Τάξη και πατρίδα!

Του Θανάση Τσιριγώτη*

Η σοβούσα κρίση ανατίναξε όλες τις παλιές πολιτικές συμβάσεις! Νέες συμμαχίες χτίζονται, κόμματα αμορτισέρ εμφανίζονται στο στερέωμα, παλιές συνήθειες αλλάζουν, συμπεριφορές τροποποιούνται. Oι «από πάνω» δυσκολεύονται να κυβερνήσουν όπως πριν, οι «από κάτω» δυσκολεύονται να ζήσουν «με λιγότερο ουρανό».

Δεν είναι διόλου υπερβολή αν πούμε πως «τίποτα δεν θα ’ναι όπως πριν» στο τέλος της πορείας προς την κόλαση. Αυτής της φρίκης δίχως τέλος, εκτός και αν ο Σίσυφος αρνηθεί το ρόλο του, αρνηθεί τις καθεστωτικές συμβάσεις και αποτινάξει τους βράχους και το μαρτύριό του. O Σίσυφος-λαός ο οποίος σύρεται σιδεροδέσμιος στον παραλογισμό της σημαδεμένης κάλπης, η οποία θα κηρυχνόνταν έκπτωτη αν άλλαζε τα πράγματα. Απέναντι λοιπόν στον πολιτικό-οικονομικό-κοινωνικό Αρμαγεδώνα υπάρχουν μόνο δύο δρόμοι.

Αυτός της υποταγής, της συναίνεσης, της δουλοφροσύνης, του νεοραγιαδισμού. Ατελέσφορος, αιματώδης, καταστροφικός. Και ο άλλος της αντίστασης, της περηφάνειας, της πάλης, της οργάνωσης. Το εργατολαϊκό αυθαδίασμα…

Οι λέξεις και το πράγμα

Οι πόλεμοι αρχίζουν με λέξεις και τελειώνουν στα πεδία των μαχών. Πριν από τους λογχοφόρους προηγούνται οι προπαγανδιστές για να σπάσουν το ηθικό των αντιπάλων και να σκορπίσουν το φόβο, το ερώτημα, τον πανικό.

Η σχέση της εργατικής τάξης με το έθνος σύμφωνα με το Νίκο Πουλαντζά

Επίκαιρο ιδεολογικό ζήτημα

Δημήτρης Μπελαντής

Ο Νίκος Πουλαντζάς γράφει για την σχέση της εργατικής τάξης με το έθνος ( Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός, ελληνική έκδοση, Αθήνα 1984, Θεμέλιο, σελ. 169-170) :

"Όμως, το αληθινό πρόβλημα είναι, βέβαια, το πρόβλημα της σχέσης της εργατικής τάξης με το σύγχρονο έθνος : σχέση βαθιά, σε μεγάλο βαθμό υποβαθμισμένη από τον μαρξισμό, που είχε την τάση να το εξετάζει είτε κάτω από το πρίσμα της απλής ιδεολογικής κυριαρχίας της αστικής τάξης ( πράγμα που έκανε κυρίως η Γ' Διεθνής) είτε κάτω από το πρίσμα της συμμετοχής της κάθε εργατικής τάξης στον εθνικό πολιτισμό (αυστρο-μαρξισμός). Δεν μπαίνει φυσικά ζήτημα να αμφισβητήσουμε τις ιδεολογικές επιδράσεις του αστικού εθνικισμού πάνω στην εργατική τάξη, αλλά να αντιληφτούμε ότι δεν είναι παρά μία από τις πλευρές, πολύ μερική, του προβλήματος. Αν και η ύπαρξη και οι πρακτικές της εργατικής τάξης εγκυμονούν ήδη ένα ιστορικό ξεπέρασμα του έθνους με τη σύγχρονη έννοιά του, δεν μπορούν ωστόσο στις συνθήκες του καπιταλισμού να υλοποιηθούν παρά μόνο ως η εργατική παραλλαγή αυτού του έθνους. Η χωρότητα και η ιστορικότητα κάθε εργατικής τάξης είναι μια παραλλαγή του δικού της έθνους, τόσο γιατί είναι σφηνωμένες μέσα στη χωρική και στην χρονική μήτρα , όσο και διότι είναι συστατικό μέρος αυτού του έθνους ως συνιστώσα του συσχετισμού δυνάμεων ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική τάξη. Εφόσον υπάρχουν εθνικές εργατικές τάξεις , υπάρχει διεθνοποίηση της εργατικής τάξης , καθώς επίσης και εργατικός διεθνισμός : αυτό αρχίζουμε να το κατανοούμε και πρέπει να εννοούμε τούτη τη φράση με μια ριζική σημασία όχι πως υπάρχει κάποιος πρότερος διεθνισμός και κάποια διεθνοποίηση εργατών που παίρνουν σε συνέχεια εθνικές μορφές, μια ουσία υπερ- ή αν-εθνική που εκδηλώνεται μέσα σε ένα πλαίσιο εθνικό ή που απλώς συγκεκριμενοποιείται σε εθνικές συνθήκες και ιδιομορφίες. Η καπιταλιστική εργασιακή διαδικασία που συνεπάγεται τη διευρυνόμενη συνεργασία (τη διεθνοποίηση της εργατικής τάξης) προϋποθέτει την εθνική υλικότητα και θέτει έτσι τις αντικειμενικές βάσεις αυτής της συνεργασίας ως εργατικό διεθνισμό . Η σημερινή τάση προς την παγκοσμιοποίηση των διαδικασιών και του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας δεν είναι ποτέ-όπως και στην περίπτωση του κεφαλαίου που σπονδυλώνεται με αυτούς-παρά διεθνοποίηση ή υπερεθνοποίηση. Δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο εθνική μετάβαση στον σοσιαλισμό ( υπογραμμισμένο), όχι απλώς με την έννοια ενός καθολικού προτύπου, προσαρμοσμένου στις εθνικές ιδιομορφίες . αλλά με την έννοια μιας πολλαπλότητας; πρωτότυπων δρόμων προς τον σοσιαλισμό, που οι γενικές αρχές του αντλούνται από τη θεωρία και την πείρα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος και δεν μπορούν επομένως παρά να είναι πίνακες -οδηγοί...".

Δεύτερο απόσπασμα από την ίδια έκδοση, σελ. 134 :

"... Πιο σημαντικό είναι το ότι οι κλασσικοί του μαρξισμού, αν και τονίζουν πάντοτε τις σχέσεις μεταξύ έθνους και κοινωνικών τάξεων, παραδέχονται καθαρά και ξάστερα ότι το έθνος εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τον μαρασμό του κράτους
στην αταξική "κομμουνιστική κοινωνία" . Πρόβλημα πελώριο: έχουμε εδώ μια πραγματικότητα, το "έθνος" που εξετάζεται ως οικονομικό-πολιτικό κι πολιτιστικό αντικείμενο στη θεμελιακή του σχέση με τις κοινωνικές τάξεις, ,που ανάγεται διαρκώς στο βασικό πολιτικο-στρατηγικό πρόβλημα του προλεταριακού διεθνισμού και του οποίου παραδεχόμαστε τη συνέχιση της ύπαρξής του ακόμη και μετά την απονέκρωση του Κράτους και το τέλος της διαίρεσης της κοινωνίας της τάξης..... Τονίζουμε βέβαια το γεγονός ότι δεν θα πρόκειται για το ίδιο έθνος.: ωστόσο καμία σύγκριση εδώ με τις αναλύσεις που αφορούν το σβήσιμο του Κράτους, αφού ο προλεταριακός διεθνισμός , μετά το τέλος του χωρισμού σε τάξεις, δεν μπορεί να υπηρετεί το σβήσιμο του έθνους, όπως η "αντικατάσταση της διακυβέρνησης των ανθρώπων από τη διαχείριση των πραγμάτων". .

-Συμπέρασμα πρώτο : οι εθνικά διαμορφωμένες εργατικές τάξεις γίνονται διεθνιστικές χωρίς να απωλέσουν την εθνική ουσία τους, χωρίς την οποίαν απλά δεν νοούνται στην ταξική πάλη. Το συμπέρασμα αυτό του Πουλαντζά συνιστά δημιουργική συνέχεια της σκέψης του Αντόνιο Γκράμσι ιδίως για την ενεργή συμμετοχή της εργατικής τάξης στην εθνική-λαϊκή ζωή, στην ζωή της εθνικής κοινότητας και στον ριζοσπαστικό της μετασχηματισμό.

«Πάρε ένα σβώλο, Μήτρο…»

δρόμος της Αριστεράς-18 Ιουνίου 2019

του Νίκου Σταθόπουλου*

Ο«Φωτεινός», του Αρ. Βαλαωρίτη, είναι ένα ωφέλιμο πεδίο αναφοράς για μια ανανεωμένη βίωση της παρούσας συνθετότητας των προβλημάτων μας ως χώρας και κοινωνίας. Ο«Φράγκος φεουδάρχης» που ασκεί την προσβλητική ηγεμονία του στον αδύναμο γέροντα, και, έτσι, ενεργοποιεί την εθνική κοινωνική εξεγερτικότητά του, είναι το πολύσημον «σημείον» της οιονεί Επικυριαρχίας που σφραγίζει, με πυρωμένο σίδερο, το τραγικό μας πεπρωμένο. Κι αν στους «επαναστάτες» αυτά ηχούν σαν «απολίτικος ιδεαλιστικός λυρισμός», ας ξαναδιαβάσουν την ιδρυτική διακήρυξη του ΕΑΜ…

Δυο προκαταβολικές διευκρινίσεις: α) Το «εθνικό» αφορά στην συλλογική πολιτισμική ταυτότητα και την υλική υπόσταση της εθνοκρατικής οντότητας. Πολιτισμός, λειτουργικό φαντασιακό και γεωπολιτικό στάτους : προσδιορίζουν την αντικειμενική ιστορική κατάσταση. β) Το «κοινωνικό» αφορά στην ολική συγκρότηση της συμβίωσης, δηλαδή στις κοινωνικές (ταξικές) σχέσεις που συνθέτουν το σύστημα συντήρησης και αναπαραγωγής του ταυτοποιημένου λαού.

Διάσταση των γενικών διεργασιών αναστοχασμού της όλης μας κατάστασης, είναι το άνοιγμα της «συζήτησης» για τη σύζευξη εθνικού-κοινωνικού σε μια οργανική ενότητα πολιτικού προβληματισμού και αγώνα, δηλαδή σε μια σύνθεση προγραμματικού λόγου.

***

Αυτό που κυριαρχεί σήμερα, είναι ο κλασικός μανιχαϊσμός: από τη μια οι «πούροι πατριώτες» (με, κρυφά ή φανερά, συμπτώματα αλλεργίας σε κάθε «αριστερίστικη κοινωνικολογία») και από την άλλη οι «διεθνιστές ριζοσπάστες» (με ένα μονόφθαλμο και ιδεοληπτικό «ούτε κουβέντα» για τα ζητήματα της πατρίδας). Τάσεις που, ιστορικά, έχουν αποτύχει στην δημιουργική διαχείριση της πραγματικότητας (όπως δείχνουν και η συνεχής εμβάθυνση της υποτέλειας και η περιθωριοποίηση της Αριστεράς) και που λειτουργούν πλέον σαν προσχηματικοί ιδεολογισμοί για παραγωγή αποδομητικών πλαστών αντιθέσεων. «Προσχηματικοί», διότι δεν αφορούν σε πραγματικότητες συνείδησης, και «πλαστές αντιθέσεις», διότι απολυτοποιούν εγγενείς «διχασμούς» ριζωμένους στην ιδιότυπη διαλεκτική της εθνικοκοινωνικής μας ανάπτυξης.

Με αυτό τον μεταφυσικό διαχωρισμό, η ανάλυση εκπίπτει σε επιβεβαίωση «αρχών» και η πολιτική αποπολιτισμικοποιείται, δηλαδή γίνεται σχέση κοινωνικών ιδεολογιών και, ως εκ τούτου, βαθιά συναινετική. «Πολιτισμική πολιτική» σημαίνει εμβάθυνση στο ιστορικοκοινωνικό μας γίγνεσθαι και «επιστροφή στην τακτική» ως λεπτομερειοποιημένη στρατηγική διεξόδου, Με άλλα λόγια: ο ιστορικός «κλεφτοπόλεμος» των εθνικών μας αντιστάσεων, πρέπει να εννοηθεί πρακτικά ως οικοδομητική αντίσταση, δηλαδή όχι «μάχη για τη μάχη», αλλά ένα «όραμα» που θα μετατρέπει κάθε «μάχη» σε διευρυνόμενο σημείο επανεκκίνησης εντός μιας σαφούς καθολικής προοπτικής.

James C. Scott – Εγκώμιο στους μικροαστούς

• ResPublica, διαδικτυακό περιοδικό

(20/05/2019)

Περιοδικό ResPublica, τχ 1, 2019

μτφρ.: Γκιμπιρίτης Νικόλας

Γνωριμία με μια δυσφημισμένη τάξη

Καμία αύξηση του υλικού πλούτου δεν μπορεί να ξεπληρώσει…
συμφωνίες που προσβάλλουν την αυτοεκτίμηση και
βλάπτουν την ελευθερία.
R.H. Tawney[1]

 Είναι καιρός να πούμε μια καλή κουβέντα για τους μικροαστούς. Σε αντίθεση με την εργατική τάξη και τους καπιταλιστές, οι οποίοι βρίθουν από εκπροσώπους, οι μικροαστοί σπάνια, έως καθόλου, μιλούν εξ ονόματός τους. Και ενώ οι καπιταλιστές μαζεύονται στους συνδέσμους βιομηχάνων και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, και η εργατική τάξη συναθροίζεται στα συνέδρια των συνδικάτων, η μία και μοναδική φορά, απ’ όσο θυμάμαι, που η μικροαστική τάξη μαζεύτηκε εις το όνομά της ήταν το 1901 στο Πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο Μικροαστών στις Βρυξέλλες. Δεύτερο Συνέδριο δεν υπήρξε ποτέ.

Γιατί να πάρουμε τα όπλα για την υπεράσπιση μιας τάξης που παραμένει σχετικά ανώνυμη και που σίγουρα δεν είναι, κατά τη μαρξιστική διάλεκτο, μια τάξη für sich [δι’ εαυτή]; Οι λόγοι είναι πολλοί. Πρώτον και κυριότερον, πιστεύω ότι η μικροαστική τάξη και η μικροϊδιοκτησία εν γένει αναπαριστούν μια πολύτιμη ζώνη αυτονομίας και ελευθερίας μέσα σε κρατικά συστήματα που όλο και περισσότερο κυριαρχούνται από μεγάλες δημόσιες και ιδιωτικές γραφειοκρατίες. Η αυτονομία και η ελευθερία είναι, μαζί με την αμοιβαιότητα, στο επίκεντρο της αναρχικής ευαισθησίας. Δεύτερον, είμαι πεπεισμένος ότι οι μικροαστοί επιτελούν ζωτικές κοινωνικές και οικονομικές υπηρεσίες υπό οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα.

Έθνος, Εθνικισμός και Τάξεις. Ελλάδα και Ευρώπη

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

υποψήφιου Ευρωβουλευτή με τη ΛΑΕ – Μέτωπο Ανατροπής και Συντονιστή της Διεθνούς Πρωτοβουλίας Δελφών για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας (www.defenddemocracy.press).

Ένα από τα κατ’ εξοχήν ζητήματα για τα οποία επικρατεί μεγάλη σύγχυση, αλλά και γίνεται μεγάλη σπέκουλα, είναι το ζήτημα του «εθνικισμού».

Κατ’ αρχάς, συχνά γίνεται μια διαστρεβλωτική και ανακριβής ταύτιση έθνους, εθνισμού και εθνικισμού, που δεν είναι βέβαια ταυτόσημες έννοιες.

Αυτό επιχειρείται από ορισμένους στην άκρα δεξιά, που θέλουν να στρατεύσουν τα έθνη πίσω από τον εθνικισμό τους. Παράδειγμα, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Η λογική και η ιστορική τους λειτουργία δεν διαφέρει από αυτήν της γερμανικής και ιταλικής άκρας δεξιάς του μεσοπολέμου. Χρησιμοποιούν την εθνική και κοινωνική δυσφορία που προκαλεί η παγκοσμιοποίηση, η κυριαρχία δηλαδή παγκοσμίως του Χρηματιστικού Κεφαλαίου, για να την θέσουν, εν τέλει, στην υπηρεσία των δυνάμεων που την προκάλεσαν, εξαπατώντας στο μεταξύ όσους τους εμπιστευθούν. (Η απάτη δεν είναι προνόμιο του Τσίπρα και της «Αριστεράς»).

Αλλά την ίδια ταύτιση έθνους και εθνικισμού επιχειρούν και οι διάφοροι «αριστεροί» της πυρκαγιάς, η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και, παρ’ ημίν, οι Σημίτηδες, Γιωργάκηδες και Τσίπρες. Γι’ αυτούς, ο «αντιεθνικισμός» υποκαθιστά τη σοσιαλιστική ιδεολογία στην οποία δεν πιστεύουν πλέον, αν ποτέ πίστευαν, αλλά, και κυρίως, αποτελεί το διαβατήριο για να νομιμοποιήσουν την ευθυγράμμισή τους με τη Διεθνή του Χρήματος και να γίνουν δεκτοί στον κόσμο του Νταβός.

Καταστρέψτε το Έθνος Κράτος – Καταστρέψτε την Ελλάδα!

Υπάρχει μια οργανική ενότητα ανάμεσα στο ξεβράκωμα του Σημίτη στα Ίμια το 1996 και του Τσίπρα στις Βρυξέλλες το 2015, αλλά και στις Πρέσπες, ιστορική στιγμή υποταγής μιας πλήρως εκφυλισμένης «Αριστεράς» στους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ.

Για την σημαία (έθνος και αριστερά)

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΤΑΣ

Αυτοί που έκαψαν την σημαία στο Πολυτεχνείο δεν είναι υποστηρικτές της πολιτικής «τάξη ενάντια σε τάξη» όπως εμφανίζονται και δεν προχώρησαν σε μια τέτοια ενέργεια κινούμενοι από κάποια υποτιθέμενα «ταξικά κίνητρα». Ούτε βέβαια μπορεί η ενέργειά τους να εκληφθεί ως σύμπτωμα πολιτικής αφέλειας, κάτι που ίσως μπορούσε να ισχύει παλιότερα όταν η έκταση του αποικιοκρατικού πογκρόμ που έχει εξαπολυθεί εναντίον της χώρας μας δεν είχε ακόμη από πολλούς γίνει αντιληπτή.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι η ελληνική σημαία δεν πολιτογραφήθηκε και δεν νοηματοδοτήθηκε στα κεφαλαιοκρατικά ιμπεριαλιστικά κέντρα του Βερολίνου και των ΗΠΑ, την ιστορική και κατ΄ επέκταση ιδεολογική αποενοχοποίηση των οποίων (ξαναγράψιμο της Ιστορίας) επιδιώκουν – όπως θα δείξουμε – οι φυσικοί και οι πολιτικοί αυτουργοί της πιο πάνω ενέργειας.

Η ελληνική σημαία νοηματοδοτήθηκε και πολιτογραφήθηκε ως σύμβολο σε κορυφαίες λαϊκές κινηματικές εξάρσεις (ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, Εξέγερση 1946-΄49, 1-1-4, Πολυτεχνείο) και πολλαπλές εμβληματικές αντιστασιακές πράξεις με διεθνή αντίκτυπο. Σε κινηματικές εξάρσεις και μοναδικές αντιστασιακές πράξεις όπου πρωταγωνίστησαν και έδωσαν τον πολιτικό χρώμα κατεξοχήν τα ταξικά καταπιεζόμενα στρώματα του λαού.

Συνδέθηκε άρρηκτα με Πολυτεχνείο και πιο πριν με το ΕΑΜικό κίνημα το οποίο με την ρήση του Άρη το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα, με το Λευτεριά και προκοπή και το Η Ελλάδα ανήκει στους έλληνες που απηύθυνε στον μαχόμενο λαό της Αθήνας η ΚΟΑ του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του ΄44 έγραψε ένα έπος.

Πέτυχε να σώσει τον λαό από τον φυσικό και ηθικό εξανδραποδισμό και την γενοκτονία (επιστράτευση Λογοθετόπουλου) την οποία επιχείρησαν τα ίδια ιμπεριαλιστικά κέντρα που την επιχειρούν, με άλλα μέσα και με σύγχρονες – μεταμοντέρνες μεθόδους, και σήμερα.

Κι΄ αυτό γιατί η Αριστερά επέλεξε να μην υπεκφύγει. Επέλεξε να απαντήσει ευθέως στο καθήκον που έθετε η συγκυρία. Στο καθήκον αντιιμπεριαλιστικού – εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.

Έθνος και εθνική ανεξαρτησία (Με αφορμή τα γεγονότα στην Καταλωνία)

Του Θανάση Τσιριγώτη

Τα γεγονότα στην Καταλωνία, το δημοψήφισμα και η ωμή επέμβαση του ισπανικού κράτους και της κυβέρνησης Ραχόι φέρνουν στο προσκήνιο με έντονο τρόπο το ζήτημα του έθνους και της εθνικής ανεξαρτησίας.

Το κεφάλαιο «εθνική ανεξαρτησία» έχει καπηλευτεί όσο τίποτα άλλο από τις δεξιές και εθνικιστικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα έχει λοιδορηθεί σε απίστευτο βαθμό από «αριστερές» και αριστερούτσικες φωνές που είδαν ότι το εθνικό θάβει το ταξικό και όπου ο πατριωτισμός είναι παντού και πάντα κατακριτέος. Η ανεξαρτησία βρίσκονταν στα μαύρα κατάστιχα του αναρχισμού, αλλά πρόσφατα έχει μπει στην black list της ηγεσίας του ΚΚΕ και για τον βασικό όγκο των κομματικών στελεχών του  κάθε νύξη ανεξαρτησιακής και αντιιμπεριαλιστικής δράσης ισοδυναμεί με έγκλημα καθοσιώσεως. Είναι χαρακτηριστικό του δογματισμού, σεχταρισμού και αριστερισμού στα οποία θητεύει τελευταία ο ρεβιζιονισμός. “ότι η διαμάχη στην Καταλωνία αναλύεται ως σύγκρουση ανάμεσα σε εθνοϊσπανικά και τοπικά μονοπώλια. Υπάρχει βεβαίως και αυτή η παράμετρος, αλλά είναι πολύ λίγη για να ερμηνεύσει ένα γεγονός όπως είναι η διαμόρφωση των εθνοκρατών. Ανάλογη εντύπωση ανάποδου χαρακτήρα αποκτά η παρουσίαση του θέματος απ’ το ΝΑΡ-ΠΡΙΝ. Οι νεοαριστεροί οππορτουνιστές του ΝΑΡ βγάζουν διθυράμβους για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας όπως και για την Παλαιστίνη και το Κουρδιστάν, αλλά τηρούν σιγή ιχθύος… για την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα και οι δύο εκδοχές της κομμουνιστικής αναθεώρησης, δηλαδή το ΚΚΕ και το ΝΑΡ, έχουν σαν κοινό ιδεολογικό υπόβαθρο τις ιδέες του τροτσκισμού, ο οποίος ηττήθηκε πολιτικά αλλά «μετακόμισε» σε άλλα κόμματα. Όπως και να 'χει το ζήτημα, η Καταλωνία γέννησε απορίες και ερωτήματα, άρα ζητάει και απαντήσεις.

Για τη σημασία της επετείου του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου ή το αντιστασιακό παράδειγμα στη σχέση παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

Για τη σημασία της επετείου του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου ή το αντιστασιακό παράδειγμα στη σχέση παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος ως σημείο υπέρβασης του πεπερασμένου βιολογικά βίου των ανθρώπων που ζουν σε τόπο και χρόνο.

Ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος στο σύντομο αλλά περιεκτικό - με μια έννοια κλασικό - βιβλίο του Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας, εκδ. Θεμέλιο, 1976 (και με βιβλιογραφικό οδηγό που είχε επιμεληθεί ο Σπύρος Ασδραχάς), περιγράφει και αναλύει τις βασικές ορίζουσες της ιστορικής πορείας ενός πανάρχαιου λαού, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, από την περίοδο του ύστερου Βυζαντίου (11ος μ.Χ αιώνας) όπου θεωρεί ότι αρχίζει να διαμορφώνεται ο νέος ελληνισμός με τη σημερινή του έννοια μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο 1946-1949 και κάποιες λίγες σελίδες για τη μετεμφυλιακή περίοδο μέχρι τη δικτατορία του 1967. Τρεις είναι κατά τον Ν.Σ. οι κεντρικές κατευθυντήριες γραμμές αυτής της διαδρομής : 

1. Ο αντιστασιακός χαρακτήρας που διέπει ολόκληρη τη νεοελληνική ιστορία. 
2. Η απουσία καθαρών γραμμών στη διάρθρωση των κοινωνικών και πολιτικών δομών.
3. Η δυσκολία στην αποσαφήνιση των συγκεκριμένων περιγραμμάτων της πνευματικής ζωής και στη διαμόρφωση συγκροτημένων ιδεολογιών. 

Ειδικότερα για τον αντιστασιακό χαρακτήρα που διέπει ολόκληρη την ελληνική ιστορία διαβάζουμε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα : 

« Ο ελληνισμός ανήκει στην κατηγορία των μικρών λαών που κινούνται στην περιφέρεια του νεότερου κόσμου, και που η σταδιακή ανάπτυξη της εθνικής τους συνείδησης και η συγκρότησή τους σε καινούργια έθνη, που διεκδίκησαν και διεκδικούν την πολιτική τους ανεξαρτησία και την οικονομική και πολιτισμική τους αυτονόμηση, συντελείται μέσα στην πάλη εναντίον υπερεθνικών αυτοκρατοριών στην αρχή, εναντίον υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών οικονομικοκοινωνικών συγκροτημάτων στα νεότερα χρόνια. 

Ο λαϊκιστικός εθνικισμός και η νέα παγκόσμια τάξη

Την έλευση μιας νέας εποχής «λαϊκιστικού εθνικισμού» που θα αναδιαμορφώσει την παγκόσμια τάξη προβλέπει ο Φρ. Φουκουγιάμα, που είχε διακηρύξει το «τέλος της ιστορίας». Που απέτυχε η αριστερά σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Οι κίνδυνοι από την νίκη Τραμπ.

του Φράνσις Φουκουγιάμα*

Η εκκωφαντική εκλογική ήττα της Χίλαρι Κλίντον από τον Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί ένα ορόσημο, όχι μόνο για την αμερικάνικη πολιτική σκηνή, αλλά για ολόκληρη την παγκόσμια τάξη.

Φαίνεται πως εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή λαϊκιστικού εθνικισμού, στην οποία η κυρίαρχη φιλελεύθερη τάξη που συγκροτήθηκε από την δεκαετία του 1950 και έπειτα δέχεται επίθεση από θυμωμένες και ενεργοποιημένες δημοκρατικές πλειοψηφίες.

Ο κίνδυνος να διολισθήσουμε σε ένα κόσμο ανταγωνιστικών και οξυμμένων εθνικισμών είναι τεράστιος και αν συμβεί θα πρόκειται για ένα σταυροδρόμι τόσο σημαντικό, όσο και η πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989.

Ο τρόπος με τον οποίο κέρδισε ο Τραμπ αποκαλύπτει την κοινωνική βάση που έχει κινητοποιήσει. Μια ματιά στον εκλογικό χάρτη δείχνει πως η στήριξη στην Κλίντον περιορίστηκε γεωγραφικά στις πόλεις στα παράλια των ΗΠΑ, με την ύπαιθρο και τις μικρές πόλεις να ψηφίζουν μαζικά Τραμπ.

Οι πιο αναπάντεχες μετατοπίσεις έγιναν με τη νίκη του στην Πενσυλβάνια, το Μίτσιγκαν και το Ουϊσκόνσιν, τρεις βόρειες βιομηχανικές πολιτείες που στις τελευταίες εκλογές ήταν σταθερά δημοκρατικές. Η Κλίντον δεν μπήκε καν στον κόπο να εμφανιστεί προεκλογικά στην τελευταία. Ο Ρεπουμπλικάνος κέρδισε επειδή κατάφερε να πάρει με το μέρος του τους εργάτες των σωματείων που είχαν δεχθεί πλήγμα από την αποβιομηχανοποίηση, υποσχόμενος να «κάνει την Αμερική μεγάλη ξανά» αποκαθιστώντας τις χαμένες θέσεις εργασίας.

«Το Κράτος δεν είναι Πατρίδα….

Μιχαήλ Μπακούνιν

«Το Κράτος δεν είναι Πατρίδα….Η Πατρίδα αντιπροσωπεύει το ιερό και αδιαφιλονίκητο δικαίωμα κάθε ανθρώπου, κάθε ομάδας ανθρώπων, ενώσεων, κοινοτήτων, περιοχών, εθνών να αισθάνονται, να σκέπτονται, να θέλουν και να δρουν με τον δικό τους τρόπο, και ο τρόπος αυτός είναι πάντα το αναμφισβήτητο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ιστορικής εξέλιξης.

Υποκλινόμαστε, λοιπόν, στην παράδοση, στην ιστορία. Ή, καλύτερα, τις αναγνωρίζουμε όχι γιατί μας παρουσιάζονται σαν αφηρημένα εμπόδια που σχηματίστηκαν μεταφυσικά, νομικά και πολιτικά από τους σοφούς δασκάλους και ερμηνευτές του παρελθόντος , αλλά μόνο γιατί έχουν περάσει πραγματικά στο αίμα και στη σάρκα, στις αληθινές σκέψεις και τη θέληση των σημερινών λαών».

Η εθνική επιβίωση είναι υπεράνω ιδεολογιών, ταξικών διαφορών, προσωπικών αδικιών και συμφερόντων.

του ΔΙΟΝΥΣΗ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΥ

Μόνο οι προλετάριοι έχουν πατρίδα

Η Η πραγματικότητα διέψευσε τον Κάρολο και τη Ρόζα

23.07.2016, Συντάκτης: Διονύσης Χαριτόπουλος*

Από το 1924 η ιδέα για ένα παγκόσμιο κράτος προλετάριων αποδείχτηκε ανεφάρμοστη. Η Σοβιετική Ενωση αναδιπλώθηκε εντός των συνόρων της και η μαρξιστική πάλη περιορίστηκε εντός των ορίων των εθνικών κρατών. Η πραγματικότητα διέψευσε τον Μαρξ και τη Ρόζα, ότι οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα. Οι εξελίξεις απέδειξαν πως οι προλετάριοι και πατρίδα έχουν και την υπερασπίζονται μέχρι θανάτου.

Αυτό που συνέβη είναι ότι, αντί να διεθνοποιηθεί το εργατικό κίνημα, διεθνοποιήθηκε το κεφάλαιο. Κι αφού πλέον «το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα», πατρίδα έχουν μόνο οι προλετάριοι. Αποτελεί τη μόνη καταφυγή τους. Εντός των σαφών και συγκεκριμένων ορίων της, μπορούν να υπερασπιστούν πιο αποτελεσματικά τα ταξικά τους συμφέροντα, αντί σε ένα άξενο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, που εκτός από ανάλγητο είναι απρόσωπο και χαώδες.

Αλλά πατρίδα δεν σημαίνει μόνο οικονομικές διεκδικήσεις, παροχές και νούμερα. Είναι κάτι απείρως πιο βαθύ, ουσιαστικό και ανεξίτηλα υπαρξιακό για τον άνθρωπο. Τον νοηματοδοτεί και του δίνει υπόσταση, δεν είναι ένα τυχαίο άθυρμα των καιρών και των καταστάσεων. Αποτελεί ο ίδιος αναπόσπαστο μέλος μιας μεγάλης πληθυσμιακής ομάδας, που μιλάνε την ίδια γλώσσα, έχουν κοινή εθνική συνείδηση, κατοικούν στον ίδιο τόπο, έχουν κοινό πολιτισμό, κοινή ιστορία και κοινή καταγωγή.

Μαμιδάκης: Μια αυτοκτονία και η «εξαρτημένη εθνική αστική τάξη»…

του Νίκου Ντάσιου

Ιδιαιτέρως συμβολικής σημασίας η πρόσφατη αυτοκτονία του Προέδρου της Jet Oil κου Μαμιδάκη. Κατά την άποψη μου σηματοδοτεί το τέλος της «εξαρτημένης εθνικής αστικής τάξης» και τον απόλυτο έλεγχο νευραλγικών τομέων της οικονομίας από το πολυεθνικό κεφάλαιο και τους ξένους επιχειρηματίες.

Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Μαρινόπουλου με την δυστοκία στην εξαγορά του από τον Σκλαβενίτη λόγω….. «εξωτερικής παρέμβασης» με στόχο την αναίρεση κάθε ενδεχόμενου δημιουργίας ελληνικού super market. To κλειδί στην εξέλιξη αυτή -που προκαλεί ντόμινο στην εγχώρια αγορά-, είναι αναμφίβολα η εξαγορά του χαρτοφυλακίου των «συστημικών τραπεζών» μέσω της «ανα-κεφαλαιοποίησης» από ξένα funds και κατά συνέπεια ο έλεγχος των επιχειρηματικών δανείων. Ενδεικτικά του αφελληνισμού ή ακριβέστερα «της αποικιοποίησης», είναι ο διορισμός Γερμανίδας στην Τράπεζα Αττικής , η προσπάθεια εκπαραθύρωσης της σημερινής διοίκησης της Τρ. Πειραιώς , η μεταβίβαση της Eurobank στον κερδοσκοπικό όμιλο Fairfax κοκ.

Στην ίδια γραμμή ελέγχου από ξένες διοικήσεις με «Αριστερή υπογραφή» : το νέο Υπερ-ταμείο διαχείρισης του δημόσιου πλούτου και η Γενική Γραμματεία Εσόδων στην οποία υπάγονται οι Εφορίες της χώρας. Προλαμβάνω ενστάσεις περί ικανότητας και αποτελεσματικότητας των ξένων διοικήσεων έναντι της φαυλότητας και του πελατειακού συστήματος των εγχωρίων, θυμίζοντας ότι η μεγαλύτερη τραπεζική φούσκα της Ευρώπης δεν είναι άλλη από την Γερμανική Deutsche Bank.

Οι χρυσαυγίτες χαιρετούν φασιστικά. Η αριστερά τι [δεν] κάνει;

Δεκεμβρίου 15, 2013 από seisaxthiablog

γραμμένο πριν περίπου 3 χρόνια

Ακροδεξιά πρόκληση στον δήμο

Ακροδεξιά πρόκληση στην πρεμιέρα του δημοτικού συμβουλίου Αθηναίων χθες από τον δημοτικό σύμβουλο και επικεφαλής της «Χρυσής Αυγής» Ν. Μιχαλολιάκο, ο οποίος απηύθυνε ναζιστικό χαιρετισμό στη λήξη της συνεδρίασης.

Οι προθέσεις του Ν. Μιχαλολιάκου φάνηκαν από την αρχή της συνεδρίασης καθώς κατέφθασε στην αίθουσα συνοδευόμενος από οκτώ σωματοφύλακες.

Το γεγονός καταδικάστηκε από τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου Π. Μπέη, ο οποίος απευθυνόμενος στον ακροδεξιό δημοτικό σύμβουλο τόνισε ότι ο δήμος διέπεται από δημοκρατικές διαδικασίες.

Η αντίδραση του προέδρου ουδόλως πτόησε τον Μιχαλολιάκο, ο οποίος προφανώς είχε έρθει αποφασισμένος να καταθέσει την ιδεολογική του ταυτότητα.

Στην προκλητική συμπεριφορά ο δημοτικός σύμβουλος της «ΑΝΤΑΡΣΥΑ» Π. Κωνσταντίνου απάντησε πως «δεν δεχόμαστε φασίστες στο δημοτικό συμβούλιο», ωστόσο ο Ν. Μιχαλολιάκος έσπευσε να επαναλάβει τον ίδιο χαιρετισμό και στους διαδρόμους του δημαρχείου.

Καλά έκανε βέβαια ο σύντροφος Κωνσταντίνου και αντέδρασε, αλλά εντάξει, η αντίδραση του ήταν…”καλή αλλά λίγη”: Όλοι οι υπέρμαχοι του καθεστώτος πρέπει να χτυπιούνται, και αν φτάνουν στο σημείο κάποιοι εξ αυτών να δείχνουν ανοιχτά ότι υποστηρίζουν το φασισμό, πρέπει να χτυπιούνται και στην κυριολεξία, ώστε να μην το ξανακάνουν.

Πέρα από αυτό όμως, που δεν είναι παρά η “κατάληξη” του ζητήματος, ας ρίξουμε μια ματιά και στη “ρίζα” του: Ποιος είναι ο λόγος που τα φασισταριά της Χρυσής Αυγής βρίσκονται εκεί; Γιατί κάποιοι τους ψήφισαν;

Είναι άραγε επειδή η “Χρυσή Αυγή” θα επιλύσει με φιλολαικό τρόπο την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση; Μα πόσοι άραγε πιστεύουν ότι αυτά τα φασισταριά ξέρουν από παγκόσμιες οικονομίες ή οτιδήποτε τέτοιο; Μάλλον ελάχιστοι. Παρόλα αυτά όμως, αυτά τα φασισταριά ξέρουν, έστω και ενστικτωδώς, κάτι το ιδιαίτερα σημαντικό στην πολιτική:

Το Α και το Ω είναι να μπορέσεις να ορίσεις το ποιος είναι ο εχθρός, και να δείξεις και το πώς θα τον καταπολεμήσεις. Η “Χρυσή Αυγή” το έχει κάνει αυτό, έχει πει ότι “για όλα φταίνε οι Εβραίοι”…εεε, συγνώμη, “για όλα φταίνε οι Μουσουλμάνοι” ήθελα να πω.

Όπως επισημαίναμε και σε παλιότερο άρθρο:

 Η άρχουσα τάξη σε όλα λίγο-πολύ τα κράτη έχει τρομερό πρόβλημα να πείσει “με το καλό” τους λαούς να δεχτούν μια τρομερή αύξηση της εκμετάλλευσης (“κινεζοποίηση”), προκειμένου οι τραπεζίτες να πάρουν τρις $ σε “πακέτα σωτηρίας”, και οι βιομήχανοι να έχουν στη διάθεση τους φτηνούς εργάτες στη δύση (“αλλιώς πάμε και Ασία άμα λάχει..”).

Ως εκ τούτου, ολοένα και περισσότεροι εργάτες κινητοποιούνται, και τα κράτη λαμβάνουν το ένα κατασταλτικό μέτρο μετά το άλλο, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν και να χτυπούν το λαό, μιας και ξέρουν ότι τον έχουν ρημάξει (και θα τον ρημάξουν κι άλλο), και αυτό ξέρουν ότι οδηγεί το λαό στο να αντιδράσει.

Πώς θα αντιδράσει όμως;

ΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ, ΕΘΝΙΚΟ, ΤΑΞΙΚΟ, ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΟ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ*

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ**

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ιστορική θεώρηση των εννοιών είναι προϋπόθεση για να μη μιλάμε γενικά και αφηρημένα εκτός τόπου και χρόνου. Το «έθνος» και οι «τάξεις» δεν υπήρχαν πάντα, ούτε θα υπάρχουν πάντα.! Η σχέση «πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού», εκτός την καθαρά θεωρητική κοινωνιολογική πτυχή, συνδέεται στενά με την εθνική ανεξαρτησία, τη λαϊκή κυριαρχία και την πολιτική συμμαχιών της Αριστεράς, η οποία στην τρέχουσα συγκυρίας της χώρα μας σχετίζεται με την ανατροπή των Μνημονίων, την αποδέσμευση από την επιτροπεία του ευρωσυστήματος και τη σοσιαλιστική προοπτική.

1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ;

Η έννοια του «πατριωτισμού» προηγείται χρονικά του «εθνικού», του «ταξικού» και «διεθνιστικού». Να θυμίσουμε τη γνωστή ρήση του Αισχύλου στην αρχαία Ελλάδα τότε που δεν είχε ακόμα εμφανιστεί η έννοια του έθνους: «Ίτε παίδες ελλήνων ελευθερούτε πατρίδα…».¹ Ο πατριωτισμός είναι ηθική και πολιτική αρχή, που συνδέεται με την αγάπη και αφοσίωση στην πατρίδα, την υπερηφάνεια για το παρελθόν και το παρόν της, η έμπρακτη υπεράσπιση των συμφερόντων της. Ο εθνικός μας ποιητής Γ. Ρίτσος στη «Ρωμιοσύνη» γράφει χαρακτηριστικά: «τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας».! Ο «πατριωτισμός» κατά το Λένιν «είναι από τα πιο βαθιά αισθήματα, εδραιωμένα από τους αιώνες και τις χιλιετηρίδες των μεμονωμένων πατρίδων».² Το περιεχόμενο του πατριωτισμού στις ταξικές κοινωνίες αποκτά ερμηνείες ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης. Ειδικότερα με την ανάπτυξη του καπιταλισμού και την συγκρότηση των «εθνικών κρατών», έχουμε την εμφάνιση των «εθνικών συμφερόντων», τα οποία η αστική τάξη ταυτίζει με τα δικά της συμφέροντα.

2. ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΕΘΝΟΣ» ΚΑΙ «ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ»;

Στην πορεία της κοινωνικής εξέλιξης έχουμε την εμφάνιση ιστορικών μορφών κοινωνικής συμβίωσης (γένος, φυλή, ενώσεις φυλών, εθνότητα, έθνος), ενώ στις ταξικές κοινωνίες έχουμε παράλληλα την εμφάνιση τάξεων, κοινωνικών στρωμάτων και το λαό. Ειδικότερα το «γένος», αποτελούσε κοινωνικο-παραγωγική ομάδα ανθρώπων που ενώνονταν μεταξύ τους με δεσμούς αίματος (πρωτόγονη κοινότητα).» Με τη σειρά της η «φυλή», εμφανίστηκε με τη συνένωση διαφόρων «γενών» που εξουσίαζε μια ορισμένη περιοχή και τη γη της. Στην πορεία με τη στερέωση της εδαφικής κοινότητας, την εδραίωση οικονομικών δεσμών, τη διαμόρφωση στοιχείων κοινής ψυχοσύνθεσης, συγγένειας γλώσσας και καταγωγής, έχουμε τη συνένωση φυλών σε «εθνότητες». Η εθνότητα εμφανίστηκε στην περίοδο κατάρρευσης του πρωτόγονου κοινωνικού συστήματος. Ο Ένγκελς σημειώνει ότι «στα ομηρικά έπη βλέπουμε τις ελληνικές φυλές να είναι ήδη στην πλειονότητα των περιπτώσεων ενωμένες σε μικρές εθνότητες…».³

ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΛΛΑ

Του ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η επίσκεψη Ολάντ στην Αθήνα αναζωπύρωσε το σύνθημα «Ελλάς- Γαλλία Συμμαχία», μια ακόμα μυθολογία της εποχής. Η Ελλάδα και επί Καραμανλήκαι επί Τσίπρα ήταν ο «αιτών», ο αδύναμος εταίρος. Η διαφορά είναι ότι και η Γαλλία τώρα είναι μεν απαραίτητος αλλά δεύτερος τροχός της ευρωπαϊκής άμαξας. Δεν μπορεί να σώσει την Ελλάδα από τους γερμανικούς εκβιασμούς (νέες απειλές για GREXIT κλπ) και δεν μπορεί να διεκδικήσει πρωτεύουσα θέση στις «επενδύσεις», δηλαδή στη λεηλασία του εθνικού πλούτου. Η επίσκεψη Ολάντ δίνει αφορμή για μερικές γενικότερες σκέψεις σχετικά με την Ευρώπη, την ΕΕ, και την Αριστερά.

Όταν, μετά τον Β’ Πόλεμο, οι ευρωπαϊκές χώρες, οι εμπόλεμοι, υποβιβάστηκαν σε Δυνάμεις δεύτερης κατηγορίας, έχασε κάθε νόημα ένας νέος Πόλεμος μεταξύ τους. Η ΕΕ, και συνακόλουθα η Ειρήνη, είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας τους και όχι αποτέλεσμα Σοφίας. Η ΕΕ ήταν η ύστατη απόπειρα να ανακτήσουν κάτι από την παλαιά τους ισχύ. Μετά από μισό και πλέον αιώνα δεν τα κατάφεραν. Ρωσία και ΗΠΑ-αλλά πλέον και η Κίνα- είναι οι Παγκόσμιοι παίκτες, η ΕΕ είναι κολαούζος, όπως καταδείχθηκε στην Ουκρανία και επισφραγίστηκε στη Συρία. Η ΕΕ είναι προτεκτοράτο των ΗΠΑ, διαπιστώνουν περιφρονητικά οι κορυφαίοι Κίσινγκερ και Μπρζεζίνσκι.

Τι σημαίνει προτεκτοράτο; Το εξηγεί ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Φ. Φιγιόν στον επίσης πρώην υπουργό Ζ. Βιλιέ: Η Λέσχη Μπίλντεμπεργκ, και η «Τριμερής», του λέει, υπάρχουν και έχουν δυο στόχους: Να καταστρέψουν την ομοιογένεια των Εθνών/Κρατών. Και, καταστρέφοντας τα Έθνη-Κράτη, να μετατρέψουν την Ευρώπη σε «χώρο», σε μια ενιαία Αγορά με Παγκόσμια Διακυβέρνηση, υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ. Δεν πρόκειται για συνωμοσία διότι τα μέλη των δυο Λεσχών είναι μέλη και των εκλεγμένων κυβερνήσεων, καταλήγει ο Φιγιόν. (www. agoravox.tv/tribune libre). Ο Κίσσινγκερ είναι κορυφαίο παράδειγμα, σημειώνω.

Σωτήρη Δημόπουλου:Το εθνικό ζήτημα στη ρωσική αυτοκρατορία και η «ανατολική» στροφή του Λένιν

Το εθνικό ζήτημα στη ρωσική αυτοκρατορία υπήρξε κομβικό για τη διαμόρφωση της κρατικής της συγκρότησης, ενώ επηρέασε καταλυτικά το σύνολο των ιδεολογικών ρευμάτων που εκδηλώθηκαν στην επικράτειά της. Ως εκ τούτου, η αδήριτη ανάγκη να βρεθεί η κατάλληλη ιδεολογική φόρμουλα που θα επέτρεπε στους Ρώσους κομουνιστές να απαντήσουν στο πρόβλημα της συνύπαρξης δεκάδων, ανόμοιων μεταξύ τους, εθνοτήτων εντός ενός κράτους, ήταν αυτή που επέβαλε στον Λένιν τη σταδιακή αλλά ριζική αναπροσαρμογή των σχετικών με το εθνικό ζήτημα μαρξιστικών θέσεων. Οι μπολσεβίκοι, λοιπόν, κατέληξαν, κατά τη διαδικασία της εδραίωσης του επαναστατικού τους καθεστώτος, εν μέσω σοβαρών διαφωνιών μεταξύ των ηγετικών τους στελεχών, να προσανατολίζονται όχι προς την ανεπτυγμένη καπιταλιστική Δύση, με το πολυπληθές προλεταριάτο, αλλά προς τους «Λαούς της Ανατολής». Η στροφή αυτή δεν συνιστούσε μόνον την αναζήτηση διεθνών συμμαχιών και ερεισμάτων, αλλά, πρωτίστως, την επιδίωξη της εσωτερικής συνοχής του πολυεθνικού και πολυθρησκευτικού κράτους που κάλυπτε την τεράστια καρδιά του ευρασιατικού όγκου. Το όραμα της δημιουργίας της κομμουνιστικής «Μέκκας», κέντρο εξαγωγής ενός «ιερού πολέμου» για την απελευθέρωση των υπόδουλων αποικιοκρατούμενων κατοίκων της περιφέρειας, περιείχε ως ουσιαστική πρόθεση να συρρικνώσει τα πολυάριθμα εσωτερικά αποσχιστικά εθνο-θρησκευτικά κινήματα. Ο Λένιν αντιλαμβάνεται σταδιακά ότι πιθανή αποτυχία στη διαχείριση του εθνικού ζητήματος θα σήμαινε αναπόδραστα και την αποτυχία της επανάστασης στο σύνολό της. Το ενδεχόμενο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που είχε δημιουργήσει η ολέθρια για τη Ρωσία εξέλιξη του πολέμου, συνεπαγόταν, αντί την παλινόρθωση της απολυταρχίας ή τη μετάβαση σε μια αστική δημοκρατία, τη διάλυση και τον οριστικό κατακερματισμό του ρωσικού κράτους. Ό,τι δηλαδή συνέβη τη συγκεκριμένη περίοδο με τις αυτοκρατορίες των Αψβούργων και των Οθωμανών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εμφανίζεται η Γεωπολιτική να επιβάλλεται εμμέσως αλλά αποφασιστικά τόσο στην Ιδεολογία όσο και στην Πολιτική και οι Ρώσοι κομμουνιστές να καταλήγουν «διασώστες» της παραπαίουσας ρωσικής αυτοκρατορίας.