Παν. Κονδύλης: Η μαζική δημοκρατία, η εκμηχάνιση και η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα

Κείμενο: Παναγιώτης Κονδύλης

Στο προηγούμενο υποκεφάλαιο αναφέραμε ότι γύρω στο 1900 άρχισε μια ευρεία εκμηχάνιση της καθημερινής ζωής ως συνέπεια πολλών νέων εφευρέσεων. Η εκμηχάνιση τούτη αγκάλιαζε αφ’ ενός τον τομέα της εργασίας και της παραγωγής, όπου οι περίπλοκες χειροτεχνικές μέθοδοι εργασίας κατά μέγα μέρος αντικαταστάθηκαν από την αλυσίδα παραγωγής, και αφ’ ετέρου τον ιδιωτικό οικιακό τομέα (την κουζίνα, το λουτρό και τους μηχανικούς τους εξοπλισμούς, τις εργασίες καθαρισμού, την αυτοματοποίηση της παραγωγής θερμότητας και ψύχους)· μ’ αυτά όλα συμβάδισε η εκμηχάνιση της τροφής (π.χ. κονσέρβες) και των μεταφορικών μέσων. Η ταυτόχρονη εκμηχάνιση σε όλους αυτούς τους τομείς αποτελούσε πρόσθετη ένδειξη για τον βαθμό της αμοιβαίας εξάρτησης ανάμεσα στη μαζική παραγωγή και στη μαζική κατανάλωση. Από τη στιγμή που δημιουργήθηκαν οι τεχνικές προϋποθέσεις της μαζικής παραγωγής, έπρεπε να εξασφαλισθεί η μαζική πώληση· οι ανθρώπινες μάζες, τις όποιες συγκέντρωσε η βιομηχανική επανάσταση σε μεγάλα οικονομικά κέντρα, όφειλαν τώρα να εγγυηθούν την ύπαρξη και τη διεύρυνση του συστήματος τόσο με την ιδιότητα του εργαζομένου όσο και με την ιδιότητα του καταναλωτή. Ακριβέστερα: η παραγωγή καταναλωτικών αγαθών πήρε τώρα τέτοιες διαστάσεις, ώστε για μεγάλες μάζες η κατανάλωση μπορούσε να γίνει, παράλληλα με την εργασία, ιδιαίτερη δραστηριότητα, που λίγο-πολύ ξεπερνούσε την απλή υλική εξασφάλιση της φυσικής ύπαρξης. Πάντως ο οργανικός δεσμός ανάμεσα σε μαζική παραγωγή, οργανωμένη μαζική πώληση και συγκέντρωση ανθρώπινων μαζών στις πόλεις, έγινε αμέσως αντιληπτός, και τα μεγάλα πολυκαταστήματα, που ήδη γύρω στο 1900 χαρακτήριζαν την εικόνα των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μητροπόλεων, μετουσίωναν τη διαπίστωση τούτη σε επικερδή πρακτική.

ARKAS -The Original Page

Με την ταυτόχρονη εμφάνιση της μαζικής παραγωγής και της μαζικής κατανάλωσης από μέρους ανθρώπινων μαζών άρχισε η μετατροπή της μαζικής κοινωνίας σε μαζική δημοκρατία και συνοδεύθηκε από τρία κεντρικά φαινόμενα, τα οποία, τόσο μεμονωμένα όσο και συμπληρωματικά, αποτελούν κατά κάποιον τρόπο την κοινωνική ενσάρκωση του αναλυτικού-συνδυαστικού σχήματος σκέψης. Και στα τρία δεσπόζει η ιδέα έσχατων και μη περαιτέρω αναλύσιμων στοιχείων, που καθ’ αυτά είναι ισότιμα και μπορούν να συνδυασθούν μεταξύ τους πάνω στην ίδια επίπεδη επιφάνεια, όπου η διάσταση του χρόνου ή της ιστορίας δεν παίζει ρόλο και τα λειτουργικά κριτήρια έχουν εκτοπίσει τα ουσιακά. Τα φαινόμενα αυτά είναι ο (εξελιγμένος) καταμερισμός της εργασίας, η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα και η κοινωνική κινητικότητα. Ο προβιομηχανικός καταμερισμός της εργασίας ήταν κυρίως εξωτερικός, δηλαδή ή εκάστοτε απαραίτητη κοινωνική εργασία κατανεμόταν σε περισσότερες επαγγελματικές ομάδες, στους κόλπους των οποίων όμως η εκάστοτε εργασιακή διαδικασία ελάχιστα αναλυόταν ή δεν αναλυόταν καθόλου σε ειδικές και συνάμα συμπληρωματικές επί μέρους εργασίες· τον εσωτερικό καταμερισμό της εργασίας δίπλα στον εξωτερικό τον εισήγαγαν σε αξιόλογη έκταση η μανουφακτούρα και η πρώτη βιομηχανική επανάσταση. Στην εποχή της αρχόμενης μαζικής παραγωγής τόσο ο εξωτερικός όσο και ο εσωτερικός καταμερισμός της εργασίας πήραν ένταση και σημασία εντελώς άγνωστη ίσαμε τότε. Εμφανίσθηκαν πάρα πολλά καινούργια επαγγέλματα και ταυτόχρονα συντελέστηκε, προ παντός στη βιομηχανική παραγωγή, μια κατάτμηση της εργασιακής διαδικασίας πού έγινε πρότυπη και παροιμιώδης. Τούτος ο άκρος καταμερισμός της εργασίας εδραζόταν σ’ ένα αναλυτικό σχήμα σκέψης, ήτοι έγινε δυνατός χάρη στην επιτυχή προσπάθεια αποδιάρθρωσης ενός Όλου στα έσχατα συστατικά του μέρη και ακολούθως ανασυγκρότησης τού ίδιου αυτού Όλου με βάση την προηγούμενη αποδιάρθρωσή του. Η λεπτολόγα ανάλυση της εργασιακής διαδικασίας γκρέμισε οριστικά το παμπάλαιο χειροτεχνικό ιδεώδες του ενιαίου προϊόντος που κατασκευάζεται σαν καλλιτέχνημα από το ίδιο χέρι — ιδεώδες, άλλωστε, που επιζούσε μέσα στις αστικές αντιλήψεις περί εργασίας και στην αστική αισθητική δίπλα σε άλλες, εν μέρει πολύ ετερογενείς τάσεις. Ο εξελιγμένος καταμερισμός της εργασίας σήμαινε άρνηση της παράδοσης και της ιστορίας ακριβώς με την έννοια ότι εκμηδένισε κάθε χειροτεχνική αντίληψη, η όποια προσανατολιζόταν σε κληροδοτημένες εργασιακές συνήθειες και δεδομένα πρότυποι, και αντί γι’ αυτήν ασπάσθηκε τις ορθολογικές σκοπιμότητες της αρχής της συνεχούς βελτίωσης και ανανέωσης.

Η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα άρχισε βέβαια όταν με τις προόδους της εκβιομηχάνισης οι φυσικές βιοτικές συνομαδώσεις (πατριαρχική οικογένεια, οικιακή κοινότητα, πατριά, χωριό) έγιναν για πρώτη φορά στην ιστορία οικονομικά άχρηστες, και μάλιστα επιζήμιες. Ωστόσο η αστική κοινωνία ούτε γνώρισε σε ακραία μορφή ούτε και χαιρέτησε την τάση αυτήν. Όπως ξέρουμε, διατήρησε την πίστη στους ουσιακούς δεσμούς και στις κοινωνικές προϋποθέσεις του ατόμου και θεωρούσε την οικογένεια ως φυσικό κύτταρο του κοινωνικού οργανισμού. Μόνο κάτω από τις συνθήκες της μαζικής δημοκρατίας η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα πραγματώθηκε και νομιμοποιήθηκε σέ τέτοια έκταση, ώστε τα μέλη της έγιναν κινητικά και εναλλάξιμα. Η ευρύτερη οικογένεια αντικαταστάθηκε κατά μεγάλο μέρος από την πυρηνική οικογένεια, η σημασία των ουσιακών δεσμών μειώθηκε έντονα και η έλλειψη κοινωνικών προϋποθέσεων του ατόμου ανακηρύχθηκε σε προϋπόθεση της γνήσιας ισότητας των ευκαιριών. Η πυρηνική οικογένεια συνιστά περιορισμό της οικογένειας στο ελάχιστο εκείνο όριο που είναι οπωσδήποτε απαραίτητο για τη θεμελιώδη της λειτουργία, δηλαδή τη γέννηση και ανατροφή παιδιών — για να μην αναφέρουμε την όλο και συχνότερη περίπτωση όπου παιδιά γεννιούνται από άγαμους γονείς και κατόπιν ανατρέφονται από έναν γονέα. Η εξασθένιση του κοινωνικού ρόλου της οικογένειας, ακόμα και στην περιορισμένη της μορφή, φαίνεται όχι μόνο στη μείωση της μέσης της διάρκειας και στη συχνότητα των διαζυγίων, αλλά και στο γεγονός ότι δεν αποτελεί πια τον αποφασιστικό παράγοντα της ανατροφής των παιδιών, εφ’ όσον η επιρροή της εδώ υστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με την επιρροή του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος. Η πυρηνική ή υπολειμματική οικογένεια δρα λοιπόν γενικά όχι ως φραγμός ενάντια στον μαζικοδημοκρατικό ατομικισμό, αλλά μάλλον ως το πεδίο ασκήσεων ή το προπαρασκευαστικό του σχολείο. Πρέπει να τονίσουμε κι έναν επιπρόσθετο παράγοντα, ο όποιος ίσαμε σήμερα δεν προσέχθηκε επαρκώς.

Διαβάζοντας και σχολιάζοντας τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ

Παναγιώτης Ήφαιστος

Τα τελευταία χρόνια μελετώ εντατικά όλα σχεδόν τα δημοσιευμένα  κείμενα του Παναγιώτη Κονδύλη. Αυτό γίνεται για τις ανάγκες μονογραφίας που ετοιμάζω και για τον πρόλογο της 4ης αναθεωρημένης και συμπληρωμένης έκδοσης της τελευταίας μονογραφίας μου. Όπως και να το κάνεις, ο Παναγιώτης Κονδύλης είναι ένας στοχαστικός δυναμίτης. 

Η μελέτη των έργων του γεννά γόνιμες σκέψεις που διανοίγουν νέους γνωστικούς προσανατολισμούς. Στην παρούσα σελίδα, θα καταθέτω σκέψεις και ιδέες που σχετίζονται με τον Παναγιώτη Κονδύλη και που συγκροτούν την μαγιά για εκτενέστερες αναλύσεις και σχόλια.

 

 

Περιεχόμενα.

 

11.9.2009. Η άφθαρτη σημασία των καλών αναλύσεων

18.6.2008. Καβάφης, το Πρώτο Σκαλί και των ιδεών η πόλι

23.3.2008. Πολιτικό και Άνθρωπος και οι επιφανείς ακαδημαϊκές κοινωνικοπολιτικές προσωπικότητες του τριγώνου Εξάρχεια-Σύνταγμα-Κολωνάκι.

17.11.2007 Κάποιες σκληρές αλήθειες περί Κονδύλη, κοινωνικών επιστημών και τα ενδότερα της πανεπιστημιακής Ιερουσαλήμ

12. 11.2007. Το Πολιτικό και ο Άνθρωπος (Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2007). Προκαταρτικό σχόλιο

11.11.2007. Το πολιτικό και ο άνθρωπος ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ και οι δικές μου δημοσιεύσεις

1. "Εχθροί και Φίλοι" - Η έσχατη Πραγματικότητα

2. Από τον 20^ο στον 21 Αιώνα, Τομές στην πλανητική πολιτική περί το 2000

3. Η τουρκική απειλή και η "εθνική στρατηγική", Βήμα 15.2.1998 (Π.Ήφαιστος)

4. Ο μεταμοντέρνος χυλός και οι μίμοι και οι γελωτοποιοί εκπροσωπούνται με ποσοστά ιδιαιτέρως υψηλά  στους κύκλους των διανοουμένων στα πανεπιστήμια και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης

 

--------------------------

Για δικτυακούς τόπους στους οποίους αναρτώνται κείμενα του Κονδύλη βλ. τα εξής:

www.koutsourelis.gr

http://www.geocities.com/panajotis_kondylis/index.html

http://www.yannisstavrou.gr/panajotis-kondylis-d.htm (πλήρης βιβλιογραφία)

http://www.kondiaf.de/ Γερμανικό ίδρυμα για τον Κονδύλη)

http://kondylis.wordpress.com/category/%ce%ac%cf%81%ce%b8%cf%81%ce%b1-%ce%ba%ce%bf%ce%bd%ce%b4%cf%8d%ce%bb%ce%b7/

 

------------------------------------------------------------------

Η άφθαρτη σημασία των καλών αναλύσεων πολιτικής επιστήμης των διεθνών σχέσεων

Παραθέτω εδώ απόσπασμα από το βιβλίο του Κονδύλη Θεωρία του Πολέμου στο αναφέρομαι και σε άλλες σελίδες. Σε άλλες σελίδες παραθέτω επίσης αρθρογραφία από την άγρια και επιστημονικά άθλια κριτική που του έγινε το 1998. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι ενώ τα καλά κείμενα αποτελούν μνημείο αληθείας και τίτλος τιμής για τον συγγραφέα τα προπαγανδιστικά κείμενα ιδεολογικοπολιτικής σκοπιμότητας είναι εφήμερης σημασίας και βαρίδιο για τους δράστες. 

Στη συγκαιρινή μας Τουρκία δεν υπάρχει η παραμικρή ή σοβαρή ένδειξη ότι τμήματα του λαού αποδοκιμάζουν με οποιονδήποτε τρόπο την εξωτερική πολιτική των κυβερνήσεων του, και ιδιαίτερα στο Αιγαίο και την Κύπρο, όλες οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο.
Δεν του είναι γνωστή καμία ομαδική διαμαρτυρία για την εκδίωξη του ελληνικού στοιχείου από την Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο, την Τένεδο, ούτε για τον εποικισμό της βορείου Κύπρου. Αυτό διόλου δεν σημαίνει ότι κάθε Τούρκος μισεί κάθε Έλληνα, το ίδιο όπως και διόλου δεν μισεί προσωπικά κάθε Έλληνας τον κάθε Σκοπιανό όταν του αρνείται να ονομάζει το κράτος του «Μακεδονία».

Ζαν Κλώντ Μισεά: Τζόρτζ Όργουελ- ένας συντηρητικός αναρχικός-Σχετικά με το 1984 : η αριστερά, ο αριστερισμός, ο Μάης του 68 ως δύναμη προώθησης του πιο χυδαίου καπιταλισμού

( μετάφραση Νίκος Ν. Μάλλιαρης,εκδόσεις Μάγμα, Αθήνα Μάρτιος 2018)

του Σπύρου Κουτρούλη

Ο Ζ.Κ.Μισεά μας αποδεικνύει τους λόγους που η διάκριση ανάμεσα σε αριστερά δεξιά δεν είναι σε θέση να ερμηνεύσει την σημερινή πραγματικότητα.  Με αφετηρία την λογοτεχνική απόδοση του ολοκληρωτισμού στο έργο του Τ.Όργουελ προσεγγίζει όχι μόνο το «1984» αλλά και την πολιτική του πορεία και τις εξαιρετικές διδακτικές εμπειρίες που έλαβε στον Ισπανικό εμφύλιο.  Συμπληρωματικά ο Μισεά χρησιμοποιεί το έργο του Κ.Λας και του Ντάνιελ Μπέλ ώστε να προσεγγίσει την σύγχρονη μαζική δημοκρατία.

Αν γνώριζε το έργο του Π.Κονδύλη «Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ ΣΤΗ ΜΑΖΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» είναι βέβαιο ότι η ανάλυση του θα ήταν πληρέστερη, αν και οι αναλογίες που δείχνει ότι υπάρχουν κατά την επισήμανση του ρόλου που έπαιξαν στην διαμόρφωση του πιο χυδαίου καπιταλισμού οι ριζοσπαστικές πρωτοπορίες είναι ευδιάκριτες.


Γράφει ο Μισεά » Από το τέλος του Β’ Π.Π. δεν έχει υπάρξει ούτε ένας τομέας στον οποίον να προχώρησε περαιτέρω η καπιταλιστική οργάνωση της ζωής, δίχως την πρότερη ιδεολογική νομιμοποίηση από την πλευρά της Αριστεράς. Με άλλα λόγια, όσο παράξενο κι αν φαίνεται σε μερικούς, τα πράγματα εξελίσσονται σαν ο καπιταλισμός να είχε κατ’ ουσίαν εμπιστευτεί στα διάφορα ρεύματα της Αριστεράς – από την πιο εκσυγχρονιστική σοσιαλδημοκρατία ως τους «ορθόδοξους» αριστεριστές- την ιδεολογική νομιμοποίηση της υποταγής των ανθρώπων στις επιταγές της παγκόσμιας αγοράς. Η μπαρόκ και φασαριόζικη σύνθεση αυτών των φαινομενικά ασυμφιλίωτων ρευμάτων πραγματοποιείται σε καθημερινή βάση υπό τη σκέπη της λεγόμενης «φιλελεύθερης – ελευθεριακής» κοσμοαντίληψης.

Το στοιχείο αυτό μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τον καίριο ρόλο του «Μάη του ’68» στην εγκαθίδρυση των αξιών του σύγχρονου καπιταλισμού. Η περίφημη προτροπή του Ραούλ Βανεγκέμ «να ζεις δίχως νεκρό χρόνο και να απολαμβάνεις δίχως περιορισμούς» λειτούργησε ως το βαρύ πυροβολικό που επιτέθηκε σε κάθε είδους κοινωνικό «αρχαϊσμό», δηλαδή στην πραγματικότητα σε καθετί που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, παρενέβαλλε ένα προστατευτικό παραβάν ανάμεσα στις επιθυμίες του ατόμου και την ενοποιημένη αγορά, η οποία είχε ως σκοπό να οργανώσει το σύνολο της ύπαρξης του. Από την καθημερινή χρήση ναρκωτικών -που εξυμνείται ως αμφισβήτηση της κυρίαρχης κουλτούρας- ως το στήσιμο αυτών των σύγχρονων μπιμπελό ηχητικής ματαιότητας που ονομάζουμε «ελεύθερους» ραδιοσταθμούς και από τη γενίκευση του μαζικού τουρισμού -ας θυμηθούμε το μυητικό ταξίδι των χίπις στην Ίμπιζα και το Κατμαντού- ως τη μυθοποίηση της σύγχρονης πολεοδομίας – που βιώνεται ως μια πυκνόφυτη «ζούγκλα από άσφαλτο» εντός της οποίας οι νύχτες είναι πιο όμορφες από τις μέρες -όλες οι αναγκαίες πολιτιστικές προσαρμογές που απαιτεί η υπερνεωτερικότητα παρουσιάστηκαν στην αρχή μέσω του Θεάματος ως θαυμαστές «ανατρεπτικές» και «περιθωριακές» περιπέτειες…

Παρασιτικός καταναλωτισμός και παραγωγική ανασυγκρότηση: τα σημερινά διλήμματα

Του Σπύρου Κουτρούλη

Γράφει ο Παναγιώτης Κονδύλης:

"Τον καταναλωτισμό αυτόν δεν τον ονομάζουμε παρασιτικό για να τον υποβιβάσουμε ηθικά, αντιπαρατάσσοντας του «ανώτερα» και «πνευματικά» ιδεώδη ζωής, όπωςκαταναλωτισμός κάνουν διάφοροι διανοούμενοι…

Ο όρος «παρασιτικός » χρησιμοποιείται εδώ στην κυριολεξία του για να δηλώσει ότι η σημερινή Ελλάδα, όντας ανίκανη να παραγάγει η ίδια όσα καταναλώνει και μην έχοντας αρκετή αυτοσυγκράτηση – και αξιοπρέπεια- ώστε να μην καταναλώνει περισσότερα απ΄ όσα μπορεί να παραγάγει η ίδια, προκειμένου να καταναλώσει παρασιτεί, και μάλιστα σε διπλή κατεύθυνση: παρασιτεί στο εσωτερικό, όπου υποθηκεύει τους πόρους του μέλλοντος μετατρέποντας τους σε τρέχοντα τοκοχρεολύσια, και παρασιτεί προς τα έξω, όπου έχει επίσης δανεισθεί υπέρογκα ποσά όχι για να κάνει επενδύσεις μελλοντικά καρποφόρες αλλά κυρίως για να πληρώσει με αυτά τεράστιες ποσότητες καταναλωτικών αγαθών, τις οποίες και πάλι εισήγαγε από το εξωτερικό»

Σήμερα ο Τάσος Γιαννίτσης στην "Καθημερινή" ασχολείται όχι μόνο με την αποβιομηχάνιση αλλά και με το δίλημμα "βιομηχανία ή υπηρεσίες". Δίχως ισχυρή παραγωγική βάση, δηλαδή δίχως ισχυρή παραγωγικότητα, θα παραμείνουμε εγκλωβισμένοι σε χαμηλους μισθούς και μεγάλα ελλείματα. Τονίζει ότι πολλές υπηρεσίες δεν εξάγονται ώστε να βελτιώσουν το εμπορικό ισοζύγιο, ενώ η παραγωγικότητα τόσο στην βιομηχανία όσο και στις υπηρεσίες υστερεί σε σχέσεις με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. 

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1943 – 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 1998)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1943 – 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 1998)

Πέρασαν είκοσι τέσσερα χρόνια. Αν ζούσε θα ήταν σήμερα 79 ετών. Αν ζούσε θα είχε δει να ξεδιπλώνεται σιγά – σιγά και σταδιακά όλο αυτό που είχε προβλέψει από τις αρχές της δεκαετίας του 90 ότι θα συμβεί στο τόπο μας. Αν ζούσε θα είχε δει και την εξέλιξη σε πλανητικό επίπεδο που κι αυτήν την είχε προβλέψει τόσο σοφά κι από νωρίς, ότι θα συμβεί.

Και για τις δυο εξελίξεις είχε γράψει κι είχε χτυπήσει το καμπανάκι για το ότι στραβά αρμενίζουμε. Είχε γράψει κι είχε υπερασπιστεί τις θέσεις του από τότε και σχεδόν μόνος, μια και τον ανακάλυψαν οι περισσότεροι πολύ αργότερα, αφού είχε φύγει, κι αφού είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στον ορίζοντα τα σημάδια των προβλέψεών του.

Το σύστημα του επιτέθηκε όταν αντιλήφθηκε ότι δεν του ανήκει μια και η τότε διανόηση είχε προσχωρήσει μαζικά σ’ αυτό για να το υποστηρίξει και να πάρει την αντιμισθία της. Ο ίδιος είχε γράψει για αυτή την πορεία υποταγής και το χρονοδιάγραμμά της, καθώς και την ιδεολογία της που την μασκάρευε μέσα από ιδεοληπτικά προσκόμματα. Οι υποταγμένοι σφουγγοκωλάριοι του επιτέθηκαν γιατί δεν άντεχαν που τους τράβηξε την κουρτίνα ή το παραβάν να τους δει το φως έτσι που είχαν τρυπώσει στο σβέρκο του λαικού σώματος έτοιμοι να το απομυζήσουν. Και το έκαναν. Το βλέπουμε, το ζούμε στο πετσί μας.

Όταν τα έγραφε, όσοι μπορούσαν να καταλάβουν, μια και ο ίδιος φύση και θέση δεν έκανε κρότο, έριχναν καμμιά ματιά στα κείμενά του, με το ένα μάτι, γιατί το άλλο παρακολουθούσε την ξέφρενη πορεία της πλαστής και υπονομευμένης ευδαιμονίας. Κρότο τελικά κάναμε εμείς όταν συγκρουστήκαμε με τον τοίχο του λάθους μας δεχόμενοι κι από πάνω τις επιπλήξεις των λακέδων της υποταγής ότι φέρουμε αποκλειστικά και ολοκληρωτικά την ευθύνη. Τότε αρχίσαμε να τον ανακαλύπτουμε.

Ήρθε η ώρα να διαψευστεί ο Κονδύλης;

Ι. Σύντομο ιστορικό

Από την ταυτόχρονη προσχώρηση της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ (1952) και για περίπου έξι δεκαετίες, η σχετική αξία που απέδιδε στις δύο χώρες η δυτική συμμαχία ήταν περίπου σταθερή: ως «προκεχωρημένο φυλάκιο» έναντι της Σ. Ένωσης στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου αλλά και λόγω της γενικότερα καίριας γεωγραφικής της θέσης, η Τουρκία αντιμετωπιζόταν ως χώρα μεγάλης στρατηγικής σημασίας, ενώ η Ελλάδα ως δευτερεύουσα και παρακολουθηματική της Τουρκίας. Στις κατά καιρούς ελληνοτουρκικές διενέξεις, οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ είχαν ως γνώμονα την ενότητα της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, κάτι που έδινε και στην Ελλάδα κάποια διαπραγματευτικά περιθώρια (που αξιοποιήθηκαν π.χ. στην κρίση του 1987). Αλλά ο βασικός κανόνας παρέμενε αυτός που διατυπώθηκε από τον L. Eagleburger προς τον Χ. Ζαχαράκι: «Μη βάζετε τις ΗΠΑ στη θέση να διαλέξουν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αν μας βάλετε να διαλέξουμε, 9 στις 10 φορές θα διαλέξουμε την Τουρκία γιατί αυτό είναι το συμφέρον των ΗΠΑ».

Με αυτό το δεδομένο από πλευράς ΗΠΑ/ΝΑΤΟ, και καθώς η Τουρκία με την εισβολή στην Κύπρο και τις νέες αμφισβητήσεις του αιγαιακού status quo (εναέριος χώρος κλπ) αναδεικνυόταν σε πρωταρχική απειλή για την ελληνική εθνική ασφάλεια, η Ελλάδα άρχισε μετά το 1974 να αναζητεί πρόσθετες εγγυήσεις εθνικής ασφαλείας. Σε στρατιωτικό επίπεδο, η διάταξη των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων

Ο ΕΥΡΑΣΙΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ

Μία Εὐρώπη χωρὶς τὴν Ρωσσία, μιὰ Εὐρώπη-τοποτηρητὴς τῶν ἀμερικανικῶν συμφερόντων, εἶναι μιὰ Εὐρώπη καταδικασμένη στὸν μαρασμό.

«Ἡ μεγάλη πλανητικὴ καὶ κοσμοϊστορικὴ δυνατότητα μιᾶς Ἑνωμένης Εὐρώπης θὰ ἦταν ἡ Ευρασία».

«Μία Εὐρώπη δίχως δικές της ἐνεργειακὲς πηγὲς καὶ πρῶτες ὕλες, μία Εὐρώπη μὲ γερασμένο πληθυσμό, ποὺ θ’ ἀποτελοῦσε τὸ πολὺ τρία ἤ τέσσερα τοῖς ἑκατὸ τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ, μία Εὐρώπη ἀποκομμένη ἀπὸ τὰ μεγάλα στρατηγικὰ θέατρα τῆς πλανητικῆς ἱστορίας τοῦ 21οῦ αἰῶνα – μία τέτοια Εὐρώπη ἀργὰ ἤ γρήγορα θὰ μαραινόταν καὶ θὰ ἔσβηνε».

Παναγιώτης Κονδύλης, «Ἀπὸ τὸν 20ὸ στὸν 21ο αἰῶνα: Τομές στὴν πλανητικὴ πολιτική», ἐκδόσεις Θεμέλιο, Ἀθήνα, 1998

Πρὶν ἀπὸ 24 χρόνια -πάνω στὸν κολοφῶνα τῆς ἀμερικανικῆς μονοκρατορίας (τῆς διαβόητης «μονοπολικῆς στιγμῆς»)- ὁ διορατικὸς Παναγιώτης Κονδύλης εἶχε ἤδη ἀντιληφθεῖ ὅτι ὁδεύουμε σὲ ἕναν πολυπολικὸ κόσμο. Σὲ μία περίοδο κατὰ τὴν ὁποία ἡ Ρωσία εἶχε μετατραπεῖ σὲ μιὰ σχεδὸν τριτοκοσμικὴ χώρα, ἔχοντας ἀπολέσει τὴν αὐτοκρατορία της καὶ ἔχοντας ὑποστεῖ τὴν σαρωτικὴ ἐπέλαση τοῦ νεοφιλευθερισμοῦ, ὁ Κονδύλης διεῖδε ὅτι ἡ καθημαγμένη Ρωσία θὰ ἐπανακάμψει δυναμικὰ στὴν παγκόσμια σκηνή.

Ἐν ὄψει αὐτῆς τῆς προοπτικῆς, μὲ τὴν παράλληλη ἄνοδο τῆς Κίνας καὶ τῆς παρακμῆς τῆς ἀμερικανικῆς ἰσχύος, ὁ Κονδύλης προειδοποιοῦσε ὅτι ἡ Εὐρώπη πρέπει νὰ στραφεῖ στὴν Ρωσσία, ὅτι ἡ θὰ πρέπει νὰ υἱοθετήσει τὴν προοπτικὴ τοῦ Εὐρασιανισμοῦ ἀντὶ τοῦ Εὐρωατλανισμοῦ. Μιὰ τέτοια στενὴ συνεργασία θὰ προμηθεύσει στὴν Εὐρώπη τὶς ἀναγκαῖες πρῶτες ὕλες, ἐνῶ ἡ Ρωσία, βρίσκοντας διέξοδο σὲ μία Ἑνωμένη Εὐρώπη θὰ μποροῦσε νὰ ἐλπίζει τὰ πάντα ἀπὸ αὐτήν.

Μία πλούσια καὶ ἑνωμένη Εὐρώπη, ποὺ θὰ περιλαμβάνει ὡς συστατικό της στοιχεῖο τὴν Ρωσσία καὶ ἱκανὴ νὰ δρᾶ ἑνιαῖα, θὰ μποροῦσε νὰ παίξει πρωταγωνιστικὸ ρόλο στὶς κοσμοϊστορικὲς ἐξελίξεις τῶν μεγάλων πλανητικῶν ἀγώνων κατανομῆς καὶ ἀνακατανομῆς ἰσχύος ἔναντι τῆς Κίνας καὶ τῶν ΗΠΑ. Ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴν συγκρότηση αὐτῆς τῆς εὐρασιατικῆς συμμαχίας θὰ ἦταν ἡ εὐρωπαϊκὴ ἀναγνώριση στὴν Ρωσία νὰ μπορεῖ νὰ ἐλέγχει τὸν ζωτικό χῶρο ἐπιρροῆς της στὴν Καυκασία καὶ τὴν Κεντρικὴ Ἀσία.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ

 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ 

Είναι αυτός ο φουσκωμένος διάνος φιλόσοφος;» «Είδες που έχω δίκιο για τα ψώνια που μαζεύεις;»

Του Αιμίλιου Καλιακάτσου*

Εκείνη τη μέρα, 12 Οκτωβρίου 1983, στις 2 το μεσημέρι περίμενα στο τυπογραφείο τον Κονδύλη να πάρει διορθώσεις του βιβλίου, στη σειρά της «Γνώσης» που διηύθυνε, και να δει επί τόπου δοκίμια του εξωφύλλου. Το ραντεβού είχε οριστεί 6 μήνες νωρίτερα. Γερμανική συνέπεια και εκνευριστική ακρίβεια, χρόνια τώρα. Ημουν, βεβαίως, έτοιμος – κι ας τολμούσα να κάνω αλλιώς. Νωρίτερα, στις 11, θα κατέφθανε ο Γονατάς να ρίξει μια ματιά στις τελευταίες (;) διορθώσεις του βιβλίου του. Οι ώρες ταίριαζαν και για τις δυο δουλειές. Ομως, κι αυτό καθόλου ασυνήθιστο, ο Νώντας αντί για τις 11 ήρθε με «ολίγη καθυστέρηση» στις 2 παρά τέταρτο. Καθώς του ’φτιαχνα καφέ, ευχόμουν ο Τάκης να καθυστερήσει. Δουλειά με την ταυτόχρονη παρουσία και των δύο δεν μπορούσε να γίνει.

Δύο ακριβώς άνοιγε η πόρτα και χαιρετώντας με εκ του μακρόθεν ανέκραξε, με το γνωστό τρανταχτό, μεταδοτικό του γέλιο: «Χαίρε, λευκέ νέγρε!». Οταν ερχόταν από τη Χαϊδελβέργη μάς στόλιζε, καθώς μας έβρισκε συγκεντρωμένους να τον περιμένουμε, με τα παρόμοια. Το καλοκαίρι το περνούσε στη Γερμανία, γιατί έλειπαν οι Γερμανοί σε διακοπές, και ξεχειμώνιαζε στην Αθήνα καθώς είχαν επιστρέψει. «Χαίρε ευδαίμων Αραβία! Περνάτε, ευθύς αμέσως, από τη θερινή ραστώνη στη χειμερία νάρκη» και άλλα ανάλογα, γελώντας σύγκορμος. Μας πονούσε, αλλά δεν είχε κι άδικο.

Βρέθηκα σε δύσκολη θέση για την άκαιρη συνάντηση. Στην αμηχανία μου τα θαλάσσωσα στις συστάσεις. «Ο φιλόσοφος Παναγιώτης Κονδύλης» στον Νώντα, «Ο ποιητής Εψιλον Χι Γονατάς» στον Τάκη.

Η προφητεία του Κονδύλη

Το τελευταίο τεύχος του Γερμανικού Περιοδικού Φιλοσοφίας είναι αφιερωμένο στο γερμανοτραφή στοχαστή Παναγιώτη Κονδύλη που είχε διαβλέψει την ελληνική κρίση ήδη από το 1998, χρονιά του θανάτου του.

Οι Γερμανοί θυμούνται πάντα και μελετούν ακόμα το έργο του στοχαστή Παναγιώτη Κονδύλη που έφυγε πρόωρα το 1998.

Το ελληνικό πανεπιστήμιο τον είχε απορρίψει, στη συνέχεια απέρριψε ο ίδιος το ελληνικό πανεπιστήμιο και την πανεπιστημιακή καριέρα συνολικά.

Διέθετε σπάνιο συνδυαστικό ταλέντο που του επέτρεψε να γράψει σημαντικές φιλοσοφικές συνθέσεις για το διαφωτισμό ή την παρακμή του αστικού πολιτισμού. Οι Γερμανοί εξακολουθούν να αναφέρονται σ’ αυτόν. Το 2007 για παράδειγμα εκδόθηκε ένας συλλογικός τόμος με τίτλο «Διαφωτιστής χωρίς αποστολή» με μελέτες για τη σκέψη του, τώρα μόλις στον Κονδύλη είναι αφιερωμένο το τελευταίο τεύχος του Γερμανικού Περιοδικού Φιλοσοφίας που κυκλοφορεί ανά δίμηνο στο Βερολίνο.

Πτώση στα κατώτερα σκαλιά

Ανάμεσα στα διάφορα κείμενα για την κοινωνική φιλοσοφία του Κονδύλη, στο περιοδικό δημοσιεύεται μεταφρασμένη στα γερμανικά μια εκτενής συνέντευξη που είχε δώσει ο Έλλην φιλόσοφος στο Σπύρο Κουτρούλη εκείνη τη μοιραία χρονιά του 1998 και είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό «Νέα Κοινωνιολογία». Υπάρχει εκεί ένα σημείο που μοιάζει προφητικό από τη σημερινή σκοπιά, ένα σημείο για το ελληνικό πρόβλημα, το οποίο αμέσως εντόπισε ο κριτικός της Süddeutsche Zeitung του Μονάχου και το μεταφέρει ασχολίαστο στους αναγνώστες της μεγάλης αυτής γερμανικής εφημερίδας. Ας το διαβάσουμε κι εμείς, ασχολίαστο: «Αν ο Ελληνισμός θέλει να επιβιώσει ωε διακεκριμένη ταυτότητα, το πρώτο που θα έπρεπε να κάνει θα ήταν να παράγει όσα τρώει. Δεν εννοώ διόλου κάποιαν οικονομική αυτάρκεια με την παλιά έννοια, αλλά την απαλλαγή από την πολιτική και την πρακτική του παρασιτικού καταναλωτισμού. Ένα βιώσιμο συλλογικό υποκείμενο οφείλει να εξάγει τουλάχιστον τόσα, όσα εισάγει, σ’ έναν ανοικτότερο κόσμο. Ειδάλλως είναι αναπόφευκτη η πτώση στα κατώτερα σκαλιά του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας, η καταχρέωση και η πολιτικοστρατιωτική εξάρτηση. Τις τελευταίες δεκαετίες ο Ελληνισμός προχώρησε γρήγορα προς αυτή την κατεύθυνση. Η αναστροφή της απαιτεί γενναία παραγωγική προσπάθεια, προηγμένη τεχνογνωσία και ριζική θεσμική εξυγίανση, καθώς και ένα εκπαιδευτικό σύστημα εντελώς διαφορετικού επιπέδου.»

Από τον Ευρατλαντισμό στην Ευρασία: Η αναίρεση των ιδεολογημάτων του Αμερικανισμού από τον Παναγιώτη Κονδύλη

από Σπύρος Κουτρούλης 2 Ιουνίου 2020

του Σ. Κουτρούλη από το Άρδην τ. 65, Ιούνιος – Ιούλιος 2007

«Όποιος δεν θέλει να είναι το φερέφωνο του ισχυρού δεν πρέπει και να αποδέχεται την εικόνα που προβάλλει και επιβάλει ο ισχυρός για τον εαυτό του»1

Π. Κονδύλης

Ανάμεσα στις κατά καιρούς συνηγορίες του αμερικανισμού, ξεχώρισαν το τελευταίο διάστημα το κείμενο του υπεύθυνου του ΕΛΙΑΜΕΠ καθηγητή Θ. Κουλουμπή, για το δόγμα του «ευρωαντλαντισμού» (που δημοσίευσε η εφημερίδα «Καθημερινή»), δηλαδή την αποκλειστική συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ.

Το ζήτημα της αντίστασης ή της υποταγής στον αμερικανισμό φαίνεται ότι έχει διχάσει την ελληνική πολιτική κοινωνία. Υπερασπιστές των ΗΠΑ εμφανίζονται από τον συντηρητικό χώρο έως την εκσυγχρονιστική αριστερά καθώς και την άκρα αριστερά. Παρόμοια και οι επικριτές της αμερικάνικης πολιτικής, εμφανίζονται σε όλο το πολιτικό κοινωνικό φάσμα (από την ορθόδοξη εκκλησία ως την επαναστατική αριστερά).

Οι απολογητές του αμερικανισμού, προβάλλουν την στρατηγική συνεργασία ΗΠΑ – Ελλάδος ως μοναδική επιλογή για το νεοελληνικό κράτος, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά είναι και μέρος των Βαλκανίων και κατά συνέπεια μπορεί να αναπτύσσει αμοιβαία επωφελείς σχέσεις τόσο με τις βαλκανικές χώρες όσο και με την Ρωσία. Η αμερικάνικη ισχύς δεν είναι ακατανίκητη οδεύουμε πλέον σε ένα πολυπολικό κόσμο όπου μικρές χώρες σαν την Ελλάδα θα έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες να ελιχθούν.

Τα ηθικά επιχειρήματα συνεργασίας με τις ΗΠΑ δεν έχουν καμία βαρύτητα. Το νεοελληνικό κράτος και λιγότερο η ηπειρωτική Ευρώπη κατεχόταν επί αρκετές δεκαετίες από τον στρατό της Μεγ. Βρετανίας και των ΗΠΑ. Η κληρονομιά της κατοχής και της υποτέλειας υπήρξε πολύ δυσάρεστη για τον νεοελληνισμό. Πέραν του ότι δηλητηρίασε την πολιτική ζωή κατασκεύασε μια πολιτική και οικονομική τάξη που οφείλει την ύπαρξη της, στην αμερικάνικη υποτέλεια.

Το ρωσοουκρανικό με τη ματιά του Παναγιώτη Κονδύλη

Λεωνίδας Σταματελόπουλος

[Κάποια σχόλια γύρω από τα όσα συζητούνται γύρω από το ουκρανικό ζήτημα και οι καίριες παρατηρήσεις του Παναγιώτη Κονδύλη]

1. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι αδικαιολόγητη αλλά δεν είναι ακατανόητη. Ως ακατανόητη την βλέπουν εκείνοι κάνουν λόγο για "τρελό" ή "ψυχικά διαταραγμένο" Πούτιν. Αδικαιολόγητη όμως είναι ἐπί τῇ βάσει μιας ηθικής αρχής, ενός κανόνα. Όταν θέτουμε κι άλλες παραμέτρους στον τρόπο που διαβάζουμε τα πράγματα τότε ο κανόνας μοιάζει να σχετικεύεται. Βαστάμε κατά νού ότι η πράξη της Ρωσίας είναι ανήθικη ή έκνομη αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι η συζήτηση πρέπει να σταματήσει εδώ. Εκτός αν χρησιμοποιούμε την ηθική για να κλείνουμε τα μάτια απέναντι στην πραγματικότητα.

Η Ρωσία δεν αποδέχεται την προώθηση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της· θεωρεί ότι κάτι τέτοιο είναι απειλή. Αυτή δεν είναι μία παράλογη αντίληψη ούτε ο φόβος ως αιτία πολέμου εμφανίζεται για πρώτη φορά στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο Θουκυδίδης ως αιτία του πελοποννησιακού πολέμου θεωρεί τον φόβο που ενέπνευσαν στους Λακεδαιμόνιους οι Αθηναίοι: «τὴν μὲν γὰρ ἀληθεστάτην πρόφασιν, ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ, τοὺς Ἀθηναίους ἡγοῦμαι μεγάλους γιγνομένους καὶ φόβον παρέχοντας τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀναγκάσαι εἰς τὸ πολεμεῖν» (σε μεταφρ. Σκουτερόπουλου: 

«Η σημαντικότερη λοιπόν αιτία, αλλά και η πιο ανομολόγητη, είναι κατά τη γνώμη μου το ότι οι Αθηναίοι, καθώς η δύναμή τους είχε αυξηθεί και ενέπνεαν φόβο στους Λακεδαιμόνιους, έφεραν τους τελευταίους στην ανάγκη να πάρουν τα όπλα».

Το ότι η Ρωσία φοβάται, βάσιμα, την προώθηση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της τούτο δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία οφείλει να φέρεται ως δορυφόρος της. Δεν βλέπω όμως γιατί η Ουκρανία ενέταξε στο σύνταγμά της την αξίωση να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει η ηθική των προθέσεων, υπάρχει και η ηθική των συνεπειών. Το να σκέφτεσαι τις συνέπειες των πράξεών σου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να πράττεις πολιτικά. Η ηγεσία της Ουκρανίας μετέτρεψε τη χώρα της σε άθυρμα στα χέρια του αγγλοσαξωνικού κόσμου και των Ρώσων. Δεν κατανοώ γιατί δεν επιδίωξε την ουδετερότητα.

Τα «Rafale» του Ελληνισμού και η μαραζιάρα Κύπρος

Του Αλέκου Μιχαηλίδη από τον Φιλελεύθερο

Ο Παναγιώτης Κονδύλης ήταν ένας σπουδαίος φιλόσοφος του σύγχρονου Ελληνισμού. Ίσως τον βοήθησε το γεγονός πως έζησε αρκετά χρόνια μακριά από το εθνικό κέντρο –«έξω πάμε καλά»– και χάρισε στον κόσμο τρομερά κείμενα, ως συνέχεια των Θουκυδίδη, Μακιαβέλι και Μαξ Βέμπερ. Ένα από τα έργα αυτά είναι και η «Θεωρία του Πολέμου» που εκδόθηκε στα γερμανικά το 1988 και στα ελληνικά το 1997. Πρόκειται για μια «επανάσταση» στην ερμηνεία του μεγάλου θεωρητικού του πολέμου, Καρλ φον Κλαούζεβιτς, για ένα κείμενο που σφάζει, όπως γράφτηκε τότε, πολλές «ιερές αγελάδες» της δυτικοφιλελεύθερης ιστορικής και πολιτικής επιστήμης.

Στην ελληνική έκδοση της «Θεωρίας του Πολέμου», ένα χρόνο πριν τον θάνατό του, ο Παναγιώτης Κονδύλης παραθέτει ένα φοβερό επίμετρο, με τον τίτλο «Γεωπολιτικές και στρατηγικές παράμετροι ενός ελληνοτουρκικού πολέμου». Δεν προσπαθεί να επιβάλει κάποια φιλοπόλεμη αντίληψη, αλλά εξηγεί -όπως πολλοί θεωρητικοί του πολέμου- πως ο πόλεμος αποτελεί συνέχεια της πολιτικής, ειδικά στα μέτρα του σύγχρονου Ελληνισμού. Ο οποίος δεν έχει άλλη επιλογή από το να μελετά και να βελτιώνει διαρκώς την άμυνά του, απέναντι στην ιμπεριαλιστική Τουρκία. «Η συγκριτική ανάλυση του γεωπολιτικού δυναμικού της Ελλάδας και της Τουρκίας μ’ αυτή τη στενότερη έννοια, συνδέεται ιδιαίτερα με το πρόβλημα της πιθανής στρατηγικής φυσιογνωμίας ενός ελληνοτουρκικού πολέμου στο προσεχές ή απώτερο μέλλον», γράφει ο Κονδύλης.

Παναγιώτης Κονδύλης: Η παγκοσμιοποίηση ως ιδεολογική κατασκευή

Κύκλοι με απτά υλικά συμφέροντα, αλλά και διάφοροι καλόπιστοι, οι οποίοι εξ ιδιοσυγκρασίας ενστερνίζονται τις ελπιδοφόρες προοπτικές, προπαγανδίζουν την άποψη ότι η προϊούσα παγκοσμιοποίηση θα επιφέρει όλο και μεγαλύτερη εξίσωση των συλλογικών συνθηκών ζωής και των συλλογικών σκοπών, δημιουργώντας έτσι κοινά σημεία μεταξύ των ανθρώπων και καθιστώντας περιττές τις αιματηρές συγκρούσεις· γιατί, όπως λέγεται, η παγκοσμιοποίηση θα εξασθενήσει ή ίσως και θα καταργήσει τις υποτιθέμενες αιτίες αυτών των συγκρούσεων, δηλαδή τα έθνη και τα κράτη. Η αντίληψη αυτή αναγορεύθηκε, προπαντός μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, σε αυταπόδεικτη αλήθεια και άρθρο πίστεως, έτσι ώστε δεν διερευνώνται επαρκώς οι προϋποθέσεις της και η λογική συνοχή της.

Ως φορέας της παγκοσμιοποίησης και της εξίσωσης των συνθηκών και των σκοπών (αξιών) δεν θεωρείται βέβαια οποιαδήποτε δραστηριότητα, π.χ. το κήρυγμα της αδελφοσύνης και της αγάπης, αλλά μια δραστηριότητα εντελώς συγκεκριμένη: η διευρυνόμενη και διαπλεκόμενη οικονομία. Μια πρώτη προϋπόθεση της παραπάνω αντίληψης είναι λοιπόν η πίστη στην πρωτοκαθεδρία της οικονομίας ­ και μάλιστα της οικονομίας στην αντίθεσή της προς την πολιτική, η οποία λίγο – πολύ ταυτίζεται με την «πολιτική της ισχύος» και αντιπαρατίθεται προς την υποτιθέμενη εγγενή ειρηνικότητα της οικονομίας. Αυτή όμως η διχοτομία μεταξύ πολιτικής και οικονομίας είναι δυνατή μόνο αν οι δύο αυτοί τομείς οριστούν τόσο στενά (αν δηλαδή η οικονομία περιοριστεί στην τεχνική διαδικασία της παραγωγής και η πολιτική περισταλεί στη διοίκηση και στη διαχείριση), ώστε χάνεται κάθε ουσιαστική σχέση με την κοινωνική πράξη και πραγματικότητα.

Το «ζωτικό συμφέρον»

Από ιστορική και κοινωνιολογική άποψη η διχοτομία είναι επίσης αβάσιμη· αποτελεί μια ιδεολογική κατασκευή και ένα ιδεολογικό όπλο που, καθώς είναι γνωστό, πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον ανερχόμενο αστικό φιλελευθερισμό εναντίον του απολυταρχικού κράτους, ενώ και σήμερα παραμένει προσφιλές επιχείρημα διαφόρων οικονομικών κύκλων, οι οποίοι βέβαια την ίδια στιγμή κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να επιστρατεύσουν την πολιτική για δικούς τους σκοπούς και διόλου δεν περιφρονούν επικερδείς κρατικές παραγγελίες και πιστώσεις. Κατά τα λοιπά, η ιδεολογική αυτή κατασκευή συνδέθηκε ήδη από τον 17ο αιώνα με την κοσμοϊστορική πρόβλεψη ότι το εμπόριο θα υποκαταστήσει τον πόλεμο. Τι έγινε έκτοτε, το γνωρίζουμε καλά.

Ο γενικός λόγος για τον οποίο πολιτική και οικονομία ­ με την οποιαδήποτε κοινωνικά βαρύνουσα έννοια των όρων ­ παραμένουν αδιαχώριστες είναι προφανής. Η οικονομία και η πολιτική αφορούν εξίσου τις συγκεκριμένες σχέσεις συγκεκριμένων ανθρώπων και κάθε οικονομική αλλαγή προκαλεί μια μετατόπιση του συσχετισμού δυνάμεων προς όφελος ορισμένων ανθρώπων και εις βάρος άλλων. Οι οικονομικοί σκοποί ούτε επιδιώκονται ούτε επιτυγχάνονται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, παρά μετριούνται με κριτήριο την απόδοση των ανταγωνιστών, και ανάλογα αξιολογούνται. Ο,τι όλοι μπορούν να παραγάγουν και ό,τι όλοι μπορούν να απολαύσουν δεν έχει ούτε οικονομική ούτε πολιτική αξία ­ γιατί αξία σημαίνει πάντα: ιδιαίτερη αξία. Γι’ αυτό τα απόλυτα κέρδη, δηλαδή όσα σημαίνουν βελτίωση σε σχέση με την προγενέστερη δική μας κατάσταση, φαίνονται πολύ λιγότερο σημαντικά από τα σχετικά κέρδη, δηλαδή εκείνα που επιτυγχάνονται σε σύγκριση με την τωρινή κατάσταση των ανταγωνιστών μας.

Αν μια πλευρά πιστεύει ότι τα σχετικά της μειονεκτήματα είναι αδύνατο να υπερκαλυφθούν στο προβλεπτό μέλλον με οποιαδήποτε προσπάθεια, τότε είναι αναγκασμένη να επιλέξει ανάμεσα στη συνθηκολόγηση μπροστά στη δύναμη της «αόρατης χειρός» (Α. Smith) και στην πολιτικοποίηση της οικονομικής σύγκρουσης. Γιατί από καταβολής κόσμου υπάρχουν μόνο δύο δυνατότητες για να αποκτήσει κανείς αγαθά: να τα παραγάγει ο ίδιος ή να τα πάρει από όποιον τα παράγει, αδιάφορο αν αυτό το κάνει με το ξίφος ή μέσω εμπορικών ποσοστώσεων. Η έννοια του «ζωτικού συμφέροντος» υπάρχει εξίσου στην οικονομία και στην πολιτική, και μάλιστα θα μπορούσαμε να τη θεωρήσουμε ως τον μεγάλο κοινό τους παρονομαστή.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να συγκεφαλαιωθεί ως εξής: η πολιτική διεισδύει στην οικονομία όχι τόσο μέσω των διαδικασιών της παραγωγής και της επικοινωνίας όσο μέσω του προβλήματος της κατανομής. Είναι άκρως χαρακτηριστικό ότι η συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση στρέφεται γύρω από διαδικασίες και προτάσεις οι οποίες αφορούν τη διαπλοκή της παγκόσμιας βιομηχανίας και του παγκοσμίου εμπορίου καθώς και την πύκνωση των παγκοσμίων επικοινωνιακών δικτύων ­ το μυστικό μιας παγκόσμια αποδεκτής κατανομής των πόρων και του πλούτου δεν το έχει αποκαλύψει ως σήμερα κανείς. Η ειρήνη όμως μεταξύ πολιτικών μονάδων και ανθρώπων γενικά δεν μπαίνει τόσο σε κίνδυνο λόγω του τρόπου παραγωγής και επικοινωνίας όσο λόγω των όρων και των ανισοτήτων της κατανομής.

Η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και της οικονομίας θα οξύνει το πρόβλημα της κατανομής από δύο απόψεις. Στο εσωτερικό των ανερχομένων οικονομικών δυνάμεων θέτει σε κίνηση διαδικασίες οι οποίες γρηγορότερα μπορούν να πολλαπλασιάσουν παρά να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες για σχετικά κέρδη ­ και ως γνωστόν ο μισοχορτασμένος είναι πιο επιθετικός παρά ο μισοπεθαμένος από την πείνα. Ακόμη και η περιορισμένη ικανοποίηση τέτοιων προσδοκιών δημιουργεί πάντως, καθώς πίσω της στέκουν τεράστιες ανθρώπινες μάζες, έναν πλούτο σημαντικό, οπότε το σχετικό μερίδιο των ανεπτυγμένων χωρών στον παγκόσμιο πλούτο μειώνεται συνεχώς. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο αγώνας κατανομής μεταφέρεται και στο εσωτερικό των πλουσίων χωρών, οι οποίες αναγκάζονται να σφίξουν το ζωνάρι (τουλάχιστον ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων) προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές.

Θεώρηση made in USA

Οποιος φαντάζεται ότι αυτό αποτελεί απλώς μια βραχυπρόθεσμη ή μεσοπρόθεσμη αναπροσαρμογή, η οποία οπωσδήποτε θα πετύχει αρκεί να επιδείξουμε κάποια υπομονή και επιδεξιότητα ­ όποιος το φαντάζεται αυτό, ασφαλώς δεν έχει κατανοήσει την έκταση της μεταβολής που επιτελείται σήμερα σε πλανητική κλίμακα. Η βιομηχανικά ανεπτυγμένη «Δύση» συνεχίζει να βλέπει τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης από την άτρομη και παραπλανητική σκοπιά του τμήματος εκείνου του πλανήτη το οποίο ακόμη κατέχει πάνω από τα τρία τέταρτα του παγκοσμίου πλούτου και της παγκόσμιας ενέργειας. Και πρέπει να προσθέσουμε ότι καθοριστική εδώ είναι η αμερικανική θεώρηση των πραγμάτων, η οποία βέβαια, παρά τις ιδεολογικές ομολογίες πίστεως προς την αυτοματική της οικονομίας, στηρίζεται πρωταρχικά στο σημερινό στρατιωτικό και διπλωματικό προβάδισμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Οποιος υπερέχει (προς το παρόν) τόσο πολύ έχει τη φυσική τάση να βλέπει την παγκοσμιοποίηση πρώτα – πρώτα ως διεύρυνση του δικού του πεδίου δράσεως και δεν μπορεί ή δεν θέλει να βάλει με τον νου του τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της αναστροφής του ρεύματος.

Ωστόσο, μέσα στην αυτοπεποίθηση της «Δύσης» έχει ήδη εμφιλοχωρήσει η πρώτη αμφιβολία, αλλά και το πρώτο ρίγος, προπαντός στην Ευρώπη, όπου συνειδητοποιείται όλο και εντονότερα ότι η βαθύτερη αιτία της μόνιμης κρίσης είναι η ένταση του παγκοσμίου ανταγωνισμού και η συνεχής πτώση του ειδικού ευρωπαϊκού βάρους μέσα στην παγκόσμια οικονομία. Οι αμφιβολίες και τα ρίγη θα επιταθούν κάτω από την πίεση εισαγομένων και ενδογενών δημογραφικών και οικολογικών παραγόντων. Τότε τα σύνορα, τα οποία έχει γκρεμίσει στο μεταξύ η παγκοσμιοποίηση, θα ανεγερθούν και πάλι εξαιτίας της όξυνσης των αγώνων κατανομής, μολονότι δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιος και πού θα τα χαράξει αυτή τη φορά.

Η όξυνση τούτη πρέπει να αναμένεται ακόμη περισσότερο επειδή η δεύτερη προϋπόθεση της αντίληψης που αναφέραμε στην αρχή, ότι δηλαδή η εξίσωση των συνθηκών και των σκοπών της ζωής θα αμβλύνει τις συγκρούσεις, απλούστατα είναι εσφαλμένη. Η κοινότητα των σκοπών γεννά φιλία μεταξύ δύο πλευρών όταν ο σκοπός πρόκειται να επιτευχθεί εναντίον ενός τρίτου· σπέρνει όμως την έχθρα όταν η επίτευξη του κοινού σκοπού από μέρους της μιας πλευράς είτε κάνει αδύνατη είτε καθιστά άνευ αξίας την επίτευξή του από μέρους της άλλης. Η φιλία λοιπόν δεν προκύπτει από τον κοινόν σκοπό καθ’ εαυτόν, αλλά από τη συμφωνία δύο πλευρών για το ποια σειρά θα κατέχει η καθεμιά τους κατά την επιδίωξη του κοινού σκοπού και ποια οφέλη θα αντλήσει από την επίτευξή του. Αν στο κρίσιμο αυτό σημείο δεν επιτευχθεί συμφωνία, τότε η σύγκρουση θα οξυνθεί ακριβώς επειδή ο σκοπός είναι κοινός ­ για τον ίδιο λόγο για τον οποίο ο χασάπης δεν εχθρεύεται τον μανάβη απέναντί του παρά τον χασάπη δίπλα του. Κοινότητα σκοπών σημαίνει αγώνα με τους ίδιους πόρους, τις ίδιες αγορές, τους ίδιους χώρους και τα ίδια έπαθλα. Και αν η κοινότητα των σκοπών επεκταθεί και στους σκοπούς της κατανάλωσης, τότε ο Ινδός και ο Κινέζος θα πρέπει να καταναλώσουν τόση ενέργεια και άλλες τόσες πρώτες ύλες όσες ο Βορειοαμερικανός. Ποιες θα είναι οι συνέπειες για τον πλανήτη;

Οι εμφύλιοι πόλεμοι

Η εξίσωση συνθηκών και σκοπών ζωής εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης θεωρείται και υπό μιαν άλλη έννοια ως πρόδρομος ειρηνικών εξελίξεων. Λέγεται ότι οι ψυχοπνευματικές συνέπειες θα συμβάλουν στην αποδυνάμωση των εθνικών πολιτισμών και επομένως των συγκρούσεων που οφείλονται σε εθνικές και πολιτισμικές αιτίες. Αν η οικουμενική εξίσωση του τρόπου ζωής των ανθρώπων θα διαμορφώσει αναγκαστικά έναν ενιαίο παγκόσμιο πολιτισμό, δεν χρειάζεται να το εξετάσουμε εδώ. Πάντως ο παγκόσμιος αυτός πολιτισμός θα αποτελούσε εγγύηση για την ειρήνη μονάχα αν στο παρελθόν οι αιματηρές συγκρούσεις είχαν γίνει αποκλειστικά μεταξύ εθνικά και πολιτισμικά διαφορετικών συλλογικών υποκειμένων.

Η Ιστορία όμως γνώρισε και πάμπολλους εμφυλίους πολέμους, και αυτοί συχνά ήσαν και οι χειρότεροι. Ωστε το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί η οικονομική και πολιτισμική παγκοσμιοποίηση είναι η μετατροπή όλων των πολέμων σε εμφυλίους πολέμους.

Όποιος προσδοκά την παγκόσμια ειρήνη από την εξασθένηση ή τη διάλυση των εθνικών κρατών καθ’ εαυτήν λησμονεί ότι οι πόλεμοι είναι φαινόμενο πολύ παλαιότερο από τα εθνικά κράτη. Λησμονεί ότι το εθνικό κράτος διόλου δεν συνιστά το μόνο δυνατό κυρίαρχο πολιτικό υποκείμενο, επομένως η κατάργηση του εθνικού κράτους δεν συνεπάγεται αυτόματα την κατάργηση της έννοιας του κυρίαρχου κράτους και των κυριαρχικών δικαιωμάτων. Και τέλος λησμονεί ότι πολύ χειρότερος από κάθε σύγκρουση μεταξύ οργανωμένων πολιτικών μονάδων μπορεί να είναι ο άμεσος αγώνας ανθρώπου προς άνθρωπο υπό συνθήκες παγκόσμιας ανομίας.

ΠΗΓΗ:piotita.gr

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Η προφητεία του Παναγιώτη Κονδύλη

Το τελευταίο τεύχος του Γερμανικού Περιοδικού Φιλοσοφίας είναι αφιερωμένο στο γερμανοτραφή στοχαστή Παναγιώτη Κονδύλη που είχε διαβλέψει την ελληνική κρίση ήδη από το 1998, χρονιά του θανάτου του.

Από την Ντόιτσε Βέλε

Οι Γερμανοί θυμούνται πάντα και μελετούν ακόμα το έργο του στοχαστή Παναγιώτη Κονδύλη που έφυγε πρόωρα το 1998. Το ελληνικό πανεπιστήμιο τον είχε απορρίψει, στη συνέχεια απέρριψε ο ίδιος το ελληνικό πανεπιστήμιο και την πανεπιστημιακή καριέρα συνολικά. Διέθετε σπάνιο συνδυαστικό ταλέντο που του επέτρεψε να γράψει σημαντικές φιλοσοφικές συνθέσεις για το διαφωτισμό ή την παρακμή του αστικού πολιτισμού. Οι Γερμανοί εξακολουθούν να αναφέρονται σ’ αυτόν. Το 2007 για παράδειγμα εκδόθηκε ένας συλλογικός τόμος με τίτλο «Διαφωτιστής χωρίς αποστολή» με μελέτες για τη σκέψη του, τώρα μόλις στον Κονδύλη είναι αφιερωμένο το τελευταίο τεύχος του Γερμανικού Περιοδικού Φιλοσοφίας που κυκλοφορεί ανά δίμηνο στο Βερολίνο.

Πτώση στα κατώτερα σκαλιά

Ανάμεσα στα διάφορα κείμενα για την κοινωνική φιλοσοφία του Κονδύλη, στο περιοδικό δημοσιεύεται μεταφρασμένη στα γερμανικά μια εκτενής συνέντευξη που είχε δώσει ο Έλλην φιλόσοφος στον Σπύρο Κουτρούλη εκείνη τη μοιραία χρονιά του 1998 και είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό «Νέα Κοινωνιολογία». Υπάρχει εκεί ένα σημείο που μοιάζει προφητικό από τη σημερινή σκοπιά, ένα σημείο για το ελληνικό πρόβλημα, το οποίο αμέσως εντόπισε ο κριτικός της Süddeutsche Zeitung του Μονάχου και το μεταφέρει ασχολίαστο στους αναγνώστες της μεγάλης αυτής γερμανικής εφημερίδας. Ας το διαβάσουμε κι εμείς, ασχολίαστο: «Αν ο Ελληνισμός θέλει να επιβιώσει ως διακεκριμένη ταυτότητα, το πρώτο που θα έπρεπε να κάνει θα ήταν να παράγει όσα τρώει. Δεν εννοώ διόλου κάποιαν οικονομική αυτάρκεια με την παλιά έννοια, αλλά την απαλλαγή από την πολιτική και την πρακτική του παρασιτικού καταναλωτισμού.

Το δίλημμα: υ π ο τ έ λ ε ι α ή σ υ ν τ ρ ι β ή

Το δίλημμα:  υ π ο τ έ λ ε ι α  ή  σ υ ν τ ρ ι β ή

του Χρήστου Γιανναρά

(Για τις επαληθεύσιμες προβλέψεις του Παναγιώτη Κονδύλη)

______****______

Αν υπάρχει ένα ακαταμάχητο τεκμήριο της παρακμής μας των σημερινών Ελλήνων, δεν είναι η ολοκληρωτική οικονομική χρεοκοπία του κωμικού μας κρατιδίου ούτε η ανίατη, μικροπρεπέστατη συμφεροντολαγνεία όσων διαχειρίζονται την εξουσία και όσων τη διεκδικούν.

Δεν είναι η κατακόρυφη πτώση επιπέδου της κατά κεφαλήν καλλιέργειας, μέσα σε ελάχιστα χρόνια, ο εξωφρενικός πρωτογονισμός της δημόσιας «πληροφόρησης» και «ψυχαγωγίας», η ανυποληψία του σχολείου, ο ιλιγγιώδης εκπεσμός των πανεπιστημίων.

Δεν είναι ο αδίστακτος σε αναισχυντία αμοραλισμός, η διαστροφή ως «δικαίωμα», η αρνησιπατρία ως κορδακισμός, η ατιμία ως προϊόν.

Ούτε είναι το ξέφρενο ξεπούλημα κάθε στοιχείου κοινωνικής περιουσίας – οδικών δικτύων, λιμανιών, αεροδρομίων, σιδηροδρόμων, ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών, υποδομών τουρισμού – δεν απομένει τίποτε από αυτά και από ανάλογα απειράριθμα «τζιβαϊρικά πολυτίμητα».

Το εφιαλτικότερο τεκμήριο παραίτησής μας των Ελλήνων από τη μετοχή στην Ιστορία είναι ότι παρακάμψαμε απεγνωσμένες προειδοποιήσεις για τον επερχόμενο εφιάλτη του ιστορικού μας τέλους.

Ποιος από τους επαγγελματίες της εξουσίας έδειξε ποτέ ότι γνωρίζει και παίρνει στα σοβαρά τις εκκλήσεις για πολιτική εντιμότητα, ανιδιοτέλεια και σωφροσύνη, που κατέθεταν οι Νέστορες του δημόσιου βίου;

Σύμβολα ελληνοπρέπειας και χαρισματικής ωριμότητας, 

ο Σ ε φ έ ρ η ς, ο Ε λ ύ τ η ς, ο Π ι κ ι ώ ν η ς, ο Θ ε ο τ ο κ ά ς, 

ο Λ ο ρ ε ν τ ζ ά τ ο ς, ο Τ σ α ρ ο ύ χ η ς, 

ο Μάνος Χ α τ ζ ι δ ά κ ι ς και όσοι ανάλογοι.

Δεν έχει ακουστεί ένας πολιτικός (ένας, για δείγμα) να δείξει ότι τους πρόσεξε ή, τουλάχιστον, ότι έχει διαβάσει τον μάλλον κορυφαίο της διαγνωστικής οξυδέρκειας που γνώρισε στις μέρες μας η ελληνική κοινωνία: τον Π α ν α γ ι ώ τ η Κ ο ν δ ύ λ η.

Θα περίμενε κανείς, όσοι φιλοδοξούν σήμερα να ασκήσουν πολιτική στην Ελλάδα, να κυκλοφορούν έχοντας παραμάσχαλα τη «Θεωρία πολέμου» του Κονδύλη και έχοντας αποστηθίσει, τουλάχιστον, το «Επίμετρο: Γεωπολιτικές και στρατηγικές παράμετροι ενός ελληνοτουρκικού πολέμου». Το 1997 εκδεδομένο το βιβλίο, και μέσα σε δεκαπέντε μόλις χρόνια οι προβλέψεις του επαληθεύονται με απίστευτη ακρίβεια. Εγραφε:

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση (και πάντως τα ισχυρότερα μέλη της), μη μπορώντας να δώσει στην Τουρκία όλα όσα επιθυμεί, θα επιδιώκει να την κατευνάσει με ελληνικά έξοδα, πιέζοντας δηλαδή την Ελλάδα να δεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο…

Θα δούμε μια ακόμη από τις τραγικές ειρωνείες, τις οποίες τόσο συνηθίζει η Ιστορία: Ενώ δηλαδή η Ελλάδα προσανατολίστηκε ψυχή τε και σώματι στην Ευρώπη για να διασφαλισθεί από τον τουρκικό κίνδυνο, ακριβώς ο ευρωπαϊκός της προσανατολισμός θα μεταβληθεί σε όργανο de facto μετατροπής της σε δορυφόρο της Τουρκίας».

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΠΡΩΤΗ, επαληθευμένη εκπληκτικά.

«Δεν αποκλείεται η ελληνική πλευρά… να αρχίσει κάποτε να θεωρεί κι η ίδια τις υποχωρήσεις έναντι της Τουρκίας ως αυτονόητο μέρος και καθήκον του “εξευρωπαϊσμού” της – αφού μάλιστα οι “πολιτισμένοι άνθρωποι” που έχουν ξεπεράσει τους “εθνικιστικούς αταβισμούς”, δεν ξεκινούν πολέμους… για κυριαρχικά δικαιώματα»!

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ, ψηλαφητά επαληθευμένη.

«Η ελληνική πλευρά πρέπει να κατανοήσει έμπρακτα ότι… οι σύμμαχοι αξίζουν για σένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι’ αυτούς. Καμιά συμμαχία και καμιά προστασία δεν κατασφαλίζει, όποιον βρίσκεται μαζί της σε σχέση μονομερούς εξάρτησης. Τα “δίκαια” της Ελλάδας δεν εντυπωσιάζουν κανέναν, όσο πίσω τους βρίσκεται ένας παρίας με διαρκώς απλωμένο το χέρι, κάποιος που ζει από δάνεια, επιδοτήσεις και “προγράμματα στήριξης”».

 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ–ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΡΙΤΗ, ανατριχιαστικά ρεαλιστική.

«Σε ορισμένους κρίσιμους τομείς, όπως ο δημογραφικός, το παιχνίδι, ξέρουμε από τώρα ότι είναι χαμένο… Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα… αποδεικνύοντας πόσο είναι πιθανό να μετατραπεί σε δορυφόρο της Τουρκίας, ακριβώς μέσω του “ευρωπαϊκού δρόμου”… Στον βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται, ανεπαίσθητα, γεωπολιτικός δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα ηδονικότερη, εφόσον η υποχωρητικότητα θα αμείβεται με αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς επαίνους, που τους χρειάζεται κατεπειγόντως ο εκσυγχρονιζόμενος Βαλκάνιος – αρκεί να χρηματοδοτείται ο παρασιτικός καταναλωτισμός».

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ, επαληθευμένη χειροπιαστά.

«Την κάμψη της ελληνικής αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού, οι Ελληνες θα συνηθίσουν σιγά σιγά να την ονομάζουν “πολιτισμένη συμπεριφορά”, “υπέρβαση του εθνικισμού”, “εξευρωπαϊσμό”… Το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα δορυφοριοποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή. Η υπέρβαση του διλήμματος αυτού… απαιτεί την επιτέλεση ηράκλειου άθλου, για τον οποίο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως είναι, δεν διαθέτει τα κότσια. Οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες που συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους… Βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής ευθανασίας».

ΠΕΜΠΤΗ ΠΡΟΓΝΩΣΗ αυτή, και τελεσίγραφο.

Τι μπορεί να προσφέρει οποιοσδήποτε δημόσιος λόγος, όταν δεκαπέντε χρόνια μετά από ένα τέτοιο κείμενο, οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα εξακολουθούν να στελεχώνονται με τη λογική της συλλογικής ευφραντικής ασχετοσύνης

https://www.kathimerini.gr/.../to-dilimma-ypoteleia-i.../

_____________

Παναγιώτης Κονδύλης

https://el.m.wikipedia.org/.../%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1...

Οι Έλληνες "μπουπμουνοκέφαλοι προδευτικοί" (συνομιλία με τον Παναγιώτη Κονδύλη)

Διάλογος Π. ΗΦΑΙΣΤΟΥ- Π. ΚΟΝΔΥΛΗ για την εθνική στρατηγική και τη στάση των "προοδευτικών" που λυμαίνονται τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες ως μεταπράτες ξένων συμφερόντων.

"...Η πλειοψηφία των ανθρώπων που αυτοαποκαλούνταν και που συνεχίζουν να αυτοαποκαλούνται «προοδευτικοί», λίγο ή πολύ (ανάλογα με τις περιστάσεις) σύγχυσαν την πιθανή αντί-ηγεμονική τους αντίληψη με τα μπερδέματα του Ψυχρού Πολέμου (πολλοί που είναι οικουμενιστές και σιχαίνονται το κράτος, δεν γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι ο Γρηγόρης Λαμπράκης έκανε διαδηλώσεις με πανό που έγραφαν «ζήτω η Εθνική Ανεξαρτησία»)... Όλοι μαζί και παρά τις ζημιές που μας προκάλεσαν περιστρέφονται γύρω από ποικίλων αποχρώσεων οικουμενικίστικες παραδοχές που υποβαθμίζουν το κράτος, την ισχύ του και τον χαρακτήρα των ανταγωνισμών και διενέξεων στον κρατοκεντρικό μας κόσμο .

Δεν εκπλήττει ότι όλοι μαζί κατάντησαν να είναι εγχώριοι πραιτοριανοί ξένων συμφερόντων υπογράφοντας το ένα μνημόνιο μετά το άλλο και κατ’ ουσία καθιστώντας την κοινωνία έρμαιο κοινωνικοπολιτικά ανεξέλεγκτων διεθνικών κερδοσκόπων, τοκογλύφων και ηγεμονικών υπαλλήλων..."

 

Οι Έλληνες «μπουμπουνοκέφαλοι προοδευτικοί» (συνομιλία με τον Παναγιώτη Κονδύλη)

BY IFESTOSEDU on 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, 2021

ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 1990 ΠΗΡΑ ΕΝΑ ΓΡΑΜΜΑ (ΤΟ ΠΡΟΣΕΧΩ ΣΑΝ ΦΥΛΑΚΤΟ) ΑΠΟ ΓΝΩΣΤΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ. Ο ΚΟΝΔΥΛΗΣ ΖΟΥΣΕ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΕΚΕΙ ΕΚΑΝΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΕΓΡΑΦΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ, ΠΡΩΤΑ ΣΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ, ΠΡΙΝ ΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ. ΔΙΑΒΑΖΕ ΕΠΙ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΣΤΗΛΗ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΤΟΤΕ «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ». ΛΥΠΗΘΗΚΕ, ΕΙΠΕ ΣΤΟΝ ΓΝΩΣΤΟ ΤΟΥ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΣΤΕΙΛΕ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ, ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ 1996 ΜΕΤΑ ΑΠΟ 139 ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΑΥΤΗ ΣΤΗΛΗ. ΠΑΡΕΝΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΝΩ ΟΤΙ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΧΡΟΝΟ ΜΟΥ ΑΡΧΙΣΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΕΓΡΑΨΑ ΚΑΙ ΕΚΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ. ΚΟΥΡΑΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΒΟΡΟ. ΓΙΑΤΙ ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΥΚΝΟ, ΣΥΝΤΟΜΟ, ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΟ. ΟΙ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΑΜΕΤΡΗΤΕΣ (ΟΠΩΣ ΓΡΑΦΩ ΕΔΩ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΟΥ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΡΑΦΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΟ ΓΕΜΑΤΕΣ ΚΑΣΕΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΩΝ ΕΠΙΘΕΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΒΕΒΑΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΟΥΣΑ ΑΚΑΡΙΑΙΑ ΧΑΝΟΝΤΑΣ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΧΡΟΝΟ). ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΣΥΝΕΤΕΙΝΑΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ, ΕΥΤΥΧΩΣ, ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΞΩ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ.

Ο λόγος που σταμάτησα την στήλη Στρατηγική Ανάλυση στην τότε «Ελευθεροτυπία» είναι συγκεκριμένος και δεν αφορά μόνο εμένα προσωπικά. Αφορούσε συγκεκριμένη επιφυλλίδα που θα μπορούσε να επηρεάσει την εκλογή προέδρου στο τότε κυβερνών κόμμα. Κόντευε το συνέδριό τους για την εκλογή μεταξύ τριών υποψηφίων. Η επιφυλλίδα ανέφερε τις απόψεις του ενός υποψηφίου σε βιβλίο του για τον ρόλο του κράτους και της κυριαρχίας στην εποχή της … παγκοσμιοποίησης. Παρέθεσα μερικές γραμμές εντός εισαγωγικών αλλά για ευνόητους λόγους δεν τον ανέφερα ονομαστικά ενώ δεν ανέφερα καν το επικείμενο κομματικό συνέδριο. Άφησα μόνο νύξεις ότι δεν μπορεί να αναλάβει κορυφαία αξιώματα ένα άτομο όταν υιοθετεί τέτοιες παραδοχές για την ανελέητη διεθνή πολιτική. Σε μερικές μέρες φίλος πολύ γνωστός μου και πολύ καλός αρθρογράφος με πληροφόρησε ότι πολλοί αναζητούσαν να μάθουν ποιος είναι ο … «δράστης». «Μας έχεις αναστατώσει», όλοι τον αναζητούν», μου είπε. Οπότε αμέσως γράφω άρθρο με περισσότερα. Το όνομα και τον τίτλο του βιβλίου. Γιατί όχι, σκέφτηκα, δημόσια πηγή ήταν και το άτομο δημόσιο πρόσωπο.

Το παρασιτικό μοντέλο, η «αριστερά» και η «νεοελληνική σχιζοφρένεια»]

Κείμενο: Παναγιώτης Κονδύλης

Οι κοινωνικές ανακατατάξεις των τελευταίων δεκαετιών γενικά ενίσχυσαν τον χαρακτήρα της χώρας ως χώρας μικροϊδιοκτητών και μικροαστών. Όμως η ενίσχυση αυτή συντελέσθηκε στη βάση ολότελα νέων καταναλωτικών συνηθειών, οι οποίες δεν καλύπτονταν από το υφιστάμενο παραγωγικό δυναμικό. Ακριβώς επειδή η ευημερία ήταν, με την ουσιαστική αυτήν έννοια, επισφαλής, το πελατειακό σύστημα επιτάθηκε αντί να συρρικνωθεί εξ αιτίας της υποχώρησης του πατριαρχισμού σε κοινωνικό επίπεδο. Ήτοι: ο ψηφοφόρος έδινε τώρα την ψήφο του προσδοκώντας πρωταρχικά από μιά κομματική παράταξη ότι θα του διασφάλιζε το καταναλωτικό του επίπεδο ή και θα του το ανέβαζε βραχυπρόθεσμα, αδιάφορο με ποια οικονομικά μέσα. Το νέο αυτό κριτήριο και η συναφής μετατροπή πολύ μεγάλου μέρους των πρώην «αναξιοπαθούντων» σε απαιτητικούς και συχνά υπερφίαλους καταναλωτές είχε όμως ως συνέπεια τη μερική τουλάχιστον αλλαγή των όρων, υπό τους οποίους λειτουργούσε το πελατειακό σύστημα. Καθώς η άμεση πατριαρχική εξάρτηση της παλαιάς μορφής υποχώρησε μπροστά στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και επίσης μπροστά στην εξ ίσου σημαντική άνοδο της κοινωνικής κινητικότητας, τώρα μεγάλωνε σιγά-σιγά η εξάρτηση των κομμάτων από τους ψηφοφόρους τους, δηλαδή η πελατειακή σχέση εν μέρει αντιστράφηκε. Τα κόμματα -ως οργανισμοί με τα δικά τους αυτοτελή συμφέροντα και με πρωταρχικό τους μέλημα την κατάληψη του κράτους και το μοίρασμα των ανώτερων κρατικών θέσεων στα μάλλον ανυπόμονα στελέχη τους- υποχρεώθηκαν να συναγωνίζονται το ένα το άλλο στην υιοθέτηση και στην προάσπιση των οποιωνδήποτε αιτημάτων από οπουδήποτε κι αν προέρχονταν.

ARKAS -The Original Page

Στις συνθήκες της διαμορφούμενης εγχώριας (εξαμβλωματικής) μαζικής δημοκρατίας δεν αρκούσε πια ο διορισμός των «ημετέρων», των οποίων η ανέχεια τους έκανε να αισθάνονται ευγνωμοσύνη για την εύνοια· έκτος από τον διορισμό, εκτός από τη δανειοδότηση, έκτος από τη μεσολάβηση, το πελατειακό παιγνίδι έπρεπε τώρα να παιχθεί σε επίπεδο όχι μόνο «κλάδων», αλλά και «μαζών», στο επίπεδο ψευδοϊδεολογικής δημαγωγίας με την αρωγή των νεοφανών μέσων μαζικής ενημέρωσης· ο λαϊκισμός, ο όποιος ενδημεί σε κάθε σύγχρονη μαζική δημοκρατία, συγχωνεύθηκε με τα πατροπαράδοτα κοινωνικά και ψυχολογικά γνωρίσματα του επιχώριου πελατειακού συστήματος, και έτσι προέκυψε μιά κατάσταση, στην οποία η δημαγωγία ήταν αναπόδραστη γιατί την επιθυμούσαν ακριβώς εκείνοι προς τους οποίους απευθυνόταν, πιστεύοντας ότι, αν την πάρουν στην ονομαστική της άξια, θα μπορέσουν να τη χρησιμοποιήσουν ως γραμμάτιο προς εξόφληση. Καθώς οι πελατειακές ανάγκες έπρεπε τώρα να ικανοποιηθούν σε καταναλωτικό επίπεδο ανώτερο απ’ τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, η συγκεκριμένη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος, η οποία, όπως είδαμε, ήταν εξ αρχής αντιοικονομική, κατάντησε να αποτελέσει το βασικό εμπόδιο στην εθνική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη -κάτι παραπάνω μάλιστα: έγινε ο αγωγός της εκποίησης της χώρας με μόνο αντάλλαγμα τη δική της διαιώνιση, δηλαδή τη δυνατότητα της να προβαίνει σε υλικές παροχές παίρνοντας παροχές ψήφου. Ακόμα και η απλούστερη σκέψη και γνώση φανερώνει ότι εθνική ανάπτυξη μπορεί να γίνει μόνο με την αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων, δηλαδή με τον αντίστοιχο περιορισμό της κατανάλωσης, προ παντός όταν τα καταναλωτικά αγαθά η χώρα δεν τα παράγει αλλά τα εισάγει, και για να τα εισαγάγει δανείζεται, δηλαδή εκχωρεί τις αποφάσεις για το μέλλον της στους δανειοδότες της.