Με αφορμή την επέτειο θανάτου μιας από τις πιο πολυσυζητημένες και μυστήριες προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας δημοσιεύουμε ένα ενδιαφέρον ιστορικό άρθρο, που καταδεικνύει πως εύκολα μπορούν να ταυτιστούν ακροδεξιά και κομμουνισμός.
Ο Δραγούμης, βέβαια, είναι μια προσωπικότητα, που μέχρι και σήμερα διεκδικούν εθνικοσοσιαλιστές, μαρξιστές, αναρχικοί, φιλελεύθεροι, βασιλόφρονες, κοινοτιστές, μασώνοι. Και αυτό, μάλλον, συμβαίνει γιατί κι ο ίδιος ο Δραγούμης χάραξε μια ιδιόμορφη πορεία, κατά την οποία εύκολα μεταπηδούσε από την μια αντίληψη στην άλλη, άλλοτε γόνιμα και άλλοτε ανούσια.
Για αυτό και δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να τον χρησιμοποιούν σημερινοί πολιτικοί χώροι ως σύμβολο.
<<Μπεναρόγια, Δραγούμης και Νεότουρκοι>>
Κομβικό σημείο στις πολιτικές εξελίξεις στο χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπήρξε το κίνημα του 1908 των Τούρκων στρατιωτικών της Επιτροπής «Ένωση και Πρόοδος» που εμφορούνταν από εθνικιστικές απόψεις. Η Θεσσαλονίκη υπήρξε η κοιτίδα του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος και η «αντίπαλος πόλη» της Κωνσταντινούπολης όπου έδρευε ο σουλτάνος και ήταν η έδρα του ισλαμικού χαλιφάτου. Οι δύο ανταγωνιστικές τάσεις, εθνικισμός και Ισλαμισμός, θα συγκρουστούν με τελικό νικητή τους εθνικιστές.
Η Φεντερασιόν
Στην πρώτη επέτειο του νεοτουρκικού πραξικοπήματος ιδρύθηκε η Φεντερασιόν (στα ελληνικά: «Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης» και στα ισπανοεβραϊκά «Ασοσιασιόν Ομπραδέρα ντε Σαλόνικα’») ως μια (κυρίως εβραϊκή) εργατική οργάνωση. Ιδρυτής και ηγέτης της ήταν ο σοσιαλιστής Αβραάμ Μπεναρόγια, που καταγόταν από τους Εβραίους της Βουλγαρίας. Ο Μπεναρόγια και ο κύκλος του είχαν υποστηρίξει τους Νεότουρκους.[ Γιώργος Λεονταρίτης, Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εκδ. Εξάντας, Αθήνα, 1978, σελ. 35.] Η υποστήριξη δεν ήταν μόνο θεωρητική αλλά και ένοπλη.
