ΜΑΗΣ ΤΟΥ 1968: ΜΙΑ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Θὰ πρέπει νὰ καταστεῖ σαφὲς τὸ ἑξῆς: ἡ ἰδεολογικὴ κληρονομιὰ τοῦ '68, μακρὰν τοῦ νὰ ἔχει ὁποιονδήποτε ἀνατρεπτικὸ χαρακτῆρα, διαπερνᾶ σήμερα τόσο τὴ Δεξιὰ ὅσο καὶ τὴν Ἀριστερά, γι' αὐτὸ καὶ εἶναι κάπως δύσκολο γιὰ τὴν τελευταία νὰ τὴν οἰκειοποιηθεῖ κατ’ ἀποκλειστικότητα ἤ νὰ τὴν ἐγγράψει στὴν ἰδιαίτερη συναισθηματικὴ παρακαταθήκη της. Ἡ κληρονομιὰ τοῦ '68 εἶναι τὸ Σύστημα. Οἱ ἀξίες του τροφοδοτοῦν ὁλόκληρη τὴ δημόσια σφαῖρα καὶ ὁριοθετοῦν τὰ πλαίσια τοῦ πολιτικὰ ὀρθοῦ λόγου, ἔτσι ὥστε ὁτιδήποτε ξεφεύγει ἀπὸ αὐτὰ τὰ πλαίσια νὰ ἀναθεματίζεται καὶ νὰ ἐκπίπτει στὴν καταραμένη σφαίρα τῆς ἀντίδρασης, τοῦ λαϊκισμοῦ ἤ τῆς κάθε εἴδους φοβίας.  

(...)  Ὁ καπιταλισμὸς τῆς ἐποχῆς τοῦ Σχεδίου Μάρσαλ καὶ τῆς «ἔνδοξης τριαντακονταετίας» ὀργανώθηκε σύμφωνα μὲ ἕνα καταναλωτικὸ πρότυπο, βασισμένο στὴν ἐκπαίδευση τοῦ πληθυσμοῦ ὡς ἑξῆς: ἄλλους νὰ τοὺς κάνει νὰ ἀγαπήσουν τὴν κατανάλωση καὶ ἄλλους νὰ τοὺς κάνει νὰ τὴν ὀνειρεύονται.

 Γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ ὁ στόχος ἦταν ἐπιτακτικὴ ἡ ἐπίσπευση τῆς διάλυσης τῶν παλαιῶν ἀστικῶν ἀξιῶν -ἀποταμίευση, λιτότητα, προσπάθεια, θρησκεία- καὶ ἡ καθιέρωση ἑνὸς ἡδονιστικοῦ καὶ ἀνεκτικοῦ μοντέλου. Μόνο μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὀπτικὴ εἶναι δυνατὸν νὰ κατανοήσουμε τὴν ἐπικουρικὴ χρησιμότητα τῶν φιλοσόφων τοῦ '68: ὁ Μαρκοῦζε, μὲ τὴ «νέα λιμπιντικὴ τάξη» του, ὁ Ντελέζ, μὲ τὶς «μηχανὲς ἐπιθυμιῶν» του, ὁ Φουκῶ, μὲ τὴ θεωρία του περὶ σεξουαλικότητας. Ὅλοι τους θὰ προετοιμάσουν τὸ ἔδαφος, μέσῳ πολιτισμικῶν διεργασιῶν, ὥστε νὰ παρουσιαστεῖ ὡς ἐπαναστατικὸ ἕνα μοντέλο παραβατικοῦ καταναλωτισμοῦ, πού, κατὰ βάθος, δὲν ἀνταποκρινόταν παρὰ μόνο στὸν ἀρριβισμὸ τῶν νέων μεσαίων τάξεων.

Οι μικρομέγαλοι φασισμοί των «υπερασπιστών της ελευθερίας»

«Χειραφέτηση», «ελευθερία», «δικαιώματα», «επιθυμία», «ταυτότητα», «πρόοδος», «αντιεξουσία», «ηδονή», «οικολογία», «έμβια όντα», «βιοτεχνολογία» και τόσα άλλα, πολλά εισαγωγικά, που στάμπαραν λέξεις, όπως το καυτό σίδερο στο δέρμα των ζώων που πάνε για σφαγή.  Λέξεις που χάνουν το νόημα τους και καταλήγουν να σημαίνουν το αντίθετό τους, που καταλήγουν να οδηγούν στο αντίθετό τους.

Ήταν στον απόηχο του Μάη του 68, όταν ο φιλόσοφος Ντελέζ και ο (σε πολλά διεισδυτικός) ψυχίατρος Γκουαταρί, με το έργο τους «Ο αντι-Οιδίποδας»(1972), οδήγησαν εντελώς στα άκρα τα απελευθερωτικά μηνύματα που έφερνε στην ασφυκτικά περίκλειστη κοινωνία των προηγούμενων καιρών, η δεκαετία του ΄60.

Συνδέοντας την «απελευθέρωση» του ατόμου, ως υποκείμενο και αντικείμενο σχέσεων, με την αναζήτηση και ικανοποίηση της επιθυμίας με κάθε τρόπο και μέσο, κατέληξαν να ηγεμονεύσουν μιας δήθεν επαναστατικής αλλαγής, που στην ουσία μετέτρεπε το σώμα σε μέσον-αντικείμενο. Σε μια μηχανή ικανοποίησης επιθυμιών και κατανάλωσης του Άλλου, υλοποιώντας με το προσωπείο της χειραφέτησης, τις καλύτερες εξουσιαστικές φαντασιώσεις του  μαρκήσιου Ντε Σαντ.

Όμως, όπως μας θυμίζει ο ψυχαναλυτής Μάσσιμο Ρεκαλκάτι, στο εκπληκτικό βιβλίο του «Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου»(Γονείς και παιδιά μετά τη δύση του πατέρα – εκδόσεις Κέλευθος), ακόμα κι αυτοί οι «πατέρες» της αντι-οιδιπόδειας κουλτούρας, προειδοποιούσαν για τους μικροφασισμούς που κρύβει αυτή η «αντικαθεστωτική» υλοποίηση κάθε συνειδητής και ασυνείδητης επιθυμίας.

Οι Ντελέζ και Γκουαταρί, εκμηδενίζοντας το όριο και την ηθική, που με τη μορφή της ενοχής και της αυτοτιμωρίας οριζόταν στο αρχαίο δράμα, «σκοτώνοντας» εντέλει τον Οιδίποδα, παρ’ όλα αυτά προειδοποιούσαν, για την ακραία εφαρμογή της προτροπής τους : «Η μητέρα μπορεί να θεωρηθεί εξουσιοδοτημένη να αυνανίζει τον γιο;, ο πατέρας να μπορεί να γίνει μαμά;».  Περιγράφοντας έτσι, 10 χρόνια μετά τον αντι-Οιδίποδα, τους μικρο-Οιδίποδες που γεννιούνται εκεί που νόμιζαν ότι μπορεί να υπάρχει μόνο η απελευθέρωση της επιθυμίας ως επαναστατική πράξη. Τονίζουν, μάλιστα, ότι χρειάζεται προσοχή ώστε αυτή η απαίτηση, «να μην μετατραπεί σε καταστροφή, σκέτη και απλή κατάργηση, πάθος κατάργησης» (…) Προσοχή ώστε αυτή η «γραμμή φυγής που απορρίπτει το όριο να μην γίνει «γραμμή θανάτου» («Τα Χίλια Επίπεδα»-1980).

Άραγε, μας θυμίζουν όλα τα παραπάνω, πράξεις και συμβολισμούς των ημερών μας; Μα, αυτό όχι μόνο αυτό είναι σαφές, αλλά ζούμε και την ουσιαστική πραγματοποίησή τους. Άλλωστε το ναρκισσιστικό κίνημα ενός επιφανειακού δικαιωματισμού (πρόσφατα κρατικοποιημένου, με την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ του 3%, επιφανούς τμήματος του «κινήματος»), αντλεί το θεωρητικό του οπλοστάσιο από την ακραία κινηματική οντολογία των Ντελέζ και Γκουαταρί, αλλά και του πρώιμου Φουκά, του Ντεριντά, κ.α

Ο ΜΑΗΣ ΤΟΥ ’68

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΕ ΜΟΡΦΗ PDF

Ἡ ἔκφραση «Μάης τοῦ ’68» καλύπτει δύο ξεχωριστὰ φαινόμενα. Τὸ πρῶτο, ποὺ παραμένει περισσότερο στὴν μνήμη μας, εἶναι ἀσφαλῶς ἡ φοιτητικὴ ἐξέγερση, ἀλλὰ πολὺ συχνὰ λησμονοῦμε τὸ δεύτερο: τὴν μεγάλη γενικὴ ἀπεργία, στὴν ὁποῖα, ἀπὸ τὴν 13η ἕως τὴν 27η Μαΐου, συμμετεῖχαν αὐθορμήτως 7 μὲ 9 ἑκατομμύρια ἀπεργοὶ, ἐμποδίζοντας τὴν κυκλοφορία τῶν ἐφημερίδων και τὴν διανομὴ τῆς ἀλληλογραφίας. Αὐτὴ ἡ ἀπεργία ἦταν ἡ πρώτη γενικὴ ἀπεργία ποὺ πραγματοποιήθηκε σὲ μιὰ χώρα ἡ ὁποῖα εἶχε φθάσει στὸ ἐπίπεδο τῆς μαζικῆς κατανάλωσης καὶ ἡ τελευταῖα ποὺ εἶδε ποτὲ ἡ Γαλλία. Ἑπομένως, θὰ ἦταν λάθος νὰ ὑποτιμήσουμε τὴν σημασία αὐτοῦ τοῦ δεύτερου γεγονότος.

Ἡ προσωπικὴ μνήμη ποὺ διατηρῶ ἀπὸ αὐτὰ τὰ γεγονότα εἶναι ὅτι ἀποτέλεσαν μιὰ μοναδικὴ στιγμὴ. Ὁ χρόνος εἶχε σταματήσει νὰ περνᾶ μὲ τὸν συνήθη τρόπο. Πέρασα, ὅπως πολύς κόσμος, τὶς μέρες μου στὸ Καρτιὲ Λατὲν, ὅπου τὸ θέαμα ἦταν διαρκές: κατειλημμένα κτήρια, ξεδιπλωμένες σημαῖες, ἐκδηλώσεις δρόμου, διαδηλώσεις. Ἦταν μιὰ ἀναταραχὴ ἀλλὰ ἕνα εἶδος ἤπιας ἀναταραχῆς. Οἱ δημόσιες ἀρχὲς ἦταν ἀποῦσες καὶ ἡ ἀστυνομία εἶχε ἀποφασίσει νὰ ἀφήσει τὰ πράγματα νὰ ἐξελιχθοῦν. Ὁλοφάνερα, τὰ ἀνώτατα κλιμάκια ἀνέμεναν ὅτι τὸ κίνημα θὰ ἐκτονωθεῖ, πράγμα τὸ ὁποῖο συνέβη ὕστερα ἀπὸ τρεῖς ἑβδομάδες δίχως νὰ θρηνήσουμε οὔτε ἕναν νεκρό.

Τον Μάη που αγαπήσαμε...

Στον Μάη που πάντα ονειρευόμαστε... Στον Μάη που πάντα προδίδουμε...

Μάης 68: Παγκόσμια εξέγερση

Σαραντα πέντε χρόνια από την εξέγερση που συγκλόνισε τον πλανήτη και αποχαιρέτισε την μεταπολεμική ανάπτυξη.

Ανάρτηση από: /info-war