Γιώργος Θεοτοκάς

Κάθε  Σάββατο  μια  σταλιά  λογοτεχνίας        

Βιβλιοπωλείο Παίδευσις - Βασιλειάδης                                                                            

    Η σημερινή σταλιά είναι αφιερωμένη στο Γ. Θεοτοκά που κάποιες  μέρες πριν, στις 30 του Οκτώβρη, είχαμε την επέτειο της ''φυγής'' του (30-10-1966).

                                

  ''Πρωτοβρεθήκαμε το δεύτερο χρόνος της στερνής κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η καλύτερη εποχή του περασμένου μεσοπολέμου για την Ελλάδα. Ήταν ωραίο παλληκάρι, γεμάτος κέφι για τη ζωή, είχε μεγάλη πεποίθηση στα νιάτα, στον εαυτό του, στη γενιά μας και στα μελλούμενα του τόπου. Ενθουσιαζότανε όταν μπορούσε να πει : ''αισιοδοξώ'', ήταν η φύση του. Εκείνος αισθανότανε όμορφο τον κόσμο, εγώ τον έβλεπα χαλάσματα, πράγματα που του φαίνουνταν πολύ απλά, μου φαίνουνταν εμένα βουνά. Τον περνούσα πέντε χρόνια. Ήμουν πέντε χρόνια και κάμποσα μίλια πιο κοντά στην καταστροφή της Μικρασίας. Τον ξεχώριζε στα μάτια μου μια λαμπερή ευθύτητα. Αυτός ο Κωνσταντινοπολίτης δε μετάδινε διόλου τη ''βυζαντινή'' ατμόσφαιρα, γεμάτη επιφυλάξεις της συνείδησης και περιστροφές, που μου άφηναν οι περισσότεροι Έλληνες διανοούμενοι απ΄ όσους είχε τύχει να γνωρίσω. Ήταν αυθόρμητος και καθαρός.                                                                             

    Όσο για την ελληνική λογοτεχνία, κινούμασταν περίπου στον ίδιο κύκλο δασκάλων...                                     

...                                                                                                                 

   Ήταν φυσικό να γίνουμε φίλοι. Το πράγμα όμως που δεν είναι πολύ φυσικό, και γι αυτό του έχω μεγάλη ευγνωμοσύνη, είναι ότι, μέσα στους αναπότρεπτους κλυδωνισμούς μιας ταραγμένης ζωής, μείναμε το ίδιο φίλοι όπως ήμασταν στα νιάτα μας. Δεν είναι λίγο, όταν λογαριάσει κανείς ότι ήμασταν Έλληνες καλαμαράδες, και τι καταβροχθιστής φιλίας είναι το τυπογραφικό μελάνι. 

                            Γ. Σεφέρης                                             

                                                                                               

       Είναι σπουδαίο να μιλά έτσι για σένα κάποιος φίλος σου. Ένας φίλος ειλικρινής, δίκαιος, και ιδιαίτερα εάν είναι διπλωμάτης (οι διπλωμάτες έχουν την ικανότητα να διακρίνουν τους χαρακτήρες των ανθρώπων πιο εύκολα -είναι η φύση του επαγγέλματός τους), και ακόμα πιο ιδιαίτερα όταν ο φίλος σου αυτός είναι ο Γ. Σεφέρης. Το παραπάνω απόσπασμα είναι παρμένο απ΄ το κείμενο του Γ. Σεφέρη ''Η Συνομιλία Με Τον Φαβρίκιο''. Φαβρίκιο αποκαλούσε το Γ. Θεοτοκά ο Σεφέρης. Του φαινότανε ίδιος με τον Φαμπρίτζιο Ντελ Ντόγκο, τον ήρωα του Σταντάλ, εκείνον το ιδεαλιστή, ευθύ, αυθόρμητο και ορμητικό νέο, τον αβάσταχτα ερωτευμένο με τη ζωή και την Κλέλια, που είναι ο κεντρικός ήρωας του έργου του, ''Το Μοναστήρι Της Πάρμας''. Φαβρίκιο όμως λέγανε και ΄κείνον τον ακέραιου χαρακτήρα και εντιμότητας Ρωμαίο διπλωμάτη, τον οποίο ο βασιληάς Πύρρος προσπάθησε μάταια να εκμαυλίσει, του οποίου τα παραπάνω χαρακτηριστικά κοσμούσαν επίσης το χαρακτήρα του Θεοτοκά.

«Μυθιστόρημα. Ι΄», Γιώργος Σεφέρης (Ποιήματα)

Piergiorgio Branzi Paris, 1954

Γιώργου Σεφέρη, «Μυθιστόρημα. Ι΄»

Ο τόπος μας είναι κλειστός, όλο βουνά
που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό μέρα και νύχτα.
Δεν έχουμε ποτάμια δεν έχουμε πηγάδια δεν έχουμε πηγές,
μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι αυτές, που ηχούν και που τις προσκυνούμε.
Ήχος στεκάμενος κούφιος, ίδιος με τη μοναξιά μας
ίδιος με την αγάπη μας, ίδιος με τα σώματά μας.
Μας φαίνεται παράξενο που κάποτε μπορέσαμε να χτίσουμε
τα σπίτια τα καλύβια και τις στάνες μας.
Κι οι γάμοι μας, τα δροσερά στεφάνια και τα δάχτυλα
γίνουνται αινίγματα ανεξήγητα για την ψυχή μας.
Πώς γεννηθήκαν πώς δυναμώσανε τα παιδιά μας;

Ο τόπος μας είναι κλειστός. Τον κλείνουν
οι δυο μαύρες Συμπληγάδες. Στα λιμάνια
την Κυριακή, σαν κατεβούμε ν’ ανασάνουμε
βλέπουμε να φωτίζουνται στο ηλιόγερμα
σπασμένα ξύλα από ταξίδια που δεν τέλειωσαν
σώματα που δεν ξέρουν πια πώς ν’ αγαπήσουν.

[πηγή: Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα, φιλ. επιμ. Γ. Π. Σαββίδης, Ίκαρος, Αθήνα 191998, σ. 55]

«Μυθιστόρημα. Ι΄»
Γιώργος Σεφέρης
Ποιήματα


Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Βρήκαμε τη στάχτη - Γεώργιος Σεφέρης, 1932

Βρήκαμε τη στάχτη

Γεώργιος Σεφέρης, 1932

Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν υποταχτείτε.

Υποταχτήκαμε και βρήκαμε τη στάχτη.

Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν αγαπήσετε.

Αγαπήσαμε και βρήκαμε τη στάχτη.

Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν εγκαταλείψετε τη ζωή σας.

Εγκαταλείψαμε τη ζωή μας και βρήκαμε στάχτη.

Βρήκαμε τη στάχτη. 

Μένει να ξαναβρούμε τη ζωή μας.

Τώρα που δεν έχουμε πια τίποτα.

Φαντάζομαι, εκείνος που θα ξανάβρει τη ζωή, 

έξω από τόσα χαρτιά, τόσα συναισθήματα, 

τόσες διαμάχες και τόσες διδασκαλίες, 

θα είναι κάποιος σαν εμάς, 

μόνο λιγάκι πιο σκληρός στη μνήμη.

Εμείς, δεν μπορεί, θυμόμαστε ακόμη τί δώσαμε.

Εκείνος θα θυμάται μονάχα τί κέρδισε από την κάθε του προσφορά.

Οι αντιρρήσεις του Γ. Σεφέρη στο “Χαμένο κέντρο” του Ζ. Λορεντζάτου

Γράφει ο Σπύρος Κουτρούλης

Tο 1961 κυκλοφορεί με την ευκαιρία των 30 χρόνων από την έκδοση της “Στροφής” τιμητικός τόμος αφιερωμένος στον Γ.Σεφέρη που περιλαμβάνει το δοκίμιο του Ζ. Λορεντζάτου “Το χαμένο κέντρο“.

Ο Σεφέρης γράφει μια επιστολή την οποία δεν στέλνει τελικά ίσως γιατί διατυπώνει κάποιες ουσιώδεις επιφυλάξεις στον Ζ.Λορεντζάτο. Συνοψίζει κατ’ αρχήν τις σκέψεις του τελευταίου προσπαθώντας να τις φωτίσει. Ο Λορεντζάτος συμπεραίνει ότι 

«α.πήγε στράφι η Ευρώπη από το Δάντη και πέρα γιατί με την Αναγέννηση έχασε το κέντρο της ή τη μεταφυσική της παράδοση.

 β. Εμείς, από το ’21 και πέρα, μόλις λευτερωθήκαμε από τον Τούρκο αγκαλιάσαμε την Ευρώπη κι από αυτή προσδιοριζόμαστε’ έτσι η χαλασμένη Ευρώπη μας κόλλησε την αρρώστια της’ χάσαμε κι εμείς το Κέντρο μας ή τη μεταφυσική μας παράδοση για το χατήρι της. 

γ. Άν δεν ξαναβρεθεί το χαμένο κέντρο , σ’ εμάς ή και στους έξω από εμάς, πάμε κι εμείς κι αυτοί κατά διαβόλου. 

δ. Κέντρο (το χαμένο)= “το εν ου εστι χρεία”= μεταφυσική παράδοση= παράδοση της Χριστιανικής Ανατολής= παράδοση του Ορθόδοξου Χριστιανού (δεν ξέρω αν πρέπει να προσθέσω του Έλληνα Χριστιανού, ούτε αν το έν ου εστι χρεία είναι ακριβώς η χριστιανική πίστη)» .

Με αυτό τον τρόπο ο Σεφέρης συνοψίζει τις σκέψεις του Ζ.Λ. Όμως στην συνέχεια ξεκινούν κάποιες αντιρρήσεις του:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

Πρέπει να βιαστούμε

να ειδούμε 

ό,τι προφτάσουμε 

από την Ελλάδα.

Σε λίγο θα τα έχουν κάνει 

όλα καρτ ποστάλ.

Στο μεταξύ, 

μας σκοτώνουν 

με μικρές δόσεις, 

πολύ ταχτικά, 

πολύ σιωπηλά, 

πολύ σοφά.

Κάθε μέρα γυρίζουμε 

στο σπίτι μας για να θάψουμε 

ένα νεκρό: 

μια σκέψη, ένα αίσθημα.

Σε λίγο δε θα 'χουμε

τίποτε άλλο να κάνουμε

παρά να κοιτάζουμε 

πώς να βρούμε το ταΐνι μας,

σαν τα σκυλιά και σαν τις γάτες, 

με μόνη τη διαφορά, 

το χειρότερο,

πως θα κουβαλούμε μαζί μας 

τα υπολείμματα των ανθρώπων 

που ήμασταν .

Γιώργος Σεφέρης 

| Μέρες, Γ΄ | σελ. 208-9 | Αθήνα, 8-7-1940 |

Γιώργος Σεφέρης «Τελευταίος Σταθμός»

Του Κωνσταντίνου Μάντη

Όταν τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στο Κάιρο. Ο Γ. Σεφέρης, που ήταν διπλωματικός υπάλληλος, την ακολούθησε και από την υπηρεσιακή του θέση (στο Κάιρο και την Πραιτόρια της Ν. Αφρικής) έζησε τις διπλωματικές ζυμώσεις μεταξύ των Ελλήνων πολιτικών και των συμμάχων, οι οποίες αφορούσαν το πολιτικό μέλλον της Ελλάδας. 

Στα ημερολόγιά του, που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του με τον τίτλο Μέρες και Πολιτικό Ημερολόγιο, έχει καταγράψει τους πολιτικούς αυτούς αγώνες, τις δολοπλοκίες και τους καιροσκοπισμούς ανθρώπων και υπηρεσιών, σε μια εποχή που η Ελλάδα με την Αντίστασή της συνέχιζε τον αγώνα εναντίον των κατακτητών και υπέφερε τα πάνδεινα (πείνα, εκτελέσεις, βασανιστήρια, πυρπολήσεις κτλ.). Οι εμπειρίες αυτές του Σεφέρη βρίσκουν την ποιητική τους έκφραση στα ποιήματα της συλλογής «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄». Τελευταίο ποίημα της συλλογής είναι ο Τελευταίος Σταθμός, γραμμένος, σύμφωνα με την ένδειξη του ποιητή, στο λιμάνι Cava dei Tirreni, κοντά στο Σαλέρνο της Ιταλίας, στις 5 Οκτωβρίου 1944. Εκεί έχουν φτάσει από την Αίγυπτο οι ελληνικές διπλωματικές υπηρεσίες και είναι έτοιμες να επιστρέψουν στην Ελλάδα, από την οποία αποχωρούν οι Γερμανοί (από την Αθήνα έφυγαν στις 12 Οκτωβρίου 1944). Το δράμα φαίνεται να τελειώνει, αλλά σε λίγο θ’ αρχίσουν νέες συμφορές: ο εμφύλιος.

Γιώργος Σεφέρης «Τελευταίος Σταθμός»

Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσαν.
Τ’ αλφαβητάρι των άστρων που συλλαβίζεις
όπως το φέρει ο κόπος της τελειωμένης μέρας
και βγάζεις άλλα νοήματα κι άλλες ελπίδες,
πιο καθαρά μπορείς να το διαβάσεις.
Τώρα που κάθομαι άνεργος και λογαριάζω
λίγα φεγγάρια απόμειναν στη μνήμη∙
νησιά, χρώμα θλιμμένης Παναγίας, αργά στη χάση
ή φεγγαρόφωτα σε πολιτείες του βοριά ρίχνοντας κάποτε
σε ταραγμένους δρόμους ποταμούς και μέλη ανθρώπων
βαριά μια νάρκη.
Κι όμως χτες βράδυ εδώ, σε τούτη τη στερνή μας σκάλα
όπου προσμένουμε την ώρα της επιστροφής μας να χαράξει
σαν ένα χρέος παλιό, μονέδα που έμεινε για χρόνια
στην κάσα ενός φιλάργυρου, και τέλος

Γιῶργος Σεφέρης - Θερινὸ Ἡλιοστάσι

Γιῶργος Σεφέρης - Θερινὸ Ἡλιοστάσι

Στὸ τρελὸ ἀνεμοσκόρπισμα

δεξιὰ ζερβὰ πάνω καὶ κάτω

στροβιλίζονται σαρίδια.

Φτενοὶ θανατεροὶ καπνοὶ

λύνουν τὰ μέλη τῶν ἀνθρώπων.

Οἱ ψυχὲς

βιάζουνται ν᾿ ἀποχωριστοῦν τὸ σῶμα

διψοῦν καὶ δὲ βρίσκουν νερὸ πουθενά·

κολνοῦν ἐδῶ κολνοῦν ἐκεῖ στὴν τύχη

πουλιὰ στὶς ξόβεργες·

σπαράζουν ἀνωφέλευτα

ὅσο ποὺ δὲ σηκώνουν ἄλλο τὰ φτερά τους.

Φυραίνει ὁ τόπος ὁλοένα

χωματένιο σταμνί.

.........................................

Τὴν ὥρα ποὺ τὰ ὀνείρατα ἀληθεύουν

στὸ γλυκοχάραμα τῆς μέρας

εἶδα τὰ χείλια ποὺ ἄνοιγαν

φύλλο τὸ φύλλο.

Ἔλαμπε ἕνα λιγνὸ δρεπάνι στὸν οὐρανό.

Φοβήθηκα μὴν τὰ θερίσει

..........................................

Ζωή σου εἶναι ὅ,τι ἔδωσες

τοῦτο τὸ κενὸ εἶναι ὅ,τι ἔδωσες

τὸ ἄσπρο χαρτί.

..........................................

Τὸ φῶς εἶναι σφυγμὸς

ὁλοένα πιὸ ἀργὸς καὶ πιὸ ἀργὸς

θαρρεῖς πῶς πάει νὰ σταματήσει.

..........................................

Ὁ θαλασσινὸς ἄνεμος κι ἡ δροσιὰ τῆς αὐγῆς

ὑπάρχουν χωρὶς νὰ τὸ ζητήσει κανένας.

photo Stuart Redler

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/JnJ91GN82WmUWszW/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Νόημα, μορφή και περιεχόμενο στο «Μυθιστόρημα» του Σεφέρη

Του Νίκου Ξένιου

Ο Σεφέρης / Σχέδιο Πάβλος Χαμπίδης

«...να ελέγ­ξει κα­νείς, να τα­κτο­ποι­ή­σει και να δώ­σει μορ­φή και ση­μα­σία στο απέ­ρα­ντο πα­νό­ρα­μα μα­ταιό­τη­τας και αναρ­χί­ας που εί­ναι η σύγ­χρο­νη ιστο­ρία»

ΣΕΦΕ­ΡΗΣ, 1974a: 353

Το ποίημα "Μυθιστόρημα" του Γιώργου Σεφέρη 

H μι­κρα­σια­τι­κή κα­τα­στρο­φή και η προ­σφυ­γιά, η συρ­ρί­κνω­ση του ελ­λη­νι­σμού και η απο­μά­γευ­ση της Με­γά­λης Ιδέ­ας, η πο­λι­τι­κή αστά­θεια και η απο­γο­ή­τευ­ση συν­θέ­τουν, για τον Γιώρ­γο Σε­φέ­ρη, έναν νέο μύ­θο, ση­μείο ανα­φο­ράς για τους ξε­ρι­ζω­μέ­νους μι­κρα­σιά­τες.[1] Οι κο­ρό­νες για την πα­τρί­δα, η Με­γά­λη Ιδέα και οι εφή­με­ρες ιδε­ο­λο­γί­ες δεν φαί­νε­ται να τον επη­ρε­ά­ζουν όταν, φέ­ρο­ντας την ψυ­χι­κή ταυ­τό­τη­τα του «ξέ­νου» και νιώ­θο­ντας απο­στρο­φή προς τη δρά­ση των πο­λι­τι­κών της επο­χής του, ανα­κα­τα­σκευά­ζει τους ιδρυ­τι­κούς μύ­θους της φυ­λής, επι­στρα­τεύ­ει τη λαϊ­κή φα­ντα­σία για τον πό­λε­μο της Τροί­ας, για τους Αρ­γο­ναύ­τες, για τον Με­γα­λέ­ξαν­δρο, απο­τυ­πώ­νο­ντας πα­ράλ­λη­λα και τις ιδε­ο­λο­γι­κές συ­νέ­πειες της κα­τα­στρο­φής. Στην Αγ­γλία, ήδη από το κα­λο­καί­ρι του 1933, έχει επι­χει­ρή­σει μια πρώ­τη σύν­θε­ση του Μυ­θι­στο­ρή­μα­τος, που θα ολο­κλη­ρω­θεί στην Αθή­να τον Δε­κέμ­βριο του 1934. Στην ποι­η­τι­κή αυ­τή συλ­λο­γή ο νο­μπε­λί­στας ποι­η­τής θα αξιο­ποι­ή­σει την πο­λύ­πλευ­ρη επα­φή του με την ευ­ρω­παϊ­κή πρω­το­πο­ρία και την αρ­χαιο­γνω­σία του, σε μια σύν­θε­ση όπου το ελ­λη­νι­κό έν­δο­ξο πα­ρελ­θόν έρ­χε­ται σε κα­τά­φω­ρη αντί­θε­ση με το αβέ­βαιο μέλ­λον του ελ­λη­νι­σμού. Αυ­τή εί­ναι η βα­σι­κή το­πο­θέ­τη­ση του Ερα­το­σθέ­νη Γ. Κα­ψω­μέ­νου (Η ποι­η­τι­κή μυ­θο­λο­γία του Σε­φέ­ρη, Εται­ρεία Κρη­τι­κών Σπου­δών, Ίδρυ­μα Ερ. Κα­ψω­μέ­νου).

Α. Το νό­η­μα του «Μυ­θι­στο­ρή­μα­τος»: το τα­ξί­δι της επι­στρο­φής

Γ.Σεφέρης:Ελληνικός πολιτισμός δε θα πει κάτι απομονωμένο, ξένο και αβοήθητο

Από Σπύρος Κουτρούλης

Γράφει ο Γ.Σεφέρης: « "Όσο και να λένε, η Ελλάδα δεν έζησε ποτέ της, είτε στον καιρό της Ελληνικής Επανάστασης είτε τώρα, μια ζωή ανεξάρτητη από τη ζωή, ξεχωρισμένη από τη ζωή της Ευρώπης. Έζησε τη ζωή μέσα στη ζωή της Ευρώπης, άλλοτε καλύτερα και άλλοτε χειρότερα- θέλω να πώ: άλλοτε με περισσότερη δύναμη, ζωντάνια, πρωτοτυπία (μεγαλοφυία ακόμη) και άλλοτε με λιγότερη. Έτσι σκέπτομαι και το μεγάλο ζήτημα που έθεσαν οι δημοτικιστές και ξέπεσε θλιβερά στα τελευταία χρόνια, δηλαδή έγινε βιομηχανία ενός ελληνικού πολιτισμού.

 Ελληνικός πολιτισμός δε θα πει κάτι απομονωμένο, ξένο και αβοήθητο από κάθε ανθρώπινη προσπάθεια που γίνεται γύρω μας. Θα πει πρώτα απ' όλα να κρατήσουμε με κάθε τρόπο, να κρατήσουμε ζωντανές και ανοιχτές τις ψυχές μας. Κι αν έχουμε αρκετή ζωντάνια (ή επειδή θα έχουμε αρκετή ζωντάνια) να φροντίσουμε ν' αναπτύξουμε ό,τι πολυτιμότερο διαφυλάχτηκε από τις περασμένες γενεές, είτε χωρίς να το φροντίσει κανένας, είτε μολονότι όλα τα στοιχεία βάλθηκαν να το χαλάσουν και δεν το κατάφεραν, είτε γιατί βρέθηκαν άνθρωποι που πολέμησαν γι' αυτό.

Γιώργος Σεφέρης

Πρέπει να βιαστούμε

να ειδούμε 

ό,τι προφτάσουμε 

από την Ελλάδα.

Σε λίγο θα τα έχουν κάνει 

όλα καρτ ποστάλ.

                                          

Στο μεταξύ, 

μας σκοτώνουν 

με μικρές δόσεις, 

πολύ ταχτικά, 

πολύ σιωπηλά, 

πολύ σοφά.

Κάθε μέρα γυρίζουμε 

στο σπίτι μας για να θάψουμε 

ένα νεκρό: 

μια σκέψη, ένα αίσθημα.

Σε λίγο δε θα 'χουμε

τίποτε άλλο να κάνουμε

παρά να κοιτάζουμε 

πως να βρούμε το ταΐνι μας,

σαν τα σκυλιά και σαν τις γάτες, 

με μόνη τη διαφορά, 

το χειρότερο,

πως θα κουβαλούμε μαζί μας 

τα υπολείμματα των ανθρώπων 

που ήμασταν .

Γιώργος Σεφέρης 

| Μέρες, Γ΄ | σελ. 208-9 | Αθήνα, 8-7-1940 |

💕🖋️📚

Γιῶργος Σεφέρης

Εἰσαγωγή

Τὸ 1931 κυκλοφοροῦσε στὴν Ἀθήνα μία λιγοσέλιδη, ποιητικὴ συλλογή: Γ. Σεφέρη, Στροφή. Τὸ ὄνομα ἦταν ἄγνωστο στὰ λογοτεχνικὰ περιοδικὰ τῆς ἐποχῆς καὶ παρουσιαζόταν γιὰ πρώτη φορά. Ὁ τίτλος τῆς συλλογῆς εἶναι διφορούμενος: μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνας ὅρος τῆς στιχουργικῆς μονάχα, ἀλλὰ μπορεῖ καὶ νὰ σημαίνει μία πραγματικὴ «στροφή», μιὰ βαθύτερη ἀλλαγή. Τώρα τὸ ξέρουμε πὼς ὁ τίτλος εἶχε ἀσφαλῶς αὐτὸ τὸ δεύτερο νόημα. Μὲ τὴ λιγοσέλιδη ποιητικὴ συλλογὴ ἐρχόταν στὴ νέα ἑλληνικὴ ποίηση μία ἀναπάντεχη ἀλλαγή, μιὰ πραγματικὴ «στροφή» - αὐτὸ ποὺ μᾶς ἔγινε ἀπὸ τότε γνώριμο καὶ οἰκεῖο στὶς πολυποίκιλες παραλλαγές του.(1)

Στὶς 29 φεβρουαρίου 2000 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ πρώτου Νεοέλληνα Νομπελίστα, τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀγάπησε καὶ ταυτίστηκε μὲ τὸν τόπο του καὶ προσέφερε σὲ αὐτὸν τὰ μέγιστα, ὡς διπλωμάτης καὶ ὡς ποιητής. Μὲ τὴν ἀφορμὴ αὐτῆς τῆς ἐπετείου γράφτηκε τὸ παρακάτω κείμενο τὸ ὁποῖο συνοπτικὰ παραθέτει ὁρισμένες πληροφορίες γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ Γιώργου Σεφέρη, ἕνα ἔργο, τὸ ὁποῖο χαρακτηρίζει ἡ λιτότητα τῆς ἔκφρασης καὶ ἡ ἀμεσότητα.

Γίνεται ἐπίσης καὶ μία ἀναφορὰ στὴν σχέση τοῦ Σεφέρη μὲ τὴν μουσική, ἕνα σημεῖο ξεχωριστοῦ ἐνδιαφέροντος ἐλλείψει σχετικῆς βιβλιογραφίας (μοναδικὴ σχεδὸν πηγὴ ἀποτελοῦν τὰ κείμενα τοῦ ἴδιου του Σεφέρη τὰ ὁποῖα δημοσιεύτηκαν στὶς Μέρες Β´ καὶ συγκεντρωτικὰ παρουσιάζονται στὸ Δελτίο Κριτικῆς Δισκογραφίας, τεῦχος 14-17, Ἰούνιος 1975). Ἀνακαλύπτεται ἔτσι μιὰ ἄλλη ἰδιότητα τῆς πολυδιάστατης προσωπικότητας τοῦ ποιητῆ: αὐτὴ τοῦ μουσικοῦ ἀκροατῆ.

Ἡ ζωὴ τοῦ Γιώργου Σεφέρη

Ὁ Γιῶργος Σεφέρης (πραγματικὸ ὄνομα Γιῶργος Σεφεριάδης) γεννήθηκε στὶς 29 Φεβρουαρίου / 13 Μαρτίου τοῦ 1900 στὴν Σμύρνη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Γιὸς τοῦ Στυλιανοῦ καὶ τῆς Δέσπως Σεφεριάδη (τὸ γένος Τενεκίδη). Ὁ Στυλιανὸς Σεφεριάδης ὑπῆρξε διακεκριμένος ἀκαδημαϊκὸς καὶ καθηγητὴς τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου στὴ Νομικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, συγγραφέας (μὲ πλουσιότατο ἐπιστημονικὸ ἔργο) καὶ διπλωμάτης: «Ὁ πατέρας», γράφει ἡ Ἰωάννα Τσάτσου, «ἦταν ἄνθρωπος τῶν μεγάλων ἰδανικῶν. Τὸν πρῶτο καιρὸ ἔζησε μὲ τὸ πάθος τοῦ λυτρωμοῦ τοῦ Ἔθνους, τὴ Μεγάλη Ἰδέα. Μέσα στὰ χαρτιά του βρίσκω ἀκόμα ἔγγραφα ἀπὸ τὴν ἱστορία τῆς Σάμου. Στὸ 1908 πῆγε στὸ νησὶ καὶ βοήθησε τὸν Σοφούλη. Στὸ πόλεμο τοῦ ῾12, ὅπως μᾶς ἔλεγε ἡ μάνα εἶχε ξεσηκωθεῖ νὰ πάει ἐθελοντής».(2)

Γ.Σεφέρης: Γιατί ο ελληνισμός ήταν πάντα ανοιχτός και ποτέ δεν έβρασε στο καβούκι του

Από Σπύρο Κουτρούλη fb

Γ.Σεφέρης: Γιατί ο ελληνισμός ήταν πάντα ανοιχτός και ποτέ δεν έβρασε στο καβούκι του

Στον «Δεύτερο πρόλογο στην “Έρημη χώρα”» του Έλιοτ επιχειρηματολογεί για τους λόγους, που ο ελληνισμός ήταν πάντα ανοικτός στα ξένα ρεύματα και θα πρέπει να εξακολουθήσει να κρατά μια τέτοια στάση: 

«ο δημοτικισμός ήταν ένα ξέσπασμα και μια άσκηση ζωής⸱ μια άσκηση πίστης στην παρούσα δύναμη του Έθνους⸱ ήταν ακόμη το πρώτο σχολειό που μας δίδαξε ν’ αντικρίζουμε τον ξένο χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας.

 Θαρρώ πως οι καλύτεροι της γενιάς εκείνης, αλλά και ο Σολωμός και ο Κάλβος και οι άνθρωποι των ελληνικών αναγεννήσεων, δε σκέφτηκαν να φοβηθούν τον ξένο για να σηκώσουν τείχη και να τον κλείσουν απέξω. Συνειδητά ή υποσυνείδητα ήξεραν πως ολόκληρα η ελληνική ιστορία είναι φτιαγμένη από ταξίδια, γνωριμίες, ριζώματα και διαλόγους σε μακρινούς τόπους, που καταλήγουν πάντα σ’ ένα συμπέρασμα σφραγισμένο μ’ αυτή την ιδιότυπη σφραγίδα που την αναγνωρίζουμε αμέσως και που λέγεται ελληνισμός. 

Ας κοιτάξουμε ακόμη τι μας υπαγορεύει η πείρα της καθημερινής ζωής μας. Είναι εύκολο πράγμα να λέμε: κλείστε τις πόρτες, οι ξένοι θα μας μολύνουν, οι χθόνιοι θεοί μας δεν το θέλουν.

 Σύμφωνοι, αλλά πρέπει να είμαστε συνεπείς. Την πνευματική καλλιέργεια ενός λαού, δυστυχώς, δεν τη φτιάνει μονάχα ο ποιητής, είτε κομίζει είτε όχι τα καινά δαιμόνια. Τη φτιάνουν ακόμη –και στην περίπτωση αυτή με τρόπο ολωσδιόλου ανεξέλεγκτο και ασύδοτο – ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, τα τηλέτυπα, τα διάφορα φτηνά ξενόφωνα ή ελληνόφωνα περιοδικά, τα φάρμακα, οι κονσέρβες, οι ρεκλάμες, οι προπαγάνδες κάθε λογής, τα μέσα του πολέμου και της ειρήνης, και τέλος, η πολιτική ζωή του κόσμου μας που έχει πάθει τέτοιο συμφυρμό ώστε ένα γεγονός που γίνεται στη Σαγκάη ή στην Τεχεράνη να έχει άμεσο αντίχτυπο, όχι στον εγκέφαλο ενός εξαιρετικά διορατικού πολιτευόμενου, αλλά στην καθημερινή ζωή του συνταξιούχου που κοιτάζει το περιβολάκι του στις Κουκουβάουνες. Να τ’ αποκλείσουμε όλα αυτά, σύμφωνοι.

 Αλλά φοβούμαι πως για να επιτύχουμε σ’ ένα τόσο υπέρογκο έργο, θα πρέπει να μετατοπίσουμε την Ελλάδα μας από το σταυροδρόμι που θέλησε η μοίρα της να είναι, σ’ εκείνη τη μετέωρη χώρα του Γκιούλιβερ, που ταξίδευε μέσα στα σύννεφα» . 

 Η απάντηση του Γ.Σεφέρη στο δίλημμα ανάμεσα στην αφομοίωση των θετικών ξένων επιδράσεων και την εθνική αποκλειστικότητα έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά κράμα ευαισθησίας και ρεαλισμού:

 «Το δίλημμα είναι αμείλικτο: είτε θ’ αντικρίσουμε το δυτικό πολιτισμό, που είναι κατά μέγα μέρος και δικό μας, μελετώντας με λογισμό και με νηφάλιο θάρρος τις ζωντανές πηγές του –κι αυτό δε βλέπω πως μπορεί να γίνει αν δεν αντλήσουμε τη δύναμη από τις δικές μας ρίζες και χωρίς ένα συστηματικό μόχθο για τη δική μας παράδοση⸱ είτε θα του γυρίσουμε τις πλάτες και θα τον αγνοήσουμε, αφήνοντάς τον να μας υπερφαλαγγίσει, με κάποιον τρόπο από τα κάτω, με τη  βιομηχανοποιημένη, την αγοραία, τη χειρότερη μορφή της επίδρασης του» .

ΠΗΓΗ: Κουτρούλης Σπύρος fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Με τη ματιά του Γ. Σεφέρη η 21η Απριλίου

Για την επέτειο που παράγει και σήμερα αποτελέσματα...

Από βλακεία

Ελλάς· πυρ! 

Ελλήνων· πυρ! 

Χριστιανών· πυρ!

Τρεις λέξεις νεκρές. 

Γιατί τις σκοτώσατε;

Γιώργος Σεφέρης

Αθήνα, καλοκαίρι — Princeton N. J., Χριστούγεννα 1968

Δε μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι...

 

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗΣ

Ο ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΧΑΡΙΣΕ μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη, που αντέχει ακόμη, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά, για να τη φάνε. Έφαγαν όσο μπόρεσαν, αλλά απομένει μαγιά. Δεν ξέρω πόσο θα βαστάξει ακόμη αυτό. Εκείνο που ξέρω είναι ότι η μαγιά λιγοστεύει και δε μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι. Δεν είναι καινούργια τα σημεία που δείχνουν ότι, αν συνεχίσουμε τον ίδιο δρόμο, θα αφεθούμε μοιρολατρικά στη δύναμη των πραγμάτων, θα βρεθούμε στο τέλος σε μια γλώσσα εξευτελισμένη, πολύσπερμη και ασπόνδυλη.

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ, ''Η γλώσσα στην ποίησή μας'', 1964

Σεφέρης Γεώργιος - Ελένη / Ανάλυση του Καραμπάτσου Αντώνη

του Καραμπάτσου Αντώνη 

Σεφέρης Γεώργιος - Ελένη

1. "Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες''.

2. Αηδόνι ντροπαλό, μες στον ανασασμό των φύλλων,

3. σύ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσους

4. στα χωρισμένα σώματα και στις ψυχές

5. αυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουν.

6. Τυφλή φωνή, που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμη

7. βήματα και χειρονομίες. δε θα τολμούσα να πω φιλήματα.

8. και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας.

9. "Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες".

10. Ποιες είναι οι Πλάτρες; Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησί;

11. Έζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστα:

12. καινούργιους τόπους, καινούργιες τρέλες των ανθρώπων

13. ή των θεών.

14. η μοίρα μου που κυματίζει

15. ανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντα

16. και μιαν άλλη Σαλαμίνα

17. μ' έφερε εδώ σ' αυτό το γυρογιάλι.

18. Το φεγγάρι

Γιώργος Σεφέρης: Θεόφιλος

Του Γιώργου Σεφέρη* από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 17

Μιὰ φορὰ κι ἕναν καιρό, καθὼς λένε, ἕνας φούρναρης παράγγειλε σ᾿ ἕνα φτωχὸ ζωγράφο νά τονε ζωγραφίσει τὴν ὥρα ποὺ φούρνιζε ψωμιά. Ὁ ζωγράφος ἄρχισε νὰ δουλεύει, καὶ ὅταν καταπιάστηκε νὰ εἰκονίσει τὸ φουρνιστήρι, ἀντὶ νὰ τὸ φτιάξει ὁριζόντιο, σύμφωνα μὲ τὴν προοπτική, τὸ ἔφτιαξε κάθετο δείχνοντας ὅλο του τὸ πλάτος· ἔπειτα, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ζωγράφισε πάνω στὸ φουρνιστήρι κι ἕνα καρβέλι. Πέρασε ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος καὶ τοῦ εἶπε: «Τὸ ψωμὶ ἔτσι ποὺ τὄβαλες, θὰ πέσει». Ὁ ζωγράφος ἀποκρίθηκε, χωρὶς νὰ σηκώσει τὸ κεφάλι: «Ἔννοια σου· μόνο τὰ ἀληθινὰ ψωμιὰ πέφτουν· τὰ ζωγραφισμένα στέκουνται· ὅλα πρέπει νὰ φαίνουνται στὴ ζωγραφιά!».
Τὸ παραμύθι αὐτὸ μοῦ θυμίζει ἕναν πολὺ μεγάλο τεχνίτη, ποὺ ἐπειδὴ ἀκριβῶς «ὅλα πρέπει νὰ φαίνουνται στὴ ζωγραφιά», ἱστορίζοντας τὴν ἄποψη τοῦ Τολέδου, ἔβγαλε ἀπὸ τὴ μέση μὲ τὸ δικαίωμα τῆς τέχνης του, τὸ νοσοκομεῖο τοῦ Δὸν Χουὰν Ταβέρα καὶ τὸ τοποθέτησε σ᾿ ἕνα χάρτη, Ὁ μεγάλος τεχνίτης, τὸ ξέρετε, εἶναι ὁ Κρητικὸς Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, καὶ ὁ ζωγράφος τοῦ παραμυθιοῦ εἶναι ὁ Μυτιληνιὸς Θεόφιλος Γ. Χατζημιχαήλ, «ἄλλοτε ὁπλαρχηγὸς καὶ θυροφύλαξ ἐν Σμύρνῃ».
Ἡ παραβολή μου δὲν εἶναι ἀσέβεια. Γιατὶ ἡ μεγάλη διάκριση δὲν εἶναι ἀνάμεσα στοὺς πολὺ μεγάλους καὶ στοὺς μικρότερους τεχνῖτες, ποὺ ξεκινᾶ τὶς περισσότερες φορὲς ἀπὸ μιὰ ἐγκυκλοπαιδικὴ ἢ μιὰ τουριστικὴ διάθεση, ἀλλὰ ἀνάμεσα σ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔφεραν ἔστω καὶ μιὰ σταγόνα λάδι στὸ φάρο τῆς τέχνης καὶ σ᾿ ἐκείνους ποὺ ἡ ὕπαρξή τους εἶναι γιὰ τὴν τέχνη ἀδιάφορη. Τὸ πρῶτο ζήτημα δὲν εἶναι ποιὸς εἶναι μεγάλος καὶ ποιὸς εἶναι μικρός, ἀλλὰ ποιὸς κρατάει τὴν τέχνη ζωντανή. Ἕνας ἀπό τους ἐλάχιστους ἀνθρώπους ποὺ βλέπω σὰ μιὰ πηγὴ ζωῆς γιὰ τὴ σύγχρονη ζωγραφική μας εἶναι ὁ Θεόφιλος. Τὰ ψωμιά του δὲν ἔπεσαν, στέκουνται, γιὰ νὰ μεταχειριστῶ τὰ δικά του τὰ λόγια· στέκουνται καὶ θρέφουν.
Γι᾿ αὐτὸ πρέπει νὰ χρωστᾶμε χάρη μεγάλη στοὺς λίγους ἐκείνους, πού, ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή, εἶχαν τὴν ἀρετὴ νὰ διακρίνουν καὶ ν᾿ ἀφοσιωθοῦν σ᾿ αὐτὸ τὸ καταφρονεμένο ἔργο καὶ νὰ τὸ προστατέψουν ὅσο μποροῦσαν καὶ σ᾿ ἐκείνους ποὺ εἶχαν τὴν πρωτοβουλία νὰ συγκεντρώσουν σ᾿ αὐτὲς τὶς αἴθουσες, γιὰ τὴν πρώτη δημόσια παρουσίασή τους, τὶς καλύτερες ζωγραφιὲς τοῦ Θεόφιλου ἀπὸ ἐκεῖνες ποὺ ὑπάρχουν ἀκόμη στὴν Ἀθήνα· γιατί μιὰ μεγάλη συλλογή, εἶναι, χρόνια τώρα, στὸ Παρίσι. Ἂν οἱ περιστάσεις ἦταν καλύτερες, θὰ εἶχε βρεθεῖ ἀπὸ καιρὸ μιὰ προστατευτικὴ στέγη γιὰ τὴν κληρονομιὰ ποὺ σὲ ὅλους μας ἄφησε ὁ Θεόφιλος. Δὲν ξέρω ἂν εἶναι ὑπερβολικὸ νὰ ἐλπίζει κανεὶς πὼς ἡ ἔκθεση ποὺ ἐγκαινιάζουμε σήμερα θὰ δώσει ἀφορμὴ σὲ κάποια συστηματικὴ προσπάθεια γιὰ νὰ σωθεῖ ὅ,τι ἀπομένει ἀπὸ τὸ μόνιμο κίνδυνο τῆς καταστροφῆς.
Ἀλλὰ ὅ,τι κι ἂν γίνει, ἡ σημερινὴ ἔκθεση εἶναι μιὰ σημαντικὴ στιγμὴ στὰ χρόνια της ζωγραφικῆς μας. Ἐννοῶ τῆς ζωγραφικῆς χωρὶς ἐπίθετο· ὄχι τῆς λαϊκῆς ζωγραφικῆς.

«Από τον Σεφέρη… στον Ιωακειμίδη»

Του Κώστα Χατζηαντωνίου

Την επέτειο των πενήντα χρόνων από τον θάνατο του μέγιστου Γιώργου Σεφέρη βρήκε ο γνωστός τενόρος του εθνομηδενισμού και χαρτογιακάς του διπλωματικού βαθέος κράτους των Αθηνών επί τριακονταετία, καθηγητής Παναγιώτης Ιωακειμίδης, για να δημοσιεύσει στο Βήμα άρθρο με το οποίο επιχειρεί να μας πει πως, ναι, μεγάλος ποιητής ο Σεφέρης αλλά σαν διπλωμάτης αποτυχημένος, συναισθηματικός και μάλλον… εθνολαϊκιστής. Θα ήταν κωμική η απόπειρα (δεν είναι η πρώτη, είχε προηγηθεί ο Αγγ. Βλάχος, που αμφισβητούσε την ελληνικότητα των Κυπρίων και ονόμαζε τρομοκράτες τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ), αν ο περί ου ο λόγος δεν εκμεταλλευόταν απλώς την άγνοια των συγχρόνων για τον διπλωμάτη που ήταν πάντοτε αντίμαχος της πατριδοκαπηλίας και της διπλωματίας των τριόδων αλλά συνεπής υποστηρικτής μιας εθνικής στρατηγικής και τόσο διορατικός που προέβλεψε, πριν την ανεξαρτησία ακόμη, την τραγική εξέλιξη του κυπριακού ζητήματος. «Φέραμε τους Τούρκους πίσω στην Κύπρο» σημείωνε, απελπισμένος από την πορεία προς την Ζυρίχη. Γι’ αυτό και αποκλείστηκε από τις τελικές συνομιλίες.

Η ατεκμηρίωτη κριτική του Γ. Γιαννουλόπουλου στον Σεφέρη και στον Μακρυγιάννη

Του Σπύρου Κουτρούλη

Γυρνώντας από την δουλειά άκουσα στο Γ΄ Πρόγραμμα στην εκπομπή του Βασιλόπουλου τον μονόλογο του Γιώργου Γιαννουλόπουλου. Ο δημοσιογράφος δεν θεώρησε αναγκαίο να φιλοξενήσει τις αντίθετες απόψεις έγκυρων στοχαστών όπως ο Καγιαλής, ο Βαγενάς, ο Πιερής. Θα λέγαμε ότι το Γ’ Πρόγραμμα πήρε την σκυτάλη από άλλα μέσα που αναπαράγουν τις ίδιες ιδεοληψίες του εθνοαποδομισμού. Για παράδειγμα ο Γ. Γιαννουλόπουλος επανέλαβε ότι οι Σουλιώτες ήταν Αλβανοί και έγιναν Έλληνες κατά την επανάσταση. Βεβαίως δεν λαμβάνουν υπόψη ότι ο Μάρκος Μπότσαρης έφτιαξε ελληνο-αρβανίτικο λεξιλόγιο που κατά τον Τίτο Γιοχάλα μαρτυρά ότι η ελληνική γλώσσα είναι η μητρική του γλώσσα γιατί ακολουθεί την συντακτική της δομή, ούτε ότι οι Σέχος-Μπότσαρης-Τζαβέλλας απηύθυναν έκκληση για ελληνοαρβανιτική ένωση για ενότητα γιατί έχουν το ίδιο αίμα και όλοι κατάγονται από την γενιά του Αλέξανδρου, του Πύρρου, του Σκεντέρμπεη.

Στο έργο «Ο Μοντερνισμός και οι Δοκιμές του Σεφέρη» (εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2011), ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος, αφού διαγράψει μια εκτενή διαδρομή στον μοντερνισμό με εύστοχες κατά κανόνα αναφορές όχι μόνο στον Έλιοτ και στο Ε.Πάουντ αλλά και στον Νίτσε και στον Κώστα Παπαϊωάννου, ασχολείται μόνο στο τέταρτο μέρος με το δοκιμιακό έργο του Σεφέρη. Μα ούτε με το σύνολο αυτού, αλλά με ένα μικρότερο μέρος, που σύμφωνα με την ερμηνεία τον Γ. Γιαννουλόπουλο, θεμελιώνει το συμπέρασμα του Γ. Σεφέρη για την διαχρονική πολιτιστική συνέχεια του ελληνισμού (όπως η διάλεξη του για τον Κ. Παλαμά). Βεβαίως αν ο μοναδικός ή κύριος στόχος του είναι να αποδείξει το ανυπόστατο ενός τέτοιου συμπεράσματος ή τις βλαβερές πολιτικές συνέπειες που αυτό προκαλεί, θα έπρεπε να επεκτείνει την κριτική του διάθεση κατά του Κ. Δημαρά, του Ν. Σβορώνου, του Γ. Θεοτοκά που σε ανάλογα συμπεράσματα με τον Σεφέρη κατέληξαν, ακόμη και κατά του Δ. Χατζή που είδε την αποκρυστάλλωση του νέου ελληνισμού, το διάστημα μετά το 1204, δηλαδή αρκετούς αιώνες νωρίτερα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, χάρις την συνδρομή της γλώσσας, της ορθοδοξίας και των κοινοτήτων. Βεβαίως δεν θα έπρεπε να εξαιρέσει ούτε τον σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο που με την φωνή του Θ. Βέγγου μιλά σπαρακτικά, με σεφερικό τρόπο για την ιστορία χιλιάδων χρόνων του ελληνισμού («Ξέρεις κάτι; Η Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σα λαός. Κάναμε τον κύκλο μας, δεν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια, ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες και αγάλματα. Και πεθαίνουμε…. Αλλά αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να πεθάνει γρήγορα. Γιατί η αγωνία κρατάει πολύ και κάνει πολύ θόρυβο…»).

«Με τον τρόπο του Γιώργου Σεφέρη».

Βασίλης Στοϊλόπουλος

«Ο τόπος μας είναι όμορφος. Μόνο που δεν είναι δικός μας. Πρέπει να τον κερδίζουμε κάθε μέρα.» (*)

Στη οδό Ζαλοκώστα, κοντά στο κτίριο του Υπουργείου Εξωτερικών, εκεί όπου εργάστηκε για πολλές δεκαετίες, βρίσκεται εδώ και είκοσι χρόνια η προτομή του διπλωμάτη και ποιητή Γιώργου Σεφέρη.

Αυτό που προκαλεί αμέσως εντύπωση και στον πιο ανυποψίαστο περαστικό είναι η «προβληματισμένη», ανήσυχη έως και σκυθρωπή έκφραση του προσώπου του νομπελίστα ποιητή μας. Λες και «ζει μαζί μας» τις δύσκολες κι επικίνδυνες ημέρες που περνά σήμερα ο ελληνικός λαός και κρατώντας μία πένα με το δεξί του χέρι πάνω σε ένα μαρμάρινο έδρανο ετοιμάζεται να ξαναγράψει κάτι ανάλογο με αυτά που έγραψε στους Δελφούς, τη Δευτέρα, 6 Φεβρουαρίου 1967 

* Γ. Σεφέρης, «Μέρες», τόμος Θ΄, 2019, σελ.131.

Έργο του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη

Γιώργος Σεφέρης - Φυγή

Δεν ήταν άλλη η αγάπη μας
έφευγε ξαναγύριζε και μας έφερνε
ένα χαμηλωμένο βλέφαρο πολύ μακρινό

ένα χαμόγελο μαρμαρωμένο, χαμένο
μέσα στο πρωινό χορτάρι
ένα παράξενο κοχύλι που δοκίμαζε
να το εξηγήσει επίμονα η ψυχή μας.

H αγάπη μας δεν ήταν άλλη ψηλαφούσε
σιγά μέσα στα πράγματα που μας τριγύριζαν
να εξηγήσει γιατί δε θέλουμε να πεθάνουμε
με τόσο πάθος.

Kι αν κρατηθήκαμε από λαγόνια κι αν αγκαλιάσαμε
μ’ όλη τη δύναμή μας άλλους αυχένες
κι αν σμίξαμε την ανάσα μας με την ανάσα
εκείνου του ανθρώπου
κι αν κλείσαμε τα μάτια μας, δεν ήταν άλλη
μονάχα αυτός ο βαθύτερος καημός να κρατηθούμε
μέσα στη φυγή.

Φυγή του Γιώργου Σεφέρη