Στέλιος Κούκος: Ποια «Φώτα – Ολόφωτα», κύριε Παπαδιαμάντη; Τι στο καλό!

Ν. Εγγονόπουλος «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης».

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Φώτα – Ολόφωτα»! Τι θαυμάσιος τίτλος διηγήματος! Τον διαβάζεις και ο νους, η καρδιά και η ψυχή σου αγάλλονται! Μια χαρά, για να μην πω χάρη σε κατακλύζει και αγωνιάς να το διαβάσεις με μιας όλο και να το απολαύσεις!

Πολύ σύντομα, όμως, αναφωνείς μα είναι αυτό αυτό διήγημα για τα Φώτα; Ποια Ολόφωτα; Μάλλον, για Κατασκότεινα πρόκειται! Τι είναι όλη αυτή η παρωδία, έστω τραγωδία μέρα που είναι; Πιο πολύ με κατάμαυρο θρίλερμοιάζει! Και μας το έχει ξανακάνει αυτό άλλοτε εν μέσω θέρους εκείνη την φορά. Δεν είναι πράγματα αυτά! Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί και αν δεν έχω δίκαιο πέστε μου…

Το παπαδιαμαντικό αυτό θρίλερ των Θεοφανείων το οποίο δημοσιεύτηκε το 1894 αρχίζει με τον κινδυνεύοντα επί κυμάτων Κωσταντή τον Πλαντάρη που μαζί με τον δεκαεφταετή ναύτη του Τσότσο και τον ζωέμπορο Πραματή ταξιδεύουν ή καλύτερα θαλασσοπνίγονται επί της μικρής βάρκας του πρώτου.

Η χρονική στιγμή, ήτοι Φώτα ή κοντά στα Φώτα ή περίοδος Φώτων δεν φανερώνεται αμέσως, παρά όταν ο αναγνώστης φτάσει στην πέμπτη παράγραφο. Ήδη, όμως, ο τίτλος του διηγήματος προδιαγράφει την χρονική στιγμή.

Εν τω μεταξύ, ο συγγραφέας μάς ενημερώνει το τι ακριβώς συμβαίνει στην θάλασσα με τους επιβαίνοντες στην βάρκα και μας κόβει την ανάσα, περιγράφοντας την πάλη του κυβερνήτη της, Κωνσταντή Πλαντάρη, με τα κύματα ο οποίος πλαντάζει μαζί με τους άλλους δύο στην τρικυμιώδη θάλασσα! Άλλωστε τι Πλαντάρης θα ήταν αν δεν πλάνταζε! Και να το λεπτό χιούμορ του σκιαθίτη συγγραφέα! Κάνουν, όμως, τέτοια πράγματα εν μέσω άμεσου κινδύνου βυθίσεως της βάρκας και αύτανδρου πνιγμού των επιβαινόντων;

Και δεν σταματά εκεί το… μακάβριο χιούμορ του, αφού ο ζωέμπορος Πραματής δεν φαίνεται να θρηνεί για την πραμάτειά του, γιατί προφανώς κινδυνεύει η ίδιά του η ζωή. (Αλλά η πραμάτεια προδιαγράφει τον ίδιο τον άνθρωπο: Πραματής. Μάλιστα)!

Η φανέρωση της αγίας Τριάδος

Κώστας Νούσης*

Τι γιορτάζουμε τα Φώτα και προς τι λέγονται Θεοφάν(ε)ια; Πρόκειται για την πρώτη επίσημη, θα λέγαμε, φανέρωση του Θεού στην ιστορία. Ο Θεός είχε οπωσδήποτε αμυδρώς φανερωθεί και στους ειδωλολατρικούς λαούς και πολύ περισσότερο στον Ισραήλ. Τώρα όμως, για πρώτη φορά, έχουμε την πλήρη φανέρωσή Του ως Τριαδικού Θεού: ο Πατέρας, ο οποίος με τη φωνή Του εξ ουρανών δείχνει την ευδοκία του στον Υιό του, στο δεύτερο πρόσωπο της Τριάδος, στον ενανθρωπήσαντα Ιησού Χριστό. Και η τρίτη θεία Υπόσταση: το Άγιο Πνεύμα, έκανε αισθητή την παρουσία Του με τη μορφή «περιστεράς», δηλωτική της καθαρότητας και αγνότητάς Του, εν ολίγοις της αγιότητάς Tου.

Εφάνη, λοιπόν, απεκαλύφθη ο Θεός. Μια ουσία, μια θεότητα, μια άκτιστη φύση και δύναμη. Αλλά «ταυτόχρονα» και τρία θεία Πρόσωπα, τρεις διαφορετικές – αλλά κατά φύσιν ενωμένες ασυγχύτως – Υποστάσεις. Ένας, λοιπόν, και τριαδικός ο Θεός μας. Τριάδα εν Μονάδι. Και Μονάς εν Τριάδι. Πώς γίνεται αυτό; Μυστήριο μέγα. Αν το κατανοούσαμε, τότε ο Θεός δεν θα ήταν πραγματικός, αλλά αποκύημα της φαντασίας μας ή, απλά, παράγωγο της λογικής μας. Ωστόσο, αυτός είναι ο άκτιστος και υπερβατικός Θεός και εμείς τα κτιστά και ταπεινά δημιουργήματά Του. Πόσο απέχουμε του Θεού…. αλλά και πόσο μας προσέγγισε ο μέγας αυτός Θεός… Μέχρι το σημείο να κατέλθει όχι μονάχα στη φύση την ανθρώπινη, αλλά και στην πλήρη εξαχρείωση της φύσης αυτής μέσα στον τάφο. Για να την αναστήσει…

Ο Θεός είναι Φως. Άκτιστο Φως. Και με αυτό εργάζεται τη σωτηρία μας, τη θέωσή μας. Η ύψιστη αυτή τιμή απευθύνεται σε αγγέλους και ανθρώπους. Στα λογικά του δημιουργήματα δηλαδή. Δυστυχώς, όμως, συναντάει ο Θεός αυτός της αγάπης την άρνηση της διεστραμμένης ελευθερίας μας. Και έτσι από φως κάποιοι άγγελοι έγιναν δαίμονες και κάποιοι άνθρωποι συνεργάτες και θύματά τους. Σκότος δηλαδή. Ο Θεός όμως είναι το αιώνιο και άδυτο Φως. Και ολόχαροι μπορούμε να ελπίζουμε και να πορευόμαστε στην είσοδό μας μέσα σε Αυτό(ν).

* Θεολόγος - Φιλόλογος

Στην εικαστική πλαισίωση της σελίδας: Η Βάπτιση του Ιησού Χριστού (1295-1317) έργο Μιχαήλ και Ευτύχιου Αστραπά.

Από της ερήμου ο Πρόδρομος (Κάλαντα Φώτων Καππαδοκίας)

ΠΗΓΗ:ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Τα Φώτα στ' Αϊβαλί (Φώτης Κόντογλου)

(από το βιβλίο «Το Αϊβαλί η πατρίδα μου»)

Στά θαλασσινά τα μέρη ρίχνουνε τον Σταυρό, ύστερ' από τη Λειτουργία των Θεοφανίων. Έτσι τον ρίχνανε καί στην πατρίδα μου, κ' ή;τανε ένα θέαμα έμορφο και παράξενο.

Ξεκινούσε η συνοδεία από τη μητρόπολη. Μπροστά πηγαίνανε τα ξαφτέρουγα και τα μπαϊράκια, κ' ύστερα πηγαίνανε οι παπάδες με τον δεσπότη, ντυμένοι με τα χρυσά τα άμφια, παπάδες πολλοί κι αρχιμαντρίτες, γιατί η πολιτεία είχε δώδεκα εκκλησίες, και κατά τις επίσημες μέρες στις μικρές ενορίες τελειώνανε γλήγορα τη Λειτουρ­γία και πηγαίνανε οι παπάδες στη μητρόπολη, για να γίνεται η γιορ­τή πιο επίσημη. Οι ψαλτάδες ήτανε και κείνοι κάμποσοι κ' οι πιο καλλίφωνοι, και ψέλνανε με μεγαλοπρέπεια βυζαντινά, δηλαδή ελ­ληνικά, κι όχι σαν σήμερα πού τρελλαθήκαμε και κάναμε την ψαλ­μωδία μας σαν ανάλατα και ξενικά θεατρικά τραγούδια. Από πίσω ακολουθούσε λαός πολύς.

Σαν φτάνανε στ' Αγγελή τον Γιαλό, όπως λέγανε κείνη την ακρογιαλιά, ο δεσπότης με τους παπάδες ανεβαίνανε σε μια μεγάλη σανιδωτή σάγια εμορφοσκαρωμένη, για να κάνουνε τον Αγιασμό. Ο κόσμος έπιανε την ακρογιαλιά κι ανέβαινε ο καθένας όπου εύρισκε, για να μπορεί να βλέπει. Τα σπίτια πού ήτανε ένα γύρο γεμίζανε κόσμο. Οι γυναίκες θυμιάζανε από τα παραθύρια. Από το μέρος της θάλασσας ήτανε μαζεμένα ίσαμε εκατό καΐκια και βάρκες αμέτρητες, με τις πλώρες γυρισμένες κατά το μέρος που στεκότανε ο δεσπότης. Έτσι που ήτανε παραταγμένα τα καΐ­κια, μοιάζανε σαν αρμάδα που θα κάνει πόλεμο. Πιο ανοιχτά, κατά το πέλαγο, έβλεπες φουνταρισμένα τα μεγάλα καΐκια, γεμάτα κόσμο και κείνα. Αλλα πάλι είχανε περιζωσμένες τις βάρκες που βρισκόντανε γιαλό, κ' ήτανε κι αυτά γεμάτα κόσμο, προ πάντων θαλασσινοί και παιδομάνι.

Σ' αυτά τα μέρη κάνει πολύ κρύο, και τις πιο πολλές φορές οι αντένες των καραβιών ήτανε χιονισμένες, ένα θέαμα πολύ έμορφο. Απάνου στα ξάρτια και στις σκαλιέρες, στις γάμπιες και στα μπαστούνια των καραβιών ήτανε σκαλωμένοι πλήθος θαλασσινοί, μεγάλοι και μικροί. Η θάλασσα ήτανε κοιμισμένη, μπουνάτσα. Κρούσταλλα κρεμόντανε από τα ξάρτια σε πολλά καΐκια. Κρύο τάρταρος. Στην κάθε βάρκα από κείνες που είχανε κοντοζυγώσει στη στε­ριά και περιμένανε να πέσει ο Σταυρός στη θάλασσα, στεκόντανε από ένα - δυο νοματέοι απάνω στην πλώρη, ενώ άλλοι δυο ήτανε στα κουπιά. Αυτοί που στεκόντανε ορθοί στην πλώρη, ήτανε ολόγυμνοι, εξόν ένα άσπρο βρακί που φορούσανε σαν πεστιμάλι. Οι πιο πολλοί ήτανε σαν θεριά, χεροδύναμοι, πλαταράδες, χοντρολαίμηδες, μαλλιαρόστηθοι, τα κορμιά τους ήτανε κόκκινα από το κρύο. Τα ποδάρια τους ήτανε γερά και φουσκωμένα σαν αδράχτια, θαλασσάνθρωποι, γεμιτζήδες, κοντραμπατζήδες, ψημένοι με τ' αλάτι. Οι πιο πολλοί είχανε ριχμένες στις πλάτες τις γούνες τους, για να μην παγώσουνε. Ένα - δυο όμως στεκόντανε γυμνοί και κάνανε κάπου - κάπου τον σταυρό τους. Μα το μάτι τους ήτανε καρφωμένο στο μέρος που θα 'ριχνε τον Σταυρό ο δεσπότης.

Ανάμεσα στους γυμνούς ήτανε ο Κωστής ο Γιωργάρας, ο Στρατης ο Μπεκός, ο Γιωργής ο Σόνιος, ο Δημητρός ο Μπούμπας, Πέτρος ο Κλόκας, ο Βασίλης ο Αρναούτης, ο παλαβό - Παρασκευάς κι άλλοι. Σαν να τους βλέπω μπροστά μου. Ο Γιωργάρας ήτανε μιαν ανθρωπάρα θηρίο, σαν Κουταλιανός, με μουστάκια μαύρα, μ' έναν λαιμό σαν βαρέλι. Είχε δεμένο στο κεφάλι του ένα μαντίλι κ' ήτα­νε ίδιος κουρσάρος. Ακουμπούσε απάνω σ' ένα κοντάρι, λες κ' ήτανε ο Ποσειδώνας ζωντανός. Ο Δημητρός ο Μπούμπας ήτανε ένα άλλο θεριόψαρο, χοντρός και κοντόφαρδος, μαυριδερός σαν Σαρακηνός, και καθότανε ανεκούρκουδος, σκεπασμένος με τη γούνα του, με το μάτι του καρφωμένο στον δεσπότη. Ο Πατσός ο Αράπης, ο λεγόμενος παλαβό - Παρασκευάς, είχε γένεια κατσαρά και κόκκινα και το πετσί του ήτανε από φυσικό του κόκκινο. Στο κορμί ήτανε αντρειωμένος και σβέλτος σαν τζαμπάζης και δεν χαμπάριζε ολότελα από κρύο. Στο σουλούπι ήτανε ίδιος Ρούσος. Αυτός ήτανε ανεβασμένος απάνω στα ξάρτια σε μια μπρατσέρα φουνταρισμένη, και στεκότανε δίχως να σαλέψει, σαν τ' άγαλμα. Μυστήριο πως δεν πάγωνε! O Πέτρος ο Κλόκας ήτανε ο μονάχος που δε φορούσε βρακιά. Αυτός ήτανε ευρωπαϊσμένος, φορούσε στενό πανταλόνι και ναυτικό σκουφί. Στο κορμί ήτανε λιγνός και μάγκας στο σχέδιο. Τα χέρια του τα 'χε μπλεγμένα μπροστά στο στήθος του και σουλατσάριζε απάνω στη βάρκα, ολοένα μιλούσε κ' έκανε και κάμποσα θεατρικά.

Σαν σίμωνε λοιπόν η συνοδεία στη θάλασσα, κι ακουγότανε από μακριά η ψαλμωδία, γινότανε μεγάλος αλαλαγμός απάνω στις βάρκες. Οι βουτηχτάδες πετούσανε τις γούνες τους κ' οι άλλοι τραβούσανε τα κουπιά, για να 'ναι οι βάρκες τους κοντά στο μέρος πού θα 'πεφτε ο Σταυρός. Άλλοι φωνάζανε από τα ξάρτια, άλλοι μαλώνανε, άλλοι ανεβαίνανε στις κουπαστές για να δούνε. Τέλος φτάνανε οι στρατιώτες και ταχτοποιούσανε τον κόσμο. Μπροστά πήγαινε ο αξιωματικός ο Τούρκος κι άνοιγε τον δρόμο να περάσει ο δεσπότης, κ' έλεγε: «Γιόλ βέριν εφεντιά!» - δηλαδή: «Κάνετε δρόμο στον αφέντη!» Ο στρατός αραδιαζότανε σε παράταξη κ' οι ψαλτάδες ψέλνανε πολλές φορές «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε». Στο τέλος το 'ψελνε κι ο δεσπότης κ' έριχνε τον Σταυρό στη θάλασσα. Αλαλαγμός σηκωνότανε μέσα στη θάλασσα. Οι βάρκες και τα καΐκια καργάρανε τα κουπιά και τρακάρανε το 'να τ' άλλο. Οι πλώ­ρες χτυπούσαμε η μια την άλλη. Κουπιά, κοντάρια, καμάκια, απόχες μπερδευόντανε μεταξύ τους. Οι βουτηχτάδες πέφτανε στο νερό κ' η θάλασσα άφριζε σαν να παλεύανε σκυλόψαρα. Πολλοί απ' αυτούς κάνανε ώρα πολλή ν' ανεβούνε απάνω, παίρνανε μακροβούτι και ψάχνανε στον πάτο να βρούνε τον Σταυρό. Για μια στιγμή φανερωνότανε κανένα κεφάλι και βούλιαζε γλήγορα πριν να το δεις.

Αξαφνα βγήκε ένα κεφάλι με κόκκινα γένεια κ' ένα χέρι ξενέρισε και βαστούσε τον Σταυρό. Ήτανε ο παλαβό - Παρασκευάς. Με δυο - τρεις χεροβολιές κολύμπησε κατά το μέρος του δεσπότη και σκάλωσε στην αραξιά. Έκανε μετάνοια και φίλησε το χέρι του κ' έδωσε τον Σταυρό. Ο δεσπότης τον πήρε, τον ασπάστηκε και τον έβαλε στον ασημένιο δίσκο κ' υστέρα έδωσε τον δίσκο στον Παρασκευά. Οι ψαλτάδες πιάσανε πάλι και ψέλνανε κι ο κόσμος αλάλαζε. Ύστερα η συνοδεία τράβηξε πάλι για την εκκλησιά. Ο Παρασκευάς θεόγυμνος, με τον δίσκο στα χέρια, γύριζε στους μεγάλους καφενέδες και στις ταβέρνες κ' έρριχνε ο κάθε ένας ό,τι ρεγάλο ήθελε. Τόσες ώρες ολόγυμνος και βρεμένος, με παγωμένο βρακί, μήτε κρύωνε, μήτε κάνε τους ώμους του δεν ανεσήκωνε. Όπως ήτανε κοκκινογένης αστακόχρωμος, έλεγε κανένας πως ήτανε ο Σκύθης Ανάχαρσις, που γύριζε τον χειμώνα γυμνός μέσα στην Αθήνα τα παλιά τα χρόνια, κ' οι Αθηναίοι τον ρωτούσανε γιατί δεν κρυώνει, κι αυτός αποκρινότανε πως όλο το κορμί του είναι σαν το κούτελο, που δεν κρυώνει ποτές.

Την ώρα που έπεφτε ο Σταυρός στη θάλασσα, όλα τα καΐκια και τα καράβια, που ήτανε φουνταρισμένα ανοιχτά στο πέλαγο, γυρίζανε την πλώρη τους κατά την Ανατολή, από κει που ήρθε ο Χριστός στον κόσμο.

(από το βιβλίο «Το Αϊβαλί η πατρίδα μου»)

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Τα Άγια Θεοφάνεια

Ο Μεγάλος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο κοσμοκαλόγερος και κατά πολλούς μέγιστος δάσκαλος της Νεοελληνικής γραμματείας μας βάζει στο κλίμα της αυριανής ημέρας με το εκπληκτικό και αθανάτο παρακάτω κείμενο του για τα Άγια Θεοφάνεια, σχολιάζοντας όμως και τα κακώς κείμενα που δυστυχώς σήμερα έχουν γίνει κανόνας για πολλούς Ορθοδόξους.

Σήμερον η Εκκλησία ημών εορτάζει την μεγάλην εορτήν των Θεοφανείων, και ποιείται μνείαν της βαπτίσεως του Χριστού εν τω Ιορδάνη.


Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής, όστις έμβρυον εν τη μήτρα είχεν αναγνωρίσει τον Λυτρωτήν και εσκίρτησεν, ανήρ γενόμενος υπήρξε και ο πρώτος πιστεύσας, υποδείξας και κηρύξας τον Χριστόν. «Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», είπεν ότε είδε τον Ιησούν περιπατούντα. «Έρχεται άλλος οπίσω μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού», έλεγε προς τους μαθητάς του.

Τινές δε των μαθητών τούτων, εγκαταλιπόντες αυτόν, ηκολούθησαν τον Ιησούν, όθεν ο Ιωάννης εγκαρτερών και υποτασσόμενος έλεγεν, «Εκείνον δει αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι». Εκ των μαθητών τούτων του Ιωάννου λέγεται ότι ήσαν ο Ανδρέας ο πρωτόκλητος και ο αδελφός αυτού Σίμων Πέτρος, όστις και πρώτος εκ των άλλων αποστόλων ωμολόγησε τον Χριστόν, «Ραββί, συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ». Προς τούτον λοιπόν τον Ιωάννην, τον κηρύττοντα και βαπτίζοντα βάπτισμα μετανοίας, προσήλθεν ο Χριστός ως άνθρωπος και εβαπτίσθη θέλων να δώση το παράδειγμα.

Επειδή περί βαπτίσματος ο λόγος, καλόν νομίζω ενταύθα να υποβάλω πρακτικάς τινας παρατηρήσεις περί του τρόπου καθ’ ον τελείται παρ’ ημίν το Βάπτισμα.

Ανάλυση της θεολογίας της εικόνας της Βαπτίσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού (πρωτοπρ. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια των μαθημάτων Αγιογραφίας των Αγίων Εικόνων της Ορθοδοξίας μας, που έγινε την Παρασκευή, 02-12-2005.

Σήμερα θ’ αναλύσουμε την εικόνα της Βαπτίσεως του Κυρίου. Τα γεγονότα εικονίζονται όπως περιγράφονται μέσα στο Ευαγγέλιο. Η Βάπτιση του Χριστού γίνεται ως εναρκτήριο έργο - πράξη του Χριστού - πριν από το δημόσιο έργο Του. Ο Χριστός βαπτίζεται δημόσια. Ο Χριστός δεν χρειαζόταν να βαπτιστεί.

Η βάπτιση έχει δύο λόγους θεολογικά. Δύο αιτίες. 

Πρώτον, η απαλοιφή των μέχρι την ημέρα της βαπτίσεως εκτελεσθέντων αμαρτημάτων. 

Και δεύτερον, η απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος. 

Δύο πράγματα κάνει η βάπτιση. Η απαλλαγή από τις αμαρτίες που έκανες, και η απαλλαγή από το προπατορικό αμάρτημα. Για τις μεν αμαρτίες, μπορείτε να πείτε ότι ένα μωρό, δεν έκανε αμαρτία. Δεν το ξέρω αν έκανε ή όχι. Μπορεί και ένα κλάμα του παιδιού να είναι εγωιστικό. Αλλά υπάρχει η απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος. Προσέξτε. Είναι πώς το βλέπεις αυτό το θέμα. Κανείς δεν είναι υπεύθυνος για τις αμαρτίες του Αδάμ και της Εύας. Δε φταίμε εμείς. Τότε θα πείτε γιατί να απαλλαγούμε από ένα πράγμα που δεν κάναμε. Προσέξτε. Αν εγώ τώρα ανεύθυνος ον, πετάξω σε αυτό το δωμάτιο ένα αέριο δηλητηριώδες και εσείς αρρωστήσετε στους πνεύμονες. Δε φταίτε εσείς, αλλά η δική μου τρέλλα το έκανε. Άρα κάποιος θα πρέπει να σας προστατέψει από τις συνέπειες του -προπατορικού- λάθους που έκανα, πριν να το σκεφτείτε εσείς, που ήταν η έκχυση του αερίου σε αυτό το δωμάτιο. Η προπατορική αμαρτία, δεν ήταν προσωπικό θέμα που έκανε ο Αδάμ και η Εύα. Ήταν η αμαρτία που τάραξε τα πάντα. Όλη την κτίση. Ακόμη και τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, με τα ζώα, με τα πάντα. Και όλα διαταράχθηκαν. Και παρόλο που όσοι γεννιόμαστε, γεννιόμαστε ως ανεύθυνοι [από το προπατορικό αμάρτημα], γεννιόμαστε όμως σε μια ταραγμένη αμαρτωλή ατμόσφαιρα.

''Φώτα'' - Ένα άγνωστο θρησκευτικό άρθρο του Παπαδιαμάντη (Γιώργος Βαλέτας, Από το Περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, 1941)

Σήμερον η Εκκλησία ημών εορτάζει την μεγάλην εορτήν των Θεοφανείων, και ποιείται μνείαν της βαπτίσεως του Χριστού εν τω Ιορδάνη. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής, όστις έμβρυον εν τη μήτρα είχεν αναγνωρίσει τον Λυτρωτήν και εσκίρτησεν, ανήρ γενόμενος υπήρξε και ο πρώτος πιστεύσας, υποδείξας και κηρύξας τον Χριστόν. «Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», είπεν ότε είδε τον Ιησούν περιπατούντα. «Έρχεται άλλος οπίσω μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού», έλεγε προς τους μαθητάς του. Τινές δε των μαθητών τούτων, εγκαταλιπόντες αυτόν, ηκολούθησαν τον Ιησούν, όθεν ο Ιωάννης εγκαρτερών και υποτασσόμενος έλεγεν, «Εκείνον δει

αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι». Εκ των μαθητών τούτων του Ιωάννου λέγεται ότι ήσαν ο Ανδρέας ο πρωτόκλητος και ο αδελφός αυτού Σίμων Πέτρος, όστις και πρώτος εκ των άλλων αποστόλων ωμολόγησε τον Χριστόν, «Ραββί, συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ». Προς τούτον λοιπόν τον Ιωάννην, τον κηρύττοντα και βαπτίζοντα βάπτισμα μετανοίας, προσήλθεν ο Χριστός ως άνθρωπος και εβαπτίσθη θέλων να δώση το παράδειγμα.

Επειδή περί βαπτίσματος ο λόγος, καλόν νομίζω ενταύθα να υποβάλω πρακτικάς τινας παρατηρήσεις περί του τρόπου καθ’ ον τελείται παρ’ ημίν το Βάπτισμα.

Ο «Σαρδέλας»

Του Δημήτρη Καρατζάνη από το Cretalive.gr

Παρότι αποχαιρετούμε με την εορτή τ’ Αη -Γιάννη, τη Χριστουγεννιάτικη περίοδο, στη διάρκεια της οποίας είχαμε από τις στήλες του Cretalive αυτοδεσμευτεί, να μην ασχοληθούμε με πολιτικής υφής κείμενα, θα παραμείνουμε και σήμερα σ’ αυτή τη γραμμή, αφού – ελέω Γαβρόγλου – ορίστηκε και η χθεσινή μέρα, ως εκ… μεταθέσεως αργία (σχολική).

Τι να σχολιάσει κανείς άλλωστε, από τα πολιτικά τεκταινόμενα; Το »γήβεντο »στο οποίο φαίνεται να εξελίσσεται για την κυβέρνηση η υπόθεση »Novartis». Τα »φεύγω δε φεύγω» του… υπερπατριώτη υπουργού άμυνας που για να μείνει λιγο ακόμα στην καρέκλα, κινδυνεύει να βρεθεί στη βουλή ολομόναχος, σαν »την καλαμιά στον κάμπο », ή την πιθανότητα να δούμε να νεκρανασταίνεται στις μέρες μας ο »Τζουμπές», με τον Τσίπρα – »την κάθε λέξη του Συντάγματος», μην το ξεχνάτε – στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Και πότε διαδραματίζονται όλα αυτά, τα… εξαιρετικής εθνικής σημασίας γεγονότα στην πολιτική μας ζωή; .Τη στιγμή που ο εξ Ανατολών γείτονας ακονίζει τη χατζάρα του για να μας κόψει το λαιμό στην πρώτη ευκαιρία – δήλωσε ξεκάθαρα χτες πως »θα μας ρίξει ξανά στη ΄θάλασσα» – όταν οι αγορές εξακολουθούν να παραμένουν »ερμητικά κλειστές» για την αφεντιά μας και τα νιάτα μας μας να παίρνουν αγεληδόν,το δρόμο της ξενιτιάς.

Γι αυτό και μεις αρνούμαστε να γράψουμε γι’ αυτή την πολιτική που εχει καταντήσει παρωδία και προτιμούμε να γράφομε π.χ. για τον… Σαρδέλα. Και τι εστί Σαρδέλας; Ένας Καλύμνιος φαντάρος που είχαμε στη Σαμοθράκη και που λόγω σωματικής διάπλασης και μορφής, οι συνάδελφοι του τον είχαν ομόφωνα μεταβαφτίσει »Σαρδέλα».

Τον θυμηθήκαμε, όταν είδαμε τον πρωθυπουργό να επισκέπτεται την ακριτική Σαμοθράκη για να λύσει -προφανώς -κι εκεί τα προβλήματα και να προσκυνά »έμπλεος» θρησκευτικής ευλάβειας, το σύμβολο της πίστεως, το σταυρό.

Τα πρώτα Θεοφάνεια στη Σμύρνη μετά την καταστροφή του 1922…

Θεοφάνεια στη Σμύρνη: Τα πρώτα μετά την καταστροφή του 1922 - ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ - Πώς το 2006 μια ομάδα πιστών έκαναν το θαύμα

Πέρασαν 84 χρόνια από την καταστροφή όταν το 2006 μια ομάδα ανθρώπων με επικεφαλής τον τότε πρόξενο της Ελλάδας στη Σμύρνη Γιώργο Καταπόδη, αποφάσισε να τηρήσει το έθιμο και να γιορτάσει για πρώτη φορά τα Θεοφάνεια στη Σμύρνη.

Ξεκίνησαν με την λειτουργία στον Ιερό ναό της Αγίας Φωτεινής, ο οποίος φέρει την ονομασία του ιστορικού ναού που λειτούργησε για τελευταία φορά ο άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης πριν το μαρτύριό του και εκεί εκκλησιάσθηκαν για τελευταία φορά οι Σμυρναίοι πριν τα δικά τους μαρτύρια κατά την Καταστροφή. Ο ναός αφανίστηκε και αυτός το 1922.

Η ελληνική παροικία στη Σμύρνη άρχισε να χρησιμοποιεί έναν ναό που της παραχωρήθηκε από την Ολλανδική εκκλησία στους Έλληνες και πήρε το όνομα του ιστορικού ναού της Ορθοδοξίας στην Σμύρνη.

Δείτε τον ιερέα να δηλώνει πως είναι η πρώτη φορά "μετά από εκείνα τα ιστορικά χρόνια" που γίνεται η τελετή των Θεοφανείων. "θεωρώ ευλογημένους όλους εμάς που είσαστε παρόντες σε αυτή την ιστορική και ιερή ημέρα", λέει, πριν καλέσει τους πιστούς να ασπασθούν τον ιερό σταυρό, να πάρουν αντίδωρο και αγιασμό.

 

Οι πιστοί λίγο μετά τη θεία λειτουργία των Θεοφανείων περπάτησαν μέχρι το ελληνικό προξενείο, που βρίσκεται στην παραλία της Σμύρνης και χωρίς πολλές κουβέντες πήραν στροφή και κατευθύνθηκαν ευθεία απέναντι στην θάλασσα. Το σχέδιο ήταν παράτολμο και αιφνιδιαστικό.

Θεοφάνεια «Επι πάγου»*

Ιωσήφ Ροηλίδης

Γιορτή των Θεοφανείων στον Δήμο του Espoo, πλάι στο Ελσίνκι. Παρόλο που είχα μαζί μου φωτογραφική μηχανή, δεν μπόρεσα να την χρησιμοποιήσω για να αποτυπώσω την ομορφιά της εκκλησιαστικής ακολουθίας: κάτι τέτοιες στιγμές ομορφιάς δεν αποτυπώνονται σε φιλμ. Είναι σαν τις εικόνες που αποτυπώνονται με πολλή δυσκολία είτε πάνω στο ξύλο είτε πάνω σε χαρτί. Θα προσπαθήσω λοιπόν να διαζωγραφίσω την γιορτή με τις λέξεις.

 

Η λειτουργία δεν έγινε στην ενοριακή εκκλησία μας, αλλά σε μια άλλη περιοχή, παραθαλάσσια, σε μια κατασκήνωση του δήμου όπου ζούμε, στην οποία έχει κτιστεί ένα παρεκλήσι: δεν έχει κτιστεί ως ορθόδοξο, αλλά είναι τόσο όμορφο ως κτίσμα, που με σιγουριά θα το πρότεινα ως ορθόδοξο εκκλησάκι: ένα πολύ μοντέρνο, ξύλινο κτίσμα, με ένα πολύ όμορφο εσωτερικό, που αν το γέμιζες με εικόνες έφτιαχνες ένα όμορφο ορθόδοξο εκκλησάκι. Είχαν μεταφέρει εικόνες και όλα τα χρειώδη και το μικρό κτίσμα είχε μεταμορφωθεί σε ορθόδοξο παρεκκλήσι για την ημέρα. Μικρά μανουάλια (αυτά, μου έχουν πει πως προέρχονται από την Ελλάδα – είναι από αυτά που εμείς πετάξα- με έξω από τις εκκλησιές μας) και πολλά κεριά συμπλήρωναν την εικόνα. Όλα γύρω ένα απέραντο δάσος που κατέβαινε ως την παραλία.

 

Ο καιρός συννεφιασμένος μ’ ένα λευκό χρώμα διάχυτο παντού. Τα πάντα χιονισμένα, χιόνιζε συνέχεια ελαφρά, και η θερμοκρασία –6 βαθμοί κελσίου. Ο κόλπος που απλωνόταν μπροστά στην εκκλησία ένα απέραντο λευκό: παγωμένος και λευκός με το χιόνι πάνω του, με ένα γύρω τα δασωμένα νησάκια να κλείνουν την θέα.

 

Το εκκλησάκι γεμάτο. Ο παπάς και ο διάκος με τα πολλά παπαδάκια στο ιερό, που σχηματιζόταν από δύο εικόνες – Χριστός, Παναγία – σε βάσεις μπροστά στην αγία τράπεζα. Ο χορός πλήρης. Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, και ο παπάς διάβασε ημιφώνως τις ευχές της αναφοράς. Όλη η λειτουργία ακριβής μετάφραση από τα ελληνικά.

 

Είχα διαρκώς την αίσθηση της κοινότητας. είμασταν εδώ για ένα μεγάλο γεγονός. Μετά το ευαγγέλιο μίλησε ο παπάς για την θεοφάνεια. Το «πάτερ ημών» απαγγέλθηκε στα φινλανδικά, σουηδικά, εσθονικά, και ρώσικα, και στο τέλος το απήγγειλα στα ελληνικά. Κοινώνησαν σχεδόν όλοι: ο παπάς κοινωνούσε, με την ευχή «μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού (τάδε)...» (πάντα έτσι γίνεται) και ο διάκονος μαζί με το μεγαλύτερο παπαδάκι βοηθούσαν δίπλα του. Όταν κοινώνησε και ο τελευταίος, ακούσαμε το «είδομεν το φως το αληθινόν...».