Η δημιουργία των ανεξέλεγκτων ανισοτήτων κατανομής εισοδήματος και πλούτου αναγνωρίζεται, γενικώς πια, ως η δυσμενέστερη συνέπεια της παγκοσμιοποίησης. Ωστόσο, μέχρι πριν από λίγο, ο προβληματισμός, γύρω από τις ανισότητες αυτές, περιορίζονταν σχεδόν ολοκληρωτικά στο πεδίο κοινωνικών και όχι οικονομικών, ή και θεσμικών συνεπειών. Στο άρθρο αυτό θα φέρω στο προσκήνιο ορισμένες πτυχές του προβλήματος των ανισοτήτων κατανομής.
Αυτές γίνονται ήδη ευρύτερα γνωστές, παρότι ήταν ανέκαθεν καταλυτικής σημασίας και υψηλού βαθμού επικινδυνότητας για την ποιότητα ζωής, τις επιλογές και το μέλλον των σύγχρονων κρατών. Ειδικότερα, οι ανισότητες κατανομής εισοδήματος και πλούτου, πέρα από ένα κριτικό σημείο, που έχει προ πολλού ξεπεραστεί στο εσωτερικό των σύγχρονων προηγμένων οικονομιών, θέτουν σε κίνδυνο την ανάπτυξη, τη δημοκρατία, αλλά και την ίδια την επιβίωση των φτωχότερων στρωμάτων.
Οι συχνές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών στις σύγχρονες οικονομίες (που συνυπάρχουν τελευταίως με υπερβολικά χαμηλά επίπεδα επιτοκίου και σε αρκετές περιπτώσεις αρνητικά), μπορεί να εξηγηθούν μέσα από τις επίμονες ανισορροπίες της αποταμίευσης που υπερβαίνει την κατανάλωση και της συνολικής δαπάνης που υπολείπεται της παραγωγής.
Οι ανισορροπίες αυτές, που συνδέονται με τις, χωρίς προηγούμενο, ανισότητες κατανομής εισοδήματος και πλούτου, αναζωπυρώνουν τους φόβους για την έλευση του σταδίου μόνιμης οικονομικής στασιμότητας, όπως αυτό αναπτύχθηκε από τον Άλβιν Χάνσεν και επικαιροποιήθηκε από τον Λώρενς Σάμερς. Οι δικαιολογημένοι φόβοι για την ύπαρξη θετικής συνάρτησης, ανάμεσα στις ανισότητες κατανομής και στον περιορισμό του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης, απασχόλησαν εδώ και καιρό τους οικονομολόγους. Όμως μόνο πρόσφατα επιβεβαιώθηκαν από αποτελέσματα σχετικών ερευνών.
Ανάπτυξη και ανισότητες
Συγκεκριμένα, έρευνα του ΔΝΤ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, σε περίπτωση που το εισόδημα των 20% πλουσιότερων αυξάνει κατά 1%, ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνεται κατά 0,08% στα προσεχή πέντε χρόνια. Αντιθέτως, σε περίπτωση που αυξάνει το εισόδημα των 20% φτωχότερων κατά 1%, ο ρυθμός ανάπτυξης ανέρχεται κατά 0,38% τα επόμενα πέντε χρόνια.