Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα 1453. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα 1453. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη 30 Μαΐου 2024

Η ΠΙΟ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΗ & ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.



Ο Αντώνης Ανδρουλιδάκη για τις σκέψεις του Χρήστου Βακαλόπουλου, ανήμερα την 29η Μαΐου...


"Όλα έγιναν πάρα πολύ γρήγορα. 

Η Έρση ήρθε ένα απόγευμα και σου είπε ότι είμαστε πίσω, έχουμε μείνει πολύ πίσω. Ο γνωστός κόσμος προχωρούμε ακάθεκτος, δεν προλαβαίναμε με τίποτα, είμαστε καταδικασμένοι. Είχαμε μείνει πολύ πίσω γιατί ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία και τους έψησε για τον Πλάτωνα. Από τη στιγμή που ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία μείναμε πάρα πολύ πίσω. Όσοι έμειναν εδώ δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, κάθισαν εδώ, αυτό ήταν το λάθος τους. 

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κάθισε να τον φάνε, αυτό ήταν το λάθος του. Θα μπορούσε να είχε πάει στην Ιταλία και να τους λέει για τον Πλάτωνα, θα είχε προλάβει τις εξελίξεις.
Κάθισε να τον φάνε, τι δουλειά είχε με τα στίφη των αγρίων, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά και θα μπορούσε άνετα να γίνει καθηγητής στην Ιταλία, να τους λέει για τον Πλάτωνα. Κάθισε να τον σφάξουν κι έτσι μείναμε πίσω, πάρα πολύ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι, μείναμε απελπτιστικά πίσω, μείναμε εδώ, είμαστε εδώ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι να πάμε στην Ιταλία, να γίνουμε καθηγητές. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, κάτι θα είχαμε να διδάξουμε. Θα παίρναμε το πρωϊνό μας, θα διαβάζαμε τρείς σελίδες Πλάτωνα, θα παίρναμε το ελαφρύ μεσημεριανό μας. Θα μας άκουγαν με ανοιχτό το στόμα, θα είμασταν πολύ μπροστά.

 Μείναμε πίσω και δεν γίνεται τίποτα, ο Γοδεφρείδος Βιλλαρδουίνος διάβασε τρείς σελίδες Πλάτωνα και τώρα έχει νοικιάσει όλα τα δωμάτια. Από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο δεν έμεινε τίποτα ενώ θα μπορούσε να έχει γράψει σαράντα βιβλία, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά. Η στέψη του έγινε εκεί, ήταν η πιο μελαγχολική στέψη αυτοκράτορα που έγινε ποτέ, όλοι ήξεραν. Κάθισαν να σφαγιασθούν κι έτσι μείναμε πίσω.

 Όλα έγιναν πολύ βιαστικά, η Έρση ήρθε έξαλλη ένα απόγευμα και σου είπε ότι δεν αντέχει πια σ’ αυτή την κωλοχώρα, σου ανακοίνωσε την απόφασή της να ζει έξι μήνες στο Παρίσι και τα καλοκαίρια στη Σαντορίνι. Δεν άντεχε άλλο αυτή την κωλοπόλη, θα κατέβαινε στο Μαρούσι είκοσε μέρες το χρόνο. Έπρεπε να το κάνει γιατί είχαμε μείνει πολύ πίσω, δεν υπήρχε περίπτωση να προλάβουμε, δεν προλαβαίναμε με τίποτα. Είχε δικαίωμα να προχωρήσει, να ζήσει κάτι, άλλωστε δεν υπήρχαν πια σύνορα. Έπεφταν συνεχώς οι διαχωριστικές γραμμές, ο κόσμος γινόταν ένα. Είχε δικαίωμα να γίνει κάτι διαφορετικό, να μη μείνει πίσω, είχε το αναφαίρετο δικαίωμα να απολαύσει ελεύθερη τον ενωμένο κόσμο, να κατοικήσει σ’ ένα πραγματικό κέντρο. Άλλωστε, μη γελιέσαι, Ρέα μου, μόνο εκεί εκτιμούσαν το ελληνικό πνεύμα, διάβαζαν Πλάτωνα πριν πάνε στον ψυχαναλυτή, τον ήξεραν απ’ έξω κι ανακατωτά, ιδίως ανακατωτά τον ήξεραν απ’ έξω. 

Από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο δεν έμεινε τίποτα, μη γελιέσαι, κανείς δεν τον ήξερε, ο ψυχαναλυτής δεν τον ήξερε, δεν έγραψε τίποτα αυτός, κάθισε να του πάρουν το κεφάλι τα στίφη. Αν είχε πάει στην Ιταλία, θα είχε γράψει ένα συμπαθητικό βιβλίο για την ιδανική πολιτεία, κάτι θα είχε μείνει, θα είχε κάνει πολύ καλό στον εαυτό του, θα έπαιρνε ήσυχος το πρωινό του, θα διάβαζε τους σοφιστές, θα έβγαζε τα συμπεράσματά του, θα έπαιρνε το μεσημεριανό του, θα τού το έφερναν σ’ ένα δίσκο, θα σκεφτόταν με αγαλλίαση το βραδινό του.

Τετάρτη 29 Μαΐου 2024

[ Ἀναφαίρετον ὅπλον Ἀρετή ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ]


Ἰωάννα Γ. Καραγκιούλογλου

[ Ἀναφαίρετον ὅπλον Ἀρετή
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ]

"(..) Ὄλβιοι, οἵ κείνην ἱερὴν πόλιν οἰκήσουσιν ἀκτὴν Θρηικίην τʹ ἔνυγρον παρά τε στόμα Πόντου."


Ἡ Πόλη. Τὸ καταπληκτικό αὐτό φαινόμενο ἐπιβίωσης τοῦ Γένους. Ἡ μαρτυρία μιᾶς ἀπαράμιλλης θυσίας, πάνω στὴν ὁποῖα ἀκουμπᾶ ἡ Συλλογικὴ Μνήμη.

571 ἔτη ἀπό τὴν Μάχη στὸ Μέγα Κάστρο, ζοῦμε στὴν ἐποχὴ ὅπου οἱ ἔννοιες τῶν λέξεων ἐγκαταλείπονται. Ἐντρυφοῦμε στὴν ἀσάφεια καὶ τὴν ἀθυμία, στὸ ἀπροβούλευτο καὶ τὴν ἄγνοια. Μὲ περισσὴ εὐκολία υἱοθετοῦμε τὸν ἀλγόριθμο ποὺ μᾶς ἐπιβάλλεται. 

Θέλουν νὰ πιστεύουμε πὼς ἡ Ἑλλὰς ἔχει προοδεύσει. Στὸ πολίτευμα, στὰ ἤθη, στὴν διατροφή, στοὺς τρόπους καὶ στὸν πολιτισμό . Ἑπόμενο καὶ εὔλογο θὰ ἦταν νὰ κινηθοῦν πρὸς τὴν ἴδια κατεύθυνση ἡ Γλῶσσα καὶ τὰ σύμβολα τῆς Σκέψεως. Ἀντ' αὐτοῦ, παρατηροῦμε ἕναν διάχυτο παραλογισμό, ἕνα ἀποκρουστικό καὶ ἀποπροσανατολιστικό γκριζάρισμα.

Τὶ ἐννοοῦν σήμερα ὅταν μιλοῦν γιὰ "πρόοδο" καὶ "πολιτισμό"; Τὸν διωγμὸ τοῦ κάλλους; Τὰ ἐπιτηδεύματα τῶν ἀγορῶν; Ἥ μήπως ἐκεῖνα τοῦ πολιτικοῦ συστήματος; Ἐκθειάζουν τὴν λήθη καὶ τὸν ἐκβαρβαρισμό μας. Θεωροῦν σπουδαία ἐκεῖνα ποὺ φανερώνουν ἡδυπάθεια, προτάσσοντας ὡς νόημα ζωῆς μία ἡττοπαθῆ ἐπιβίωση. Φρόνηση καὶ ἀξιοπρέπεια, εἴπατε; Τὶς θεωροῦν  λέξεις κενὲς. Περιττές. Λίαν ἐπικίνδυνες.

Κλαυσίγελος. Νὰ κλαῖμε μὲ τὴν ἀθλιότητά τους ἢ νὰ γελᾶμε μὲ τὴν μωρία μας; 

Θεωροῦν τὴν μὲν διαφθορά ἐπίτευγμα, τὴν δὲ αἰσχροκέρδεια ἔνδειξη εὐζωΐας. Ἀναπαράγουν τὸ σφάλμα καὶ τὴν ἀπρέπεια ἀπαξιώνοντας τὴν ἀρετή καὶ τὴν εὐγένεια.

Ξεχάσαμε πὼς ὁ Σκοπὸς τοῦ Ἐθνικοῦ πολιτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ μας βίου, ἦταν νὰ συνυπάρχουμε κόσμια, τίμια καὶ παραγωγικά. Νὰ προοδεύουμε, συνεισφέροντας ὁ κάθε ἕνας καὶ ὅλοι μαζὶ στὸ πλαίσιο τῶν δυνατοτήτων μας στὴν κοινὴ ὠφέλεια καὶ εὐημερία καὶ νὰ φιλοτιμούμεθα στὰ καλὰ καὶ τὰ δίκαια τῆς Πατρίδος.

Στέλιος Κούκος, Άλωση της των Κωνσταντίνων Πόλεως: Η εις άδου κάθοδος της Ρωμηοσύνης. Η Ανάσταση!



Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: «Κωνσταντίνος ο Αυτοκράτωρ των Ελληνορωμαίων εξέρχεται Άτρομος εις την μάχην το 1453 Μαίου 29».


Γράφει ο Στέλιος Κούκος


Με την άλωση της Πόλης την 29η Μαΐου του 1453 καταλύθηκε το ευρύχωρο κρατικό σχήμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος σκοτώθηκε, πολεμώντας χωρίς να συνθηκολογήσει και χωρίς να βρεθεί ποτέ η σορός του.

Μπορεί και να μαρμάρωσε! Ποιος ξέρει;

Έκτοτε άρχισε μια διαφορετική ζωή για το γένος. Μια διαφορετική οδός, σε μια πιο εσωτερική διάσταση (νηπτική;), αλλά και μαρτυρική! Η εις άδου κάθοδος της Ρωμηοσύνης…

Η άλωση της των Κωνσταντίνων Πόλης, (του πρώτου, του Μέγα που την έκτισε και αγίου και του τελευταίου που την υπερασπίστηκε, την έχασε και Μάρτυρα), αλλά και η διάλυση της αυτοκρατορίας δεν ισοδυναμούσε με την πτώση της και ιδιαίτερα με την κατάπτωσή της.

Φώτης Κόντογλου - Τὸ πάρσιμο τῆς Πόλης



«Κωνσταντίνος ο Αυτοκράτωρ των Ελληνορωμαίων εξέρχεται Άτρομος εις την μάχην το 1453 Μαίου 29».
 Έργο του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ

Φώτης Κόντογλου - Τὸ πάρσιμο τῆς Πόλης

Πρόλογος, πρωτ. Γ. Μεταλληνοῦ


 «Ἡ Ρωμανία κι᾿ ἂν ἐπέρασεν ἀνθεῖ καὶ φέρνει κι᾿ ἄλλο».

Ἡ πολιορκία τῆς Κωνσταντινούπολης


Σὰν σήμερα πάρθηκε ἡ Πόλη ἀπ᾿ τὸν σουλτὰν Μεμέτη στὸ 1453, μέρα Τρίτη, βγαίνοντας ὁ ἥλιος.

Μιὰ τέτοια ἱστορία δὲ μπορεῖ νὰ τὴ γράψῃ ἄξια κανένας· δὲν πιστεύω νὰ βρίσκεται τέτοιος μεγάλος μάστορης. Κανένας, ἂς ἤτανε κι ὁ ἴδιος ὁ Ὅμηρος, ποὺ τραγούδησε μὲ λόγια σὰν κοτρώνια τὸν φημισμένον ἐκεῖνο πόλεμο τῆς Τρωάδας.

Κείνη τὴ μέρα, ποὺ δὲν πρέπει νὰ λογαριαστῇ μηδὲ στὶς μέρες τῶν χρονῶν, μηδὲ στὶς μέρες τῶν μηνῶν, παρὰ νὰ τὴ σκεπάσῃ σκοτάδι, ὅπως λέγει ὁ Ἰὼβ γιὰ τὴ μέρα ποὺ γεννήθηκε, ὁ φόβος ποὔπιασε τοὺς ἀνθρώπους ἤτανε τέτοιος, ποὺ τρεῖς καὶ τέσσερες γενιὲς δὲ φτάξανε γιὰ νὰ συνεφέρουνε.

 Ἀκόμα καὶ σήμερα, σὰ διαβάζει κανένας ὅσα γράψανε οἱ ἱστορικοὶ ἐκεινοῦ τοῦ καιροῦ, εἶνε στιγμὲς ποὺ τρέμει στ᾿ ἀλήθεια, σὰ νὰ βρίσκεται ὁ ἴδιος μέσα στὴν Πόλη, κι᾿ ὥρα μὲ τὴν ὥρα περιμένει νὰ δῇ τοὺς Τούρκους νὰ σφάξουνε τὸν κόσμο μπροστὰ στὰ μάτια του...

....Οἱ Τοῦρκοι ἤτανε ὡς τετρακόσιες χιλιάδες· ἀπ᾿ αὐτοὺς οἱ ἑκατὸ ἤτανε καβαλλαραῖοι. Οἱ Χριστιανοί, ποὺ σηκώνανε ἅρματα, μαζευόντανε ὅλοι ὅλοι ἑφτὰ χιλιάδες, Ἕλληνες, Βενετσάνοι καὶ Γενοβέζοι.

Ἡ πολιορκία ἄρχισε στὶς 5 Ἀπριλίου. Ὁ σουλτάνος ἔστησε τὴν τέντα του κοντὰ στὴν Καστρόπορτα Καλιγαρία καὶ κούρντισε ἀπάνω της τὸ μεγάλο κανόνι τοῦ Οὐρμπάν. Ὑστερώτερα ὅμως τὸ κουβάλησε μπροστὰ στὴν πόρτα τοῦ Ῥωμανοῦ. Γιὰ νὰ τὸ γιομίσουνε χρειαζόντανε δυὸ ὧρες σωστές, καὶ γιὰ τοῦτο βαροῦσε μονάχα ἑφτὰ φορὲς τὴ μέρα. Σαράντα ζευγάρια βόδια τὸ τραβούσανε, γιὰ νὰ τὸ φέρουνε ἀπὸ τὴν Ἀδριανούπολη, καὶ γιὰ νὰ περάσουνε δυὸ μερῶν δρόμο κάνανε δυὸ μῆνες. Τετρακόσοι γενιτσάροι τὸ βαστούσανε γιὰ νὰ μὴ γύρῃ, διακόσοι ἀπὸ κάθε μεριά. ...

.....Οἱ δυστυχισμένοι οἱ Χριστιανοὶ πήρανε λιγάκι ἀπάνω τους, ποὖχε κόψει τὸ αἷμα τους. Μέρα νύχτα ἀκούγανε κεῖνο τ᾿ ἄγριο τ᾿ ἀνθρωπομάζωμα νὰ οὐρλιάζῃ κάτ᾿ ἀπ᾿ τὰ τειχιά. Καὶ τοῦτα δὰ ἤτανε τόσο σαραβαλιασμένα, ποὺ πολλὲς φορὲς γκρεμνιζόντανε μονάχα ἀπὸ τὸ βρόντο τοῦ κανονιοῦ. 

Νύχτες ὁλάκερες δὲ σφαλίξανε μάτι. Ἀπὸ τὰ μικρὰ παιδιὰ ὡς τοὺς γέρους ὅλοι δουλεύανε, κουβαλούσανε χώματα καὶ πέτρες. Κ᾿ οἱ καλογέροι εἴχανε ζωσθῆ τ᾿ ἅρματα καὶ βαστούσανε ἕνα κομμάτι τοῦ κάστρου.

 Στὴν πόρτα τοῦ Ῥωμανοῦ ἔστεκε ὁ βασιληᾶς, ἔχοντας κοντά του τὸ γενοβέζο Γιουστινιάνη, τὸν ἀρχιστράτηγο, καὶ τὸν δὸν Φραγκίσκο ἀπ᾿ τὸ Τολέδο, μαζὶ μὲ πεντακόσους διαλεχτοὺς γενοβέζους.

Τρίτη 30 Μαΐου 2023

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ Η ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ




Τρία καράβια ενετικά λοιπόν ξεκίνησαν από την Πόλη γεμάτα με όλα τα κειμήλια από την Αγιά Σοφιά, σύμφωνα με τον θρύλο, αλλά το τρίτο από αυτά, το οποίο μετέφερε την Αγία τράπεζα βυθίστηκε στα νερά του Βοσπόρου στην περιοχή του Μαρμαρά.


Από τότε μέχρι σήμερα στο σημείο εκείνο που είναι βυθισμένη η Αγία Τράπεζα τα νερά της θάλασσας είναι πάντοτε ήρεμα και γαλήνια, ασχέτως με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην γύρω περιοχή.

Το φαινόμενο μαρτυρούν και σύγχρονοι Τούρκοι επιστήμονες, που έχουν κάνει κατά καιρούς απόπειρες να ανακαλύψουν που οφείλεται αυτό το περίεργο φαινόμενο, αλλά λόγω της λασπώδους σύστασης του βυθού, απέβησαν άκαρπες.

Στο βιβλίο του Δωροθέου Μονεμβασίας με τίτλο “Βίβλος Χρονική ” (1781) διαβάζουμε: ”Οι Ενετοί την υπερθαύμαστον και εξάκουστον Αγίαν Τράπεζαν της Αγίας Σοφίας, την πολύτιμον και ωραιότατην, έβγαλαν από τον Ναό και έβαλαν εις το καράβι, και καθώς έκαναν άρμενα και επήγαιναν προς Βενετία, ω, του θαύματος!

Πλησίον της νήσου του Μαρμαρά άνοιξε το καράβι και έπεσεν εις την θάλασσαν η Αγία Τράπεζα και εβούλησε και είναι εκεί ως σήμερον, και τούτο είναι φανερόν και το μαρτυρούν οι πάντες, διότι όλον το μέρος εκείνο, όταν κάμνει φουρτούνα, η θάλασσα όλη κάμνει κύματα φοβερά, εις δε τον τόπο όπου είναι η Αγία Τράπεζα είναι γαλήνη και δεν ταράσσεται η θάλασσα.

Και υπαγαίνουν τινές εκεί με περάματα, και λαμβάνουν από την θάλασσαν εκείνην, όπου είναι η Αγία Τράπεζα, και μυρίζει θαυμασιώματα μυρωδίαν, από το άγιον μύρον όπου έχει και των άλλων αρωμάτων“.

Τρίτη 24 Μαΐου 2022

Το χρονικό της Άλωσης:Την Τετάρτη 23 Μαΐου του 1453...

Το χρονικό της Άλωσης:

  • Την Τετάρτη 23 Μαΐου του 1453, οι ηρωικοί απεσταλμένοι ναυτικοί περνώντας μέσα από τον Οθωμανικό στόλο, φτάνουν στην Πόλη με άσχημα μαντάτα: Στον ορίζοντα δεν φαίνεται Δυτικό πανί.

Οι σύμβουλοι (σύντροφοι καλύτερα να πούμε) προτρέπουν τον Βασιλέα να φύγει.

 Ο Ιουστινιάνης με την αγωνία του φίλου τον παρακαλεί να μπει σʹ ένα δικό του καράβι.

Ο Κωνσταντίνος όμως δεν είναι ένας συνηθισμένος πολιτικός άνδρας:

«Εάν έφευγα τι θα έλεγε για μένα η οικουμένη; Σας ικετεύω μην με παρακαλάτε να φύγω. Επιθυμώ να πεθάνω εδώ μαζί σας» απαντά.

Και απαντά στον Μωάμεθ: 

«Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὔτ' ἐμὸν ἐστίν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ˙ κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως άποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν.»

 

Λόγια του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Δραγάτση Παλαιολόγου, του τελευταίου αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρώμης, προς τον Οθωμανό Μωάμεθ Β΄, που του ζητούσε την παράδοση της Πόλης με «αντάλλαγμα» τη ζωή του και όλα του τα πλούτη.

Από τα παράθυρα του παλατιού φτάνουν οι κραυγές των Οθωμανών. Ο Μωάμεθ τους τάζει γλέντι τριών ημερών εάν του φέρουν την Βασιλεύουσα κι εκείνοι υποδέχονται την υπόσχεση με ζητωκραυγές, χορούς και τυμπανοκρουσίες.

Ο Αυτοκράτορας δεν αντέχει άλλο: ξεσπά σε κλάματα για την Πόλη που χάνεται, προδομένη από “φίλους” και προπάντων διχασμένη…

Παρασκευή 29 Μαΐου 2020

ΒΙΝΤΕΟ – Θρήνος Αναστάσιμος για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο


Ο τελευταίος βασιλέας έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε σε εκείνες τις περιστάσεις. Η στάση του υπήρξε η ιδανική όσον αφορά τη θέση του, το αξίωμα του και το ιστορικό του καθήκον.
Έχει πολύ σωστά ειπωθεί πως ο Κωνσταντίνος με τη θυσία του έσωσε την ψυχή της Ρωμιοσύνης και της έδωσε την ελπίδα να συνεχίσει να μάχεται και να υπομένει τον οθωμανικό ζυγό-αν είχε παραδοθεί όπως γενναιόδωρα του προσέφερε ο Μωάμεθ, η Ρωμανία θα είχε σβήσει άδοξα και η Βασίλισσα των Πόλεων θα είχε καταληφθεί με σκυμμένο το κεφάλι.
Δείτε το βίντεο – αφιέρωμα του Cognosco Team στον τελευταίο Ρωμαίο αυτοκράτορα που έφυγε δοξασμένος κατά την άλωση της Βασιλεύουσας, της Πόλεως των πόλεων:



Πως φτάσαμε στην Άλωση – Τα διδάγματα για το σήμερα

Λαυρέντζος Αναστάσιος

Η 29η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης και οδύνης για τον Ελληνισμό. Αυτή τη μέρα του 1453 η υπερχιλιόχρονη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, πλήρως εξελληνισμένη στην τελική της φάση, πέρασε οριστικά στο παρελθόν. Είχε βεβαίως προηγηθεί μια μακρά πορεία παρακμής και αποσύνθεσης, ώστε η πτώση της Πόλης να είναι απλώς η τελευταία πράξη. Πώς όμως το μακροβιότερο κρατικό μόρφωμα στη Δυτική Ιστορία έφτασε στο τέρμα του και ποια τα βαθύτερα αίτια της παρακμής του; Τι διδάγματα θα μπορούσε να αντλήσει ο σύγχρονος παρατηρητής;
Το Βυζάντιο για αιώνες υπήρξε ένα ισχυρό κρατικό μόρφωμα, το οποίο από πολλές απόψεις διέθετε αρκετά σύγχρονα στοιχεία: ένα αδιαμφισβήτητο κέντρο εξουσίας, ενιαία νομοθεσία σε όλη την επικράτειά του, αναλογικό φορολογικό σύστημα, αξιόλογο σύστημα κρατικής πρόνοιας, ισχυρό νόμισμα, κ.λπ. Ακόμη και ο στρατός μέσα από τον θεσμό των Θεμάτων είχε αποκτήσει στοιχεία «στρατεύσιμης λαϊκής δύναμης».
Αυτό ίσχυσε κυρίως στην περίοδο του Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου, ο οποίος στήριξε τους μικροϊδιοκτήτες γης και στηρίχθηκε σε αυτούς. Πεθαίνοντας ο Βασιλείος ο Β’ (1025), άφησε το κράτος στο απόγειο της δύναμής του: όχι μόνο όλοι οι εχθροί της αυτοκρατορίας είχαν εξουδετερωθεί, αλλά, παρά τους μακροχρόνιους πολέμους, τα κρατικά ταμεία ήταν γεμάτα και ο στρατός ήταν ισχυρότερος από ποτέ.
Παρ’ όλα αυτά, μόλις 46 χρόνια μετά –χρονικό διάστημα ιστορικά ελάχιστο– ο βυζαντινός στρατός θα υφίστατο μια ταπεινωτική ήττα στο Ματζικέρτ (1071), η οποία θα άνοιγε διάπλατα την πόρτα του μικρασιατικού οροπεδίου στα τουρκικά φύλα. Μόλις δέκα χρόνια μετά, είχε χαθεί ο έλεγχος στο μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας, καθώς σημαντικές πόλεις είχαν περιέλθει στα χέρια Τούρκων φυλάρχων. Πού οφείλεται άραγε αυτή η ραγδαία μεταστροφή των δεδομένων;

Τα αίτια της βυζαντινής παρακμής

Τα βιβλία της Ιστορίας αναφέρουν ότι η βασική αιτία της βυζαντινής παρακμής υπήρξε η σύγκρουση ανάμεσα στην αυλική αριστοκρατία της Πόλης και στην ανερχόμενη στρατιωτική αριστοκρατία. Στο πλαίσιο αυτής της σύγκρουσης κορυφώθηκε η ευνοιοκρατία, η κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος, επιδιώχθηκε συστηματικά η εξασθένηση του στρατού και έγιναν εμφύλιες συγκρούσεις.

Ο κόσμος, η τέχνη και η «ιδεολογία» της εθνικής μας χαρμολύπης που γέννησε το θαύμα του 1821!

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης. Τοιχογραφία σε ναό της Μονής Μολντοβίτσα της Ρουμανίας (1537).





Με ποιο κουράγιο ο λαός μας διά μέσου του ποιητή -που δεν σώζεται, βεβαίως, το όνομά του- έγραψε τους στίχους-προφητεία, τους στίχους-απαντοχή, τους στίχους-δύναμη, προσμονή, επιμονή, κουράγιο: “Πάλιν με χρόνους και καιρούς πάλιν δικά μας θάναι”! Ή ακόμη η “Ρωμανία κι αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι’ άλλο”!
Και δεν είναι μόνον αυτό! Ο στιχουργός δεν παρηγορεί μόνον τους συνανθρώπους του και την πονεμένη, την απεγνωσμένη Ρωμιοσύνη, αλλά κάνει κάτι πολύ πιο συγκλονιστικό! Ενώνει συμπαθητικά, δηλαδή στο ίδιο πάθος, τον ουρανό και την γη, τα θεία και τα ανθρώπινα και σπεύδει να παρηγορήσει και την Υπεραγία Θεοτόκο. Έτσι αμέσως μετά τον στίχο του δημοτικού τραγουδιού που λέει η “Δέσποινα ταράζεται και κλαίει και δακρύζει”, ο ποιητής σπεύδει να την ενθαρρύνει κι’ αυτήν λέγοντάς της, “Σώπασε, κυρά Δέσποινα μη κλαίεις μη δακρύζεις” και ακολουθεί ο εμβληματικός στίχος που προαναφέραμε, “Πάλιν με χρόνους και καιρούς πάλιν δικά μας θάναι”.
Υπάρχει όμως και ο στίχος, ο οποίος δεν είναι τόσο γνωστός, “Πάλι με χρόνους και καιρούς, πάλι δικά σου είναι”!
Και σε ποιαν δίνει κουράγιο ο ποιητής; Στην Υπέρμαχο Στρατηγό, στην προστάτιδα της Πόλης, στην Αγία Σκέπη της Βασιλίδας των πόλεων. Σ’ αυτήν, που τόσα χρόνια πάσκιζε να κρατά την Κωνσταντινούπολη ελεύθερη από κάθε βαρβαρική επιδρομή, άλωση και κάθε άλλη πληγή. Και, μάλιστα, μερικές φορές Την έβλεπαν οφθαλμοφανώς πάνω στα κάστρα να την υπερασπίζεται! Και όχι μόνον οι προστάτες της αλλά και οι εχθροί της! Το ομολογούσαν οι ίδιοι!
Παράλληλα, όμως, με την παρηγοριά που προσφέρει ο ποιητής μας στην Θεοτόκο μοιάζει να παραδέχεται έμμεσα και αυτός ότι η Βασιλεύουσα χάθηκε για τις αμαρτίες του γένους όπως έχει επικρατήσει να λέγεται. Έτσι η Ίδια αφ’ ενός δεν φταίει, δεν φέρει ευθύνη για το κούρσεμά της και αφ’ ετέρου να μην στενοχωριέται εμείς θα την ξαναπάρουμε.

π. Γεώργιος Μεταλληνός "Ἡ Ἅλωση τῆς Πόλης"

Π. Ήφαιστος, Η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης


Π. Ήφαιστος, Η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης


Η άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης του Ελληνικού κοσμοσυστήματος της Βυζαντινής Οικουμένης σε πρώτη φάση από τους Σταυροφόρους της Θεοκρατικής Ρώμης το 1204 μ.Χ. και στην συνέχεια στις 29 Μαίου 1453 μ.Χ. είναι μια πολλαπλά σημαντική επέτειος, όχι μόνο για τους Έλληνες. Θα περιοριστούμε σε ανάρτηση δύο βίντεο και μιας σύντομης εισαγωγής. Το πρώτο βίντεο είναι το Ρωσικό ιστορικό ντοκιμαντέρ «Κατάρρευση της αυτοκρατορίας το Βυζαντινό μάθημα» και δεύτερο το «1453, η Άλωση της Πόλης» του National Geographic.

Εξαρχής διατυπώνουμε μια εκτίμηση που δεν είναι μόνο δική μας. Μπορεί το βίντεο του Τύχωνα να προσφέρει μια πολύ ενδιαφέρουσα περιγραφή των σκοπών και της θηριωδίας των κατακτητών της Κωνσταντινούπολης αλλά, κατά κάποιο τρόπο, υιοθετεί την θέση ότι εξελληνίστηκε περιθωριοποιώντας τον Χριστιανισμό και εθνικοποιώντας τη Βασιλεύουσα Πόλη και το κοσμοσύστημά της. Δεν θα ήταν υπερβολικό να πει κανείς πως μια τέτοια ρωσική προσέγγιση, ενδέχεται να έχει σχέση με τη σύγχρονη στρατηγική της Μόσχας. Να υποβάλει δηλαδή τη θέση ότι το Βυζάντιο δεν ήταν κατ’ ανάγκη 

Ελληνικό αλλά πρωτίστως Χριστιανικό. Επομένως οποιοσδήποτε σύγχρονος Χριστιανός, ιδιαίτερα ένα ισχυρό Ορθόδοξο κράτος, το κληρονομεί. Ως προς αυτά, αξίζει να τονιστεί ότι ενώ η ανθρωποκεντρική Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν ένας σημαίνων πνευματικός παράγων του Ελληνικού Βυζαντινού κοσμοσυστήματος, δεν ανέπτυξε θεοκρατικές και δεσποτικές αξιώσεις όπως συνέβη με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Εντολέας του Βασιλέα ήταν η Σύγκλητος των Πόλεων. Όσον αφορά το δεύτερο βίντεο, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι πέραν κάποιων αξιομνημόνευτων ιστορικών πτυχών οι απόψεις εδράζονται στη συμβατική Δυτική θεώρηση.

Εύλογα μπορεί κανείς να διερωτηθεί γιατί το σύγχρονο Ελληνικό κράτος, του οποίου η Κοινωνία είναι ο φορέας των εθνικών πολιτικών παραδόσεων της διαχρονικής Ελληνικότητας και του Ελληνικού Βυζαντινού κοσμοσυστήματος, δεν έχει φροντίσει να πρωτοστατήσει με αναλύσεις συμπεριλαμβανομένων βίντεο στην αποτύπωση αυτών των ιστορικών γεγονότων. Οι λόγοι βέβαια είναι γνωστοί σε όλους και οι τελευταίες συζητήσεις για την Επανάσταση του 1821 αναδεικνύουν τα αίτια.

Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου 2019

Αποτέλεσμα εικόνας για Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος
"Διακηρύσσει [ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος] ότι οι άγιοι Πατέρες 'κηρύττουν τον κ ο μ μ ο υ ν ι σ μ ό ν τ η ς α γ ά π η ς, ως θ ε μ ε λ ι ώ δ η χριστιανικήν διδασκαλίαν' και ότι 'επί τα ίχνη της κομμουνιστικής πολιτείας της αγάπης βαδίζει μέχρι σήμερον ο μοναχικός βίος και δη ο κοινοβιακός και ιδία ο εν Άθω...'"

π. Γ. Μεταλληνού, "Φώτα και φως", σελ. 302, κεφ. "Ο από Τραπεζούντος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθος ως εκκλησιαστική προσωπικότητα"


ΠΗΓΗ:George Philalethe

Σάββατο 8 Ιουνίου 2019

ΒΙΝΤΕΟ – Ο τελευταίος λόγος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου πριν από την Άλωση

Η Άλωση της Πόλης, στη θύμιση της ύστερα από πάνω από πέντε αιώνες, μας γεμίζει ταυτόχρονα πόνο και περηφάνεια. Πόνο για την ήττα, την κατάκτηση, την σφαγή, το βύθισα της Ρωμιοσύνης από την ανεξαρτησία στη δουλεία. Περηφάνεια όμως για την ηρωική, αξιοπρεπή στάση των υπερασπιστών της, και πάνω από όλα του τελευταίου αυτοκράτορα.
Στην τελευταία του ομιλία, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος παροτρύνει τους πολεμιστές του να αγωνιστούν για τον Θεό, τη βασιλεία, την πατρίδα και τις οικογένειες τους, να φανούν αντάξιοι της κληρονομιάς τους. Τα λόγια του προκαλούν ως σήμερα ανατριχίλα.
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ


«Μιμηθείτε τους λίγους ελέφαντες των αρχαίων Καρχηδονίων, που μόνο με τη φωνή και την όψη τους έτρεψαν σε φυγή μέγα πλήθος ρωμαϊκού ιππικού. Και αν είχαν τη δύναμη να τρέψουν σε φυγή ζώα χωρίς λογική, πόσο μάλλον εμείς που είμαστε κύριοι των ζώων αυτοί που έρχονται να μας αντιπαραταχθούν σαν ζώα χωρίς λογική, είναι χειρότεροι απ’ αυτά. Τα δόρατά μας, οι ρομφαίες μας, τα τόξα μας και τα ακόντιά μας θα στραφούν εναντίον τους. Και φανταστείτε πως παίρνετε μέρος σε κυνήγι αγριόχοιρων, για να καταλάβουν οι ασεβείς ότι δεν αντιμάχονται με ζώα χωρίς λογική, όπως είναι αυτοί, αλλά με άρχοντες, και αφέντες τους, και απογόνους των Ελλήνων και των Ρωμαίων.»

Τετάρτη 29 Μαΐου 2019

Πώς φτάσαμε στην Άλωση – Τα διδάγματα για το σήμερα - Αναστάσιος Λαυρέντζος

Πώς φτάσαμε στην Άλωση - Τα διδάγματα για το σήμερα, Αναστάσιος Λαυρέντζος
Η 29η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης και οδύνης για τον Ελληνισμό. Αυτή τη μέρα του 1453 η υπερχιλιόχρονη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, πλήρως εξελληνισμένη στην τελική της φάση, πέρασε οριστικά στο παρελθόν. Πριν την Άλωση, είχε βεβαίως προηγηθεί μια μακρά πορεία παρακμής και αποσύνθεσης, ώστε η πτώση της Πόλης να είναι απλώς η τελευταία πράξη. Πώς όμως το μακροβιότερο κρατικό μόρφωμα στη Δυτική Ιστορία έφτασε στο τέρμα του και ποιά τα βαθύτερα αίτια της παρακμής του; Τι διδάγματα θα μπορούσε να αντλήσει ο σύγχρονος παρατηρητής;
Το Βυζάντιο για αιώνες υπήρξε ένα ισχυρό κρατικό μόρφωμα, το οποίο από πολλές απόψεις διέθετε αρκετά σύγχρονα στοιχεία: ένα αδιαμφισβήτητο κέντρο εξουσίας, ενιαία νομοθεσία σε όλη την επικράτειά του, αναλογικό φορολογικό σύστημα, αξιόλογο σύστημα κρατικής πρόνοιας, ισχυρό νόμισμα, κ.λπ. Ακόμη και ο στρατός μέσα από τον θεσμό των Θεμάτων είχε αποκτήσει στοιχεία «στρατεύσιμης λαϊκής δύναμης».
Αυτό ίσχυσε κυρίως στην περίοδο του Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου, ο οποίος στήριξε τους μικροϊδιοκτήτες γης και στηρίχθηκε σε αυτούς. Πεθαίνοντας ο Βασιλείος ο Β’ (1025), άφησε το κράτος στο απόγειο της δύναμής του: όχι μόνο όλοι οι εχθροί της αυτοκρατορίας είχαν εξουδετερωθεί, αλλά, παρά τους μακροχρόνιους πολέμους, τα κρατικά ταμεία ήταν γεμάτα και ο στρατός ήταν ισχυρότερος από ποτέ.
Παρ’ όλα αυτά, μόλις 46 χρόνια μετά –χρονικό διάστημα ιστορικά ελάχιστο– ο βυζαντινός στρατός θα υφίστατο μια ταπεινωτική ήττα στο Ματζικέρτ (1071), η οποία θα άνοιγε διάπλατα την πόρτα του μικρασιατικού οροπεδίου στα τουρκικά φύλα. Μόλις δέκα χρόνια μετά, είχε χαθεί ο έλεγχος στο μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας, καθώς σημαντικές πόλεις είχαν περιέλθει στα χέρια Τούρκων φυλάρχων. Πού οφείλεται άραγε αυτή η ραγδαία μεταστροφή των δεδομένων;

Τα αίτια της βυζαντινής παρακμής

Πάρθεν η Ρωμανία: Ο Ποντιακός θρήνος για την Άλωση της Πόλης - 29 Μαΐου 1453

Πάρθεν η Ρωμανία: Ο Ποντιακός θρήνος για την Άλωση της Πόλης - 29 Μαΐου 1453
Πάρθεν η Ρωμανία: Ο Ποντιακός θρήνος για την Άλωση της Πόλης - 29 Μαΐου 1453

Η άλωση της Πόλης ήταν συγκλονιστικό γεγονός. Η Πόλη των πόλεων έπεσε στα χέρια των εχθρών. Μολονότι οι χρησμοί το προφήτευαν, κανείς δεν ήθελε να το πιστέψει. Η Πόλη των πόλεων. Το γεγονός της Άλωσης της Πόλης υπήρξε η αφορμή για Πανελλήνιους θρήνους και θρύλους.

Ιδιαίτερος και ο συγκλονισμός στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Θρήνοι που γράφτηκαν από την ψυχή των κατοίκων, της έως τότε αυτόνομης αυτής περιοχής.

Αν και μακριά από την πολιορκημένη Πόλη, οι "Έλληνες" της Τραπεζούντας ζουν το δράμα της Άλωσης.

Σε έναν από τους πιο γνωστούς θρήνους ένα πουλί μεταφέρει τα μαντάτα στους κατοίκους. Γνωρίζοντας, ότι μεταφέρει κάτι εξαιρετικά δυσάρεστο, κανείς δεν τολμά να πάει να πάρει το μήνυμα που έχει αφήσει το πουλί. Μόνο ένα παίδι - συνήθως χήρας γιος - πηγαίνει το διαβάζει και αναγγέλλει αυτός τα τρομερά νέα στον εκεί Ελληνισμό...

Η περιοχή της Τραπεζούντας θρήνησε για την Άλωση της Πόλης: "Αϊλί εμάς και βάι εμάς η Ρωμανία πάρθεν...".

Ωστόσο, στο τέλος υπάρχει και το αισιόδοξο μήνυμα: "Η Ρωμανία αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο..."


Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν' από την Πόλην
ουδέ στ' αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλια,
επήγεν και-ν εκόνεψεν α σου Ηλί' τον κάστρον.
Εσείξεν τ' έναν το φτερόν σο αίμα βουτεμένον,
εσείξεν τ' άλλο το φτερόν, χαρτίν έχει γραμμένον,
Ατό κανείς κι ανέγνωσεν, ουδ' ο μητροπολίτης
έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται κι αναγνώθει.
Σίτ' αναγνώθ' σίτε κλαίγει, σίτε κρούει την καρδίαν.


Ν' αϊλί εμάς και βάι εμάς οι Τούρκοι την Πόλ' επαίραν 
επαίραν το βασιλοσκάμ' κι ελάεν η Αφεντία.
Μοιρολογούν τα εκκλησιάς κλαίγνε τα μοναστήρα
κι ο Αι Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπισκάται.
- Μη κλαις, μη κλαις, Αγιάννε μου μη δερνοκοπισκάσαι
η Ρωμανία 'πέρασεν η Ρωμανία 'πάρθεν.
- Η Ρωμανία (κι) αν 'πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο...


Η πολιορκία και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ - ΜΙΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ
Από το βιβλίο της Αιμιλίας Ιωαννίδου, Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2000, σελ. 71 – 94.
ΙΙ. Η πολιορκία
Στις 5 Απριλίου 1453, πενήντα τρεις μέρες πριν από την άλωση, ο νεαρός, 21 χρονών τότε, σουλτάνος Μεχμέτ έστησε τη σκηνή του μπροστά στην Κωνσταντινούπολη, αντίκρυ από την πύλη του Αγίου Ρωμανού (Τοπ Καπού – Τοπ=κανόνι, Καπού=πύλη). Εκεί παρέταξε και τους γενιτσάρους καθώς και το μεγάλο κανόνι που κατασκεύασε ο Ουρμπάν. Από την πύλη του Αγίου Ρωμανού ως τη Χαρσία ή πύλη της Αδριανούπολης (Εντιρνέ Καπού) – απ’ όπου άρχιζε η περίφημη Μέση οδός που οδηγούσε στην αγορά του Θεδόσιου, στον Ιππόδρομο και στην Αγια Σοφιά – θα δινόταν ο κύριος αγώνας, καθώς το μέρος αυτό, κοιλάδα που διέσχιζε το ποταμάκι Λύκος, εκτιμήθηκε ως το πιο πρόσφορο για την άλωση της Πόλης.
Εκεί λοιπόν στο Μεσοτείχιο όπως το ονόμαζαν, παράταξαν και οι πολιορκημένοι τις πιό εκλεκτές δυνάμεις τους. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος με τους καλύτερους τουρμάρχες του και κένταρχους και δίπλα σ’ αυτόν ο Τζουστινιάνη με τους σιδερόφραχτους πολεμιστές του. Οι πολιορκημένοι είχαν ν’ αντιτάξουν στις μεγάλες λουμπάρδες του εχθρού λιγοστά και μικρά κανόνια, που νωρίς έπαψαν να χρησιμοποιούνται καθώς έκαναν μεγαλύτερη ζημιά στα παλιά τείχη τραντάζοντάς τα, παρά στον εχθρό. Τα όπλα τους ήταν λιγοστά μολυβδοβόλα ή τούφακες (βαριά τουφέκια που ρίχνανε πέντε ίσαμε δέκα κομμάτια μολύβια σε κάθε βολή), οι τζάγρες (μηχανή με σύστημα εκτόξευσης βέλους σε μεγάλη απόσταση), τα τόξα, τα βέλη, τ’ απελατίκια (ραβδί σιδερένιο με ακίδες) και βέβαια τα σπαθιά.
Στις 7 Απριλίου ο Μεχμέτ πλησίασε το στρατό του στα 1200 μέτρα από τα τείχη. Στις 12 Απριλίου φάνηκε να έρχεται και η μεγάλη αρμάδα (ο στόλος). Πέρασε μπροστά από την Πόλη και τα πληρώματά της φώναζαν με άγριες κραυγές και βάραγαν τα τουμπελέκαι για να τρομάξουν τους πολιορκημένους. Πήγε κι άραξε στη δυτική ακτή του Βόσπορου, στο Διπλοκιόνιο (πλησίον του σημερινού ανακτόρου του Ντολμά Μπαχτσέ). Ο τεράστιος αυτός στόλος διέβη τον Ελλήσποντο γεμίζοντας κατάπληξη και τρόμο όσους τον έβλεπαν να περνά, γιατί ποτέ πριν και σε κανένα μέρος δεν είχε ξαναφανεί τέτοια θαλάσσια δύναμη. Η θέα της ανησύχησε τους πολιορκημένους.  Ως τότε, διέθεταν την υπεροχή στη θάλασσα και έτσι στις πολιορκίες έπρεπε να αμυνθούν μόνο από την ξηρά. Ετσι, προμηθεύονταν ότι τους χρειαζόταν μέσω του θαλασσίου εμπορίου. Τώρα ξαφνιάζονταν βλέποντας πως ο πόλεμος ερχόταν από γη και θάλασσα.

Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος στην νεοελληνική λογοτεχνία

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μούσσας // *

 O Δραγάσης Παλαιολόγος, ο πρώτος και τελευταίος αυτοκράτορας που έπεσε στις επάλξεις της βασιλεύουσας κατάφερε να περάσει όχι απλώς στη διάσταση του θρύλου, αλλά και στις πνευματικές δημιουργίες των σπουδαιότερων λογοτεχνών μας.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως συναντούμε την μαρτυρικής αυτή μορφή σε δεκάδες ποιήματα, διηγήματα και ιστορικά μυθιστορήματα. Καμιά άλλη προσωπικότητα δεν ηρωποιήθηκε και δεν ταυτίστηκε με την λαϊκή συνείδηση διαχρονικά και σε τέτοιο βαθμό (ούτε καν αυτός ο Μέγας Αλέξανδρος).


Και δεν είναι απλώς το γεγονός του τραγικού τέλους, της θυσίας του θρυλικού βασιλιά της Πόλης των Πόλεων, αλλά κάτι βαθύτερο, κάτι που εμπνέει όλους όσοι αγωνίζονται για το υψηλότερο των ιδανικών και το πολυτιμότερο της ανθρώπινης ύπαρξης: την Ελευθερία.
Σε όλες σχεδόν τις λογοτεχνικές ή ακόμη και ιστορικές αναφορές, καταγράφεται θρήνος και ανείπωτη οδύνη για την άλωση της Πόλης και την τραγική κατάληξη του εμβληματικού, για την οικουμενική ορθοδοξία, ναού της Αγιάς Σοφιάς, όχι όμως και για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Για τον αυτοκράτορα που πέρασε στην σφαίρα του μύθου, εκφράζεται μια συγκλονιστική και σωτήρια ελπίδα.
Αυτός είναι κι ο λόγος που επηρέασε, συγκίνησε και τελικά καθόρισε την οπτική πολλών σημαντικών δημιουργών. Η ελπίδα αποτέλεσε μοναδική παρηγοριά και κινητήριο δύναμη των υπόδουλων ελλήνων κατά την τουρκοκρατία, των χιλιάδων ξεριζωμένων  μετά την μικρασιατική καταστροφή αλλά και του πλήθους των ηρώων στο αλβανικό μέτωπο κατά τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο και πιο μετά στην εθνική αντίσταση την δύσκολη περίοδο της κατοχής. Η ελπίδα αυτή, η προσδοκία και η πίστη στην προάσπιση της ελευθερίας που πηγάζει ανεξάντλητη από τον εθνομάρτυρα Κωνσταντίνο φτάνει ως τις μέρες και καθορίζει ακόμη και σήμερα τον τρόπο σκέψης πολλών ελλήνων, του πολιτισμού, της διανόησης ή και της πολιτικής.
Ίσως και κατ’ αυτόν τον τρόπο ο θρυλικός «μαρμαρωμένος βασιλιάς» συνεχίζει τον ανένδοτο αγώνα, στις επάλξεις της ελευθερίας, ακόμη και σήμερα, ζωντανός και αήττητος, εκεί στη μοιραία Πύλη του Ρωμανού.

Oδυσσέας Eλύτης
Θάνατος καὶ Aνάστασις τοy Κωνσταντίνου Παλαιολόγου                                                     

[…]Θεέ μου και τώρα τι    Πού ῾χε με χίλιους να παλέψει    χώρια με τη
μοναξιά του    ποιός    αυτός πού ῾ξερε μ᾿ ένα λόγο του να δώσει ολά-
κερης της γης να ξεδιψάσει
Αυτὸς
ο τελευταιος Ελληνας!
  
1

Κ. Καρυωτάκης
Μαρμαρωμένε Βασιλιά!

Μαρμαρωμένε Βασιλιά, πολύ δε θα προσμένεις.
Ένα πρωί απ’ τα νερά του Βόσπορου κει πέρα
θε να προβάλει λαμπερός,
μιας Λευτεριάς χαμένης,
ο ασημένιος ήλιος. Ω, δοξασμένη μέρα!


Μνήμες της Άλωσης

Θεόφιλου,«Κωνσταντίνος ο Αυτοκράτωρ των Ελληνορωμαίων εξέρχεται Ατρομος εις την μάχην το 1453 Μαΐου 29» (1928, τοιχογραφία αποτοιχισμένη από το σπίτι-καφενείο Γ. Αντίκα στη Σκόπελο Γέρας Μυτιλήνης, 141×179 εκ.
Μνήμες Άλωσης 
Του Γιώργου Καραμπελιά από το βιβλίο του, 1204, η Διαμόρφωση του Νεώτερου Ελληνισμού, Εναλλακτικές Εκδόσεις σσ. 383 – 391.
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης προκάλεσε τόσο βαθιά εντύπωση στους Έλληνες, από τον Πόντο και την Παλαιστίνη έως τη Νότια Ιταλία, ώστε αναρίθμητοι θρήνοι, δημοτικοί ή λογιότεροι, πλάστηκαν ή γράφτηκαν γι’ αυτό το σχεδόν απίστευτο κοσμοϊστορικό γεγονός. Παρ’ ότι η Βασιλεύουσα ήταν πια σκιά του εαυτού της, ερημωμένη και ερειπωμένη, μια νησίδα στην οθωμανική θάλασσα, εντούτοις η ύπαρξή της σηματοδοτούσε ακόμα την ύπαρξη του βυζαντινού ελληνισμού[1]. Γι’ αυτό και το τέλος της άργησε να γίνει πιστευτό από τους ραγιάδες και βιώθηκε ως μια ανεπανόρθωτη καταστροφή.
Ταυτόχρονα όμως, υπογραμμίζει ο Νικόλαος Πολίτης, η Άλωση λειτούργησε λυτρωτικά, απελευθέρωσε τους Έλληνες από τις φρούδες ελπίδες της ανάστασης ενός σεσηπότος οργανισμού και από την κατάθλιψη που τους βάραινε μπρος στο αναπόφευκτο τέλος:
Προ ταύτης μεν [δηλ. της αλώσεως] τα περί του μέλλοντος μαντεύματα ήσαν απαίσια και προανήγγελλον όλεθρον και καταστροφάς, μετά δε την άλωσιν αντίθετα όλως διεδίδοντο, μαρτυρούντα μεταβολήν του φρονήματος του έθνους. Από πολλού μεν χρόνου προ της αλώσεως της πρωτευούσης του κράτους ανεφέροντο χρησμοί περί της επικειμένης καταστροφής, ευθύς δ’ όμως μετά την άλωσιν εγεννήθησαν αίσιαι περί της μελλούσης τύχης του έθνους ελπίδες, και ερριζώθη η πεποίθησις παρά τω ελληνικώ λαώ ότι αφεύκτως διά της σπάθης θ’ ανακτήσει την διά της σπάθης αρπασθείσαν υπό των εχθρών πατρικήν κληρονομίαν[2].
Ο Γεώργιος Ζώρας, στη Βυζαντινήν Ποίησιν, καταγράφοντας τους «θρήνους» της Άλωσης, εμφαίνει τη διαφοροποίηση ανάμεσα σε όσους γράφτηκαν αμέσως μετά την Άλωση και τους μεταγενέστερους, αφού είχε μεσολαβήσει η σκληρή δοκιμασία της σκλαβιάς. Ο άγνωστος συγγραφέας στην «Ἅλωσι Κωνσταντινουπόλεως», από τους 1045 στίχους –που άλλοτε αποδίδονταν στον Εμμανουήλ Γεωργιλά– επικρίνει τους Βυζαντινούς, διότι «τρία πράγματα ἐχάλασαν τὴν Ῥωμανίαν ὅλην:/ὁ φθόνος, ἡ φιλαργυρία καὶ ἡ κενὴ ἐλπίδα», καθώς και τους Δυτικούς για την αδιαφορία τους:
     296 Ὦ Βενετία φουμιστή, μυριοχαριτωμένη,
             Αὐθέντες εὐγενέστατοι, λάθος μεγάλον ἦτον,
       Εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν μεγάλο κρῖμα ἦτον·
299 Ποῦ ἦτον ἡ βοήθεια σας, αὐθέντες Βενιτζιάνοι;[3]
Ωστόσο, επιχειρεί να συγκινήσει τους χριστιανούς, και κυρίως τον πάπα, ώστε να οργανώσουν μια απελευθερωτική σταυροφορία:
289 Ἦλθε καιρὸς τῶν χριστιανῶν, Λατίνων καὶ Ῥω­μαί­ων,
        Ῥού­σων καὶ Βλά­χων καὶ Οὐγγρῶν, Σέρβων καὶ Ἀλαμάνων,
291  ὅ­λοι νὰ ὁ­μο­νοι­ά­σου­σιν, νὰ γέ­νου­σι τὸ ἕ­να [ ]
604 Ὦ κο­ρυ­φὴ τῆς ἐκ­κλη­σι­ᾶς, πα­να­γι­ώ­τα­τε πά­πα,
        Τῆς πί­στης τὸ στε­ρέ­ω­μα, Χρι­στια­νῶν ἡ δό­ξα,
        ’ς τὴν ἁ­γι­ο­σύ­νη σου κρε­μᾷ ὅλ’ ἡ χριστιανοσύνη·
        νὰ τοὺς ἐ­φέ­ρῃς εἰς καλὸν ἐκ τὴν δι­ατανωσύνη [ ]
608  καὶ νὰ ση­κώ­σῃς τὸν σταυ­ρὸν μὲ φόβον καὶ μὲ τρόμον[4].

Θάνατος καὶ Aνάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

Η εικόνα ίσως περιέχει: ένα ή περισσότερα άτομα

Θάνατος καὶ Aνάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

[…]Θεέ μου και τώρα τι Πού ῾χε με χίλιους να παλέψει χώρια με τη
μοναξιά του ποιός αυτός πού ῾ξερε μ᾿ ένα λόγο του να δώσει ολά-
κερης της γης να ξεδιψάσει
Αυτὸς
ο τελευταιος Ελληνας!
Oδυσσέας Eλύτης

ΠΗΓΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ