Οι ΗΠΑ δείχνουν τον δρόμο του μέλλοντός μας

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Πού οδεύει η ιστορική εποχή της μετανεωτερικότητας και της μαζικής δημοκρατίας, στον αστερισμό της οποίας βρισκόταν όλος ο πλανήτης κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα; Έχω την γνώμη ότι αργά αλλά σταθερά οδεύει προς το τέλος της έχοντας στο μεταξύ χαράξει βαθιά κοινωνίες και άτομα, νοοτροπίες και αντιλήψεις ζωής, τέχνη και πολιτισμό, φιλοσοφία και επιστήμη, και κάθε άλλη στιγμή του κοινωνικού γίγνεσθαι με τις αξίες της και τις απαξίες της.

Μαζί της παρασύρονται και τα κοσμοθεωρητικά και κοινωνικοπολιτικά ρεύματα –συντηρητισμός, φιλελευθερισμός, σοσιαλισμός– τα οποία μπορεί να γεννήθηκαν και κυριάρχησαν την εποχή της νεωτερικότητας αλλά παρέμειναν, παρότι υπολειμματικά και φθίνοντα, στο επίκεντρο της μετανεωτερικής εποχής. Φυσικά, μαζί τους παρασύρονται και όλες οι γνωστές εκφάνσεις τους, καλυμμένες πίσω από το πρόθεμα νέο- (π.χ. νεοσυντηρητικοί, νεοεργατικοί κτλ.) ή το πρόθεμα μετά- (π.χ. μεταδημοκρατία).

Σε τελική ανάλυση, είναι οι ΗΠΑ που δείχνουν το δρόμο προς τις μελλοντικές κοινωνικές εξελίξεις στις χώρες της Δύσης και, έστω με κάποια υβριδική μορφή, στις υπόλοιπες χώρες του πλανήτη. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τα πρώτα αλλά σαφή δείγματα του «νέου κόσμου» που ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Η εκλογή Τραμπ δίνει, κατά την άποψή μου, σαφείς απαντήσεις στο ερώτημα που έχει τεθεί στην αρχή αυτού του άρθρου. Δεν αποτελεί σπουδαία ανακάλυψη ότι οι ΗΠΑ αποτελούν τον προπομπό των εξελίξεων στον Δυτικό κόσμο, δεδομένης της ηγετικής θέσης που κατέχουν. Αλλά ακόμη περισσότερο, επειδή δεν ηγούνται μόνο, αλλά ηγεμονεύουν με την γκραμσιανή έννοια του όρου! Με απλά λόγια, τα πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και κοινωνικά ρεύματα φθάνουν πια στον υπόλοιπο κόσμο από τις ΗΠΑ. Εκεί γεννιούνται, μεγαλώνουν και στη συνέχεια εξαπλώνονται, αρχικά στην Ευρώπη και στη συνέχεια στον υπόλοιπο κόσμο.

Όμως οι εξελίξεις στην οικονομία και στην τεχνολογία με το τεράστιο βάρος τους αποτελούν ίσως περισσότερο τους «αντικειμενικούς» οδηγούς των μελλοντικών εξελίξεων.

 Εντελώς επιγραμματικά, υποστηρίζουμε ότι ο καπιταλισμός ως οικονομικό σύστημα συνεχίζει να εξαπλώνεται στα μήκη και στα πλάτη του πλανήτη. Ανεξαρτήτως μορφής και ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης των διαφόρων χωρών: ως χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός στις χώρες της Δύσης, ως βιομηχανικός και νομισματικός στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, ως υβριδικός διαφόρων μορφών στις υπόλοιπες χώρες. Χωρίς αντίπαλο! Όμως η ατμομηχανή του ευρίσκεται στις ΗΠΑ, όπου με την εκλογή Τραμπ λαμβάνει πλέον τη μορφή ενός υπερκαπιταλισμού, χωρίς ρυθμίσεις, χωρίς περιορισμούς, χωρίς κεντρικό έλεγχο της παραγωγής χρήματος διαμέσου της αναγνώρισης μείζονος ρόλου στα κρυπτονομίσματα, με στοιχεία έντονου εθνικισμού (με τον υπερτονισμό της ιδιαιτερότητας του αμερικανικού έθνους) και σε στενή συνέργεια με τις εταιρείες τεχνικής νοημοσύνης ώστε να παρακαμφθεί η οποιαδήποτε παρέμβαση ηθικού η πολιτικού χαρακτήρα στις δραστηριότητές τους.

Με «δημοκρατικό» τρόπο: Η ρητορική του μικρότερου κακού

*του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

1.

Στο περιβάλλον της γερασμένης μετανεωτερικότητας, όπου η ιδεολογία ζει και βασιλεύει και τους ανθρώπους κυριεύει, παρά τα όσα αντίθετα λέγονται, η πολιτική ως κυβερνητικό φαινόμενο, δηλαδή ως άσκηση της εξουσίας και «διαχείριση» της κυριαρχίας από το πολιτικό προσωπικό των ελίτ, αδυνατεί να προκαλέσει την γνήσια εκδίπλωση συγκρουσιακών καταστάσεων που αποτελούν τον πυρήνα της Δημοκρατίας. Αυτό προφανώς οφείλεται στην απουσία εχθρού, πράγμα που εκφράζεται στην πλήρη κατανίκηση της πάλαι ποτέ οργανωμένης γνήσιας λαϊκής υποκειμενικότητας,

Το πολιτικό προσωπικό των ελίτ που ηγείται σήμερα στις χώρες του Δυτικού κόσμου όπου ανήκουμε και πρωτίστως μας ενδιαφέρει, μετριέται στην ικανότητα να «αλλάζει γήπεδο», να φαντάζεται και να εφευρίσκει νέες ευκαιρίες για «σύγκρουση», μέσω όμως των οποίων επιτυγχάνεται πάντοτε η «συναίνεση» που το εξυπηρετεί στα προκαθορισμένα επιθυμητά σημεία εντός του δεδομένου πλαισίου εξασφάλισης της κυριαρχίας του. Οι περίτεχνοι εκλογικοί νόμοι –πάντοτε σε πλειοψηφική κατεύθυνση– που συνεχώς εφευρίσκονται στο όνομα του αποστειρωμένου όρου της «κυβερνησιμότητας», σπρώχνει τον ψηφοφόρο να προβεί σε «χρήσιμες» επιλογές. Προφανώς αυτές οι «χρήσιμες επιλογές» συγκλίνουν προς το κέντρο, η κατάκτηση του οποίου στις χώρες της Δύσης αποτελεί το πραγματικό εκλογικό διακύβευμα. Άλλωστε αυτό εκφράζεται και από την εγκαθίδρυση στο κέντρο του συστήματος δύο πόλων: κεντροδεξιά – κεντροαριστερά στη θέση των τριών πόλων: δεξιά, κέντρο, αριστερά του πρόσφατου παρελθόντος[1].

Η πολιτική στο αντιπροσωπευτικό κοινοβουλευτικό φιλελεύθερο δημοκρατικό καθεστώς θεμελιώνεται στην ουσιαστική αδιαφορία της πλειονότητας των ενδιαφερομένων, χωρίς την οποία δεν υπάρχει δυνατότητα άσκησης πολιτικής. Η φθίνουσα συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες στην Ευρώπη με την πάροδο του χρόνου αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα. Υπ’ αυτή την έννοια θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι δομικό στοιχείο της πολιτικής σε αυτό το καθεστώς είναι κατ’ αρχάς η τέχνη να εμποδίζονται οι άνθρωποι από το να αναμειγνύονται σε ό,τι τους αφορά.

Αποτέλεσμα το δομικό χαρακτηριστικό της πολιτικής να λαμβάνει την εξής μορφή: να εξαναγκάζονται οι άνθρωποι να «αποφασίζουν» για πράγματα με τα οποία δεν συμφωνούν. Με απλά λόγια καλούνται να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία επικύρωσης ήδη προαποφασισμένων λύσεων ή επιλεγμένων με προσεκτικά κριτήρια εναλλακτικών προτάσεων , που όμως καταλήγουν στον ίδιο παρονομαστή. Ο εγκλωβισμός είναι απόλυτος και θανατηφόρος.

2.

Ακόμη όμως και αν αναμειγνύονται, η μεγάλη πλειοψηφία τους, οδηγείται στις περισσότερες φορές να επιλέξει αυτό με το οποίο διαφωνεί λιγότερο, δηλαδή απλά το μικρότερο κακό δημιουργώντας μια διαδεδομένη στάση που συνάδει με την άποψη «το μη χείρον βέλτιστον».

Όμως «αυτός που επιλέγει το μικρότερο κακό γρήγορα ξεχνά ότι έχει επιλέξει υπέρ ενός κακού», σημείωνε η Χάννα Άρεντ. Φυσικά, σε εκείνη την περίπτωση αναφερόταν στο Τρίτο Ράιχ, «που ούτε με την καλύτερη θέληση στον κόσμο», διευκρίνιζε παρακάτω, «μπορούσε να ονομαστεί το μικρότερο κακό». Η φόρμουλα του «μικρότερου κακού», ωστόσο, κατάφερε να εισχωρήσει πολύ γρήγορα ακόμη και σε δημοκρατικές χώρες.

Ελληνική Αριστερά: Ηθική του σκοπού και ηθική της ευθύνης

ΜΕΛΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

Με την επίκληση της «ηθικής του σκοπού», πολιτικά κόμματα αναρριχώνται στην εξουσία κι ευθύς σπεύδουν να υιοθετήσουν την «ηθική της ευθύνης», δηλαδή την ανημποριά να έλθουν σε ρήξη με την πραγματικότητα που την προηγούμενη περίοδο κατάγγειλαν ότι θα την διαλύσουν με ένα νόμο και σε μια μέρα . Ασκούν στην πράξη μια πολιτική διάσωσης της καθεστηκυίας κατάστασης – τη λεγόμενη «ηθική του καθήκοντος- ταυτιζόμενα πλήρως με αυτή, και εγκαταλείπουν την όποια δική τους βούληση.

Η σύγχρονη εμπειρία δείχνει ότι και τα λεγόμενα κόμματα της «ριζοσπαστικής αριστεράς» (βλέπε ΣΥΡΙΖΑ, ΑΚΕΛ), όταν ανέλαβαν κυβερνητικές θέσεις, όχι μόνο ενσωματώθηκαν στην «ηθική της ευθύνης» αλλά υπερακόντισαν στα κελεύσματά της αποδεχόμενα πλήρως τη λογική της. Τα χιλιάδες «επιχειρήματα και οι μυριάδες δικαιολογίες αυτής της πολιτικής συμπεριφοράς αποτελούν απλά… εκλογικεύσεις και μάλιστα του εσχάτου επιπέδου. Απλά διότι η αδήριτη πραγματικότητα είναι αψευδής μάρτυρας της συμπεριφοράς τους.

Η κυβερνητική θητεία και των δύο κομμάτων έδειξε με απόλυτη σαφήνεια την απουσία οποιασδήποτε θεωρητικής προσέγγισης στο επίπεδο της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής πρότασης που να εκφράζει «αριστερό ριζοσπαστισμό». Αλλά δεν είναι μόνο η ιστορική περίοδος της κυβερνητικής πρακτικής η οποία αποτελεί καθρέπτη της συμπεριφοράς τους. Υπάρχει κάτι πολύ βαθύτερο και πολύ πιο σοβαρό που θέτει ερωτήματα που αγγίζουν την ίδια την ύπαρξη αυτών των μορφωμάτων που αυτοαποκαλούνται «ριζοσπαστική αριστερά». Πρόκειται για την παντελή θεωρητική ένδεια που είναι παρούσα σε όλες τις επιμέρους εκφάνσεις μιας βαθύτερης συζήτησης για τα σύγχρονα (και συγχρόνως διαχρονικά) ζητήματα που τίθενται στο τραπέζι των θεωρητικών προβληματισμών.


Απουσιάζει παντελώς, κάτι που να λειτουργεί ως θεωρητικό πλαίσιο με βάση το οποίο να προσανατολίζονται τα επιδιωκόμενα βήματα των πράξεων τους. Ανυπόφορες ρητορείες χωρίς καμία θεωρητική προσέγγιση. Καμία θεωρητική βάση. Τσαλαβούτημα σε θολά νερά που επιτηδευμένα λαμβάνουν μορφή μιας ενδελεχούς αναζήτησης αλλά που στη ουσία δεν είναι τίποτε περισσότερο από προσπάθεια κάλυψης μια όλο και μεγαλύτερης άγνοιας. Μια άγνοια, που από τη στιγμή δεν αναγνωρίζεται ως τέτοια, καθίσταται άκρως επικίνδυνη καθόσον αυτοεξαπατά εαυτούς και στη συνέχεια εξαπατά τους άλλους.

Η ηθική ψάχνει το νόημα των λέξεων

Η ιστορία των ιδεών αποτελεί ένα συνεχές πεδίο μάχης (από τα πολλά) όπου οι στοχαστές αντιπροσωπεύοντας τον εαυτό τους είτε μια ομάδα ανθρώπων στη βάση κοινών συμφερόντων και επιδιώξεων , αναμετρούνται με άλλους στοχαστές που εκπροσωπούν αντίθετες δεσμευτικές αξιώσεις ισχύος. Οι ιδέες είναι τα όπλα που χρησιμοποιούν σε αυτή τη διαμάχη, γι’ αυτό και από μόνες τους δεν σημαίνουν τίποτε. Μόνο εφ’ όσον τις εγκολπωθεί μια παράταξη και τις αντιπαραθέσει σε εκείνες της αντίπαλης αποκτούν λειτουργία και εκτόπισμα στην Ιστορία.

Η ελληνική οικονομία μπροστά στον καθρέπτη – Τί λένε οι αριθμοί

Του Κώστα Μελά

Η επικοινωνιακή διαχείριση της οικονομίας από την κυβέρνηση αποτρέπει να αναδειχθεί η πραγματική κατάστασή της. Κατ’ αρχάς είναι επιλεκτική: προβάλλει μεμονωμένες βραχυχρόνιες εξελίξεις που τις θεωρεί θετικές, αδιαφορώντας παντελώς ότι για να “παίξουν αυτό το ρόλο” χρειάζεται να το αποδείξουν στην πράξη, εντασσόμενες σε ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό ενδυνάμωσης της ελληνικής οικονομίας. Στη συνέχεια, λέει τη μισή αλήθεια για πολλές εξελίξεις.

Η τελευταία είναι η αναφορά στην αύξηση του Ακαθάριστου Διαθέσιμου Εισοδήματος των νοικοκυριών το 2022, κατά 7,6% σε σύγκριση με το 2021. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή αύξηση είναι ονομαστική και όχι πραγματική, καθώς πρέπει να προσμετρηθεί ο πληθωρισμός, ο οποίος άγγιξε το 9,6% το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Συνεπώς, το πραγματικό εισόδημα των πολιτών συρρικνώθηκε κατά 2% (9,6%-7,6%=2%). Ακόμη, αποκρύπτει με συνέπεια όλες τις εξελίξεις που παρουσιάζουν αρνητικό πρόσημο: ακρίβεια, ειδικά στα τρόφιμα, στους επερχόμενους λογαριασμούς ρεύματος και στις τιμές των καυσίμων.

Όμως, το πιο σημαντικό είναι ότι δεν φαίνεται να την απασχολούν οι εξελίξεις σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, οι οποίες είναι καθοριστικές για το μέλλον της οικονομίας. Συγκεκριμένα:

Πρώτον, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, όλη την περίοδο της διακυβέρνησης Μητσοτάκη είναι πολύ υψηλό: 2020: -6,6%, 2021: -6,8%, 2022: -10,3% και 2023: -5% (πρόβλεψη). Το έλλειμμα οφείλεται στο εμπορικό ισοζύγιο κάτι που δείχνει όχι μόνο έλλειψη διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, αλλά και περιορισμένη παραγωγική βάση. Ειρήσθω εν παρόδω μόνο ένας βιομηχανικός όμιλος εξάγει το 10% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών! (ΕΛΣΤΑΤ)

Η συνέχεια ΕΔΩ

Το σωστό διάβασμα της κοινωνικής πραγματικότητας

Από Κώστας Μελάς

Ω, ψυχή μου, μην ποθείς αθάνατη ζωή﮲ μονάχα επιδίωκε ό,τι μπορείς να κατορθώσεις

Πίνδαρος, 3ο Πυθικό

Το σωστό διάβασμα της κοινωνικής πραγματικότητας αποτελεί ως εκ τούτου, την αφετηρία ερμηνείας των διαμορφούμενων δράσεων και σχέσεων μεταξύ των δρώντων υποκειμένων (ατομικών και κοινωνικών). Ταυτόχρονα συνιστά τη βάση σχεδιασμού και χάραξης όποιων ενεργειών αποβλέπουν στην αλλαγή και την προσαρμογή της σε ορισμένους στόχους.

Εξ άλλου η σωστή απεικόνιση της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, αποτελεί διαχρονικά το ζητούμενο για όλες τις φιλοσοφικές και επιστημονικές θεωρήσεις. «Δεν υπάρχει τίποτε πιο σημαντικό στη ζωή από το να ανακαλύψεις το ακριβές σημείο, από το οποίο πρέπει να παρατηρούνται και να κρίνονται όλα τα πράγματα, και ύστερα να παραμείνεις σ’ αυτό το σημείο», υποστηρίζει χαρακτηριστικά ο von Clausewitz. (1)

Το βασικό λάθος που συνήθως γίνεται συνίσταται στη συνεχή σύγχυση σχετικά με το είναι και το δέον, μεταξύ περιγραφικών και κανονιστικών προτάσεων. Υπάρχουν μακροσκελείς αναλύσεις με βάση του πώς θα έπρεπε να είναι η πραγματικότητα, αδιαφορώντας πλήρως για το πώς πράγματι είναι η πραγματικότητα. Οι αναλύσεις τέτοιου είδους, στερούνται της ικανότητας απεικόνισης της πραγματικότητας ως τέτοιας με αποτέλεσμα η πραγματικότητα να παρουσιάζεται ως άλλη, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε λανθασμένες πράξεις σε σχέση με το επιδιωκόμενο. «Πολλοί χτίσανε με το νου τους δημοκρατίες κι ηγεμονίες που ποτέ κανένας δεν τις είδε ούτε έμαθε πως υπάρχουνε στ’ αλήθεια. Γιατί τόσο μακριά βρίσκεται το πώς ζούμε απ’ το πώς θάπρεπε να ζούμε, ώστε όποιος δεν κοιτάει το τι γίνεται για να κυνηγήσει το τι θάπρεπε να γίνεται, αυτός πιότερο την καταστροφή παρά την προφύλαξή του βλέπει. Γιατί κάποιος που θέλει σ’ όλα τα ζητήματα να φανερώσει καλοσύνη, φυσικό είναι να καταστρέφεται μέσα σε τόσους που δεν είναι καλοί» (2).

Η ελληνική οικονομία με αριθμούς – Το ΑΕΠ

Η ελληνική οικονομία με αριθμούς – Το ΑΕΠ: Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ το 2022 σε όρους όγκου ανήλθε σε 192,1 δισ. ευρώ έναντι 181,3 δισ. το 2021

Κώστας Μελάς, Η ανεξέλεγκτη δύναμη της τεχνοεπιστήμης

1.
Τα τελευταία σαράντα χρόνια, ίσως και περισσότερο, η ανθρωπότητα υφίσταται την όλο και αυξανόμενη χιονοστιβάδα της σύγχρονης τεχνολογίας (τεχνοεπιστήμης). Η κυριάρχηση της λογικής της είναι εμφανής σχεδόν στο σύνολο των ανθρωπίνων πεδίων δράσης.

Στο κοινωνικό πεδίο, η αποσάθρωση και η απουσία νοήματος από τις μαζικοδημοκρατικές συνομαδώσεις, οι οποίες όλο και επεκτείνονται σε πλανητικό επίπεδο υποκαθιστώντας τα προϋπάρχοντα κοινωνικά σχήματα, αποτελούν τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της μετανεωτερικότητας. Η «κοινωνία» αδυνατεί να αναγνωρίσει τον εαυτό της[1] παραδιδόμενη αμετάκλητα σε έναν χυδαίο αγοραίο ηδονισμό. Πολτοποιείται η όποια συλλογικότητα στο όνομα ενός φρενήρη ατομισμού, της λατρείας του εφήμερου και της βραχυπρόθεσμης απόλαυσης. Οι διαπιστώσεις που κάνουν οι ειδικοί για τις σημερινές δημοκρατίες είναι σαφείς: άρνηση της ύπαρξης, διαστροφή, σωματικοί και ψυχικοί φόνοι, παράδοξη παρακμή του υποκειμένου με τις μορφές ενός ακραίου ατομικισμού, μαζοποίηση των συμπεριφορών.[2] Ο άνθρωπος δεν διαθέτει πλέον άλλα σημεία αναφοράς πέρα από τις προσωπικές του αντιλήψεις, την εμπειρία και τις ερμηνείες του. Και από τη στιγμή που τα πάντα μπορούν να σημαίνουν τα πάντα, δε σημαίνουν τίποτε, επειδή έχουν χάσει την καθολική τους ισχύ. Το ατομικό Εγώ γίνεται το μέτρο των πάντων και, συνεπώς, αυτό είναι το μόνο που μετράει: πως αισθάνομαι Εγώ, πως σκέφτομαι Εγώ. Εγώ απαιτώ να γίνονται σεβαστά το δικό μου γούστο, το πώς Εγώ τελικά είμαι, γιατί διαφορετικά αισθάνομαι προσβεβλημένος[3].

Γιατί οι Ευρωπαίοι ψηφίζουν Ακροδεξιά

Μελάς Κώστας

Όταν αναλύουμε εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον και ειδικότερα στο περιβάλλον που βρίσκεται η Ελλάδα, οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί. Οι εύκολες ερμηνείες είναι βέβαιον ότι οδηγούν σε επικίνδυνες ατραπούς. Οι μηχανισμοί της ετερογονίας των σκοπών στην ιστορία αναλύονται συγκεκριμένα μόνο με βάση μια εκτεταμένη γνώση της ιστορίας και μια κοινωνιολογική παιδεία ικανή να αξιολογήσει ιστορικό υλικό αντλημένο με τέτοιον τρόπο.

Η εύκολη έως και χυδαία μεθοδολογικά κατηγοριοποίηση των όλων και περισσότερο διογκούμενων κοινωνικών διεργασιών στις χώρες της αναπτυγμένης Δύσης (με τελευταίο παράδειγμα τις ιταλικές εκλογές) ως “εθνικολαϊκιστικών”, όρος που στην εποχή μας χρησιμοποιείται σαν το μοναδικό κλειδί που λύνει όλα τα σύγχρονα θεωρητικά και κοινωνικά προβλήματα, δεν προσφέρει απολύτως καμία θεωρητική ερμηνεία του τι πραγματικά διακυβεύεται εκεί στον πυρήνα των κοινωνικών διεργασιών.

Παράλληλα, επιτρέπει στις πολιτικές ελίτ να συνεχίζουν να αδιαφορούν, εξακολουθώντας να ασκούν τις ίδιες πολιτικές που έχουν προκαλέσει τις παρατηρούμενες κοινωνικές διεργασίες. Στοχεύει όχι στην πραγματικότητα των προβλημάτων, αλλά σε όσους επιχειρούν να δώσουν τον δικό τους τόνο στα συγκεκριμένα προβλήματα και να προωθήσουν τις δικές τους ιδεολογικές και πολιτικές επιλογές. Επιλογές που βρίσκονται στον αντίποδα όσων χρησιμοποιούν την έννοια του εθνικολαϊκισμού ως αναλυτική κατηγορία.

Οικονομικός εθνικισμός έναντι παγκοσμιοποίησης

Είναι γνωστό ότι τα ακραία δεξιά στοιχεία, είναι αυτά που δίνουν τον τόνο μέσω υπερβολών, κυνισμών, χυδαιοτήτων, ψεμάτων, όπως συνέβη με την Τζόρτζια Μελόνι. Όμως, όπως μόλις υπαινιχτήκαμε, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι υπάρχει ένα πραγματολογικό στοιχείο, το οποίο είναι καταλυτικό στις αποφάσεις μεγάλου μέρους των ψηφοφόρων: Μεγάλη δυσαρέσκεια για τις ακολουθούμενες οικονομικές πολιτικές, αλλά και για τον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας.

Δύο όψεις μιας πραγματικότητας που ο απλός ψηφοφόρος τις συνδέει αιτιακά. Θέτει, μάλιστα, ως αιτία τον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας και ως αποτέλεσμα την ασκούμενη πολιτική. Συνεπώς, στο μυαλό του ψηφοφόρου απόλυτα υπεύθυνο είναι το υπάρχον κατεστημένο πολιτικό σύστημα. Η επανεμφάνιση ενός οικονομικού εθνικισμού στη Δυτική Ευρώπη, ο οποίος άρχισε τη δεκαετία του 1990, συνοδεύτηκε με την συνεχώς αυξανόμενη υποστήριξη των κομμάτων της άκρας Δεξιάς.

Όλη η ανάρτηση ....Γιατί οι Ευρωπαίοι ψηφίζουν Ακροδεξιά

Κώστας Μελάς: Η μετάλλαξη των πολιτικών νοοτροπιών στην Ευρώπη

 Εξτρεμισμός»[1]

Μου λεν αν φύγω από τον κύκλο θα χαθώ
στα όρια του μοναχά να γυροφέρνω.
Και πως ο κόσμος είν’ ανήμερο θεριό
κι όταν δαγκώνει εγώ καλά είναι να σωπαίνω.
Κι όταν φοβούνται πως μπορεί να τρελαθώ
μου λεν να πάω κρυφά κάπου να κλάψω.
Και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό
είμαι μικρός, πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω.
Γ. Αγγελάκας

Το πλαίσιο λειτουργίας της πολιτικής

Στη λεγόμενη εποχή της Παγκοσμιοποίησης, όλες οι λογικές –οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές[2]– λειτούργησαν εντός ενός κυρίαρχου πλαισίου πολιτικής ερμηνείας, η οποία ονομάστηκε ιδεοτυπικά «Φιλελεύθερη Δημοκρατία της Αγοράς», αποφεύγοντας επιμελώς τον επιθετικό προσδιορισμό της αγοράς ως καπιταλιστικής[3]. Με άλλη έκφραση το φαινόμενο αυτό μπορεί να ονομαστεί «Φιλελεύθερη Δημοκρατία του Κέντρου» ή περισσότερο εμφατικά ως «Κεντριστικός Εξτρεμισμός». Με απλά λόγια θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως θεμελιώδη θέση αυτής της αντίληψης «μια πανάρχαια ιδέα “μεσότητας”, που αποκλείει οποιαδήποτε δραματική μεταβολή του εκάστοτε υπαρκτού –μέχρι βέβαια αυτή να λάβει χώρα, ερήμην όσων παραγνώρισαν τη δυνατότητά της»[4].

Όλη η ανάρτηση...

https://mag.frear.gr/i-metallaxi-ton-politikon-nootropion-stin-eyropi/

Πόσο έχουν φτωχοποιηθεί οι Έλληνες – Τί μέλλει γενέσθαι

Πόσο έχουν φτωχοποιηθεί οι Έλληνες – Τί μέλλει γενέσθαι: Το SLpress.gr σε συνεργασία με το Cognosco Team παρουσιάζουν την εκπομπή ΕΝ ΘΕΡΜΩ για καυτά θέματα της επικαιρότητας. 

ΤΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ, Ο ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ Η ΦΟΒΙΑ - του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

1.

Ο κόσμος γύρω μας είναι πολύπλοκος και αινιγματικός και συχνά είναι δύσκολο να τον κατανοήσουμε και ακόμα δυσκολότερο να τον χειριστούμε. Οι ψυχολογικές και φιλοσοφικές θεωρίες της αντίληψης επισημαίνουν συχνά ότι, για να διαχειριστεί το πολύπλοκο αυτό σύστημα, ο ανθρώπινος νους αναπτύσσει διάφορους ταξινομητικούς μηχανισμούς, οι οποίοι στηρίζονται σε πλήθος αυθαιρέτων προϋποθέσεων. Οι ταξινομητικοί αυτοί μηχανισμοί είναι αναγκαίοι για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε στο πλαίσιο του πολύπλοκου αυτού συστήματος. Οι συνεχείς εκλογικεύσεις στους οποίους προβαίνει ανελλιπώς το ανθρώπινο είδος αποτελούν μόνιμο ιδεολογικό μηχανισμό επιβίωσης. Οι άνθρωποι, απλά, για να επιβιώσουν, συνεχώς εκλογικεύουν.

2.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ήταν λογικό οι δυτικές αρχηγεσίες και τα δυτικά ΜΜΕ να εξαπολύσουν ένα πόλεμο στο ιδεολογικό επίπεδο και στο αντίστοιχο της επικοινωνίας προκειμένου να συμβάλλουν από τη μεριά τους στην ανάδειξη όλων των ζητημάτων που η Ρωσία, κατά την άποψή τους, βρίσκεται εν αδίκω, προσανατολίζοντας την κοινή γνώμη της Δύσης σε συνολική υποστήριξη των κατευθυνόμενων ενεργειών τους έναντι του κοινού εχθρού. Όμως αυτό που στην πράξη επικράτησε ήταν κάτι πολύ διαφορετικό. Κάτι που υπερβαίνει κατά πολύ την αναμενόμενη εκλογίκευση – δικαιολόγηση των ενεργειών της Δύσης και την απόλυτη καταδίκη των αντίστοιχων ρωσικών ενεργειών.

Λες και ξαφνικά κάποιο κρυμμένο σύνδρομο ξαναβγήκε στην επιφάνεια στις δυτικές αρχηγεσίες το οποίο θα μπορούσε να λάβει τα χαρακτηριστικά ενός είδους «ρωσοφοβίας».

Ορισμένες σκέψεις για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία

Πηγή: David Lane ,What Caused Russia to Invade Ukraine? WEA Commentaries, Volume 12, Issue 1, April 2022

Του Κώστα Μελά

Ας κάνουμε δύο υποθέσεις εργασίας, οι οποίες σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εξελίξεις έχω την εντύπωση ότι δεν απέχουν από τη διαγραφόμενη πραγματικότητα στο πεδίο του πολέμου στην Ουκρανία.

Η πρώτη: Ολοκληρώνονται οι πολεμικές επιχειρήσεις των Ρώσων στο Ουκρανικό έδαφος σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους. Η κατάληξη παρουσιάζεται στον Χάρτη που ακολουθεί.

Η ολοκλήρωση του ρωσικού σχεδιασμού δεν σημαίνει ότι θα έχουμε τέλος των διενέξεων, των συρράξεων και των εκατέρωθεν πολεμικών αψιμαχιών. Εξάλλου πλείστα όσα προβλήματα θα παραμείνουν ανοικτά.

Τι θα γίνει με την περιοχή του Donbass; Θα γίνει ανεξάρτητο κράτος, αυτόνομη περιοχή; Ή θα ενσωματωθεί στη Ρωσία; Επίσης η Κριμαία. Θα συνεχίσει η Ουκρανία να αρνείται την ενσωμάτωσή της στη Ρωσία; Η Ρωσία το περίκλειστο ουκρανικό κράτος πώς θα το αποδεχτεί: ουδέτερο αλλά οπλισμένο; Ουδέτερο χωρίς οπλισμό; Πώς θα αντιδράσει αν η Ουκρανία συνεχίσει τον δρόμο της για ένταξη στην Ε.Ε.; Θα επιμείνουν οι ευρωπαϊκές χώρες σε αυτόν το δρόμο της αποδοχής της Ουκρανίας στην Ε.Ε.; Και πολλά ακόμη ζητήματα θα παραμείνουν ανοικτά (π.χ. οι ευρωπαϊκές χώρες θα επιμείνουν στη σημερινή άποψή τους για πλήρη απεξάρτηση από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο της Ρωσίας;). Δεν είναι όμως του παρόντος. Το πότε θα συμβεί αυτό δεν μπορεί εύκολα να προσδιορισθεί. Επομένως θεωρώ ότι ο πόλεμος θα διαρκέσει. Επομένως η λεγόμενη μάχη του Donbass δεν θα είναι η λήξη του πολέμου. Το γεγονός αυτό, μαζί με όσα αναφέραμε προηγουμένως, μας οδηγούν στη δεύτερη υπόθεση εργασίας.

Οι δυνάμεις της Δύσης ελπίζουν να μεταφέρουν μια κατάσταση Συρίας ή Αφγανιστάν στην καρδιά της Ευρώπης – ανεξαρτήτως αν και στις δύο περιπτώσεις είτε αποσύρθηκαν είτε ηττήθηκαν

Η δεύτερη υπόθεση εργασίας –η οποία συνδέεται προφανώς με την πρώτη– είναι η ακόλουθη: Οι δυνάμεις της Δύσης (προεξαρχουσών των αγγλοσαξονικών δυνάμεων) έχουν συμφέρον να επεκτείνουν τη χρονική διάρκεια των εχθροπραξιών όσο γίνεται περισσότερο σε βάθος χρόνου, και για αυτόν το σκοπό θα στέλνουν όσο περισσότερο οπλισμό για να τροφοδοτήσουν την αντίσταση-άμυνα. Η Μεγάλη Βρετανία (ΜΒ), ιδιαίτερα, παίζει έναν πρωτοποριακό ρόλο στον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως φαίνεται από το ταξίδι του Μπόρις Τζόνσον στο Κίεβο την 9η Απριλίου, όπου υποσχέθηκε την αποστολή εκπαιδευτών, πυροβολικού, πυραύλων Harpoon, ειδικευμένων να πλήττουν πολεμικά πλοία, και θωρακισμένων οχημάτων ικανών να φέρουν αντιαεροπορικούς πυραύλους Starstreak. Η βασική υπόθεση ερμηνείας που μπορεί να δοθεί σε αυτή την πρωτοφανή κινητοποίηση της ΜΒ είναι ότι της έχει ανατεθεί, ως βασική συνιστώσα του αγγλοσαξονικού τόξου, υπό μια έννοια, η διαφύλαξη και ο έλεγχος του ευρωπαϊκού τμήματος του Rimland της Ευρασίας (δηλαδή του ελέγχου των ακτών της Ευρασίας) έναντι των χερσαίων δυνάμεων που ελέγχουν τη Heartland (δηλαδή το κέντρο της Ευρασίας). Ενώ η ΜΒ έχει αυτή την αποστολή, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία (οι άλλες δύο αγγλοσαξονικές χώρες) επικεντρώνουν την προσοχή τους στην περιοχή του Ειρηνικού και στην αντιμετώπιση της Κίνας. Ο Χάρτης που ακολουθεί αναπαριστά αυτόν τον σχεδιασμό.

Πηγή : Jan Krikke, Ukraine and the battle for Eurasia. From the Heartland Theory, to the Cold War, to the Belt and Road, to the new Iron Curtain. Asia Times April 26, 2022

 Αυτό που ελπίζουν να επιτύχουν οι δυνάμεις αυτές είναι να μεταφέρουν μια κατάσταση Συρίας ή Αφγανιστάν στην καρδιά της Ευρώπης (ανεξαρτήτως αν και στις δύο περιπτώσεις είτε αποσύρθηκαν είτε ηττήθηκαν) με στόχο:

• Την εξασθένιση της Ρωσίας έτσι ώστε είτε να αλλάξει πολιτική, είτε να καταστεί ένας μη αξιόπιστος σύμμαχος στα μάτια της Κίνας και να σπάσει η σημερινή συνεργασία των δύο χωρών,
• Να εξαναγκάσουν τις ευρωπαϊκές χώρες σε πλήρη υποταγή στο Αγγλοσαξονικό τόξο και πρωτίστως τις δύο μεγάλες χώρες της ηπείρου που έχουν τις στενότερες οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, τη Γερμανία και τη Ιταλία. Ειρήσθω εν παρόδω πρόκειται για τις δύο ηττημένες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι οποίες κατέχουν τον ενδιάμεσο άξονα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, και οι οποίες εξαρτώνται στον μέγιστο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο. Παράλληλα πρόκειται για δύο κατ’ εξοχήν βιομηχανικές χώρες των οποίων η βιομηχανία στηρίζεται ενεργειακά στο ρωσικό φυσικό αέριο. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κράτη αυτά θα επιθυμούσαν την επίτευξη ταχείας αποκλιμάκωσης της σύγκρουσης, ώστε να αποφευχθεί η περίπτωση εξάπλωσης του πολέμου σε χώρες της Ε.Ε. που γειτονεύουν με τη Ρωσία.
• Αντιθέτως, άλλα ευρωπαϊκά κράτη (Πολωνία, Βαλτικές χώρες, Σλοβακία, Ελλάδα) έχουν ταχθεί αναφανδόν με τις ναυτικές δυνάμεις των Αγγλοσαξόνων.
• Ενδιάμεσο ρόλο παίζει η Γαλλία, της οποίας οι γεωπολιτικές επιδιώξεις είναι δεδομένες και δεν ταυτίζονται πάντα με την πολιτική των αγγλοσαξονικών δυνάμεων ενώ η εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι ελάχιστη.

Με όλα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι το πλανητικό παίγνιο είναι περίπλοκο και περιλαμβάνει σχεδιασμούς και πτυχές που δεν είναι άμεσα αντιληπτές λόγω της έντονης διαμεσολάβησης των ιδεολογικών οπλοστασίων και των δύο πλευρών. Προφανώς το δυτικό οπλοστάσιο σε αυτό το είδος πολέμου είναι πανίσχυρο.

ΠΗΓΗ: https://edromos.gr/orismenes-skepseis-gia-ton-synechizomeno-polemo-stin-oykrania/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΑΪΚΙΣΜΟΥ

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Στην πολιτεία που έγινε πορνείο
μαστροποί και πολιτικιές
διαλαλούν σάπια θέλγητρα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

1.

Μια από τις βασικές αναλυτικές έννοιες, μέσω της οποίας επιχειρείται να επεξηγηθούν οι σύγχρονες πολιτικές εξελίξεις, είναι αναμφισβήτητα αυτή του λαϊκισμού.

Στην περίοδο που διανύουμε, τα τελευταία περίπου 30-40 χρόνια, η έννοια είναι φορτισμένη κυρίως με αρνητικές συνδηλώσεις. Στο Λεξικό Μπαμπινιώτη[1] αναφέρεται η διάκριση μεταξύ λαϊκισμού και λαϊκότητας:

Οι δύο λέξεις αποτελούν όψεις της έννοιας «λαϊκός» : την εύσημη, που είναι η λαϊκότητα, δηλ. το γνήσιο λαϊκό στοιχείο με χαρακτηριστικά την απλότητα και τη λιτότητα, και την κακόσημη πλευρά, που είναι ο λαϊκισμός, δηλ. το ψεύτικο, φτιαχτό λαϊκό στοιχείο, που μιμείται τη συμπεριφορά του λαού, για να εκμεταλλευθεί (πολιτικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά κ.τ.λ.). Μιλούμε με θετικό πνεύμα για τη λαϊκότητα της σκέψης και της συμπεριφοράς των απλών ανθρώπων του λαού, αλλά με αρνητική χροιά για τον λαϊκισμό στην πολιτική, στα συνθήματα, στη σκέψη, στη συμπεριφορά ανθρώπων, που, χωρίς να προέρχονται από τον απλό λαό, επιζητούν να τον κολακεύουν, για να αποκομίσουν προσωπικά, πολιτικά ή άλλα οφέλη.

Όπως σημειώνει ο Α. Ελεφάντης[2]

Ο λαϊκισμός είναι μια αρνητική ιδεολογία […] Αυτή η αρνητική, η μειωτική σημασία του λαϊκισμού δεν είναι άσχετη από την ίδια την ορολογία, τη λέξη που χρησιμοποιήθηκε και επικράτησε για να προσδιορισθεί ένα σύνολο πολιτικών αντιλήψεων και συμπεριφορών. Το αποτέλεσμα της παραποίησης και της παραφθοράς αποτυπώνεται στην ίδια τη λέξη. Το ονομάζει η λέξη. Ο όρος populism προέρχεται από το popolo, τη λατινική ρίζα του λαού και καταδηλώνει ιδεολογίες ενύπαρκτες στο λαό, απορρέουσες από το λαό, του λαού ή «το φρονείν ως ο λαός» (Κατά τον ορισμό του Σ. Κουμανούδη. Βλ. Συναγωγή Νέων Λέξεων, Ερμής, 1980, που εντοπίζει τον όρο για πρώτη φορά στην Ακρόπολη, 2.4.1887). Η ακριβής του μετάφραση στα ελληνικά θα έπρεπε να ξεκινά από το ουσιαστικό “λαός”, όπως στις λατινογενείς γλώσσες απ’ όπου και προέρχεται κι όχι από το παραγόμενο επίθετο “λαϊκός”. Η αφετηρία από το επίθετο λαϊκός για να φτιαχτεί ο όρος λαϊκισμός με την κατάληξη -ισμός παραπέμπει ευθέως σε ένα παραποιητικό περί λαού λόγο, σε μια παραφθορά, μίμηση και εκπτώχευση επομένως του λαϊκού λόγου.

Επομένως η παραγωγή της λέξεως λαϊκισμός από το επίθετο λαϊκός, στην Ελληνική γλώσσα, σηματοδοτεί ευθέως την αρνητική σημασία της λέξεως όπως παραπάνω έχει αναφερθεί. Με τον επιθετικό προσδιορισμό στην ελληνική γλώσσα, τα πράγματα γίνονται καθαρά εξαρχής.

Η διπλή θηλιά δημόσιου και ιδιωτικού χρέους πνίγει την ελληνική οικονομία - slpress.gr

Η διπλή θηλιά δημόσιου και ιδιωτικού χρέους πνίγει την ελληνική οικονομία - slpress.gr: Μετά την πανδημία η κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να επανεξετάσει στο σύνολό τους τα μέτρα προσωρινού χαρακτήρα για την αποπληρωμή του ιδιωτικού χρέους.

Νέα Δεξιά: Ιδεολογική μετατόπιση από τον φυλετισμό στον πολιτισμό

Μελάς Κώστας

19 Νοεμβρίου 2020

2077

Έχει γίνει της μόδας διανοούμενοι από τη λεγόμενη Νέα Δεξιά, ή ακριβέστερα τη νέα ριζοσπαστική Ακροδεξιά, να επικαλούνται τον Αντόνιο Γκράμσι. Οι θεωρητικές  κατηγορίες που χρησιμοποιεί ο Ιταλός μαρξιστής για να περιγράψει και ερμηνεύσει την πραγματικότητα, όμως, πόρρω απέχουν από τις αντίστοιχες που χρησιμοποιούν οι ακροδεξιοί. Όμως, αυτή η προσέγγιση, απλά δείχνει σε θεωρητικό επίπεδο, τις υπάρχουσες διαφορές μεταξύ των δύο σκέψεων.

Επιστημολογικά μιλώντας, θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ενασχόληση με το πόσο η  κάθε άποψη αντιστοιχεί πλησιέστερα στη σημερινή πραγματικότητα της πλανητικής μαζικοδημοκρατίας. Δηλαδή, κατά πόσο κάθε θεωρητική άποψη εμπεριέχει μια αυξανόμενη θετική ευρετική στα περίπλοκα προβλήματα των σημερινών κοινωνιών. Όλα αυτά, όμως, είναι ζητήματα που δεν έχουν θέση στο παρόν άρθρο. Αφορούν στη θεωρία.

Εκείνο που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι στην πολιτική και όχι στη θεωρία, και ειδικά στην εξαγωγή συμπερασμάτων για την πολιτική πρακτική, τα πράγματα αλλάζουν. Τις περισσότερες φορές, κλεμμένες απόψεις, με αρχικά ελάχιστη θεωρητική επεξεργασία και ελάχιστο θεωρητικό έρεισμα, είναι ικανές να τεθούν στην υπηρεσία πολιτικής στόχευσης. Και στην πορεία, ενδυόμενες θεωρητική στοιχειοθέτηση, να αποκτήσουν το απαραίτητο βάρος στη διαμάχη των ιδεών.

Κατάσταση ηγεμονίας

Ο Αλαίν Ντε Μπενουά (Alain de Benoist) έχει "κλέψει" από την γκραμσιανή προβληματική την άποψη ότι προκειμένου να ηγεμονεύσει ένας ιδεολογικός-πολιτικός χώρος στην κοινωνία απαραιτήτως απαιτείται η πολιτιστική του επικράτηση. Γνωρίζουμε ότι ο Γκράμσι διαχωρίζει την κυριαρχία (dominio), ασκούμενη κυρίως με βίαια μέσα, από τη διεύθυνση-καθοδήγηση (direzione), η οποία ασκείται μέσω των  ιδεολογικών μηχανισμών. Η αρμονική σύζευξη των δύο αυτών διαδικασιών εγγυάται την κατάσταση ηγεμονίας του Ηγέτη-Κυρίαρχου.

Η δεκαετία του 1960 και 1970 ήταν πέτρινα χρόνια για τη γαλλική Ακροδεξιά. Την περίοδο εκείνη, η συντηρητική Δεξιά, υπό την ηγεσία του Ντε Γκωλ, του Πομπιντού και του Ντ’ Εσταίν, γνώριζε συνεχείς εκλογικές επιτυχίες επί 23 συναπτά έτη. Κρατούσε έτσι τους πολιτικούς της άκρας Δεξιάς στο περιθώριο. Παραδόξως, ωστόσο, την ίδια περίοδο η Αριστερά κυριαρχούσε στη Γαλλία πολιτιστικά και πνευματικά.

Για να ανατρέψει την πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς, ο Ντε Μπενουά και οι οπαδοί του (μέσω της οργάνωσης Groupement de Recherches et d’ Etudes pour une Civilisation Europeene-GRECE που ιδρύθηκε το 1968) άρχισαν γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1970 να διατυπώνουν ένα νέο πρόγραμμα με βάση έναν "Γκραμσισμό της Δεξιάς". Έτσι βάφτισε ο Ντε Μπενουά τη στρατηγική του για την ανατροπή της πολιτισμικής κυριαρχίας της Αριστεράς και την επικράτηση δεξιών ιδεών και θεματικών.

Αυτός ο πολιτιστικός και πολιτικός αγώνας θα προετοίμαζε το έδαφος για την πολιτική κυριαρχία της Ακροδεξιάς. Η μεγάλη καινοτομία της GRECE ήταν ότι έλαβε σοβαρά υπόψη τα ζητήματα του πολιτισμού από τη σκοπιά της Δεξιάς. Η πολιτική Δεξιά είχε παραχωρήσει το πνευματικό-πολιτιστικό πεδίο στη μαρξιστική Αριστερά, ενώ τα ριζοσπαστικά εθνικιστικά κινήματα (η άκρα Δεξιά) επιδίδονταν σ’ έναν αντιδιανοητικό ακτιβισμό.

Πως τα ελληνικά ΜΜΕ καλλιεργούν το φοβικό σύνδρομο και τον κατευνασμό

Μελάς Κώστας

8 Σεπτεμβρίου 2020

4922

Με την υπέρμετρα αυξημένη επιθετικότητά της, η Τουρκία επιζητεί πάση θυσία τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης. Βέβαια, οι εξελίξεις δεν εκτυλίσσονται σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της μικρής ομάδας γύρω από τον Ερντογάν που κινεί σήμερα τα νήματα στην Άγκυρα. Μόνο η επιδίωξη να καταλάβει θέση περιφερειακής δύναμης μπορεί στην Ελλάδα να τροφοδοτεί το φοβικό σύνδρομο, αλλά ευρύτερα δημιουργεί αντιπαραθέσεις, οξύνσεις και τριβές με τα γειτονικά κράτη, σε πλήρη αντίθεση με το δόγμα Νταβούτογλου "μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες".

Η επιδίωξη αυτή, όμως, περιπλέκει και τις σχέσεις της Τουρκίας με τις μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις. Συγχρόνως η ανακάλυψη ενεργειακών πηγών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ειδικά στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ, έχει προκαλέσει τρομακτική όξυνση της επιθετικότητας της Άγκυρας εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και της Ελλάδας.

Στην μεν πρώτη η οξυμένη επιθετικότητα εκφράστηκε με συγκεκριμένες πράξεις: γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ με συνοδεία πολεμικών σκαφών. Το τουρκικό ναυτικό, μάλιστα, κατά καιρούς κυριολεκτικά περικυκλώνει την Κύπρο με ναυτικές μονάδες (φρεγάτες, πυραυλακάτους και υποβρύχια). Όσον αφορά δε την επιθετικότητα έναντι της Ελλάδας, αυτή δεν εκφράζεται πλέον μόνο με συνεχείς παραβιάσεις του εναερίου χώρου και υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά. Ούτε μόνο με την απίστευτη πολεμικού χαρακτήρα ρητορική επιθετικότητα. Έχουμε και τις έρευνες του Oruc Reis σε δυνάμει ελληνική ΑΟΖ.

Η ολέθρια πολιτική του "κατευνασμού"

Μέχρι σήμερα οι ελληνικές πολιτικές αρχηγεσίες απαντούν σ’ όλες αυτές τις προκλήσεις μέσω ενεργειών, που εν ευρεία έννοια, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σ' αυτό που στη διεθνή βιβλιογραφία έχει ονομαστεί "κατευνασμός". Προφανώς, ο όρος είναι συνδηλωτικός αρνητικών σημασιών, ειδικά μετά τη συμφωνία του Μονάχου (Σεπτέμβριος 1938). Για να αποφευχθεί τότε ο πόλεμος, η Γαλλία και η Βρετανία επέτρεψαν τη γερμανική προσάρτηση της Σουδητίας.

Η ασκηθείσα τότε πολιτική κατευνασμού υποτίμησε τις φιλοδοξίες του Χίτλερ και πίστευε πως με επαρκείς παραχωρήσεις θα εξασφαλιζόταν μια διαρκής ειρήνη. Σήμερα, η παραχώρηση εκείνη, εκ του αποτελέσματος, θεωρείται ευρύτερα ως μια αποτυχημένη πράξη κατευνασμού προς τη Γερμανία, που αντίθετα αποτέλεσε έναν τεράστιο διπλωματικό θρίαμβο του Χίτλερ.

Ουσιαστικά, η επελθούσα συμφωνία όχι μόνο διευκόλυνε τη γερμανική κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας, αλλά και προκάλεσε στον Χίτλερ την πεποίθηση ότι οι Δυτικοί σύμμαχοι δεν θα αντιδρούσαν με κήρυξη πολέμου στην προσάρτηση της Πολωνίας το επόμενο έτος. Η εξωτερική πολιτική του Βρετανού πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα γεγονότα εκείνης της "κρίσης του Μονάχου" και με την πολιτική κατευνασμού, αντηχώντας στις επόμενες δεκαετίες ως παραβολή διπλωματικής αποτυχίας.

Τα μαθήματα αυτά έχουν βαθιά ριζώσει στη Δυτική εξωτερική πολιτική και ειδικότερα στην πολιτική προπαγάνδα. Ο κατευνασμός συμβατικά ορίζεται ως η πράξη της ικανοποίησης κάποιων αιτημάτων-παραπόνων μέσω παραχωρήσεων, με στόχο την αποφυγή πολεμικής σύγκρουσης. Η πολιτική αυτή παλαιότερα θεωρούνταν αποτελεσματική και έντιμη. Μετά τη Διάσκεψη του Μονάχου, όμως, ήρθε να συμβολίσει δειλία, αποτυχία και αδυναμία. Κατά τον Ουίνστον Τσώρτσιλ παρομοιάζεται με «κάποιον που ταΐζει ένα κροκόδειλο, ελπίζοντας ότι θα φαγωθεί τελευταίος».

Το φοβικό σύνδρομο συνέπεια του κατευνασμού