του Γιώργου Καραμπελιά από το βιβλίο του 1821, Η Δυναμική της Παλιγγενεσίας
Ο Ρήγας σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου, κατά την οποία οι Έλληνες αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους στηριζόμενοι πρωτίστως στις ξένες δυνάμεις, και την απαρχή μιας νέας, όπου προετοιμάζουν μια ανεξάρτητη πολιτειακή τάξη, στηριγμένοι στις δικές τους δυνάμεις – οι ξένες δυνάμεις και ιδεολογίες νοούνται μόνον ως αρωγοί. Αυτή η εποχή θα ολοκληρωθεί με τη Φιλική Εταιρεία και την Επανάσταση: είναι η εποχή της «παλιγγενεσίας».
Ο Βελεστινλής αποτελεί μια πρωτεϊκή μορφή: Συγγραφέας ρομαντικών διηγημάτων και στιχουργημάτων, έργων επιστημονικής εκλαΐκευσης και αρχαιογνωσίας, εκδότης χαρτών, χρησμολογικών κειμένων και βιβλίων στρατιωτικής τακτικής, συγγραφέας του μόνου επαναστατικού «προγράμματος», που θα διατυπωθεί από τους υπόδουλους Έλληνες, ποιητής, τραγουδιστής και μουσικός, οργανωτής και αδάμαστος επαναστάτης. Αποτέλεσε τη στιγμή μιας σύνθεσης χωρίς προηγούμενο, η οποία, δυστυχώς, δεν θα επαναληφθεί στη συνέχεια[1]. Σκέψη και δράση, συναίσθημα και λόγος, Ανατολή και Δύση, αρχαιότητα και Βυζάντιο, νεωτερικότητα και παράδοση, λόγιο και λαϊκό στοιχείο.
Γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας, μάλλον στα 1757, και διδάχτηκε τα πρώτα μαθήματα στο σχολείο της Ζαγοράς. Γύρω στα 1773-1774, έφυγε για την Πόλη όπου έγινε(;) γραμματέας του Αλέξανδρου Υψηλάντη και, το 1786, τον συναντάμε γραμματέα του βοεβόδα Μπρανκοβάνου, στο Βουκουρέστι όπου σχετίστηκε με τον δημοτικιστή αρχιδικαστή Δημητράκη Καταρτζή. Παράλληλα, κατείχε μεγάλο κτήμα και υποστατικά στη Βλάσκα, ασχολήθηκε με την αγροτική παραγωγή και το εμπόριο και δίδαξε πιθανώς στην «Ακαδημία» του Βουκουρεστίου[2].
Στα 1790, και ενώ συνεχίζεται ο πόλεμος, βρέθηκε στη Βιέννη όπου εκδίδει τα πρώτα του βιβλία: Το Σχολεῖον τῶν ντελικάτων ἐραστών – διηγήματα, μεταφρασμένα από το έργο του Ρετίφ Ντε λα Μπρετόν, όπου υμνείται ήδη η φυσική ισότητα: «Ἡ ἀληθινή εὐγένεια εἶναι φυτεμένη εἰς τὸ ὑποκείμενον τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄχι εἰς τοὺς ματαίους τίτλους τῶν προπατόρων»[3].