Η εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων στο Άουσβιτς

«Άουσβιτς» είναι το συνώνυμο για το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο πλαίσιο της υλοποίησης της εθνικοσοσιαλιστικής «Τελικής Λύσης» δολοφονήθηκαν με βιομηχανικό τρόπο μέσα σε δυόμιση χρόνια 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι, από αυτούς το ένα εκατομμύριο ήταν Εβραίοι. Σύμφωνα με στοιχεία του Ιδρύματος Μνήμης Άουσβιτς από την Ελλάδα εκτοπίστηκαν στο στρατόπεδο γύρω στους 55.000 Εβραίους. Πρόκειται για την πολυπληθέστερη εθνική ομάδα μετά τους Εβραίους από την Ουγγαρία (430.000), την Πολωνία (300.000), τη Γαλλία (69.000) και την Ολλανδία (60.000). Την τύχη των Ελλήνων στο στρατόπεδο εξόντωσης τεκμηριώνει από το 2019 μόνιμη έκθεση στο Μουσείο του Άουσβιτς. Τη χρηματοδότηση της είχε αναλάβει η ελληνική βουλή.

Οι δολοφονηθέντες

Ο εκτοπισμός των Ελλήνων Εβραίων στο Άουσβιτς αλλά και άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1943 και ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 1944. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ιστορικής έρευνας συνολικά, 58.886 Εβραίοι της Ελλάδας από έναν προπολεμικό πληθυσμό 71.611 ψυχών, βρήκαν το θάνατο στα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης Άουσβιτς και Τρεμπλίνκα όπως και αλλού. Ο μεγαλύτερος αριθμός των δολοφονηθέντων Ελλήνων Εβραίων κατάγονταν από τη Θεσσαλονίκη. Μέχρι τη λήξη του πολέμου είχαν εξοντωθεί γύρω στα 45.000 πρώην κάτοικοι της πόλης, δηλαδή σχεδόν το 97% του εβραϊκού πληθυσμού.

Τα ¾ των Ελλήνων Εβραίων εξοντώθηκαν στους θαλάμους αερίων του Μπίρκεναου (Άουσβιτς ΙΙ) αμέσως μετά την άφιξη τους. Με το ξεκλείδωμα της πόρτας των βαγονιών στη «ράμπα του θανάτου» ξεκινούσε ο διαχωρισμός των νεοφερμένων σε δύο ομάδες. Γιατρός του στρατοπέδου ή αξιωματικός των SS προχωρούσε στη διαβόητη «επιλογή». Ένα νεύμα του δαχτύλου τους προς τα αριστερά οδηγούσε ανήμπορους, ηλικιωμένους, γυναίκες με παιδιά κατ’ ευθείαν στους θαλάμους αερίων και τα κρεματόρια και ένα νεύμα προς τα δεξιά τους νεότερους και υγιείς στο στρατόπεδο για καταναγκαστική εργασία.

Πηγή: Deutsche Welle

Η «άγνωστη» εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Άουσβιτς. Τραγουδούσαν Βαμβακάρη με αλλαγμένους στίχους που περιείχαν πληροφορίες για το σαμποτάζ. Ανατίναξαν ένα κρεματόριο...

Οι ήρωες αυτοί, που λίγα λεπτά πριν πεθάνουν είχαν ψάλει τον Εθνικό Ύμνο, ανεμίζοντας ένα κομμάτι ριγέ ύφασμα από τις στολές τους μιμούμενοι την ελληνική σημαία, θυμίζουν δίχως άλλο, παλαιότερα παραδείγματα της ελληνικής ιστορίας, όπως έγινε κατά την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου και την ανατίναξη στο Κούγκι και το Αρκάδι, από τις ενδοξότερες σελίδες της εθνικής μας ιστορίας. 

«Το πνεύμα αλληλεγγύης που διέκρινε τους Έλληνες, η απέχθεια τους για τη βία, η συνείδηση της επιβίωσης και η προσπάθεια διατήρησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τους έκανε να αποτελούν την πιο συμπαγή εθνική ομάδα μέσα στο στρατόπεδο και γι’ αυτό την πιο πολιτισμένη». 

Η μαρτυρία αυτή είναι του ιταλού διανοούμενου, Πρίμο Λέβι, που βρέθηκε έγκλειστος στο κολαστήριο του Άουσβιτς, επιβεβαιώνει την γενναία στάση των Ελλήνων κρατουμένων που οδηγήθηκαν σε μια ηρωική εξέγερση στις 7 Οκτωβρίου 1944 μέσα στο εφιαλτικό στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί.

 Άγνωστες πτυχές αυτής της ιστορίας περιγράφει το ντοκιμαντέρ με τίτλο «The Revolt of the Greek Jews» που βασίστηκε στην έρευνα της Φωτεινής Τομάη, διευθύντριας των Ιστορικών Αρχείων του Υπουργείου Εξωτερικών με τίτλο «Greeks in Auschwitz-Birkenau». Πρόκειται για τη μοναδική περίπτωση εξέγερσης μέσα στα ναζιστικά στρατόπεδα, που είχε σχέδιο αλλά προδόθηκε την τελευταία στιγμή. Παρόλα αυτά, οι Έλληνες αιχμάλωτοι κατάφεραν να ανατινάξουν ένα από τα πέντε κρεματόρια του στρατοπέδου, το «Κρεματόριο 4».

40 συγκλονιστικές φωτογραφίες από το Άουσβιτς

Ο Ισπανοαμερικανός φιλόσοφος George Santayana είχε πει πως «όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει». Έλα όμως που ενίοτε «η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί». Και ειδικά σε περιπτώσεις όπως αυτή του Άουσβιτς, η διαπίστωση αυτή του Γιώργου Σεφέρη είναι εύστοχη πέρα για πέρα.

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς, το οποίο από το 1979 ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (ότι έχει απομείνει δηλαδή), ήταν ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ναζιστικής Γερμανίας.

Κτίστηκε το 1940 και ήταν το μεγαλύτερο συγκρότημα στρατοπέδων της Γερμανίας. Η συνολική του έκταση ανερχόταν στα 40 km², ενώ διέθετε τρία κύρια και 39 δευτερεύοντα στρατόπεδα. Τα τρία κύρια στρατόπεδα ήταν:

Άουσβιτς Ι, το αρχικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και το διοικητικό κέντρο ολόκληρου του συγκροτήματος. Εδώ δολοφονήθηκαν περίπου 70.000 άνθρωποι, κυρίως Πολωνοί διανοούμενοι και σοβιετικοί αιχμάλωτοι.

Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου, στρατόπεδο εξόντωσης, όπου δολοφονήθηκαν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι.

Άουσβιτς ΙΙΙ (Μόνοβιτς), στρατόπεδο εργασίας.

Συνολικά εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς περισσότεροι από 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι, από τους οποίους τουλάχιστον 1,1 εκατομμύρια εξοντώθηκαν. Περίπου 900.000 πέθαναν μετά την επιλογή που έγινε άμεσα κατά την άφιξή τους. Άλλοι 200.000 άνθρωποι πέθαναν από ασθένειες, υποσιτισμό, βαρύτατη κακοποίηση, συνέπειες ιατρικών πειραμάτων ή δολοφονήθηκαν. Οι συνηθέστεροι τρόποι εκτέλεσης ήταν: δηλητηρίαση με το αέριο «Κυκλώνας Β» σε ειδικούς θαλάμους (θάλαμοι αερίων), πυρά πυροβόλου όπλου, θανατηφόρα ένεση, απαγχονισμός, θάνατος από ασιτία…

Ως το μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης του Τρίτου Ράιχ, το Άουσβιτς έγινε σύμβολο για τις μαζικές δολοφονίες των εθνικοσοσιαλιστών και του Ολοκαυτώματος, θύματα του οποίου υπήρξαν περίπου 6 εκατομμύρια άνθρωποι. Αρνητές του ολοκαυτώματος επισημαίνουν την εκδοχή των 4 εκατομμυρίων, που εμφανιζόταν παλαιότερα κυρίως σε ανατολικοευρωπαίους ιστορικούς, και, υπονοώντας ότι οι αριθμοί, αφού αλλάζουν συνεχώς, είναι προϊόν προπαγάνδας.

Για μένα και για σένα, αλλά και για κάθε λογικά σκεπτόμενο ον, που δεν έχει μυαλό αρωστημένο, είτε δέκα άνθρωποι πέθαναν εκεί είτε ένα εκατομμύριο, οι εικόνες που αντικρίζεις μπαίνοντας στο Άουσβιτς είναι το ίδιο σοκαριστικές και η φρίκη που νοιώθεις έχει την ίδια ένταση. Κρεματόρια, θάλαμοι αερίων, προσωπικά αντικείμενα των θυμάτων, φωτογραφίες μικρών παιδιών, ιστορίες και αναμνήσεις που θες δεν θες σε κάνουν να βουρκώσεις και να προβληματιστείς.

Η συνάδελφος Μαρία Χρυσοστόμου, από μικρή ήθελε πολύ να επισκεφτεί το Άουσβιτς. Από τη μια τα όσα διδάκτηκε στο σχολείο, στο μάθημα της ιστορίας και από την άλλη η πολύ δυνατή ταινία Schindler’s List που είχε δει μια εικοσαετία προηγουμένως, της δημιούργησαν την ανάγκη να θέλει πολύ να ταξιδέψει ως εκεί. Και το έκανε. Έχοντας φυσικά μαζί της την φωτογραφική της…

Για την ιστορία, η Μαρία δεν χρειάστηκε καν τους ξεναγούς αφού όλα αυτά τα χρόνια είχε διαβάσει απίστευτα πολύ για το Άουσβιτς. Στοιχεία τα οποία μοιράστηκε και μαζί μας για τις λεζάντες των 40 φωτογραφιών, κάποιες από τις οποίες. όχι απλώς μιλάνε αλλά βγάοζυν κραυγές.

Η πύλη του θανάτου – Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου

Η διαδρομή προς το θάνατο

Άουσβιτς-2ος Παγκόσμιος Πόλεμος

\

Ντοκυμαντέρ για τα δεινά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που εστιάζει στις θηριωδίες του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς.

Η άγνωστη φρίκη του Άουσβιτς: Οίκοι ανοχής που έστησαν τα SS για να αυξήσουν την παραγωγικότητα των κρατουμένων

Πίσω από τις πύλες του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Άουσβιτς κρύβεται ένας από τους λιγότερο γνωστούς εφιάλτες του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου: ένας οίκος ανοχής για τους κρατούμενους.

76 χρόνια συμπληρώνονται αυτό το μήνα από τότε που ο Χάινριχ Χίμλερ συνέλαβε ένα διαβολικό σχέδιο για να αυξήσει την παραγωγικότητα των κρατουμένων διατάζοντας να ανοίξουν οίκοι ανοχής σε όλα τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης ανά την Ευρώπη. Το σχέδιο προέβλεπε ένα σύστημα μπόνους για τους αποστεωμένους λιμοκτονούντες κρατουμένους: αν δούλευαν σκληρά θα «ανταμείβονταν» με μια επίσκεψη στον οίκο ανοχής.

Το πρώτο από τα Lagerbordell, όπως ονομάζονταν, άνοιξε το 1942 στο Μαουτχάουζεν της Αυστρίας κι ακολούθησαν άλλα στο Ράβενσμπρουκ, το Μπούχενβαλντ, το Νταχάου και το Φλόσενμπουργκ: συνολικά δέκα τον αριθμό.

Ο Χάινριχ Χίμλερ επιθεωρεί τον οίκο ανοχής στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μάουτχάουζεν