Στις συχνές δημοσιεύσεις για την καταδίκη Πλουμπίδη από το ΚΚΕ το 1952, περιέργως, όλοι σχεδόν μένουν στα γεγονότα περί την καταδίκη και ξεχνούν τις απαρχές αυτής της αντιπαράθεσης που έχει τις ρίζες της σε μια ιδεολογική διαμάχη εντός του ΚΚΕ.
Η διαμάχη ξεκινά από τον καιρό της δικτατορίας Μεταξά και ιδιαίτερα μετά την περίφημη πρώτη επιστολή Ζαχαριάδη (31 Οκτωβρίου 1940, δημοσιεύθηκε 2 Νοεμβρίου- Επίσημα κείμενα ΚΚΕ, τ. Ε΄, σ. 16) που καλούσε «στον πόλεμο αυτό που τον διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις δίχως επιφύλαξη».
Η Παλαιά Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ υπό τον Πλουμπίδη, αντίθετα σε αυτήν την προτροπή ωστόσο, επιμένει στη γραμμή καταγγελίας της δικτατορίας ως αγγλόδουλης και στη θέση του μανιφέστου της 20ης Απριλίου 1940, σύμφωνα με το οποίο υποκινητές του πολέμου ήταν οι Αγγλογάλλοι. Ο παράνομος «Ριζοσπάστης» της υπό τον Πλουμπίδη Παλαιάς Κεντρικής Επιτροπής προχωρούσε ακόμη περισσότερο χαρακτηρίζοντας πλαστή και «χαφιεδίστικο κατασκεύασμα» της δικτατορίας τη δήλωση Ζαχαριάδη (όπ.π., σ. 24) καλώντας το λαό και το στρατό «να ανατρέψουν τη μοναρχοφασιστική δικτατορία».
Σε μια ειρωνεία της ιστορίας, η επιστολή Ζαχαριάδη θα αποτελούσε (μαζί με τη διακήρυξη και τα υπομνήματα των κρατουμένων της Ακροναυπλίας- όπ.π., σ. 14) ύψιστο αντιστασιακό τίτλο του κόμματος και βάση για τη σύνδεση του ΚΚΕ με το εθνικό αίσθημα.
