80 χρόνια από την εκτέλεση των 49 προκρίτων Παραμυθιάς και ο ρόλος των Τσάμηδων

Γιώργος Γκορέζης*

Το 1943 η Θεσπρωτία ζεί την κορύφωση του δράματος που άρχισε την άνοιξη του 1941, με την επικράτηση του άξονα και την τριπλή κατοχή των Γερμανών, των Ιταλών και των μουσουλμάνων Τσάμηδων. Μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας το Σεπτέμβριο του 1943 οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες συνέχισαν τα εγκλήματα στο πλευρό των γερμανών και με επικεφαλής τους αιμοσταγείς Νουρή και Μαζάρ Ντίνο από την Παραμυθιά πρωτοστάτησαν σε σφαγές, βιασμούς, και καταστροφές.

Η 24η Σεπτεμβρίου 1943 ήταν για τη Παραμυθιά μια σημαδιακή ημέρα. Έγινε συμπλοκή γερμανικής περιπόλου στη σκάλα Παραμυθιάς με τμήμα Eλλήνων ανταρτών. Δέκα οι νεκροί Γερμανοί. Σε αντίποινα την επόμενη καταστράφηκε ο οικισμός Άγιος Νικόλαος και στις 27 Σεπτεμβρίου πυρπολήθηκαν τα χωριά Σέλλιανη, Ελευθεροχώρι. Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος και 150 Μουσουλμάνοι Τσάμηδες.

Από τη νύχτα στις 27 Σεπτεμβρίου μεικτά αποσπάσματα Γερμανών και μουσουλμάνων Τσάμηδων, παραβιάζουν επιλεκτικά πόρτες χριστιανικών σπιτιών. Τους συνόδευε ο Μαζάρ Ντίνο με ανά χείρα τις λίστες που ο ίδιος συνέταξε. Οι λογαριασμοί είχαν γίνει στη «Κομμαντατούρα». Ένας γερμανός νεκρός-10 έλληνες στο βωμό της θυσίας

Οι συλληφθέντες οδηγούνται στα υπόγεια του δημοτικού  Σχολείου Παραμυθιάς. Ακολούθησαν τραγικές ώρες. Οι αγέρωχοι αυτοί άνδρες πήραν την απόφαση να πεθάνουν, αλλά να πεθάνουν σαν έλληνες. Αλύγιστοι. Περιφρόνησαν τους γερμανούς. Ακόμη και το φαγητό που τους πήγαιναν οι συγγενείς τους δεν το δέχθηκαν από χέρια γερμανών.

Χαράματα στις 29 Σεπτεμβρίου άρχισε η πορεία για τον τόπο της θυσίας, ένα χωράφι έξω από τη Παραμυθιά. Μπροστά τους πήγαινε ένα θωρακισμένο-τανκ, για να καλύπτει τις φωνές της τραγικής πορείας. Πίσω τους ακολουθούσαν άλλοι 23 φυλακισμένοι . Οι Γερμανοί θα τους χρειάζονταν για μετά την εκτέλεση. Γύρω τους οπλισμένοι γερμανοί στρατιώτες και μουσουλμάνοι τσάμηδες επέβλεπαν κάθε κίνηση.

Ακολούθησαν στιγμές απερίγραπτης απανθρωπιάς. Ο Γερμανός αξιωματικός αρνιόταν στον πατέρα να αφήσουν το παιδί του ελεύθερο και να εκτελέσουν τον ίδιο, και στο παιδί αρνιόταν να αφήσουν τον πατέρα του, για να φροντίσει την οικογένεια. Όταν είδαν ότι  δεν υπάρχει καμιά ελπίδα, φούντωσε η ψυχή τους και όλοι μαζί φώναξαν με στεντόρεια φωνή. «Μη φοβάστε … Θάρρος. Το αίμα μας θα ποτίσει το δένδρο της λευτεριάς. Ζήτω η Ελλάδα!».

Τα Τίρανα ξανασερβίρουν ανθελληνισμό – Το Αλβανοτσάμικο ως πολιτικό ζόμπι

Τα Τίρανα ξανασερβίρουν ανθελληνισμό – Το Αλβανοτσάμικο ως πολιτικό ζόμπι: Ενώ το Βορειοηπειρωτικό έχει πολιτικά συρρικνωθεί, το Αλβανοτσάμικο, ως βασική συνιστώσα του ανθελληνισμού, καθορίζει την αλβανική πολιτική προς την Ελλάδα.

Δυσκολεύονται οι σχέσεις με την ΑΛΒΑΝΙΑ:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

Πριν λίγες μέρες παρακολουθήσαμε τον πανηγυρικό ενταφιασμό του Αλβανού Φρασέρι (Mit’hat Frasheri) του "Balli Kombetar" (Εθνικό μέτωπο), σφαγέα και δολοφόνου Ελλήνων και αλβανών αντιφασιστών στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο.

Το καθεστώς Ράμα διοργάνωσε τελετή ενταφιασμού των οστών του Αλβανού ναζιστή και συνεργάτη των Γερμανών Μιτ’χάτ Φρασέρι (Mit’hat Frasheri) στο κεντρικό πάρκο που περιβάλλει την τεχνητή λίμνη των Τιράνων. Τον πανηγυρικό εκφώνησε ο ίδιος ο Ράμα, παρόντος όλου του υπουργικού του συμβουλίου καθώς και του Σαλί Μπερίσα. Ο Ράμα επανέφερε στην ομιλία του το θέμα των Τσάμηδων, ενώ η τελετή είχε τιμές αρχηγού κράτους.Τα οστά μεταφέρθηκαν από τις ΗΠΑ και μαζί με την προτομή του το «έργο» κόστισε στο αλβανικό δημόσιο 30.000 ευρώ!

Ο Μιτ’χάτ Φρασέρι ήταν αρχηγός της εγκληματικής φασιστικής οργάνωσης Balli Kombetar (Εθνικό Μέτωπο) που έδρασε την περίοδο 1940-1944 στην αλβανική ύπαιθρο κατασφάζοντας Έλληνες και Αλβανούς αντιφασίστες μέχρι που διέφυγε ακολουθώντας τους Γερμανούς κατά την κατάρρευση.

Βαρύνεται για θηριωδίες και σφαγές στις μειονοτικές περιοχές (στα χωριά Κακοδίκι και Γλύνα, κοντά στους Βουλιαράτες) με εκατοντάδες θύματα. Μόνο οι Αλβανοί κομμουνιστές στην γείτονα είπαν ποιος ήταν ο Φρασέρι.

Άλλο ένα γεγονός, που συντηρεί τον νέο-εθνικισμό και Μεγαλοϊδεατισμό των γειτόνων, διατηρεί στο κόκκινο τις ελληνοαλβανικές σχέσεις μετά την εκτέλεση του Κωνσταντίνου Κατσίφα, παρότι παρασκηνιακά διεξάγονται διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών με σκοπό πάντα την υπογραφή του διμερούς Συμφώνου. Το σχετικό σχέδιο είναι από τις αρχές του καλοκαιριού σε φάση ολοκλήρωσης, αλλά οι υπογραφές δεν μπήκαν. Κυρίως, λόγω της άρνησης του προέδρου της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα, ο οποίος επικαλέσθηκε το γεγονός ότι δεν υφίσταται Συνταγματικό Δικαστήριο για να άρει την απόφαση ακύρωσης της συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών που είχε λάβει προ δεκαετίας.

ΒΙΝΤΕΟ – Τα ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ Βουλγάρων, Τσάμηδων και Ρουμάνων κατά των Ελλήνων επί κατοχής (1941-1944)

Από την πρώτη ημέρα της σύστασης του νεοελληνικού κράτους, η Ελλάδα είχε προβλήματα σχεδόν με όλους τους γείτονές της.

Γενικά στα Βαλκάνια, ειδικά τον 19ο και τον 20ο αιώνα, όλα τα κράτη εποφθαλμιούσαν τα εδάφη των γειτόνων τους και όχι μόνο, με τους δύο Βαλκανικούς και δύο Παγκοσμίους πολέμους να το αποδεικνύουν περίτρανα.

Το παρακάτω βίντεο ασχολείται με τρία σημαντικά εθνικά ζητήματα που απασχόλησαν την Ελλάδα κατά την περίοδο της κατοχής:

-Την ανακίνηση του Κουτσοβλαχικού από πράκτορες της Ρουμανίας και την προσπάθεια αυτονόμησης της ευρύτερης περιοχής της Πίνδου.

-Την Βουλγαρική κατοχή και τα εγκλήματα σε Μακεδονία-Θράκη με στόχο την βουλγαροποίηση της Μακεδονίας μας.

-Τους Τσάμηδες, που προσπάθησαν να αυτονομήσουν τη Θεσπρωτία, με απώτερο στόχο την ένωσή της με το Αλβανικό κράτος.

Κοινό όλων αυτών των; Όλοι τους συνεργάστηκαν με τους φασίστες και τους ναζιστές των Μουσολίνι και Χίλτερ.

Δείτε το παρακάτω αποκαλυπτικό βίντεο για τα εγκλήματα των συνεργατών των φασιστών-ναζιστών:

ΠΗΓΗ: 

«Τσάμηδες»: Η δράση και τα εγκλήματά τους στη διάρκεια της Κατοχής

Μιχάλης Στούκας από το Πρώτο Θέμα

Οι ωμότητές τους στην περιοχή της Θεσπρωτίας (1940-1944) – Αποκαλυπτικά στοιχεία για τις αποτρόπαιες πράξεις τους – Η εκούσια φυγή τους στην Αλβανία μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας

Τον τελευταίο καιρό ο αλβανικός αλυτρωτισμός βρίσκεται ξανά σε έξαρση. Μονίμως βέβαια, βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση και επανέρχεται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, στο προσκήνιο. Πριν τις πρόσφατες εκλογές στην Αλβανία, είχαμε μία άκρως προκλητική ενέργεια από πλευράς της γειτονικής χώρας. Πέτρες από τους Φιλιάτες (και άλλες περιοχές γειτονικών χωρών), τοποθετήθηκαν στην ανακαινισμένη κεντρική πλατεία των Τιράνων, σε μια ενέργεια καθαρά αλυτρωτικού χαρακτήρα. Συμβολίζουν οι πέτρες αυτές, «σκλαβωμένες» αλβανικές περιοχές. Το ότι η ανακαίνιση της πλατείας κόστισε 15 εκατομμύρια ευρώ, δεν μας αφορά ιδιαίτερα. Βέβαια κάποιοι θα μιλήσουν για «ναρκοευρώ» ή για εμβάσματα που «φεύγουν» από Αλβανούς που ζουν στη χώρα μας και δίνουν τεράστια οικονομική ανάσα στη χώρα τους. Η οποία, απροκάλυπτα και επίσημα πλέον, κινούμενη συχνά και κάτω από την τουρκική προστασία και καθοδήγηση (;), θέτει θέμα «Μεγάλης Αλβανίας». Άμεσο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, έχει βέβαια το θέμα της λεγόμενης «Τσαμουριάς». Το είχαμε αναλύσει, από ιστορικής κυρίως πλευράς, σε δύο παλαιότερα άρθρα. Επανερχόμαστε σήμερα εστιάζοντας στην ανθελληνική δράση των «Τσάμηδων» στη διάρκεια της Κατοχής, με νέα στοιχεία, πολλά από τα οποία προέρχονται από τα γερμανικά αρχεία, που ,για όσα διαδραματίστηκαν στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο βρίσκονται στο Freiburg (Φράιμπουργκ).

Η ανάδειξη αυτών των στοιχείων, οφείλεται στον καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αθανάσιο Γκότοβο, ο οποίος τα παραθέτει, μαζί βέβαια και με πολλά ακόμα, στο έξοχο βιβλίο του «Τσαμουριά» (Εναλλακτικές εκδόσεις, 2014). Κι από την πλευρά μας, να δώσουμε θερμά συγχαρητήρια στον κύριο Γκότοβο, γιατί η ανάδειξη και η προβολή της ιστορικής αλήθειας, σε τόσο ευαίσθητα εθνικά ζητήματα, είναι υψίστης σημασίας…

Οι «Τσάμηδες» από το 1912-13 ως το 1940

Στα προηγούμενα άρθρα μας, αναφερθήκαμε διεξοδικά στην ετυμολογία της λέξης Τσαμουριά και στους εξισλαμισμένους Έλληνες που μετατράπηκαν σταδιακά σε γενίτσαρους. Θα κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο θέμα, προσθέτοντας και νέα στοιχεία.

Η Τουρκία θέτει υπό την προστασία της τους Τσάμηδες και αποκτά… μάτι στο Ιόνιο!

Από την ιστοσελίδα epiruspost.gr

Προσεκτικά οργανωμένη και καλά μελετημένη, φαίνεται η κίνηση της Τουρκίας, να πάρει υπό την σκέπη της, την περιοχή της Κονίσπολης, στην οποία ζει μεγάλος αριθμός Τσάμηδων.

Η κίνηση αυτή εξυφαίνεται τα τελευταία χρόνια, έχοντας και την στήριξη του πρωθυπουργού Ράμα, ο οποίος έκοψε κι έραψε τα όρια του Δήμου Κονίσπολης, εκεί ακριβώς που βόλευαν τον ίδιο αλλά και τους αδελφικούς του φίλους.

Πριν από μερικούς μήνες ο Δήμος του Αφιον Καραχισάρ της Τουρκίας, ήταν αυτός που ανέλαβε να καλέσει στον δήμαρχο κι αντιπροσωπεία της Κονίσπολης για επίσημη επίσκεψη και για την έναρξη αδελφοποίησης των δύο περιοχών…

Και τώρα όλα πήραν πιο επίσημο χαρακτήρα. Ο Τούρκος δήμαρχος και συνεργάτες του, συνοδευόμενοι από τον πρέσβη της Άγκυρας στα Τίρανα, επισκέφθηκαν την Κονίσπολη κομίζοντας… ανθρωπιστική βοήθεια όπως τρόφιμα, ιατρικό υλικό αλλά κι ένα ασθενοφόρο.

Οι Τσάμηδες και πάλι στο προσκήνιο

Οι Τσάμηδες και πάλι στο επίκεντρο, όπως αποκάλυψε ο Αυστριακός επίτροπος Γιοχάνες Χαν, Ελλάδα και Αλβανία βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για διευθέτηση σειρά ζητημάτων, μεταξύ άλλων και το θέμα της Τσαμουριάς. Συγκεκριμένα ο επίτροπος Διερεύνησης της ΕΕ, Γιοχάνες Χαν, απαντώντας σε ερώτηση που έθεσε η ευρωβουλευτής της ΝΔ, Μαρία Σπυράκη, για την ανακίνηση αλυτρωτικών διεκδικήσεων εναντίον της Ελλάδας, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Νίκου Κοτζιά στην Αλβανία, ανέφερε ότι η Κομισιόν επικρότησε το γεγονός πως Ελλάδα και Αλβανία εξετάζουν τη θέσπιση κοινού μηχανισμού, που θα συνέρχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα για την επίλυση των εκκρεμών διμερών ζητημάτων. Σε αυτά, πρόσθεσε, περιλαμβάνονται η οριοθέτηση της ελληνοαλβανικής υφαλοκρηπίδας και των θαλάσσιων ζωνών, τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες και το τσαμικό ζήτημα. Ο Σύριζα και ο υπουργός Εξωτερικών “κατόρθωσαν” και το ζήτημα των Τσάμηδων, να μπει στην ατζέντα των προς επίλυση διαφορών μεταξύ Ελλάδας-Αλβανίας.

Επειδή το ζήτημα των Τσάμηδων θα απασχολήσει έντονα την χώρα τα επόμενα χρόνια ας έχουμε κατά νου τι έπραξαν οι Τσάμηδες την περίοδο της Κατοχής στην περιοχή της Θεσπρωτίας. Δημοσιεύουμε τον πρόλογο από το βιβλίο του Αθανάσιου Γκότοβου, Τσαμουριά, (κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις) ένα απόσπασμα που μας εισάγει στο θέμα.

“A”

Τσαμουριά 

Όταν το 1913 ο πολιτικός χάρτης της Ηπείρου αλλάζει και η προηγούμενη (οθωμανική) εξουσία ακυρώνεται με την ένταξη της περιοχής στην ελληνική επικράτεια μετά τους νικηφόρους βαλκανικούς πολέμους, η σύνθεση του πληθυσμού στη Θεσπρωτία παραπέμπει σε ορατή γλωσσική, θρησκευτική και εθνοτική ετερότητα ή, για να χρησιμοποιήσω έναν όρο της τρέχουσας πολιτικής ορθότητας, σε μια «πολυ-πολιτισμική» κατάσταση.

“Τσαμουριά”, προδημοσίευση από το βιβλίο του Αθ. Γκότοβου

Σε λίγες μέρες θα κυκλοφορήσει από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις το βιβλίο του καθηγητή Αθανάσιου Γκότοβου, «Τσαμουριά», Ταυτότητες στην κατοχική Θεσπρωτία και ο ρόλος της μουσουλμανικής μειονότητας. Προδημοσιεύουμε σήμερα τον πρόλογο του συγγραφέα και ένα απόσπασμα από την έκθεση του μοίραρχου Ευστράτιου Ζάκκα σχετικά το πλήθος και το είδος των ποινών που επιβλήθηκαν με τις αποφάσεις των Ειδικού Δικαστηρίου Δωσιλόγων των Ιωαννίνων από το 1945 μέχρι το τέλος του 1947 σε φυγόδικους Μουσουλμάνους Τσάμηδες. 

Πρόλογος του συγγραφέα

Όταν το 1913 ο πολιτικός χάρτης της Ηπείρου αλλάζει και η προηγούμενη (οθωμανική) εξουσία ακυρώνεται με την ένταξη της περιοχής στην ελληνική επικράτεια μετά τους νικηφόρους βαλκανικούς πολέμους, η σύνθεση του πληθυσμού στη Θεσπρωτία παραπέμπει σε ορατή γλωσσική, θρησκευτική και εθνοτική ετερότητα ή, για να χρησιμοποιήσω έναν όρο της τρέχουσας πολιτικής ορθότητας, σε μια «πολυ-πολιτισμική» κατάσταση.
Οι προσπάθειες του ελληνικού κράτους, κυρίως μέσω της εκπαίδευσης και της διοίκησης, να δημιουργήσει για τη δημόσια σφαίρα κοινούς λειτουργικούς γλωσσικούς και πολιτισμικούς κώδικες στην περιοχή, δίπλα στους ήδη υπάρχοντες, δεν σκόνταψαν μόνο στην πολιτική ρευστότητα του Μεσοπολέμου και στις δυσκολίες της Ελλάδας να ισορροπήσει μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ούτε στην ανεπάρκεια των μέσων και στην αδυναμία του διοικητικού κέντρου (Αθήνα) να αξιολογήσει ορθά και να αποτρέψει φυγόκεντρες τάσεις που είχαν εκδηλωθεί από την αρχή της νέας εποχής στην περιοχή, αλλά και στις αντιστάσεις μεγάλου τμήματος του μουσουλμανικού πληθυσμού της Θεσπρωτίας που αυτοπροσδιορίζονταν ως «Αλβανοί» (Μουσουλμάνοι Τσάμηδες).

Τσάμηδες, το τάγμα Νουρί Ντίνο

Το τάγμα Nuri Dino

Μιας και η συζήτηση για τους Τσάμηδες ξαναφούντωσε ας θυμηθούμε το παρελθόν τους μέσα από ένα απόσπασμα από το ευρύτερο κείμενο του Αθανάσιου Γκότοβου, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, “Τσάμηδες, ετερότητα και σύγκρουση” που δημοσιεύτηκε στο Άρδην τ. 99.

Παράλληλα με τον εξοπλισμό των χωριών της Θεσπρωτίας, αρχίζει να συγκροτείται το λεγόμενο τάγμα Nuri Dino, το οποίο καλείται να δράσει κυρίως στην περιοχή του Αργυροκάστρου. Γίνονται οι αναγκαίες συνεννοήσεις με τον αρμόδιο Γερμανό στρατηγό, υπεύθυνο για την Αλβανία, ο οποίος στις 29.3.44 δίνει τη σχετική άδεια (1):
«Ο κ. Nuri Dino έχει την άδεια να συγκροτήσει ένα εθνικό αλβανικό στρατιωτικά οργανωμένο τάγμα επιστράτων εθελοντών στην περιοχή Αργυροκάστρου με σκοπό να πολεμήσει εναντίον των κομμουνιστών ανταρτών της περιοχής. Η επαφή με τους εγγύς ευρισκόμενους διοικητές των γερμανικών δυνάμεων είναι απαραίτητη, ειδικά πριν από την πραγματοποίηση σημαντικών επιχειρήσεων».