Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Ιστορικά η ελληνική γλώσσα κατέχει καίρια θέση στην σκέψη και την γλωσσική έκφραση τής Ευρώπης σε όλες τις μορφές τής λεγόμενης απαιτητικής επικοινωνίας. 

Δεν είναι μόνο το ίδιο το όνομα Ευρώπη (πιθανότατα από το θηλυκό τού επιθέτου εὐρωπός, που σήμαινε «με ευρείς οφθαλμούς», άρα «ανοιχτομάτης») που είναι ελληνικό. Αλλά η όλη οργάνωση και έκφραση τής ευρωπαϊκής νόησης και γνώσης είναι αδύνατον να μη στηριχθεί σε λέξεις-έννοιες, όπως λ.χ. η θεωρία (theοry) και η εμπειρική (empirical) ή πρακτική (practical) γνώση, το σύστημα (system) και η μέθοδος (methοd), η λογική (lοgics) και η οργάνωση (οrganisatiοn), η υπόθεση (hypοthesis), τα κριτήρια (criteria), η ιεραρχία (hierarchy), οι κατηγορίες (categοry) και η ταξινόμηση (taxοnοmy), η ανάλυση (analysis) και η σύνθεση (synthesis), οι ιδέες (idea), οι θέσεις (thesis) και τα θέματα (theme), η κρίση (crisis) και τα προβλήματα (prοblem), η τεχνολογία (technοlοgy) και η μηχανή (machine), ο τύπος (type) και η αναλογία (analοgy), η φάση (phase) και το πρόγραμμα (prοgramme), η σφαίρα (sphere) και η ατμόσφαιρα (atmοsphere), η διάγνωση (diagnοsis), τα συμπτώματα (symptοm) και η θεραπεία (therapy), ο ενθουσιασμός (enthusiasm), το μυστήριο (mystery) και η μαγεία (magic), η συμμετρία (symmetry), ο ρυθμός (rythm), η περίοδος (periοd) και η εποχή (epοch), ο τόνος (tοne) και η μελωδία (melοdy), η δημοκρατία (demοcracy), η πολιτική (pοlicy), ο διάλογος (dialοgue) και ο μονόλογος (mοnοlοgue), η ενέργεια (energy) και το πάθος (pathοs), η ποίηση (pοetry), το θέατρο (theatre) και το δράμα (drama), η οικονομία (ecοnοmy), τα μαθηματικά (mathematics) και η αριθμητική (arithmetics), η συμφωνία (symphοny), η μουσική (music), η ορχήστρα (οrchestra), το σχολείο (schοοl), ο μύθος (myth) και η ιστορία (histοry), οι αυτόματοι (autοmatic), ηλεκτρονικοί (electrοnic), ατομικοί (atοmic) μηχανισμοί (mechanisms) κ.λπ.

Οι έννοιες-λέξεις αυτές λειτουργούν, τρόπον τινά, από σημειολογικής πλευράς ως πρώτες έννοιες ή ριζικές έννοιες με υψηλή δηλωτικότητα, αυτήν που έχει κάθε λέξη-έννοια στο ξεκίνημά της. Έτσι καταλαβαίνουμε τα λόγια τού ΒΕΡΝΕΡ ΧΑΪΖΕΝΜΠΕΡΓΚ (Werner Heisenberg), τού μεγάλου φυσικού, που δήλωνε ότι «η θητεία μου στην αρχαία ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση· στη γλώσσα αυτήν υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στη λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο» (εννοώντας την ετυμολογική διαφάνεια).

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/p/KGMoE248Qz1MFNCr/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Η ποίηση τής Μεγάλης Εβδομάδος

Μπαμπινιώτης Γεώργιος 

• μουσικότητα που παράγεται από την ΠΑΡΗΧΗΣΗ συγκεκριμένων φθόγγων:

—«Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος, ὁ μαθητὴς καὶ ἐπίβουλος, ὁ φίλος καὶ διάβολος» και «Ἰούδας ὁ προδότης δόλιος ὤν, δολίῳ φιλήματι, παρέδωσε τὸν Σωτῆρα Κύριον, τὸν Δεσπότην…» (M. Πέμπτη).

•  μουσικότητα από  την ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: 

—στον Ακάθιστο Ύμνο: «Γνῶσιν ἄγνωστον γνῶναι ἡ Παρθένος ζητοῦσα…» 

—Το ίδιο και στα εγκώμια τής M. Παρασκευής:

«θάνατον θανάτῳ θανατοῖς, Θεέ μου, θείᾳ σου δυναστείᾳ» 

—σε τροπάρια τής M. Πέμπτης:

«Ἔστησαν τὰ τριάκοντα ἀργύρια τὴν τιμὴν τοῦ τετιμημένου, ὃν ἐτιμήσαντο ἀπὸ υἱῶν Ἰσραήλ».

• Σωρευτική παράθεση ΣΥΝΩΝΥΜΩΝ, ήτοι σημασιολογικών ομοιοτήτων:  

—στον Ακάθιστο Ύμνο: στην προσφώνηση τής Παναγίας 

«ἄσπιλε, ἀμόλυντε, ἄφθορε, ἄχραντε, ἀγνὴ Παρθένε». 

—Στον γεμάτο ταπείνωση αυτοχαρακτηρισμό τού προσευχομένου:

«μὴ βδελύξῃς με τὸν ἁμαρτωλόν, τὸν ἐναγῆ, τὸν αἰσχροῖς λογισμοῖς καὶ λόγοις καὶ πράξεσι ὅλον ἐμαυτὸν ἀχρειώσαντα». 

Η τελειότητα τής Κυριακής προσευχής

Μπαμπινιώτης Γεώργιος 

Πρόκειται για θαυμαστό, τέλειο στην απλότητα και τη βαθύτητά του κείμενο, που δείχνει ανάγλυφα την εκφραστική δύναμη, στην οποία μπορεί να φθάσει η γλώσσα τού ανθρώπου, απόρροια τής ιδιότητας που μοιράζεται «κατά χάριν» ο άνθρωπος με τον Θεό, απόρροια τού πνεύματος.

Η ανάγκη επικοινωνίας τού ανθρώπου με τον Θεό (όποιον θεό πιστεύει), η ανάγκη τής προσευχής, είναι από πολύ παλιά γνωστή στον άνθρωπο και εμφανίζεται στις γλώσσες των περισσοτέρων λαών. Στην Ελληνική η λέξη προσεύχομαι («απευθύνω ευχή, αίτημα ή παράκληση προς τους θεούς») πρωτοαπαντά στον Αισχύλο, ενώ ως τεχνικός όρος η λέξη προσευχή μαρτυρείται πολύ αργότερα στην Αγία Γραφή, στο κείμενο τής Παλαιάς Διαθήκης και –με ιδιαίτερο βάρος και βάθος– στο κείμενο τής Καινής Διαθήκης.

Δεν έχω, δυστυχώς, τον επιστημονικό θεολογικό οπλισμό, για να ερμηνεύσω το βαθύτερο περιεχόμενο, το δογματικό νόημα και τη σημασία που έχει στην ορθόδοξη, ιδίως, παράδοση η έννοια τής προσευχής. Αυτό που ακροθιγώς επιχειρώ να δείξω εδώ, στο θεωρητικό πλαίσιο μιας κειμενογλωσσολογικής ανάλυσης που ανάγεται στον Roman Jakobson, είναι η γλωσσική δομή τής κυριακής προσευχής, όπως μάς παραδίδεται από τα Ευαγγέλια (Ματθ. 6, 9-13 και Λουκ. 11, 2-4), την οποία θεωρώ ιδανικό κείμενο.

 Κατά το κείμενο τού Ευαγγελίου, την παραδίδει ο ίδιος ο Κύριος στους ανθρώπους (εξ ου και «κυριακή» προσευχή), λέγοντας «οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς» και συνοδεύοντάς την με ένα πολύ διδακτικό ηθικό αλλά και γλωσσικό σχόλιο:

«Προσευχόμενοι δὲ μὴ βαττολογήσητε, ὥσπερ οἱ ἐθνικοί. Δοκοῦσι γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν εἰσακουσθήσονται. Μὴ οὖν ὁμοιωθῆτε αὐτοῖς· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑμᾶς αἰτῆσαι αὐτόν» (Ματθ. 6, 7-9).

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ: "Με ενοχλεί αισθητικά η χυδαιότητα και η αδιαφορία".

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ 

«Με ενοχλεί αισθητικά η χυδαιότητα και η αδιαφορία. Ίσως έχει έρθει η στιγμή να βρούμε λίγο τον δρόμο μας. Δεν μπορούμε να σερνόμαστε εσαεί.»

*****

Γεννήθηκα το 1939 στην πλατεία Κουμουνδούρου, το πιο σκληρό κέντρο της Αθήνας ανάμεσα στο Μεταξουργείο, το Θησείο και του Ψυρρή. Μια αξιοπρεπής και μικροαστική συνοικία στην οποία ζούσαν νοικοκυραίοι και εργαζόμενοι. Μια μετεμφυλιακή κοινωνία όπου όλοι προσπαθούσαμε για το καλύτερο.

Απουσιάζει η ζώνη πολιτισμού από την εκπαίδευση. Οι μαθητές θα έπρεπε να έρχονται σε επαφή από μικρή ηλικία με τον κινηματογράφο, τα εικαστικά, τη λογοτεχνία και τη μουσική.

Ανήκω σε μια γενιά η οποία ωρίμασε γρήγορα. Και μπορεί να έχασε πολλά, αλλά κέρδισε σε αγωνιστικότητα, απέκτησε μια αίσθηση ορίων πολύ σημαντική για τον άνθρωπο και μεγάλωσε μ’ έναν δημιουργικό ρεαλισμό. Είχαμε αίσθηση της πραγματικότητας προκειμένου να επιτύχουμε την υπέρβαση και να αναζητήσουμε το καλύτερο.

• Ο πατέρας μου ήταν οικογενειακός γιατρός και η μητέρα μου μια θαυμάσια οικοδέσποινα. Γυναίκα που είχε την έννοια της φροντίδας του σπιτιού, των παιδιών, της σύσφιξης των σχέσεων, της ομαδικότητας και του κεφιού στο οικογενειακό κυριακάτικο τραπέζι. Από τους γονείς μου πήρα το ήθος, την προσφορά και τη φιλική διάθεση προς τους ανθρώπους. Ο γιατρός της εποχής εκείνης δεν έβγαζε χρήματα, όπως είναι η επικρατούσα αντίληψη στις μέρες μας. Και δεν θυμάμαι ως οικογένεια να είχαμε μια ευμάρεια.

Γλωσσική ακηδία, ένα μείζον θέμα

Του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη από την εφ. Καθημερινή:
"...Μίλησα για «γλωσσική αγγλοκρατία» και έγραψα:

«Φοβούμαι ότι, με δική μας ευθύνη (ακηδία, ολιγωρία, ανοχή, ιδιοτέλεια, μιμητισμό, ξενομανία, μειωμένες αντιστάσεις, πολιτισμική αδιαφορία κ.λπ.) γενικότερα κι από καιρό πάει να κυριαρχήσει στη χώρα μας η αντίληψη ότι, χρησιμοποιώντας τα αγγλικά, έχουμε μεγάλη απήχηση (επικοινωνιακή, κοινωνική, αγοραστική, κύρους, γοήτρου, πειθούς κ.λπ.) που δεν την έχουμε όταν χρησιμοποιούμε τη μητρική μας γλώσσα! Τα “hair style”, “bread factory”, “butcher’s shop”, “food hall” κ.τ.ό. σε επιγραφές καταστημάτων της χώρας δείχνουν ότι οι ιδιοκτήτες τους πιστεύουν πως αποδίδουν περισσότερο εμπορικά!

Και μόνο αυτή η συναίσθηση φτάνει για να υποβαθμίσει σταδιακά τη χρήση της ελληνικής γλώσσας πρώτα στη συνείδησή μας και μετά στη γλωσσική πράξη».

Η δημοσίευση από την Καθημερινή:

Εκλεκτοί αρθρογράφοι της εφημερίδας «Η Καθημερινή», ο κ. Θεοδωρόπουλος και ο κ. Μανδραβέλης, σε κείμενά τους (της Κυριακής 6ης Δεκεμβρίου) που αναφέρονταν σε γλωσσικές απόψεις μου, άφησαν σχεδόν την εντύπωση ότι η δημόσια παρέμβασή μου ήταν για τέσσερις λέξεις! Για το πώς θα λέμε το lockdown (εισηγήθηκα «απαγορευτικό») και το take away («για το σπίτι») κ.λπ. Αυτό ήταν το νόημα της δημόσιας παρέμβασής μου; Αναγκάζομαι να διευκρινίσω ότι χρησιμοποίησα τις «προτάσεις» μου απλώς ως δείγματα πώς τέτοιες νεοεισαγόμενες λέξεις μπορούν να αποδοθούν στα ελληνικά. Κύρια (από χρόνια) θέση μου είναι ότι πρέπει να υπάρχουν γενικότερη ευαισθησία και «αίσθηση μέτρου», ώστε να αποφεύγεται αυτή η αθρόα εισαγωγή ξένων λέξεων, ξενόγλωσσων ονομασιών και ξενόγλωσσων επιγραφών στη γλώσσα μας. Δηλαδή, οι εν λόγω αρθρογράφοι είναι ευτυχείς με τέτοιες αναφορές, και δη και δημόσιες, σε lockdown, delivery, take away, click away, rapid test, Black Friday κ.τ.ό.;

Μπαμπινιώτης για τα click away και την...ιική μετάδοση ξένων λέξεων

Σύνταξη SLpress.gr

26 Νοεμβρίου 2020

647

O καθηγητής Γλωσσολογίας Γεώργιος Μπαμπινιώτης σημειώνει σε νέα ανάρτησή του πως “όσοι κατάπιαν το take away, τώρα καπάκι θα καταπιούν και το click away! Τους take και τους σήκωσε το take away, τώρα τους click και τους πάτησε το click away! Και ποιος ξέρει τι τους περιμένει λίγο πιο away. Πλακώνει και η μαυρίλα τής Black Friday! Καλά να πάθουν….”.

«Εμείς (οι ταπεινοί τής γλώσσας μας) θα λέμε παραγγελία για το σπίτι το take away και παραγγελία για έξω το click away. Και θα καταλαβαινόμαστε… Επίσης, —το ξεκαθαρίζω— προσωπικά, έχοντας έντονη την αίσθηση τού χιούμορ και την τάση αυτοσαρκασμού, δεν με θίγουν κάποια άκακα γλωσσικά πειράγματα. Και προσοχή! Δεν είμαι υπέρ τού «καμία ξένη λέξη στην γλώσσα μας»∙ είμαι εναντίον τού «κατακλυσμού τής γλώσσας μας από ξένες λέξεις». Δεν διαφέρουν αυτά;» γράφει ο καθηγητής.

Τα click away και η ..ιική μετάδοση

Εν αναμονή και για τα rapid test (τεστ ταχείας ανίχνευσης), και τα clusters (συρροές, εστίες μετάδοσης) και το remdesivir αντί της ρεμδεσιβιρης και για το (PLF, Passenger Locator Form) αντί του Έντυπου Εντοπισμού Επιβατών.

Στα Άκρα - Γεώργιος Μπαμπινιώτης ΕΡΤ

Δίχως τη Γλώσσα μας και τον Πολιτισμό μας, η πατρίδα μας δεν έχει μέλλον

Στα Άκρα - Γεώργιος Μπαμπινιώτης | 22/04/2020 | ΕΡΤ

ΣΤΑ ΑΚΡΑ - «Γεώργιος Μπαμπινιώτης» | 28/04/17 | ΕΡΤ