Του Νίκου Ξένιου
Ο Σεφέρης / Σχέδιο Πάβλος Χαμπίδης
«...να ελέγξει κανείς, να τακτοποιήσει και να δώσει μορφή και σημασία στο απέραντο πανόραμα ματαιότητας και αναρχίας που είναι η σύγχρονη ιστορία»
ΣΕΦΕΡΗΣ, 1974a: 353
Το ποίημα "Μυθιστόρημα" του Γιώργου Σεφέρη
H μικρασιατική καταστροφή και η προσφυγιά, η συρρίκνωση του ελληνισμού και η απομάγευση της Μεγάλης Ιδέας, η πολιτική αστάθεια και η απογοήτευση συνθέτουν, για τον Γιώργο Σεφέρη, έναν νέο μύθο, σημείο αναφοράς για τους ξεριζωμένους μικρασιάτες.[1] Οι κορόνες για την πατρίδα, η Μεγάλη Ιδέα και οι εφήμερες ιδεολογίες δεν φαίνεται να τον επηρεάζουν όταν, φέροντας την ψυχική ταυτότητα του «ξένου» και νιώθοντας αποστροφή προς τη δράση των πολιτικών της εποχής του, ανακατασκευάζει τους ιδρυτικούς μύθους της φυλής, επιστρατεύει τη λαϊκή φαντασία για τον πόλεμο της Τροίας, για τους Αργοναύτες, για τον Μεγαλέξανδρο, αποτυπώνοντας παράλληλα και τις ιδεολογικές συνέπειες της καταστροφής. Στην Αγγλία, ήδη από το καλοκαίρι του 1933, έχει επιχειρήσει μια πρώτη σύνθεση του Μυθιστορήματος, που θα ολοκληρωθεί στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1934. Στην ποιητική αυτή συλλογή ο νομπελίστας ποιητής θα αξιοποιήσει την πολύπλευρη επαφή του με την ευρωπαϊκή πρωτοπορία και την αρχαιογνωσία του, σε μια σύνθεση όπου το ελληνικό ένδοξο παρελθόν έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με το αβέβαιο μέλλον του ελληνισμού. Αυτή είναι η βασική τοποθέτηση του Ερατοσθένη Γ. Καψωμένου (Η ποιητική μυθολογία του Σεφέρη, Εταιρεία Κρητικών Σπουδών, Ίδρυμα Ερ. Καψωμένου).