ΞΕΝΟΦΩΝ Α. ΜΠΡΟΥΝΤΖΑΚΗΣ
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ
τεύχος 2348
Μέρος Πρώτο
Μια ιστορία με πολύ παρελθόν και δύσκολο μέλλον
Στη Συνθήκη του Βερολίνου, που υπεγράφη μεταξύ της 13ης Ιουνίου και της 13ης Ιουλίου 1878, αναθεωρήθηκε η βεβιασμένη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, που υπεγράφη στις 3 Μαρτίου 1878 μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, βασικό δημιούργημα της οποίας ήταν η «Μεγάλη Βουλγαρία».
Η Συνθήκη προέβλεπε την ίδρυση εκτεταμένης αυτόνομης βουλγαρικής ηγεμονίας, που θα περιλάμβανε εδάφη από τον Δούναβη ώς το Αιγαίο πέλαγος και από τον Εύξεινο Πόντο ώς το Δρίνο και τις λίμνες Πρέσπες και την Αχρίδα. Να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή, ανύπαρκτη στον παγκόσμιο χάρτη, η Βουλγαρία δεν ήταν υποκείμενο του Διεθνούς Δικαίου – ούτε και οι Βούλγαροι. Το Μακεδονικό ως πρόβλημα έγινε γνωστό διεθνώς αμέσως μετά τη Συνθήκη του Βερολίνου τον 19ο αιώνα, και αφορούσε στη διευθέτηση των συνόρων στην περιοχή της Μακεδονίας μεταξύ των κρατών της περιοχής: Ελλάδας, Βουλγαρίας, Σερβίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και των διευθετήσεων που έγιναν στο λεγόμενο Ανατολικό Ζήτημα, ως επί μέρους θέμα φάνηκε να έχει τακτοποιηθεί, για να επανεμφανιστεί εκ νέου μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτή τη φορά μεταξύ της Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας και της Ελλάδας, και τα τελευταία χρόνια ως ζήτημα της ονομασίας του κρατιδίου των Σκοπίων.
Μακεδονία: ένα όνομα με πολλούς κληρονόμους
Η επαναφορά του Μακεδονικού θέτει το ζήτημα της «μακεδονικής» εθνότητας, μέρος της οποίας είναι και η «γλώσσα». Η νέα αυτή εκδοχή του Μακεδονικού δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση και προφανώς δεν αντιμετωπίζεται με εθνικιστικές κορώνες και πλειοδοσίες πατριωτισμού. Κυρίως όμως αποτελεί έγκλημα να αντιμετωπίζεται με κομματικά – ιδεολογικά κριτήρια, που κατά κανόνα εμπορεύονται το εθνικό συμφέρον.