Του Δημήτρη Σταθακόπουλου*
Contra errores Graecorum / ενάντια στα λάθη των Γραικών ( Ελλήνων ή ΑνατολικόΡωμαίων / Ρωμιών).
Το πρώτο σχίσμα Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας έγινε το έτος 867 με βασικούς εκφραστές τον Πατριάρχη Φώτιο Α’ και τον Πάπα Νικόλαο Α’ . Θέμα ήταν τα Πρωτεία της Ρώμης έναντι της Κωνσταντινούπολης. Βέβαια ιδεολογικά, πολιτιστικά και πολιτικά προβλήματα υπήρχαν εξ αρχής, από του διαχωρισμού Ανατολικής – Δυτικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την εποχή του αυτοκράτορα Αναστάσιου ( έτη, 491 – 518 ).
Το σχίσμα κράτησε λίγο, αλλά το 1054 επανήλθε δριμύτερο και οριστικό, με τον Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο και τον Πάπα Λέοντα Θ’ ( έγιναν αμφότερα αναθέματα ) λόγω θεολογικών διαφορών για το ζήτημα των αζύμων και του filioque ( σημαίνει: “και εκ του Υιού” εκπορευόμενο το Αγ. Πνεύμα).
Όμως ήδη από το 1ο σχίσμα, κατ’ εντολή των Φράγκων/ Γερμανών Καρολιδών ( επιγόνων του αυτοκράτορα Καρλομάγνου/ Charlemagne, πεθ. το 814 ) που σήμερα τιμώνται από την ΕΕ ως οι πρώτοι ενοποιητές της , όλοι οι λόγιοι Θεολόγοι της Δύσης είχαν καταπιαστεί με το θέμα των αιρετικών Γραικών και το κατακεραύνωμα των αξιών τους εν γένει, όχι μόνο των Θεολογικών (όπως ίσως θα εδικαιούντο να αντικρούσουν).
Μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι τέτοιων έργων:Contra Graecorum opposita (ενάντια στην αντίθεση των Γραικών, Ρατράμνος του Κορμπί, 868).
Contra Graecorum haeresim de fide sanctae Trinitatis (κόντρα στην γραικική αίρεση σε αντίθεση με την πίστη στην Αγία Τριαδικότητα, σύνοδος της Βορμς, 868).
Liber adversos Graecos (βιβλίο εναντίον των Γραικών, Αινείας του Παρισιού, 870).
Contra Graecos (εναντίον των Γραικών, Ανσέλμος Κανταρβουρίας, 11ος αιώνας).
Libellus ss. Trinitatis ( λίβελος για το [θέμα] της Τριαδικότητας), Νικόλαος του Κρότωνα (1254).
Contra errores Graecorum / ενάντια στα σφάλματα των Γραικών, του
Θωμά Ακινάτη, έργο που συνέταξε το 1263 κατά παραγγελία του Πάπα Ουρβάνου Δ´. Ο τίτλος δόθηκε εκ των υστέρων από ανθολόγους του Θ. Ακινάτη. Το έργο έχει μια παραδοξότητα. Ενώ επικαλείται την επανένωση των Εκκλησιών, στηλιτεύει τα ανεπανόρθωτα λάθη των Γραικών. Βέβαια ήδη από το 1204 υπήρχε άλωσις της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς Σταυροφόρους. Άρα πως μπορούσε να γίνει αποδεκτό το έργο του Ακινάτη ;
Το σχίσμα κράτησε λίγο, αλλά το 1054 επανήλθε δριμύτερο και οριστικό, με τον Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο και τον Πάπα Λέοντα Θ’ ( έγιναν αμφότερα αναθέματα ) λόγω θεολογικών διαφορών για το ζήτημα των αζύμων και του filioque ( σημαίνει: “και εκ του Υιού” εκπορευόμενο το Αγ. Πνεύμα).
Όμως ήδη από το 1ο σχίσμα, κατ’ εντολή των Φράγκων/ Γερμανών Καρολιδών ( επιγόνων του αυτοκράτορα Καρλομάγνου/ Charlemagne, πεθ. το 814 ) που σήμερα τιμώνται από την ΕΕ ως οι πρώτοι ενοποιητές της , όλοι οι λόγιοι Θεολόγοι της Δύσης είχαν καταπιαστεί με το θέμα των αιρετικών Γραικών και το κατακεραύνωμα των αξιών τους εν γένει, όχι μόνο των Θεολογικών (όπως ίσως θα εδικαιούντο να αντικρούσουν).
Μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι τέτοιων έργων:Contra Graecorum opposita (ενάντια στην αντίθεση των Γραικών, Ρατράμνος του Κορμπί, 868).
Contra Graecorum haeresim de fide sanctae Trinitatis (κόντρα στην γραικική αίρεση σε αντίθεση με την πίστη στην Αγία Τριαδικότητα, σύνοδος της Βορμς, 868).
Liber adversos Graecos (βιβλίο εναντίον των Γραικών, Αινείας του Παρισιού, 870).
Contra Graecos (εναντίον των Γραικών, Ανσέλμος Κανταρβουρίας, 11ος αιώνας).
Libellus ss. Trinitatis ( λίβελος για το [θέμα] της Τριαδικότητας), Νικόλαος του Κρότωνα (1254).
Contra errores Graecorum / ενάντια στα σφάλματα των Γραικών, του
Θωμά Ακινάτη, έργο που συνέταξε το 1263 κατά παραγγελία του Πάπα Ουρβάνου Δ´. Ο τίτλος δόθηκε εκ των υστέρων από ανθολόγους του Θ. Ακινάτη. Το έργο έχει μια παραδοξότητα. Ενώ επικαλείται την επανένωση των Εκκλησιών, στηλιτεύει τα ανεπανόρθωτα λάθη των Γραικών. Βέβαια ήδη από το 1204 υπήρχε άλωσις της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς Σταυροφόρους. Άρα πως μπορούσε να γίνει αποδεκτό το έργο του Ακινάτη ;
ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
