Χάρης Φεραίος
Ίσως όταν ο Θωμάς Ακινάτης, με τα νοησιαρχικά του μηχανεύματα ανέστρεφε ό,τι υπήρξε ως τότε ελληνικός και ελληνοχριστιανικός πνευματικός πολιτισμός, να μην υποπτευόταν και ο ίδιος ποιας εκρηκτικής αλλαγής γινόταν πρόδρομος. Διότι στην κοινωνική τους εξέλιξη τα μηχανεύματά του ήταν η γέννηση της «αλάθητης αυθεντίας» (της μιας «υπέρτατης» εξουσίας), στην οποία «πειθαρχούν», απρόσωπες πια, μονάδες ατόμων, με ρόλο για το καθένα καθορισμένο εκ προοιμίου, από την ex-cathedra εκείνη αυθεντία. Αλλά η κοσμοαντίληψη, μέσα στην οποία γεννήθηκε έτσι η Ευρώπη, κόμισε μεν την κοσμογονική τεχνολογική πρόοδο, αυτήν που σήμερα ονομάζουμε δυτικό τεχνολογικό πολιτισμό, έφερε όμως και τα τραγικά συνάμα αδιέξοδα, καρπούς των οποίων, από πολλού διαγραφόμενους, γεύτηκε επώδυνους ο 20ός αιώνας, και γεύεται τώρα ο 21ος.
Η ΩΣ ΤΟΤΕ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ «κοινωνία» του προσώπου μετατράπηκε σε societa, «άθροισμα» δηλ. μοναχικών ατόμων. Διαφορά βεβαίως που είναι θεμελιακή. Διότι ο «προσωπικός» Θεός, που είναι στοιχείο αναφοράς και αιτία πραγμάτωσης της κοινωνίας του προσώπου, δεν είναι πια συνθετικός παράγων και συνδετική αιτία του συλλογικού βίου. Κάτι οδυνηρότερο, δεν είναι «αναγκαίος» (όπως μηχανευτικά τον εξάγγειλε ο Ακινάτης) για τη συγκρότηση και τη λειτουργία της societa. Και έτσι, τέσσερις μόλις αιώνες μετά, τον απέβαλε (ελέω Διαφωτισμού) ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός εκείνο τον απρόσωπο, απόκοσμο, συνεπώς δικαιοκρίτη μόνο Θεό, δημιουργώντας συνάμα και μέγα κενό. Ο Νίτσε προέβλεψε ότι το κενό θα το αναπληρώσει ο Υπεράνθρωπος. Και δεν είχε εντελώς άδικο. Διότι το κενό αναπληρώθηκε, όμως από την Τεχνική! Υπεράνθρωπη φυσικά κατά τούτο: Ότι τη δημιούργησε μεν ο (δυτικός) άνθρωπος, αλλά αργότερα αποκαλύφθηκε μπροστά του ως μια Υπερ-κόσμια δύναμη, που όμως δεν την ελέγχει εκείνος.
