίθετο και στον καπιταλισμό και στον «υπαρκτό» σοσιαλισμό, σύμφωνα δε με τον εισηγητή του, «επιζητεί τη μελέτη και τη λύσι των κοινωνικών προβλημάτων με το φως του Χριστιανισμού, και τη δημιουργία μιας νέας Πολιτείας -της Χριστιανικής Πολιτείας- και ενός νέου τρόπου της κοινωνικής ζωής, ενός νέου κοινωνικού συστήματος -του Χριστιανικού Κοινωνικού συστήματος. Το νέο αυτό κοινωνικό σύστημα θα είναι σύστημα ελευθερίας, δικαιοσύνης και αδελφότητας, απαλλαγμένο ολότελα από κάθε εκμετάλλευσι ανθρώπου από άνθρωπο, από κάθε αδικία, αθλιότητα, φτώχεια, αμάθεια, μίσος και δουλεία».[1]

Η αντιδικτατορική και μεταδικτατορική δράση του Ψαρουδάκη και της ΧΔ υπήρξε πλούσια και αναγνωρίστηκε απ’ όλο το δημοκρατικό πολιτικό φάσμα, η δε σημασία της ήταν τεράστια, ανεξαρτήτως της εκάστοτε εκλογικής επίδοσης του κόμματος. Και τούτο διότι, κατά τη διάρκεια της Επταετίας, το μεγαλύτερο μέρος της Εκκλησίας (χριστιανών και λαϊκών) είχε συμμαχήσει ή συμβιβαστεί με τη χούντα, γεγονός που επέφερε την απαξίωση της Εκκλησίας στα μάτια του λαού. Η αντίσταση λοιπόν της ΧΔ, και ειδικά του Ψαρουδάκη, ευτυχώς απέτρεψε την πλήρη ταύτιση, στη λαϊκή συνείδηση, της Εκκλησίας με το καθεστώς των Συνταγματαρχών

Χριστιανική πολιτική παρέμβαση

Ακολούθως, ο κ. Αργυρόπουλος εξετάζει το θέμα της χριστιανικής πολιτικής παρέμβασης. Και εκκινεί από μια θεμελιώδη διδασκαλία του Μεγάλου Βασιλείου, ο οποίος, ακολουθώντας τον Αριστοτέλη, δέχεται πως ο άνθρωπος είναι ζώο πολιτικό και «συναγελαστικό». Άλλως ειπείν, οι άνθρωποι εμφορούνται από μια φυσική κοινωνικότητα και η συνομάδωσή τους δεν είναι απλώς και μόνον απόρροια υλικών αναγκαιοτήτων. Η θέση αυτή θυμίζει τη θεωρία του αναρχικού Κροπότκιν περί αλληλοβοήθειας: οι άνθρωποι (και εν γένει τα ζώα) συναγελάζονται, όχι μόνο για καθαρά υλικούς λόγους, αλλά και για να απολαύσουν τα παιχνίδια και τις άλλες χαρές της κοινωνικής ζωής.[2]

Στο εμπόριο η υγεία

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΣΥ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΠΛΕΥΡΗ-ΓΚΑΓΚΑ

*του Γιώργου Κρανιδιώτη

Αντί να καταργήσει το παλαιόθεν «προνόμιο» των πανεπιστημιακών και στρατιωτικών ιατρών να μπορούν να ασκούν και ιδιωτικό επάγγελμα, με το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υγείας για τη Δευτεροβάθμια Περίθαλψη, η Κυβέρνηση, επεκτείνει τη δυνατότητα αυτή στους ιατρούς του ΕΣΥ. Ταυτόχρονα, νομοθετεί την πρόσληψη στο ΕΣΥ ιδιωτών ιατρών σε θέσεις μερικής απασχόλησης. Πρόκειται, κατ’ ουσίαν, για απροκάλυπτη ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ και πλήρη εμπορευματοποίηση των σχέσεων ιατρών – ασθενών.

Φυσικά, στον καπιταλισμό, η εμπορευματική μορφή είναι η «πραγματική μορφή κυριαρχίας της συνολικής κοινωνίας», η μορφή που συγκροτεί και διαμορφώνει καθολικά την κοινωνία (Λούκατς). Ωστόσο, λόγω των αγώνων του εργατικού κινήματος, διασώζονταν κάποιες νησίδες μέσα στον ωκεανό της «πραγμοποίησης» (ΕΣΥ, δημόσια παιδεία κ.α.). Τώρα, το Κράτος έχει βαλθεί να εντάξει στη σφαίρα των εμπορευματικών σχέσεων κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων. Να σημειωθεί ότι το νοσοκομείο γεννήθηκε τον Μεσαίωνα ως εκκλησιαστικός-μοναστηριακός θεσμός και αποτέλεσε εξαρχής χώρο ανιδιοτελούς προσφοράς και φιλανθρωπίας.

Ειδικά στην Ελλάδα, το ΕΣΥ υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες μεταπολεμικές κοινωνικές κατακτήσεις, προϊόν μακρόχρονων αγώνων του εργατικού και δημοκρατικού κινήματος. Το νομοσχέδιο μάς γυρίζει πρακτικά στην κατάσταση που επικρατούσε στην υγεία πριν τη δεκαετία του 1980· δεν συνιστά απλώς μια αντιδραστική πολιτική, αλλά μια κυριολεκτική οπισθοδρόμηση.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Άρθρο 10, «δεν συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα για τους ιατρούς του Ε.Σ.Υ. […] η λειτουργία ιδιωτικού ιατρείου ή η παροχή ιατρικών υπηρεσιών με οποιαδήποτε σχέση, περιλαμβανομένης και αυτής του συμβούλου, σε ιδιωτική κλινική ή ιδιωτικό διαγνωστικό ή θεραπευτικό εργαστήριο και γενικότερα σε κάθε είδους ιδιωτικές επιχειρήσεις που παρέχουν ή καλύπτουν υπηρεσίες υγείας».[1] Επίσης, σύμφωνα με το Άρθρο 7, «οι θέσεις ιατρών κλάδου Ε.Σ.Υ. που αποβαίνουν άγονες μετά από την προκήρυξή τους δύνανται […] να προκηρύσσονται ως θέσεις μερικής απασχόλησης». Ομοίως, «ως θέσεις μερικής απασχόλησης δύνανται να προκηρύσσονται οι θέσεις σε άγονες και προβληματικές περιοχές της χώρας […] καθώς και οι θέσεις σε ειδικότητες που χαρακτηρίζονται ως άγονες».[2]

ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΑΝΑΣ! Έφυγε απροσδόκητα ένας σπουδαίος γιατρός, ένας ΜΕΓΑΛΟΣ άνθρωπος...

Γιώργος Κρανιδιώτης

Στο 5ο έτος της Ιατρικής θυμάμαι έναν καθηγητή που ξέφευγε από τα τετριμμένα. Μιλούσε για τον θάνατο και μας έλεγε ότι είναι «μυστήριο». Μερικά χρόνια αργότερα, όντας ειδικευόμενος στη Θεραπευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, μπήκα ένα πρωί στη ΜΕΘ και τον ξαναείδα: ολόκληρο τακτικό καθηγητή πια, καταϊδρωμένο, να κάνει αυτός ο ίδιος θωρακικές συμπιέσεις σε έναν νεαρό με ανακοπή. 

Μια άλλη φορά, τον είδα να κουβαλά με το καροτσάκι έναν ασθενή στο αιμοδυναμικό, επειδή είχε καθυστερήσει ο φορέας. Κάποτε, νοσηλεύαμε ένα νέο παιδί από το Πακιστάν με οξεία λευχαιμία, σκελετωμένο, ανήμπορο ακόμη και να φάει· τον είχε μαζέψει το ΕΚΑΒ από τον δρόμο. Την πρώτη νύχτα, είδαμε με έκπληξη το παιδί να το φροντίζει αποκλειστική αδελφή, το ίδιο και τις επόμενες. Κανείς μας δεν γνώριζε ποιος την πλήρωνε, αλλά όλοι ξέραμε…

Ο καθηγητής αυτός έμενε με τη σύζυγό του σε ένα δυάρι ακριβώς απέναντι από το νοσοκομείο. Ο λόγος ήταν πως δεν είχε ωράριο· οποτεδήποτε προέκυπτε πρόβλημα, θα πεταγόταν στην Κλινική για να το λύσει. Τηλεφωνούσε στη ΜΕΘ στις 3 τη νύχτα, για να μας ρωτήσει πόσο είναι το κάλιο του αρρώστου. 

Δεν είχε ιδιωτικό ιατρείο στο Κολωνάκι, αλλά στην Πλατεία Βάθης. «Ιδιωτικό ιατρείο» που λέει ο λόγος, διότι από τους περισσότερους δεν έπαιρνε χρήματα. Δεν νομίζω να έκανε ποτέ διακοπές. Ταξίδευε μόνο στην υποσαχάρια Αφρική, για να οργανώσει νοσοκομεία, όπερ και έπραξε στην Καμπάλα της Ουγκάντας και στην Μπουκόμπα της Τανζανίας· εν μέσω ποικίλων κινδύνων και δυσκολιών, με προσωπικό κόπο και έξοδα.

«Από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του»

«Από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του»: Αναζητώντας τις ρίζες της κομμουνιστικής αρχής

H κομμουνιστική αρχή «από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του», η οποία κατά τον Μαρξ συνιστά την ουσιώδη ποιότητα της ανώτερης φάσης της κομμουνιστικής κοινωνίας, δηλαδή του καθαυτό κομμουνισμού, εμφανίζεται για πρώτη φορά στη Βίβλο, ως χαρακτηρίζουσα τη ζωή των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων· την ξαναβρίσκουμε στους ανατολικούς Πατέρες και σε κλάδους της Μεταρρύθμισης, ενώ στη νεώτερη εποχή εισάγεται από τους Γάλλους και Γερμανούς χριστιανούς σοσιαλιστές και κομμουνιστές που αντλούσαν την έμπνευσή τους από το ευαγγελικό ιδεώδες της ισότητας και έβλεπαν την αρχαία Εκκλησία ως πρότυπο κοινωνικής δικαιοσύνης.

Fernand Léger, Les Constructeurs, 1950 ( Musée national Fernand-Léger, Biot (Γαλλία))

Γιώργος Κρανιδιώτης

Στις μέρες μας, η κυριαρχία της αστικής ιδεολογίας είναι τόση και τέτοια, ώστε οι άνθρωποι να θεωρούν τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής σαν κάτι το φυσικό και αυτονόητο, όχι ως ένα δυνητικά υπερβατό ιστορικό μόρφωμα, αλλά σαν ένα παραμόνιμο και ανεξάλειπτο χαρακτηριστικό της κοινωνικής οργάνωσης. Στο πλαίσιο αυτό, λόγω και της αρνητικής εμπειρίας των γραφειοκρατικών καθεστώτων του τέως «υπαρκτού σοσιαλισμού», το σημαίνον «κομμουνισμός» έχει απολέσει για τους περισσότερους τα πάλαι ποτέ χειραφετητικά του σημαινόμενα και έχει κατασυκοφαντηθεί ασύστολα. Ως εκ τούτου, καθίσταται επειγόντως αναγκαία η «επίσκεψη του ονόματος»[1] του κομμουνισμού, τουτέστιν η ακριβής επανέκθεση της έννοιάς του και η ανάδειξη του απελευθερωτικού της περιεχομένου. Παρακάτω, πραγματευόμαστε μία (όχι βεβαίως τη μόνη) βασική πτυχή του κομμουνισμού.

Στην Κριτική του Προγράμματος της Γκότα (1875), ο Καρλ Μαρξ περιγράφει την ανώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας, χρησιμοποιώντας ένα σύνθημα που επρόκειτο να γίνει διάσημο: «Από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του!»[2] Ήδη τριάντα χρόνια νωρίτερα, στη Γερμανική Ιδεολογία (1845-6), οι Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς είχαν γράψει πως «η βασισμένη στις υφιστάμενες συνθήκες μας λαθεμένη θέση: “στον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του” … πρέπει ν’ αλλάξει στη φράση: “στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του”», θεωρώντας ως μία εκ των ουσιωδών αρχών του κομμουνισμού την άποψη – η οποία θεμελιώνεται στην εμπειρική γνώση της ανθρώπινης φύσης – ότι οι διαφορές διανοητικών ικανοτήτων δεν συνεπάγονται και διαφορές στις φυσικές ανάγκες, συνεπώς «η διαφορά στη δραστηριότητα, στην εργασία, δε δικαιολογεί καμμιάν ανισότητα, κανένα προνόμιο ιδιοκτησίας και απόλαυσης».[3]

Η «ζωή» και η «αλληλεγγύη» ως ιδεολογία

"Η «ζωή» και η «αλληλεγγύη» ως ιδεολογία" από 

To γλυπτό «Working Model for Standing Figure: Knife Edge» (1961) μπροστά στο Triptych based on bull fights (1987) στην έκθεση «Francis Bacon and Henry Moore: Terror and Beauty», 5 Απριλίου - 7 Ιουλίου 2014, στην Art Gallery του Οντάριο. Η φωτογραφία είναι του David Sk και προέρχεται από τον ιστότοπο seemsartless.

Η

 κρατική επιβολή των μέτρων «κοινωνικής αποστασιοποίησης» για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού επενδύθηκε ιδεολογικά από δύο, κυρίως, παραδοχές: Πρώτον, η ζωή έχει προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων αξιών, και δεύτερον, ο εγκλεισμός αποτελεί εκδήλωση αλληλεγγύης. Στο παρόν σημείωμά μας, θα προσπαθήσουμε να δούμε κριτικά αυτές τις δύο παραδοχές, η πρώτη μάλιστα εκ των οποίων θεωρήθηκε σαν περίπου αυτονόητη. Εξ αρχής, τονίζουμε ότι σκοπός μας δεν είναι η κριτική των μέτρων αυτών τούτων, αλλά της ιδεολογικής τους επένδυσης.[1]

Καταρχάς, πρέπει να οριστεί για ποια ζωή πρόκειται. Ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη βίος για να διαφοροποιήσει τη ζωή των ανθρώπων από τη ζωή των ζώων εν γένει. Στα Ηθικά Νικομάχεια (1095b 14 – 1096a 10), διακρίνει τρεις τύπους ανθρώπινου βίου: τον ἀπολαυστικό, τον πολιτικό και τον θεωρητικό. Ο απολαυστικός βίος προσομοιάζει προς τον βίο των βοσκημάτων, δηλαδή των ζώων που βόσκουν. Ο πολιτικός βίος περιλαμβάνει τη συμμετοχή στα κοινά, την οικογένεια, τη σεξουαλική ζωή, τη φιλία, τη γυμναστική, τις τέχνες κ.λπ., παρέχει δε μία ευδαιμονία δευτέρας τάξεως, εν σχέσει προς την τελεία ευδαιμονία του θεωρητικού βίου, ήτοι του βίου που αφιερώνεται στη φιλοσοφία και την ενατένιση των αιωνίων αντικειμένων της αστρονομίας, των μαθηματικών και της θεολογίας.[2] Τα μέτρα μπορεί να επέτρεψαν σε κάποιους ανθρώπους να εξασκήσουν πιο άνετα τις δραστηριότητες του θεωρητικού βίου· ωστόσο, ο θεωρητικός βίος, πάντοτε, αφορούσε και ήταν προσιτός σε λίγους. Για τη συντριπτική πλειονότητα, δεδομένου ότι η «κοινωνική αποστασιοποίηση» αναστέλλει αρκετές πτυχές του πολιτικού βίου, τα μέτρα φαίνεται να αποσκοπούν μάλλον στη συντήρηση μιας εκδοχής απολαυστικού βίου, μετριασμένου ενδεχομένως και αυτού λόγω υλικών δυσχερειών.

Παραπέρα, ένα βασικό πρόβλημα της πρώτης παραδοχής είναι ότι εκλαμβάνει τη ζωή υπό μία αφηρημένη έννοια, σύμφωνα με την οποία π.χ. θα ήταν  αδύνατο να δικαιολογηθεί ηθικά η μη-κλιμάκωση ή απόσυρση της υποστηρικτικής της ζωής αγωγής σε θνήσκοντες ασθενείς, των οποίων η κατάσταση είναι μη-αναστρέψιμη και όπου η συνέχιση της υποστήριξης απλώς παρατείνει τη διαδικασία του θανάτου.

Η φιλοσοφική θεολογία του Σπυρίδωνος Κυριαζόπουλου

από

 Γιώργος Κρανιδιώτης

Στο παρόν άρθρο, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε συνοπτικά τις απόψεις που εκφράζει ο Σπυρίδων Κυριαζόπουλος στο έργο του «Προλεγόμενα εις την ερώτησιν περί Θεού»[4]. Ο Κυριαζόπουλος εκκινεί από τη θέση ότι ο πυρήνας της Φιλοσοφίας είναι το πρόβλημα του Θεού. Κατ’ αρχάς, λοιπόν, διαπραγματεύεται τις απαντήσεις που έδωσε ο λόγος στην ιστορική του εξέλιξη στην ερώτηση περί Θεού, δηλαδή τα διάφορα οντολογικά συστήματα της ιστορικής Θεολογίας.

ΚΑΤΑΦΑΤΙΚΗ Ή ΘΕΤΙΚΗ Ή ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Πρόγονος της καταφατικής θεολογίας είναι ο Αριστοτέλης, αλλά το σύστημα αυτό φθάνει στην κορύφωσή του στη μεσαιωνική Σχολαστική Θεολογία. Η καταφατική θεολογία θεμελιώνεται στη διδασκαλία πως μεταξύ Θεού και δημιουργημάτων υφίσταται μια κάποια συγγένεια – ομοιότητα. Ο κόσμος είναι αναπαράσταση του Θεού. Οι τελειότητες του Σύμπαντος είναι απεικάσματα των θείων τελειοτήτων. Υπερθέτει, λοιπόν, στο απόλυτο τις αρετές της φύσεως και αποδίδει αυτές στον Θεό· άλλως ειπείν, αποδίδει στον Θεό τα κατηγορήματα του όντος απολυτοποιηθέντα. Ο Θεός είναι μεν εκτός του κόσμου, αλλά συνίσταται από τις αγαθές ιδιότητες του φυσικού και πνευματικού κόσμου, εφ’ όσον τούτες θεωρηθούν σε κατ’ εξοχήν απόλυτο βαθμό και άνευ ορίων (απειροποίηση). Από τις τελειότητες, τώρα, του κόσμου, οι οποίες, καίτοι πεπερασμένες, είναι ομοούσιες των θείων, η σκέψη εξάγει έννοιες που χαρακτηρίζουν την υπόσταση του Θεού. Ο Θεός είναι δυνατόν να γνωσθεί δια του φυσικού φωτός της ανθρώπινης διανοίας. Η επιστημονική γνώση του Θεού είναι δυνατή κατ’ αναλογίαν προς το ον (analogia entis). Δοθέντος δε ότι η ανθρώπινη διάνοια είναι έκτυπο της αρχέτυπης διανοίας του Θεού, η αυτοπαρατηρησία – αυτογνωσία καθίσταται κλείδα της Θεογνωσίας.

Ένα πρώτο πρόβλημα που ανακύπτει είναι αυτό της Θεοδικίας: ο κόσμος έχει και αγαθές και κακές ιδιότητες· η κοσμική πραγματικότητα είναι πλήρης αντιθέσεων και αντινομιών. Επιχειρώντας να επιλύσει το πρόβλημα λογικά, η φυσική θεολογία αναπτύσσει τη θεωρία της «συμπτώσεως των εναντίων» (coincidentia oppositorum): ο υπερβατικός Λόγος συναιρεί και αναιρεί τις αντιθέσεις (Ηράκλειτος)· στον Θεό, «τα κακά συνηχούν προς τα αγαθά» (Αυγουστίνος). Το αποτέλεσμα είναι: Ένας Θεός διιστάμενος προς εαυτόν, η ενσφήνωση της αντινομίας εντός της Θεότητας.

Αφιέρωμα στον Νεοέλληνα φιλόσοφο Σπυρίδωνα Κυριαζόπουλο

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2020, Iερός Ναός Αγίου Νικολάου Ραγκαβά : Φιλοσοφικός Κύκλος: Αφιέρωμα στον Νεοέλληνα φιλόσοφο Σπυρίδωνα Κυριαζόπουλο

Mίλησαν: – Γιώργος Κρανιδιώτης, (ιατρός, πτυχιούχος Φιλοσοφίας): «Η φιλοσοφική θεολογία του Σπ. Κυριαζόπουλου».

– Γιάννης Ιωαννίδης (αρχιτέκτονας – μεταφραστής): «Ο Σπ. Κυριαζόπουλος και η κριτική του τεχνικού πνεύματος».

– Θεόδωρος Ζιάκας (μαθηματικός – ανεξάρτητος ερευνητής επί θεμάτων κοινωνικής οντολογίας): «Από την “πολιτική θρησκεία” στον χριστιανισμό».

Περί τοῦ ὄντος καί τῆς οὐσίας στόν Θωμᾶ Ἀκινάτη

από

 Γιώργος Κρανιδιώτης

 

Τό Sermo seu tractatus de ente et essentia («Λόγος ἤ δοκίμιο περί τοῦ ὄντος καί τῆς οὐσίας»), ἔργο τῆς νεανικῆς ἡλικίας τοῦ Θωμᾶ Ἀκινάτη, ἀποτελεῖ, παρά τή βραχεῖα ἔκτασή του, τό δεύτερο πιό σχολιασμένο κείμενό του φιλοσόφου μετά τή Summa Theologiae. Ἡ συγγραφή του τοποθετεῖται μεταξύ τῶν ἐτῶν 1252 – ἔτος ἀναχώρησης τοῦ Θωμᾶ ἀπό τήν Κολωνία, ὅπου σπούδαζε κοντά στόν Μέγα Ἀλβέρτο – καί 1256, ἔτος ἀποφοίτησής του ἀπό τή Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου τῶν Παρισίων. Πρόκειται γιά ἔνα ἀμιγῶς φιλοσοφικό δοκίμιο, τό ὁποῖον ὁ Ἀκινάτης συνέθεσε μέ σκοπό νά εἰσαγάγει τούς ἀδελφούς του Δομινικανούς μοναχούς στήν ἀριστοτελική ὀντολογία[1]. Παρακάτω, θά προσπαθήσουμε νά παρουσιάσουμε συνοπτικά τίς διδασκαλίες πού περιέχονται στό ἐν λόγῳ ἔργο[2].

Ὡς στόχος τοῦ δοκιμίου τίθεται ἡ ἀνεύρεση τῆς σημασίας τῶν ὀνομάτων ὄν καί οὐσία, τοῦ τρόπου πού ἀπαντοῦν στά διάφορα πράγματα καί τῆς σχέσεώς τους πρός τίς λογικές ἔννοιες τοῦ γένους, τοῦ εἴδους καί τῆς διαφορᾶς. Ἡ γνώση πορεύεται τήν ἑξῆς ὁδό: ἀπό τά σύνθετα καί τά ὕστερα, πού εἶναι καί τά εὐκολότερα, πρός τά ἁπλά καί τά πρότερα. Ἡ ἔρευνα, ἑπομένως, θά ἀρχίσει ἀπό τή σημασία τοῦ ὀνόματος ὄν, πού εἶναι τό σύνθετο καί εὔκολο καί θά προχωρήσει πρός τή σημασία τοῦ ὀνόματος οὐσία, καθ’ ὅτι ἡ οὐσία εἶναι τό ἁπλό καί συνάμα δύσκολο.

Ὁ Θωμᾶς ἁσπάζεται τήν ἀριστοτελική θέση (Μετά τα Φυσικά 1017a22-35) ὅτι τό ὄν καθ’ αὑτό λέγεται κατά δύο τρόπους: κατά τόν ἔνα μέν τρόπο δηλώνει αὐτό πού ὁρίζεται διά τῶν δέκα κατηγοριῶν, κατά τόν ἄλλο δέ τρόπο αὐτό πού σημαίνει τήν ἀλήθεια τῶν προτάσεων. Ἡ διαφορά τῶν δύο αὐτῶν τρόπων ἔγκειται στό ἑξῆς: σύμφωνα πρός τόν πρῶτο τρόπο, ὄν εἶναι δυνατό νά ὀνομασθεῖ μόνον ὅ,τι ὑφίσταται κατά πραγματικότητα, ἐνῷ κατά τόν δεύτερο τρόπο, ὄν δύναται νά λεχθεῖ κάθε τι γιά τό ὁποῖο μποροῦμε νά σχηματίσουμε καταφατική πρόταση, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἄν τοῦτο θέτει κάτι ὑφιστάμενο κατά πραγματικότητα ἤ ὄχι. Ἔτσι, σύμφωνα πρός τόν δεύτερο τρόπο, λέγονται ὄντα ἀκόμα καί οἱ στερήσεις καί οἱ ἀποφάσεις, λ.χ. ἡ τυφλότητα, ἡ ὁποία δέν εἶναι ὄν κατά τόν πρῶτο τρόπο. Τό ὄνομα οὐσία παράγεται ἀπό τό ὄν, τούτου λεγομένου κατά τόν πρῶτο τρόπο.

ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ (femicide)...

Του Γιώργου Κρανιδιώτη

Πολλοί αντιδρούν στη χρήση του όρου ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ (femicide).  Όμως, ο όρος αυτός είναι εγκεκριμένος από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και σημαίνει την «ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες».

Ιδού, λοιπόν, τι είπε στους αστυνομικούς ο βιαστής – δολοφόνος της Suzanne Eaton: «Είχα μεγάλη επιθυμία να κάνω σεξ. Πήρα το αυτοκίνητο και έψαχνα στις παραλίες να βρω μια ΓΥΝΑΙΚΑ».

Ερώτημα προς τους αρνητές του όρου: Έχει αναφερθεί ποτέ περιστατικό όπου άνδρας βιάσθηκε και δολοφονήθηκε από γυναίκα η οποία γύρευε να εκτονωθεί σεξουαλικά;

Η κριτική της φιλοσοφίας της ιστορίας από τον Κώστα Παπαϊωάννου - Γιώργος Κρανιδιώτης

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

      Τις τελευταίες μέρες του 1945, αποπλέει από το λιμάνι του Πειραιά το πλοίο Ματαρόα, για να μεταφέρει στη Γαλλία το πνευματικό άνθος της ελληνικής νεολαίας. Μεταξύ των άλλων, στους επιβάτες, υποτρόφους της γαλλικής κυβέρνησης, συγκαταλέγονται οι Καστοριάδης, Αξελός, Παπαϊωάννου, Κρανάκη, Σβορώνος, Ξενάκης. Οι εξόριστοι έμελλε να αναδειχθούν σε κορυφαίες προσωπικότητες της φιλοσοφίας, της τέχνης και της επιστήμης[1].

Ο Κώστας Παπαϊωάννου γεννήθηκε στον Βόλο το 1925. Φοίτησε στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. εντάχθηκε στο ΕΑΜ, συνελήφθη από την Ασφάλεια και κρατήθηκε για μήνες. Μετά τη φυγή του στο Παρίσι, σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόνη. Παρέμεινε στη Γαλλία, διδάσκοντας φιλοσοφία και κοινωνιολογία σε διάφορες σχολές, μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1981[2].

Διανοητής με εντυπωσιακή φιλολογική κι αισθητική καλλιέργεια, βαθύς γνώστης της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας και τέχνης, της βιβλικής και πατερικής γραμματείας, της νεώτερης και σύγχρονης ευρωπαϊκής φιλοσοφίας και ποιήσεως, των ανατολικών παραδόσεων, ο Παπαϊωάννου προσφέρει στον αποδέκτη του έργου του έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, μαζί με μια στέρεη, ευαίσθητη και ρηξικέλευθη ανάλυση του διαχρονικού πανανθρώπινου δράματος[3].

Εκκινώντας από την πλήρη εποπτεία και εξαντλητική μελέτη των διδασκαλιών του Εγέλου και του Μαρξ, ο Παπαϊωάννου ασκεί διεισδυτική κριτική στον εγελιανισμό και τον μαρξισμό. Μάλιστα, είναι από τους πρώτους στοχαστές παγκοσμίως που δεν επιχειρεί μερική μόνον ανασκευή των μαρξιστικών θέσεων, αλλά αποδύεται σε ολική αναμέτρηση με τη μαρξιστική σκέψη. Η σφοδρή δε καταγγελία του φαινομένου του ολοκληρωτισμού τον καθιέρωσε ως έναν από τους διαπρεπέστερους υπερασπιστές της ελευθερίας[4].

Γ. Κρανιδιώτης: Η οντολογία του έρωτα στον ψευδο-Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη

Γιώργος Κρανιδιώτης

Οι περί έρωτος διδασκαλίες

​Στο παρόν σημείωμα θα διεξέλθουμε, εν συντομία, τις περί έρωτος διδασκαλίες του Ψευδο-Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, όπως αυτές εκτίθενται στο σύγγραμμά του «Περί θείων ονομάτων». Για τον Ψευδο-Διονύσιο και την ιστορία των Αρεοπαγιτικών συγγραφών, παραπέμπουμε τον αναγνώστη σε προηγούμενο σημείωμά μας.

​Κατ' αρχήν, η δημιουργία του κόσμου θεωρείται ως αποτέλεσμα του «ἀγαθοεργοῦ»έρωτα του Θεού για τα όντα. Ο έρωτας προϋπάρχει «καθ’ ὑπερβολήν» εντός του Θεού και Τον κινεί προς δημιουργική εξωτερίκευση, δεν Τον αφήνει να παραμείνει άγονος μέσα στον Εαυτό Του. Από το ξεχείλισμα της πλεονάζουσας γενητικής ενέργειας του Θεού προκύπτουν τα πάντα.

​Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι το όνομα του έρωτα είναι θεϊκότερο απ’ αυτό της αγάπης, αν και πολλοί θεολόγοι τα λαμβάνουν ως ταυτόσημα και ισοδύναμα. Ο έρωτας των όντων για τον Θεό έχει το χαρακτήρα της επιστροφής προς Αυτόν. Ο έρωτας μεταξύ ομοταγών όντων (π.χ. ο έρωτας ανθρώπου για άνθρωπο) εκδηλώνεται ως κοινωνία, δηλαδή ως σχεσιακή αλληλουχία και συνοχή. Τέλος, ο έρωτας του Θεού για τα όντα εκφράζεται ως πρόνοια γι’ αυτά.

​Ο αληθινός έρωτας, ο «ὄντως ἔρως», είναι ένας: ο θείος. Πρόκειται για τον έρωτα που εκπηγάζει απ’ το Θεό και διαχέεται στο Σύμπαν. Όμως, η άγνοια του αληθούς έρωτα βυθίζει τα πλήθη των ανθρώπων στον μεριστό, διαιρεμένο, κομματιασμένο, σωματοπρεπή έρωτα, ο οποίος δεν συνιστά παρά είδωλο και έκπτωση του όντως έρωτα.