Μπαλίτσα όπως παλιά

Αναζητώντας απάντηση στον εμπορευματοποιημένο αθλητισμό

του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου* από το Άρδην τ. 109

Με πλήρη σοβαρότητα, θέλω να σας πω, ότι όλα όσα έμαθα και σας ιστορώ, σε όλες τις πτυχές της ζωής μου, τα έμαθα από το λαϊκό ποδόσφαιρο της γειτονιάς μου στον Άγιο Παύλο Σταθμού Λαρίσης, εντός μιας κοινότητας δηλαδή και σε μια ομάδα ομοτίμων. Ιδιαίτερα όμως διδάχτηκα το αίσθημα δικαιοσύνης και ηθικής. Συχνά, με τον φίλο μου Νίκο Λεμονή -προπονητή τερματοφυλάκων πια- συζητάμε για την κορυφαία εμπειρία αυτή, που ξεκίνησε με το …ύψος του τερματοφύλακα! Στα αυτοσχέδια διπλά μας δοκάρια δεν υπήρχαν, και πολύ περισσότερο, οριζόντια δοκάρια. Η αυτονόητη αυθόρμητη δικαιοσύνη δεν μας άφηνε να μετρήσουμε ένα γκολ που θεωρούσε όλη η παρέα ότι ξεπερνούσε το λογικό ύψος που όριζε πάνω κάτω το διαφορετικό ύψος του τερματοφύλακα. Δεν είχε σημασία αν ήταν κοντός ή ψηλός, αλλά να μη μετρήσουμε ένα γκολ που θα ήταν άδικο!

Ίσως γι’ αυτό άλλωστε ταυτίζομαι και υπερασπίζομαι, εγώ και άλλοι αθεράπευτοι με την μπάλα, τον Αλμπέρ Καμύ, τερματοφύλακα της πρώτης παράνομης Εθνικής Αλγερίας, ο οποίος έλεγε: «Όλα όσα ξέρω για την ηθική και την αίσθηση καθήκοντος τα έχω μάθει από το ποδόσφαιρο». Η κοινή λαϊκή ευπρέπεια, που τόνιζε ο Τζωρτζ Όργουελ, είναι εδώ: «Κάποια πράγματα απλά δεν γίνονται, δεν μπορώ να τα δεχτώ», γιατί είναι ενάντια στον κώδικα ηθικής μου. Άλλωστε, ο τερματοφύλακας στο μυαλό μου είναι ο θεματοφύλακας αξιών και εστιών. Υπέρ βωμών και εστιών, δηλαδή. Και, συμβολικά, η τελευταία άμυνα και αντίσταση πριν την ηθική ήττα και παρακμή που ζούμε στις μέρες μας. Και ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, συγγραφέας της «Λολίτας», έλεγε για τον τερματοφύλακα: «Ο τερματοφύλακας είναι ο μοναχικός αετός, ο άνθρωπος μυστήριο, ο τελευταίος υπερασπιστής». Η συλλογικότητα, και το πρωτογενές ηθικό πνεύμα της στρογγυλής θεάς, υμνήθηκε και από τον Αντόνιο Γκράμσι, ο οποίος θεωρούσε το ποδόσφαιρο «το βασίλειο της ανθρώπινης τιμιότητας».

«Το ωραιότερο γκολ μου ήταν μια πάσα», θα ομολογήσει ο Ερίκ Καντονά, άτακτο παιδί του ποδοσφαίρου, στην ταινία του Κεν Λόουτς, «Looking for Eric» (2009), αποδομώντας το ατομικιστικό κέρδος με κάθε τρόπο, για να γίνει η φράση αυτή βιβλίο για τον αρχαϊκό σοσιαλισμό και την αλληλοβοήθεια του ποδοσφαίρου, από τον θαυμαστό μου φιλόσοφο Ζαν Κλωντ Μισεά.

ΜΟΥΝΤΙΑΛΙΚΑ ΚΑΙ ΆΛΛΑ-"Ενενήντα λεπτά, μια ζωή"

Του Γιώργου Γκόντζου

ΜΟΥΝΤΙΑΛΙΚΑ ΚΑΙ ΆΛΛΑ---Ένα από τα σκηνικά που παρατηρώ πριν την έναρξη των αγώνων είναι και το εξής; Με την ανάκρουση των Εθνικών Ύμνων των ομάδων ,εκτός από τους ποδοσφαιριστές, και τα μέλη του κάθε προπονητικού επιτελείου, ο φίλαθλοι στις εξέδρες τραγουδούν μαζί τους ...Με βάση τα όσα διαβάζουμε τα τελευταία χρόνια, στην χώρα μας, σκέφτομαι πως τους αγώνες, τους παρακολουθούν τα "εθνίκια" κάθε χώρας και μόνο..

Απλά με την ευκαιρία αναδημοσιεύω ένα παλιό κείμενό μου,με σχετικά στοιχεία επικαιρότητας, πριν τέσσερα χρόνια, με τίτλο "Ενενήντα λεπτά, μια ζωή" (ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ!!---)

Ενενήντα λεπτά, μια ζωή...

(Ο δωδεκάλογος ενός συνεπούς αντιεθνικιστή κατά την διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα της Εθνικής Ελλάδας)

1) Χαρίζει σε φίλους του το βιβλίο του Ν.Δήμου,'' Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας''.

2)Φασκελώνει την Εθνική ομάδα μόλις εμφανίζεται στην οθόνη,ιδιαίτερα κατά την ανάκρουση του ύμνου.

3)Σε επικοινωνία με φίλους του γράφει την λέξη '''Έλληνες'' ,όσο το δυνατόν ανορθόγραφα.

4)Όταν κερδίζει πέναλτι η Ελλάδα,αν και δεν ασχολείται με το ποδόσφαιρο ,για τους γνωστούς λόγους,εκτιμά πάραυτα πως είναι ''καραστημένο'',για να τονωθεί ο εθνικισμός των μικροαστών και των ανόητων εργατών που αδυνατούν να αντιληφθούν τις απόψεις του.

5)Παρακολουθώντας τον αγώνα, περνά ,γενεές δεκατέσσερις ,τον Σεφέρη,τον Ρίτσο,τον Ελύτη ,τον Σολωμό-αυτόν ιδιαίτερα-,τον Κάλβο και άλλους παρόμοιους εθνικιστές ποιητές.

6)Στο ημίχρονο φροντίζει για την αυτομόρφωσή του,διαβάζοντας ξανά το βιβλίο της ιστορίας της Μ.Ρεπούση και βλέποντας το video από το πρώτο επεισόδιο της σειράς του ΣΚΑΪ -" 1821 ...Η γέννηση ενός έθνους" ,με παρουσιαστή τον Πέτρο Τατσόπουλο,ιδίως στο σημείο 11'.52'' που γίνεται λόγος για ''άφιξη'' των Οθωμανών στην Ελλάδα(Για να μη νομίζει η υπουργός τουρισμού πως μόνο τώρα έχουμε.. ''αφίξεις'')

7)Αναδεικνύει γνωστά αντιεθνικιστικά συνθήματα ,όπως:''Μα....κα Ελύτη το Αιγαίο σου βρωμάει Ελλάδα'','Έλληνας είσαι και φαίνεσαι'',''σκ.... στον Έλληνα εργάτη''.

8)Βλέποντας στιγμιότυπα από πανηγυρισμούς, από πρόσφατη επιτυχία της Eθνικής στον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης,θυμάται με διεθνιστική νοσταλγία την διαδήλωση πριν από λίγα στην πρωτεύουσα της ''Μακεδονίας'' στην γειτονική χώρα,με κυρίαρχο σύνθημα την ανάκτηση της Θεσσαλονίκης στην οποία δεν μπόρεσε ό ίδιος να παρίσταται ,αλλά έχει εικόνες όπως του τις μετέφεραν φίλοι του αντιεθνικιστές που συμμετείχαν σ' αυτή.

9)Πανηγυρίζει σε κάθε γκολ σε βάρος της Εθνικής, γιατί εκτιμά πως αυτό είναι ένα ακόμη καίριο κτύπημα στον εθνικισμό.

10)Αν το τελικό αποτέλεσμα είναι αρνητικό για την Ελλάδα,

Λάκτισμα και ημιχρόνιο, στους φιλελέ νεολογισμούς του ποδοσφαίρου!

Με αφορμή τον αποψινό τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (Τσάμπιονς Λίγκ) αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου από το Κοινωνικό Οδόφραγμα. 

Λάκτισμα και ημιχρόνιο, στους φιλελέ νεολογισμούς του ποδοσφαίρου!

Από το εναρκτήριο λάκτισμα στην μπαρούφα του «παίζει στον άξονα» στα «βαριά κορμιά» και στο «over lap». 

Συχνά, αναπολώ, μου λείπουν για την ακρίβεια, λέξεις, φράσεις και συναίσθημα από την λαϊκή γιορτή του ποδοσφαίρου. Ως απόηχος από τις μαυρόασπρες ελληνικές ταινίες -όπου στο βάθος περιέγραφε αγώνα ο Βασίλης Γεωργίου, ο Στάθης Γαβάκης (περιγραφή και Ιπποδρόμου, αυτός), ή ο θρυλικός Αντώνης Πυλιαρός (αξέχαστος και στις παρελάσεις) ή ο παροιμιώδης Βασίλης Κοντοβαζαινίτης-  ακούγονται στ’αυτιά μου το εναρκήριο λάκτισμα, το γωνιαίο λάκτισμα (κόρνερ), η πλάγια επαναφορά (πλάγιο άουτ), το ημιχρόνιο, το ελεύθερο, ο παίκτης που έπαιζε στα …ντεμί (μεσοεπιθετικός), το μελέ(φάση διαρκείας με κάθε τρόπο για την επίτευξη γκολ), ο μικρός το δέμας επιθετικός, ή  το εκτός παιδιάς (offside). Οι οποίες συνυπήρχαν με τους αγγλικούς όρους, ζυμωμένους σε μια λαϊκή ατμόσφαιρα που δεν ξένιζε ως αγγλικούρα, καθώς ο δημοσιογράφος, η γειτονιά, η παρέα, τις ενσωμάτωνε σε μια «μικτή και πολιτισμικά …νόμιμη» διάλεκτο. Εκεί που το γκολ, λεγόταν και τέρμα!

Έτσι, οι φράσεις και όροι αυτοί, που γεννήθηκαν το ΄50 και το ΄60, αλλά χρωμάτισαν τα ποδοσφαιρικά χρόνια μας, το ΄70 και το ΄80, συνδύαζαν και αγγλικούς όρους, αυτούσια μεταφερόμενους ή λυρικά…

Πρωτομαγιά: αθλητές όλων των ομάδων ενωθείτε!

Από το Πρόβατο όχι Αρνί

Όταν ο Θεός, η φύση, το Big Bang, ένας ιπτάμενος δίσκος γεμάτος Βόγκονς μας άφησαν σε αυτό τον πλανήτη δε μας έδωσαν προίκα τίποτα. Ούτε καν την ευφυΐα. Όλα έπρεπε απ’ την αρχή να τα διεκδικήσουμε, να τα κερδίσουμε, να τα κάνουμε κτήμα του κόσμου μας. Απ’ τα πιο απλά όπως το να περπατάμε όρθιοι, ως τα πιο σύνθετα όπως το να μπορεί μέσω οπτικών ινών ένα κάθαρμα να με βρίζει γιατί έγραψα δυο καλές λέξεις για την ομορφιά των λόγων του Τάσου Θεοφίλου στη δίκη του. Ό,τι απολαμβάνουμε σήμερα ως δεδομένο, κάποτε ήταν ψήγμα σκέψης στην άκρη κάποιου εγκεφάλου. Ας μην το ξεχνάμε, λοιπόν, αυτό όταν ελαφρά τη καρδία αδιαφορούμε για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των δίπλα μας. Ένα καλοακονισμένο μπούμερανγκ είναι που κάποια στιγμή θα γυρίσει και προς το δικό μας κεφάλι. Και προς τις δικές μας κτήσεις. Η εξώπορτά μας, δεν είναι τόσο μακριά από την εξώπορτα του γείτονα.

Αυτά αντί προλόγου. Δυο εισαγωγικές σκέψεις μόνο για τα παρακάτω.

Πρωτομαγιά και τα γεγονότα τότε, εντελώς συνοπτικά, είχαν ως εξής:

Σικάγο, Πρωτομαγιά του 1886. Οι υπάλληλοι (κυρίως των εργοστασίων) ξεκίνησαν μια σειρά απεργιακών κινητοποιήσεων με βασικό τους αίτημα το οχτάωρο. Ως τότε, στις ΗΠΑ η εργασία ήταν δομημένη εκτός οποιουδήποτε κανονιστικού πλαισίου. Οι εργοδότες χρησιμοποιούσαν τους υπαλλήλους κατά την κρίση τους, την επιθυμία τους και τις ανάγκες τους. Δεν υπήρχαν Κυριακές ελεύθερες, δεν υπήρχε ωράριο.

Οι δρόμοι γέμισαν. 90.000 άνθρωποι πήραν μέρος στην πορεία. Δυο μέρες αργότερα κι ενώ οι κινητοποιήσεις συνεχίζονταν, είχαμε και τους πρώτους νεκρούς. Έξω απ’ το εργοστάσιο Μακ Κόρμικ η αστυνομία με τους μπράβους της επιχείρησης άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας 4 εργάτες. Στα συλλαλητήρια καταδίκης της τυφλής βίας που διοργανώθηκαν τις επόμενες μέρες υπήρξαν νεκροί κι απ’ τις δύο πλευρές (τραγική ειρωνεία και οξύμωρο ταυτόχρονα). Μια χειροβομβίδα που εκσφενδονίστηκε προς τους αστυνομικούς μέσα απ’ το πλήθος των εργατών στάθηκε αιτία για μια δίκη παρωδία και την καταδίκη σε θάνατο οχτώ συνδικαλιστών. Απ’ αυτούς ο ένας αυτοκτόνησε, ενώ η ποινή ίσχυσε για τέσσερις από τους υπόλοιπους. Ακόμη και σήμερα η συγκεκριμένη δίκη θεωρείται ως μία απ’ τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ.

Οι αγώνες συν

Τι σχέση έχει το σημερινό ποδόσφαιρο με τον ελληνικό πολιτισμό; Ο Νότης Μουρουδής έχει γνώμη…

Του Νότη Μαυρουδή(*)

Από την εποχή τής προχωρημένης μεταπολίτευσης (περίπου τη δεκαετία προς τα τέλη του 90) άρχισα να μπερδεύομαι σχετικά με το ποδόσφαιρο και τους «κανόνες» που το διέπουν, από τον νοσηρό παραγοντισμό που συγκεντρωνόταν στα ΔΣ των ομάδων, στις επιτροπές διαιτησίας, καθώς και στις περίεργες συμπεριφορές των θεσμών που διοικούσαν τις Ομοσπονδίες. 

Άρχισα να βλέπω το ποδοσφαιρικό τοπίο ως θολό, γκρίζο και ταραχώδες. Πράγματι, ο επαγγελματικός ανταγωνισμός, από «ευγενής» εξελίχθηκε σε λυσσαλέο, μερικές δε φορές έφθανε να γίνει έως και εχθρικός!

Έφτασα στο σημείο να αναρωτιέμαι γιατί το ποδόσφαιρο να ανήκει στο ΥΠΠΟ. Δηλαδή, γιατί ένα άθλημα που κάποτε έκανε τους ανθρώπους να ενώνονται (οικογένειες-φίλοι-γνωστοί-οπαδοί-αντίπαλοι-συντοπίτες, όλοι συμμέτοχοι στην ποδοσφαιρική γιορτή) με τον καιρό να βάζουν ανάμεσά τους κόκκινες γραμμές, κυνηγητό από τους οπαδούς τής μιας ομάδας προς την άλλη, επεισόδια, έως και οδοφράγματα να στήνονται, οργανώσεις με διάφορες «θύρες» να λειτουργούν ως συμμορίες εναντίον αντίπαλων οπαδών, απαγορευτικές διατάξεις προς οπαδούς τής αντίπαλης ομάδας να παρευρεθούν στον αγώνα, ως και ραντεβού για ξεκαθάρισμα λογαριασμών αντίπαλων ομάδων, με αποτέλεσμα πολύ αίμα. Μέσα σε αυτά να προσθέσουμε το χειρότερο: Την παραδειγματική «ατμόσφαιρα» χαμαιτυπείου προέδρων ΠΑΕ και τις εριστικές δηλώσεις εκατέρωθεν, συνήθως πριν τα ντέρμπι, με διάχυση απειλών και έμμεσων, πλην όμως βίαιων υποδείξεων προς την φανατική μάζα των οπαδών, η οποία δεν αργεί να τα βάλει σε πράξη. Μια τέτοια μορφή αθλήματος, αλήθεια, τι σχέση μπορεί να έχει έστω με μια αναφορά στον Πολιτισμό;

Ποδόσφαιρο, νόμος Μποσμάν και κυριαρχία του αποδομητικού «φιλελευθερισμού».

Του Δημ. Ναπ. Γ.

Αντιγράφουμε από το βιβλίο του Ζαν Κλωντ Μισεά: «Τα μυστήρια της Αριστεράς: από το ιδεώδες του Διαφωτισμού, στον θρίαμβο του απόλυτου Καπιταλισμού» – Εναλλακτικές εκδόσεις-2014. Ένα μικρό κεφάλαιο, που αναφέρεται στο ποδόσφαιρο και στο «νόμο Μποσμάν», ο οποίος ουσιαστικά

ο ποδοσφαιριστής Μποσμάν

εγκατέστησε τον σιδερένιο νόμο της «ελεύθερης διακίνησης ποδοσφαιριστών», πλασαρισμένο μάλιστα ως θρίαμβο της… «δημοκρατίας» και της «ισότητας», τόσο από την φιλελεύθερη δεξιά, όσο και από την ελευθεριάζουσα άκρα και συστημική αριστερά. Στην ουσία αποτελεί το ταξικό, εντέλει, εργαλείο της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής ηγεμονίας, μέσα από «απελευθερωτική» και «προοδευτική» διαδρομή (sic). «Η απόφαση που εξέδωσε, στις 15 Δεκεμβρίου 1995, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (λεγόμενη και «απόφαση Μποσμάν» – από το όνομα ενός παίκτη της ποδοσφαιρικής ομάδας της Λιέγης) επέτρεψε στο σύγχρονο καπιταλισμό να βάλει οριστικά χέρι στον κόσμο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και να επιτύχει έτσι να αλλοιώσει τη διασκεδαστική και λαϊκή ουσία του αθλήματος.Σε σημείο ώστε να μεταβάλει την «ένδοξη αβεβαιότητα του αθλήματος» σε φράση χωρίς νόημα για τις περισσότερες ομάδες (που αποτελούν έκτοτε την τεράστια πλειοψηφία) που δεν έχουν πια τα οικονομικά μέσα να παίζουν στην αυλή των πλουσίων (είτε πρόκειται για εκατομυριούχους του πετρελαίου είτε για εκπροσώπους της ρωσικής μαφίας).