Ο Οswald ήταν απόφοιτος της Βασιλικής Ακαδημίας Δραματικών Τεχνών της Αγγλίας. Ηθοποιός κυρίως του θεάτρου, είχε εγκαταλείψει την υποκριτική και εργαζόταν σε μια εταιρεία που οργάνωνε ταξίδια και κρουαζιέρες.
Γνωρίστηκε με την Margaret, μια Αγγλίδα γιατρό σε ένα από αυτά, το 1992 στο Μαρόκο.
Ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν αλλά δυστυχώς ο μεγάλος έρωτας της ζωής της Μάργκαρετ πέθανε το 2007.
Μια μέρα λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2012, η Μάργκαρετ πλησίασε το προσωπικό στο σταθμό του μετρό Embankment.
Τους ρωτούσε φανερά αναστατωμένη, πού είχε πάει η φωνή.
«Η φωνή;», δεν ήταν σίγουροι οι άνθρωποι τι εννοούσε.
«Η φωνή» είπε κάποια στιγμή η Μάργκαρετ. «Η φωνή του ανθρώπου που λέει "Mind the Gap".
«Mην ανησυχείτε» της εξήγησαν, «είναι το νέο ψηφιακό σύστημα, νέες φωνές για περισσότερη ποικιλία».
Κενό.
Το προσωπικό τη ρώτησε αν ήταν καλά.
«Αυτή η φωνή» τους είπε η Μάργκαρετ, «ήταν του άντρα μου».
Ο Όσγουολντ δεν έγινε διάσημος από την θεατρική του καριέρα, αλλά μέχρι και πριν ψηφιοποιηθεί ο ήχος που ακούγεται στις πλατφόρμες (της Northern line) του μετρό του Λονδίνου ήταν η φωνή του “Mind the gap”.
Συγγραφέας, ποιητής, ιστορικός, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος, θεωρείται ένας από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους της αριστερής διανόησης και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας στην Θεσσαλονίκη.
Ποιοι βγήκαν των Βαΐων να με δεχτούν; Ποιοι με άλειφαν μύρο τη ματιά τους τις παραμονές των Αγίων; Ριπές οι μνήμες – χαρακιές και το μπλουτζίν αγριεμένο.
Αυτό το μήνα η πανσέληνος είναι τυφλή στον τόπο μου ξένος ούτε Αφέντης ο Θεός ούτε ο Αγαπημένος…
Συγγραφέας, ποιητής, ιστορικός, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος, θεωρείται ένας από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους της αριστερής διανόησης και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας στην Θεσσαλονίκη.
Ο Κωστής Μοσκώφ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 15 Νοέμβρη του 1939, από μεγαλοαστική οικογένεια καπνεμπόρων. Από μικρή ηλικία όμως, διαβάζοντας βιβλία αναφερόμενα σε σοσιαλιστικές ιδέες, εντάσσεται το 1956 στους Λαμπράκηδες.
Υπήρξε δημοτικός σύμβουλος στη Θεσσαλονίκη και υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ, πηγαίνοντας αντίθετα στην κοινωνική θέση της οικογένειάς του. Ήταν διευθυντής του Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών και σύμβουλος του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Νομικά, και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, Ιστορία, Κοινωνιολογία και Φιλοσοφία.
Το 1969 επιστρέφει στην Ελλάδα και το 1972 γίνεται η έκδοση του βιβλίου του “Η εθνική και κοινωνική συνείδηση στην Ελλάδα – Ιδεολογία του μεταπρατικού χώρου”.
Το 1974 εκδίδει το βιβλίο “Θεσσαλονίκη, τομή της μεταπρατικής πόλης”, που για πρώτη φορά στα χρονικά της Ελληνικής Ιστοριογραφίας, αναφέρεται στην “Φεντερασιόν”, την Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία που ιδρύθηκε το 1909 στη Θεσσαλονίκη.
Το 1985 κυκλοφόρησε το βιβλίο “Εισαγωγή στην ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης – Η διαμόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα”.
Το 1978 εκδίδει τη μελέτη του “Η κοινωνική συνείδηση στην Ποίηση της Θεσσαλονίκης”. Ακολουθούν τα έργα του, “Η πράξη και σιωπή – Τα όρια του Έρωτα και της Ιστορίας” (Δοκίμια – 1983).
Άλλα έργα του:
Ποιήματα (1989), Για τον Έρωτα και την Επανάσταση (ποιήματα – 1989), Αραβική Ποίηση και Εβραϊκή Ποίηση (μετάφραση).
Τα βίντεο που ακολουθούν είναι από μια πρώτη συζήτηση του Βαγγέλη Πισσία με τον δημοσιογράφο Κώστα Ράπτη και τον συνεργάτη του Αντιφώνου, θεολόγο Βασίλη Ξυδιά. Πρόκειται για μια σημαντική προσωπική κατάθεση για άγνωστες πτυχές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, μέσα πάντα από το προσωπικό βίωμα του κεντρικού μας συνομιλητή.
Βαγγέλης Πισσίας, προσωπική μαρτυρία –Α΄ μέρος: Αίγυπτος – Ελλάδα – Παλαιστίνη Συζήτηση με Κώστα Ράπτη και Βασίλη Ξυδιά
Τα παιδικά χρόνια του Βαγγ. Πισσία στην Αίγυπτο: μνήμες από την εκεί ελληνική αριστερά, το κίνημα του Νάσερ, οι σχέσεις του νασερικού καθεστώτος με τους Έλληνες. | Σπουδές στην Ελλάδα. Η πρώτη πολιτικοποίηση: ένας νασερικός στην ελληνική αριστερά. Η δικτατορία, η αντιδικτατορική δράση, οι σπουδές στο εξωτερικό. | Οι πρώτες επαφές με την παλαιστινιακή αντίσταση.
Βαγγέλης Πισσίας, προσωπική μαρτυρία – Β΄ μέρος: Καράβι για τη Γάζα Συζήτηση με Κώστα Ράπτη και Βασίλη Ξυδιά
Οι σχέσεις του Βαγγ. Πισσία με την Παλαιστίνη και ειδικά με την περιοχή της Γάζας. Συντονιστής του 1ου Ευρωπαϊκού Προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας στα Παλαιστινιακά Εδάφη. Συμμετοχή ως Ευρωπαίος Παρατηρητής στις εκλογές του 2006. Παρουσία στην αποκλεισμένη και πολιορκούμενη Γάζα. | «Ένα Καράβι για τη Γάζα». Η ιδέα για το Καράβι. Η προετοιμασία του σχεδίου. Συμμετοχή ακτιβιστών από όλο τον κόσμο. Γιατί υπάρχει στην Ελλάδα η εντύπωση πως το «Καράβι για τη Γάζα» ήταν υπόθεση τουρκική. Ποια ακριβώς ήταν η συμμετοχή των Τούρκων. Ο ρόλος του ελληνικού κράτους.
Βαγγέλης Πισσίας, προσωπική μαρτυρία: για τον Κ. Κυρτάζογλου και τον Θ. Ζιάκα Από την συζήτηση με Κώστα Ράπτη και Βασίλη Ξυδιά
Τον Νοέμβρη του 1899 γεννιέται στην Σμύρνη η Αγγέλα Παπάζογλου.
Ανήκε σε σημαντική οικογένεια μουσικών. O πατέρας της Δημήτριος Μαρωνίτης (ή Χιωτάκης) ήταν ξακουστός σαντουρίστας, κοντά του θα μάθει να παίζει βιολί και σαντούρι… Η Αγγέλα ανέβηκε στο πάλκο σε ηλικία 11 ετών, δίπλα στον πατέρα της.
Όμως, το μεγάλο χάρισμα της Αγγέλας ήταν η φωνή της. Δεν είχε κλείσει καλά-καλά τα 17 της και τα καφέ-αμάν της Σμύρνης τσακώνονταν ποιο θα την πρωτοκλείσει για δουλειά: Τζίτζικας, Αράπογλου, Αυταράς... Μέχρι το Κορδελιό έφτασε η φήμη της.
Με τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, ανάμεσα σε τόσους και τόσους πρόσφυγες που έφυγαν κυνηγημένοι από την Μικρασία, ήταν και η οικογένεια του "Χιωτάκη" η οποία εγκαθίσταται στην Κοκκινιά.
Για να βοηθήσει την οικογένειά της να επιβιώσει, η Αγγέλα συνέχισε να τραγουδά στα κέντρα του Πειραιά και των προσφυγικών συνοικισμών. Έτσι, το 1924 πιάνει δουλειά στο κέντρο τού Θεόφραστου, στις Τζιτζιφιές. Στην ορχήστρα του Θεόφραστου συμμετέχει ένας άλλος σμυρνιός μουσικός που έφτασε ως πρόσφυγας στην Ελλάδα και ζούσε στη Κοκκινιά.
Ο μουσικός αυτός ήταν σχεδόν μονίμως σοβαρός, άτομο με αρχές που δεν τις παρέβαινε ποτέ και με οποιοδήποτε μάλιστα κόστος, πρότυπο μιας αληθινής μάγκικης αισθητικής. Γι' αυτό του είχαν κολλήσει το παρατσούκλι "Αγγούρης", δηλαδή "ανυπότακτος", "ασυμβίβαστος", "δύσκολος", "ζόρικος". Το κανονικό του όνομα ήταν Βαγγέλης Παπάζογλου.
Την πρώτη φορά που άκουσε την Αγγέλα να τραγουδάει την ερωτεύτηκε. Την πλησίασε και της δήλωσε καθαρά και ξάστερα: "σ' αγαπώ και θα σε πάρω γυναίκα μου". Στα 25 της πια και δίχως προίκα, ο Βαγγέλης ήταν θείο δώρο για την Αγγέλα που τον ερωτεύτηκε. Μόνο που σύντομα την μεγάλη χαρά διαδέχτηκε μια μεγάλη θλίψη αφού η Αγγέλα άρχισε να χάνει το φως της με ταχύ ρυθμό. Μα ο Βαγγέλης εκεί: "σ' αγαπώ και θα σε πάρω γυναίκα μου". Και την πήρε. Όταν το 1927 η Αγγέλα ντύθηκε νύφη στο πλευρό τού Βαγγέλη, ήταν ήδη μισότυφλη. Δυο χρόνια αργότερα τυφλώθηκε τελείως.
Κοιμήθηκε σε ηλικία 48 ετών ο παγκοσμίου φήμης κορυφαίος συνθέτης της Κύπρου Στέλιος Πισής. Πραγματικό παιδί-θαύμα, ξεκίνησε να παίζει πιάνο στα 5 του. Σχεδόν ταυτόχρονα, διαγνώστηκε με μυϊκή δυστροφία, η οποία σταδιακά παρέλυσε ολόκληρο το κορμί του και τον καθήλωσε στο κρεβάτι.
Από πολλών ετών, η αναπνοή του υποστηριζόταν από αναπνευστήρα μέσω μόνιμης τραχειοστομίας.Παρά ταύτα, συνέχισε να γράφει συμφωνική μουσική και τραγούδια μέχρι τέλους, με τη βοήθεια ηλεκτρονικών μέσων.
Ο μακαρίτης υπήρξε βαθιά πιστός χριστιανός. Σ’ αυτόν, και στο μεγαλείο και την ελευθερία του πνεύματός του έναντι των φοβερών περιορισμών του σώματός του, εφαρμόζει απόλυτα το παρακάτω απόσπασμα του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου Λάιμπνιτς:
«Τίποτε δεν βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα την αθανασία, όσο αυτή η ανεξαρτησία και αυτή η έκταση της ψυχής, που την προφυλάσσει απόλυτα από όλα τα εξωτερικά πράγματα… Οι μεταβολές αυτής της εκτατής μάζας που ονομάζεται το σώμα μας δεν είναι δυνατό να προκαλέσουν τίποτε στην ψυχή…»
Συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για τον Στέλιο Πισή, γυρισμένο πριν 20 χρόνια: https://m.youtube.com/watch?v=Y4NAtu4VLLs
"Στιγμές απόλυτης ευτυχίας.." Διερωτώμαι αν εμείς οι "υγιείς" τολμήσαμε ποτέ να πούμε ή να σκεφτούμε καν τέτοια λόγια..
ΣΤΕΛΙΟΣ/ΥΠΕΡΒΑΣΗ:
Η βραβευμένη ταινία των Κώστα Κακογιάννη και Πάμπου Κουζάλη για τον συνθέτη με μυϊκή δυστροφία Στέλιο Πισή.
TRASCENDENCE: An award winning film by Costas Cacoyannis and Pambos Kouzalis for composer with muscular dystrophy STELIOS PISIS (2008)
Σημείωση Κώστα Κακογιάννη:
Ήταν φθινόπωρο του 1997, λίγους μήνες αφότου είχα επιστρέψει από τις μουσικές σπουδές μου στην Αμερική, όταν μια συνάδελφός μου, η Ντίνα, βάζοντάς μου στο χέρι ένα δισκάκι, μου είπε επιτακτικά “Θέλω την ειλικρινή σου άποψη για τα τραγούδια αυτά”. Μάλιστα, για να διασφαλίσει ότι η γνώμη μου θα είναι όσο το δυνατό πιο αμερόληπτη, φρόντισε να αφαιρέσει το εξώφυλλο από το κουτί του άλμπουμ. Έτσι το μόνο που ήξερα γι’ αυτή τη δουλειά, ήταν ένα όνομα και ένας τίτλος: Στέλιος Πισής “Ψηφίδες”.
Γυρνώντας στο σπίτι από τη δουλειά, έβαλα το δισκάκι στο στερεοφωνικό και έμεινα άφωνος! Πρώτη φορά άκουγα μια τόσο ποιοτική παραγωγή από ντόπιο καλλιτέχνη! Οι σπαρακτικές του ερμηνείες με καθήλωσαν, σε σημείο που αγωνιούσα να τον γνωρίσω. Την επομένη, όσο κι αν ρωτούσα την Ντίνα να μου μιλήσει γι’ αυτόν τον άγνωστο (σε εμένα) ταλαντούχο συνθέτη και ερμηνευτή, η απάντησή της ήταν ξεκάθαρη και αποστομωτική: «Δεν θα σου πω τίποτα. Θα μάθεις, όταν τον επισκεφθούμε.»
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης στοχάστηκε πάνω στον άνθρωπο. Και αποφάνθηκε πως ο ρόλος του κάθε ανθρώπου μέσα στο κοινωνικό-ιστορικό είναι σπουδαίος. Φιλόσοφος-διάνοια πολλών καρατίων.
Ο Καστοριάδης είχε δέος για τις ιδέες. Και οι ιδέες είναι αυτές που επέφεραν εν καιρώ την πίστη του στον άνθρωπο. Είναι ένας Έλληνας που τιμά τους προγόνους μας. Πού βρισκόταν το σπίτι του Καστοριάδη στην Αθήνα; Πώς πέρασε άραγε τα παιδικά του χρόνια; Πίσω από ποια σκιά μεγάλωνε;
Ο Καστοριάδης λοιπόν, έζησε σε τρεις πόλεις: Την Κωνσταντινούπολη (Istanbul σήμερα), την Αθήνα και το Παρίσι. Γεννήθηκε στην πρώτη το 1922, μεγάλωσε στην Αθήνα και στα 23 του έφυγε για τη Γαλλία. Στην τελευταία πόλη μορφώθηκε και πέθανε το 1997.
Ο Καστοριάδης αγωνίστηκε από μικρό παιδί και διάβασε πολύ. Στην Αθήνα, σπούδασε νομικά και φιλοσοφία. Το σπίτι του Κορνήλιου –όπως μας πληροφορεί η Μιμίκα Κρανάκη, φίλη της νεότητάς του – βρισκόταν πίσω από την Μητρόπολη των Αθηνών, οδός Υπατίας 5. Ο όγκος του ναού θα γίνει προπομπός, χρόνια αργότερα, της σκέψης εναντίον Θεού και θρησκειών. Έτσι ο Κορνήλιος, μεγάλωσε “στη σκιά του Θεού”. Στο σπίτι αυτό, σε ηλικία μόλις έξι ετών, «είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει», πιάνοντας με βρεγμένα χέρια ένα καλώδιο… Από μικρός, ο Κορνήλιος, ενδιαφέρθηκε για πολλούς τομείς της σκέψης. Άρχισε ο ίδιος, να διαβάζει από νωρίς και έμαθε πως να προάγει τη σκέψη. Εμπνεύστηκε από το έργο του Μαξ Βέμπερ για τη γραφειοκρατία. Στο σπίτι αυτό πρωτοδιάβασε Καρλ Μαρξ.
Εδώ γύριζε μετά το σχολείο και αργότερα μετά τις διαλέξεις του νεο-καντιανού Δεσποτόπουλου στο πανεπιστήμιο. Ήταν και γενναίος νέος. Σε ηλικία μόλις 13 ετών έχασε όλα του τα μαλλιά, και η μητέρα του, η Σοφία Καστοριάδη, τρελάθηκε και πέθανε μερικούς μήνες αργότερα. Ο πατέρας του, ο Καίσρας Καστοριάδης, που φρόντιζε ώστε να μην του λείπει τίποτα, στο σπίτι υπήρχε και φωνόγραφος, είναι ο Βολταιρικός, που επειδή δεν επέτρεψε στον γιο του να ξενυχτίσει για να ολοκληρώσει την γραπτή τιμωρία που τού είχε επιβάλει το σχολείο, παραλίγο ο Κορνήλιος να πιάσει το βρεγμένο καλώδιο όπως προαναφέραμε…
Ταυτόχρονα, η απώλεια των μαλλιών, τού έδωσε δύναμη σε πολύ τρυφερή ηλικία. Οι φίλοι του, τού κολλάνε πλέον το προσωνύμιο «γλόμπος». Στα πρώτα βήματά του, βλέπει επίσης, τη δύναμη που έχουν “οι μικρές ομάδες ή οι μικρές παρέες” στην εξέλιξη της Ιστορίας και των ιδεών.
Μετά από δέκα χρόνια έρευνας η Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου, έφερε στο φως της δημοσιότητας μέσω των εκδόσεων Νεφέλη,το συγκλονιστικό βιβλίο “Και πολλά επικράνθη η Ελένη της Καρπασίας”. ‘Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από την ζωή και το έργο της μαρτυρικής δασκάλας Ελένης Φωκά, στην κατεχόμενη από τους Τούρκους Καρπασία.
Αφορά πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα, καθώς και στοιχεία μυθοπλασίας, απαραίτητα για την λογοτεχνική απόδοση του έργου. Οι φωτογραφίες αλλά και η κυπριακή διάλεκτος, που επικρατεί στο βιβλίο, βάζουν τον αναγνώστη να βιώνει τα γεγονότα και να συγκινείται με την εξέλιξη της ιστορίας, μέσω των διαλόγων και των λεπτομερών περιγραφών της Ελένης. Το βιβλίο “άθλος” της Ευρυδίκης Περικλέους Παπαδοπούλου, αποτελείται από 571 σελίδες, κυρίως σε κυπριακή διάλεκτο, με λεπτομερείς περιγραφές, με ονόματα και ημερομηνίες, όλες τις μαρτυρίες από το στόμα της Ελένης Φωκά και των μαθητών της, όπου πενήντα χρόνια τώρα καίνε βαθιά την ψυχή τους.
Το σπίτι του Λύσανδρου και της Λουτσίας Φωκά, λιτό δεμένο με τη φύση, απλωμένο στα χώματα που πότιζαν καθημερινά με τον ιδρώτα και την αγάπη τους. Ένα μικρό κάστρο απόρθητο, μακριά από το κέντρο του χωριού στην περιοχή Φροτόλα, δίπλα στη Βασιλική της Αγίας Τριάδας, σε μικρό υψόμετρο από τη θάλασσα. Νοικοκυρόσπιτο, όχι μόνο δεν τους έλειπε τίποτα, αλλά πουλούσαν τις παραγωγές τους και ζούσαν με αξιοπρέπεια. Μπόλιασε τα παιδιά τους με την αγάπη για τη γη τους ο Λύσανδρος. Ιδιαίτερα η Ελένη η πρωτότοκη, πήρε βαθιά το μπόλι στο είναι της και δόθηκε ψυχή και σώμα στον τόπο της. Οι οικογένειες της Καρπασίας δεμένες σε όλα τα παρακλάδια τους. Οι γειτονιές δίχως προβλήματα, η μικρή τους κοινωνία λειτουργούσε με σεβασμό για την ιδιαιτερότητα η μια της άλλης. Τηρούσαν τα ήθη και τα έθιμα. Οι θρησκευτικές γιορτές σε όλο τους το μεγαλείο, καθώς αποτελούσαν την διασκέδασή τους και την αλλαγή από την καθημερινότητα, όπως γίνεται σε όλους τους μικρούς τόπους.
Η τουρκική εισβολή στις 15 Ιουλίου του 1974, άνοιξε πληγή στα σωθικά κάθε Κύπριου κι έτρωγε ασταμάτητα την ψυχή της Ελένης. Αίμα, θάνατος, βιασμοί, βασανιστήρια σε ημερήσια διάταξη. Οι περιουσίες και τα σπίτια αρπάχτηκαν. Οι πιο πολλοί έφυγαν “Διά της ιδίας θελήσεως” για τα ελεύθερα κομμάτια της Κύπρου. Στις 25 Αυγούστου του 1974 σείστηκε συθέμελα η γη της Αγίας Τριάδας. Οι αττίλες ήξεραν ακριβώς που θα πήγαιναν και τί θα συναντούσαν. Κλαυθμός και οδυρμός τριγύρω, οι γυναίκες με τα παιδιά και τους γέρους έφυγαν προσωρινά να κρυφτούν από την βαρβαρότητα. Τους άνδρες και τα αγόρια τους στοίβαζαν οι τούρκοι σε λεωφορεία που είχαν φέρει και τους οδήγησαν προς άγνωστη κατεύθυνση. Μέσα σ’ αυτούς και ο πατέρας Λύσανδρος.
Το όνειρο της Ελένης για ελευθερία και Δικαιοσύνη
Το όνειρο της Ελένης ήταν να γίνει δασκάλα. Με τις καλές σοδιές που είχαν από τα κτήματά τους, ο πατέρας Λύσανδρος την έστειλε στην Αθήνα να σπουδάσει το όνειρό της. Όμως δεν τα κατάφερε να μπει στην ανάλογη σχολή και σπούδασε Οικιακή Οικονομία, γύρισε στον τόπο της και διορίστηκε. Μορφωμένη και εκ φύσεως ανήσυχη, μόλις αντιλήφθηκε την εμφάνιση των στρατιωτών των Ηνωμένων Εθνών, έγραψε σε μια κόλα χαρτί τα ονόματα των ανδρών του χωριού που συνέλαβαν οι Τούρκοι και με χίλιες προφυλάξεις τις φύτεψε στα χέρια τους. Από εκείνη την στιγμή και μετά, δεν σταμάτησε ποτέ. Με κάθε τρόπο έστελνε κρυφά επιστολές προς όλες τις κατευθύνσεις που θεωρούσε πως μπορεί να βοηθηθεί ο τόπος της. Κατήγγειλε τις θηριωδίες που βίωναν στην καθημερινότητά τους οι άνθρωποι των κατεχόμενων.
Ένα βιογραφικό βίντεο κινουμένων σχεδίων για τη μυθιστορηματική ζωή και το σπουδαίο έργο του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του καλλιτεχνικού έργου του Γιαννούλη Χαλεπά, χάρη στα οποία αναγνωρίστηκε ως μια κορυφαία προσωπικότητα στον χώρο της νεοελληνικής μαρμαρογλυπτικής;
Από τον ζωγράφο Βαν Γκογκ μέχρι τον τραγουδιστή του θρυλικού συγκροτήματος Nirvana, Κερτ Κομπέιν, η ιστορία της τέχνης είναι γεμάτη παραδείγματα ξεχωριστών εκπροσώπων της που ακροβατούν στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην ιδιοφυΐα και στην τρέλα, στον θρίαμβο και στην καταστροφή, ενώ δημιουργούν αδιάκοπα αριστουργήματα. Ανάμεσά τους βρίσκεται και ο Γιαννούλης Χαλεπάς, μια μοναδική μορφή της νεοελληνικής γλυπτικής, ο οποίος ζωντανεύει μέσα από ένα βίντεο κινουμένων σχεδίων που αποσκοπεί στη γνωριμία της εκπαιδευτικής κοινότητας με αυτό το μεγαλειώδες, αν και βασανισμένο, ταλέντο.
Γεννημένος στην Τήνο στα μέσα του 19ου αιώνα, γνώρισε την αποθέωση σε νεαρή ηλικία, πέρασε χρόνια σε ψυχιατρική κλινική και αναγεννήθηκε καλλιτεχνικά προς τη δύση της ζωής του, λίγο πριν από την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η οικογένεια Χαλεπά, με παράδοση στη μαρμαρογλυπτική, άφησε τη σφραγίδα της στο νησί, όπου λειτουργεί, άλλωστε, παράρτημα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
Πέντε χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον θάνατο του Νάνου Βαλαωρίτη.
Ποιητής, πεζογράφος, θεωρητικός της λογοτεχνίας, ο Νάνος Βαλαωρίτης υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα της πνευματικής ζωής της χώρας. Γεννήθηκε στη Λωζάννη της Ελβετίας το 1921, έζησε στην Αθήνα, το Λονδίνο, το Παρίσι, τις ΗΠΑ. Πρωτοδημοσίευσε ποίηση στα «Νέα Γράμματα» το 1939, έφυγε το 1944 για το Λονδίνο, σπούδασε και μετέφρασε πρώτος στα αγγλικά Έλληνες ποιητές και στη συνέχεια έζησε στο Παρίσι, όπου ήλθε σε επαφή με τον Αντρέ Μπρετόν και τον κύκλο των υπερρεαλιστών. Έγραψε ποιήματα, πεζογραφήματα και δοκίμια, εξέδωσε το περιοδικό-ορόσημο «Πάλι» (1963-1967), και αργότερα-κατά την οριστική του επιστροφή από την Αμερική-μαζί με τον ποιητή Ανδρέα Παγουλάτο το περιοδικό «Συντέλεια». Τιμήθηκε με πολλά βραβεία για το ποιητικό του έργο, μεταξύ των οποίων και το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2009) για το σύνολο του έργου του.
Με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε ετών από τον θάνατο του Νάνου Βαλαωρίτη, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει μια εκπομπή της πρωτοποριακής σειράς για το βιβλίο «Βιβλιόραμα».
"Στα beef δεν συμμετέχω ποτέ. Συμβάλλουν στο να ξεχνιούνται πολύ σημαντικά πράγματα. Οι άνθρωποι δεν έχουν να αγοράσουν φάρμακα, δεν μπορούν να πάνε σούπερ μάρκετ-και τα σόσιαλ τσακώνονται για την Eurovision, τον Καραγάτση και τον Αλέν Ντελόν. Όταν, πάντως, κάποιος βγαίνει να μιλήσει και είναι ακαπέλωτος με λόγο ευγενή κι ανυποχώρητο , δεν ξεχνιέται σε 3 μέρες. Η κα Μαρία Καρυστιανού, ας πούμε, είναι πολύ πιο πάνω από τα τρεντς –και η τελευταία φορά που μας ξύπνησε κάποιος όλους, μας ξανάκανε κοινωνία και όχι κοινωνία των media».
«Μετά την πτώση της Χούντας και μέχρι πριν λίγα χρόνια, ο καθένας έλεγε ελεύθερα τη γνώμη του στα Μέσα -και αναλάμβανε και την ευθύνη των λεγομένων του. Διαβάζαμε -ή βλέπαμε- υπέροχες, εικονοκλαστικές συνεντεύξεις από σπουδαίους, αντισυμβατικούς ανθρώπους, πολύ τολμηρότερους και ασεβέστερους απ’ ό,τι θα διανοούμουν να υπάρξω ποτέ εγώ. Το να φοβούνται τώρα οι από πάνω έναν τύπο σαν κι εμένα, σκέψου πόσο παρανοϊκό και επικίνδυνο μπορεί να είναι. Αλλά εδώ παρακολουθούν τους οικείους τους, αλλάζουν κάθε λίγο τις ανεξάρτητες αρχές, πετάνε στο «ατομικό» την κάθε τους ευθύνη. Είναι ειρωνικό ότι γιορτάζουν τη Μεταπολίτευση. Τα κεκτημένα της τα έχουν, σχεδόν όλα, καταργήσει.»
«Θα ήθελα να είχα γράψει το «Se le Cose Stanno Cosi» του Sergio Endrigo, τη «Μέρα της Μαρμότας», τη «Σαρκοφάγο» του Γιώργου Ιωάννου."
Μια κουβέντα με τη Λίνα Ρόκου, που είχαμε καιρό να βρεθούμε και θυμήθηκα γιατί την αγαπώ. Δείτε την όλη στα σχόλια-και ραντεβού την Τρίτη στην Τεχνόπολη (φωτογραφίες-Kiki Pap)
Λίγο πριν μας υποδεχθεί ξανά στην Ταράτσα του αλλά και στην Τεχνόπολη, μαζί με εκλεκτούς καλεσμένους, ο Φοίβος Δεληβοριάς μας μιλάει για τη σχέση του με τα τρεντς, την εξουσία και τα ΜΜΕ.
Ο Σεπτέμβριος είναι ο γενέθλιος μήνας του Φοίβου Δεληβοριά και γι’ αυτό του έχει αδυναμία. Η μεγάλη αθηναϊκή του φθινοπωρινή συναυλία στην Τεχνόπολη, η επανέναρξη της Ταράτσας του Φοίβου, οι στίχοι «Κάθε Σεπτέμβρη θα δαγκώνεις ένα μήλο/ Κι εγώ θα κάθομαι να βλέπω σαν Αδάμ / Τον πειρασμό να σε τυλίγει σαν το φύλλο / Και να μου κάνει την καρδιά μου γης Μαδιάμ», τα διερχόμενα κορίτσια που σταμάτησαν το αυτοκίνητό τους για να τον χαιρετίσουν έξω από τον χώρο που κάνει τις πρόβες μαζί με την εξαιρετική μπάντα του και η ντροπαλή χαρά με την οποία ανταπέδωσε τον χαιρετισμό, όλα αυτά είναι εικόνες, ήχοι, μνήμες ενός φθινοπώρου πολύ τρυφερού και οικείου, όπως είναι και ο ίδιος ο Φοίβος.
"Στο 5ο έτος της Ιατρικής θυμάμαι έναν καθηγητή που ξέφευγε από τα τετριμμένα. Μιλούσε για τον θάνατο και μας έλεγε ότι είναι «μυστήριο».
Μερικά χρόνια αργότερα, όντας ειδικευόμενος στη Θεραπευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, μπήκα ένα πρωί στη ΜΕΘ και τον ξαναείδα: ολόκληρο τακτικό καθηγητή πια, καταϊδρωμένο, να κάνει αυτός ο ίδιος θωρακικές συμπιέσεις σε έναν νεαρό με ανακοπή.
Μια άλλη φορά, τον είδα να κουβαλά με το καροτσάκι έναν ασθενή στο αιμοδυναμικό, επειδή είχε καθυστερήσει ο φορέας.
Κάποτε, νοσηλεύαμε ένα νέο παιδί από το Πακιστάν με οξεία λευχαιμία, σκελετωμένο, ανήμπορο ακόμη και να φάει· τον είχε μαζέψει το ΕΚΑΒ από τον δρόμο.
Την πρώτη νύχτα, είδαμε με έκπληξη το παιδί να το φροντίζει αποκλειστική αδελφή, το ίδιο και τις επόμενες.
Κανείς μας δεν γνώριζε ποιος την πλήρωνε, αλλά όλοι ξέραμε…
Ο καθηγητής αυτός έμενε με τη σύζυγό του σε ένα δυάρι ακριβώς απέναντι από το νοσοκομείο.
Ο λόγος ήταν πως δεν είχε ωράριο· οποτεδήποτε προέκυπτε πρόβλημα, θα πεταγόταν στην Κλινική για να το λύσει. Τηλεφωνούσε στη ΜΕΘ στις 3 τη νύχτα, για να μας ρωτήσει πόσο είναι το κάλιο του αρρώστου.
Δεν είχε ιδιωτικό ιατρείο στο Κολωνάκι, αλλά στην Πλατεία Βάθης.
«Ιδιωτικό ιατρείο» που λέει ο λόγος, διότι από τους περισσότερους δεν έπαιρνε χρήματα.
Δεν νομίζω να έκανε ποτέ διακοπές.
Ταξίδευε μόνο στην υποσαχάρια Αφρική, για να οργανώσει νοσοκομεία, όπερ και έπραξε στην Καμπάλα της Ουγκάντας και στην Μπουκόμπα της Τανζανίας· εν μέσω ποικίλων κινδύνων και δυσκολιών, με προσωπικό κόπο και έξοδα.
Η δημοσιογράφος Αθηνά Καμπάκογλου και ο σπουδαίος συνθέτης Χρήστος Νικολόπουλος υποδέχτηκαν τις Φωτεινή Βελεσιώτου, Βιολέτα Ίκαρη, Μάγδα Βαρούχα, οι οποίες ερμήνευσαν τα τραγούδια που τόσο πολύ αγαπήθηκαν από τη φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου.
Περισσότερα στοιχεία της ζωής της έδωσαν η επιστήθια φίλη και κληρονόμος της, Ζωρζέτ Παναγιώτου, καθώς και ο θρυλικός ηχολήπτης Στέλιος Γιαννακόπουλος, αλλά και ο δημοσιογράφος Θάνος Μακρογαμβράκης.
Τα «ένθετα» του συγγραφέα, στιχουργού και καλλιτεχνικού επιμελητή της μουσικής εκπομπής, Κώστα Μπαλαχούτη διακρίθηκαν για την μεστή πληρότητά τους.
* Στην πρώτη φωτογραφία, η τελευταία του κατοικία στα νεκροταφεία της Αναστάσεως του Κυρίου στην Θέρμη Θεσσαλονίκης Η επιτάφια πλάκα γράφει τον γνωστό του στίχο:
"Και τί δεν κάνατε για να με θάψετε ΄Ομως ξέχασατε ότι ήμουν σπόρος"
** Στην δεύτερη, η κατοικία του Ντίνου Χριστιανόπουλου στο νοικιασμένο σπίτι στην Δημητρίου Πολιορκητού στην ΄Ανω Πόλη της Θεσσαλονίκης που έζησε πολλά χρόνια...
Στην ανημπόρια της ηλικίας του αλλά και δυσκολίας της τσέπης του έφυγε από δω και πήγε στις Σαράντα Εκκλησιές...
Αυτό του στοίχισε πολύ.
Ο Ντίνος Χριστανιόπουλος "εμμονικός" με την γλώσσα μας και τον πλούτο της, επέμενε:
"Ο Σολωμός πήγαινε στις ταβέρνες της Κέρκυρας για ν’ ακούσει πρόσφυγες από την Κρήτη που τραγουδούσαν μαντινάδες.
Ο Καβάφης πήγαινε στα καφενεία και τα φαρμακεία της ελληνικής παροικίας της Αλεξάνδρειας κι έστηνε αυτί για να τσακώσει καμιά ζωντανή ελληνική φράση.....
Ο Οδυσσέας Ελύτης περιγράφει τη γνωριμία και την πρώτη
του εντύπωση από τον Νίκο Γκάτσο:
Τον Οκτώβριο του 1936 ένα βράδυ, εκεί που χάζευα έξω απ’ τα ζαχαροπλαστεία των Χαυτείων, μου έπεσε από τον ουρανό ένας απροσδόκητος ομοϊδεάτης. Ήταν ο ποιητής Νίκος Γκάτσος. Δε μπορώ να θυμηθώ αυτή τη στιγμή ποιος μας σύστησε. Ούτε αν είχα ποτέ μου ακούσει το όνομά του. Ψηλός, λιγνός, μελαχρινός, με μάτια μεγάλα που έμελλαν, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, να κάψουν πολλές καρδιές, όμως πάντα λίγο ερεθισμένα σαν από μια μόνιμη αϋπνία, έστεκε εκεί, καταμεσής στο πλήθος, ελαφρά σκυφτός από φυσικού του, κάτω από μια μακριά ριχτή μπεζ καπαρντίνα με ανασηκωμένο το γιακά, σφίγγοντας κάτω από τη μασχάλη του ένα μάτσο ξένα κινηματογραφικά περιοδικά, γαλλικά και αμερικάνικα τα περισσότερα. Κάπνιζε αδιάκοπα ενώ άκουγε αυτά που του έλεγα μ’ ένα ύφος αποσπασμένο, που δεν μπορούσα να καταλάβω εάν σήμαινε υπεροψία ή αδιαφορία και μόνο.
Ώσπου να φτάσουμε στη στάση Αγγελοπούλου – και είχαμε πάρει το δρόμο με τα πόδια ως εκεί μια που κι εκείνος, όπως μου είπε, καθόταν στην Κυψέλη – με είχε κοσκινίσει, κάνοντας αντεπίθεση, βάζοντας μεθοδικά ερωτήσεις, ανιχνεύοντας τις γνώμες και τις προτιμήσεις μου, αναφέροντας απίθανες λεπτομέρειες από ελάχιστα γνωστά κείμενα που, παρόλ’ αυτά, στάθηκε αδύνατον να μ’ αιφνιδιάσουν, απεναντίας με κούρντιζαν, μ’ έβαζαν να του ανταποδίδω κι εγώ με τη σειρά μου τα ίδια. Το παιχνίδι αυτό βάσταξε ώσπου αράξαμε σ’ ένα μικρό καφενείο και πιάσαμε στα χείλη μας τα «Μανιφέστα» του Breton.
ΕΛΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΑΡΩΝΙΑΔΑ ΠΟΠΗ
