Σ’ ένα πρόσφατο εμπεριστατωμένο άρθρο του (δημοσιεύθηκε στο έγκυρο γερμανικό ιστότοπο Cicero) ο γνωστός Αμερικανός καθηγητής και “γκουρού” της “ρεαλιστικής σχολής” Τζον Μιρσχάιμερ επανέρχεται στο Ουκρανικό. Αυτή τη φορά, σχεδόν 18 μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, καταθέτει μια απαισιόδοξη ανάλυση-πρόγνωση για την διάρκεια του πολέμου και τις μικρές πιθανότητες εξεύρεσης ειρηνικής λύσης.

Το άρθρο του Μιρσχάιμερ ξεκινά με δύο καίρια ερωτήματα: Πρώτον, αν στο άμεσο μέλλον είναι δυνατή μια ειρηνευτική συμφωνία. Δεύτερον, ποια πλευρά έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει. Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι ένα ξεκάθαρο όχι. Ο λόγος είναι –σύμφωνα με τον Μιρσχάιμερ– ότι «βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο στον οποίο και οι δύο πλευρές (Ουκρανία και Δύση από τη μια πλευρά και Ρωσία από την άλλη) βλέπουν η μια την άλλη ως υπαρξιακή απειλή που πρέπει να εξαλειφθεί».

Με δεδομένο μάλιστα τις μαξιμαλιστικές επιδιώξεις και των δύο πλευρών, «είναι σχεδόν αδύνατο να συναφθεί μια βιώσιμη συνθήκη ειρήνης. Επιπλέον, οι δύο πλευρές έχουν ασυμβίβαστες διαφορές ως προς το έδαφος και τις σχέσεις της Ουκρανίας με τη Δύση. Το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα θα ήταν μια παγωμένη σύγκρουση που θα μπορούσε εύκολα να προκαλέσει ξανά θερμό πόλεμο. Στη χειρότερη περίπτωση, θα μπορούσε να ακολουθήσει πυρηνικός πόλεμος, κάτι που είναι απίθανο αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί».

Όσο για το ποιος θα κερδίσει τελικά αυτόν τον πόλεμο η απάντηση του Μιρσχάιμερ είναι επίσης ξεκάθαρη: «Η Ρωσία θα κερδίσει τελικά τον πόλεμο, ακόμα κι αν δεν νικήσει αποφασιστικά την Ουκρανία». Διευκρινίζει όμως ότι «η Ρωσία δεν θα κατακτήσει ολόκληρη την Ουκρανία, κάτι που θα ήταν απαραίτητο για την επίτευξη τριών από τους στόχους της Μόσχας: την ανατροπή του καθεστώτος, την αποστρατιωτικοποίηση της χώρας και τη διακοπή των δεσμών ασφαλείας μεταξύ του Κιέβου και της Δύσης». Ωστόσο, τελικά εκτιμά πως η Ρωσία «θα προσαρτήσει ένα μεγάλο μέρος του εδάφους της Ουκρανίας και θα μετατρέψει την Ουκρανία σε ένα δυσλειτουργικό κράτος. Με άλλα λόγια, η Ρωσία θα κερδίσει μια άσχημη νίκη».

Που βρισκόμαστε σήμερα

Σύμφωνα με τον Μιρσχάιμερ, το σημαντικό για την κατανόηση της τρέχουσας κατάστασης και προκειμένου να αντιληφθεί κάποιος προς τα που οδεύει αυτός ο πόλεμος, πρέπει να γνωρίζει εκτός από τα όσα συμβαίνουν στα πεδία των μαχών και το «πώς σκέφτονται οι τρεις βασικοί παίκτες (Ρωσία, Ουκρανία και Δύση) για το περιβάλλον απειλής τους και πώς αντιλαμβάνονται τους στόχους τους». Και όταν αναφερόμαστε στη Δύση είναι προφανές πως εννοούμε «πρωτίστως τις ΗΠΑ, καθώς οι Ευρωπαίοι όταν πρόκειται για την Ουκρανία απλά ακολουθούν τις εντολές τις Ουάσιγκτον».

Ακολούθως, το άρθρο αναφέρεται στο “περιβάλλον των απειλών”, όπως το αντιλαμβάνονται οι Ρώσοι. Έτσι, Το Κρεμλίνο, ήδη από τον Απρίλιο 2008, θεωρούσε «τις προσπάθειες της Δύσης να απορροφήσει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και να την καταστήσει δυτικό προπύργιο στα σύνορα της Ρωσίας, ως υπαρξιακή απειλή. Στους μήνες πριν τη ρωσική εισβολή, καθώς συνειδητοποίησαν ότι η Ουκρανία ήταν σχεδόν de facto μέλος του ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος Πούτιν και οι στρατηγοί του έθεσαν επανειλημμένα το θέμα». Όμως, συνεχίζει ο καθηγητής, «από την έναρξη του πολέμου, η Δύση έχει προσθέσει άλλο ένα επίπεδο σε αυτήν την υπαρξιακή απειλή, επιδιώκοντας μια σειρά από νέους στόχους που η ρωσική ηγεσία πρέπει να θεωρεί εξαιρετικά απειλητικούς».