Όλα ξεκίνησαν από ένα εργαστήριο στο Μον Πελερέν της Ελβετίας: Τώρα χρειάζεται η απάντηση στο «δόγμα του σοκ»

Πολίτες στη Γενεύη παίρνουν τρόφιμα από ανθρωπιστικές οργανώσεις στο γήπεδο Les Vernets της ελβετικής πόλης. EPA, MARTIAL TREZZINI

Του ΜΙΧΑΛΗ ΨΥΛΟΥ

«Όλα ξεκίνησαν σε ένα εργαστήριο, όχι στην Ουχάν της Κίνας, αλλά στο Μον Πελερέν, στην Ελβετία το 1947, όπου συγκεντρώθηκαν αρκετοί κάτοχοι βραβείου Νόμπελ στα οικονομικά, συμπεριλαμβανομένου του φιλοσόφου Καρλ Πόπερ.

“Εκεί τέθηκαν σε εφαρμογή οι κύριες ιδέες που διέπουν τον κόσμο τα τελευταία 40 χρόνια» λέει ο Αλάν Καγιέ, ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο Paris Ouest Nanterre.

Τι συνέβη τότε; Στο ελβετικό χωριό ιδρύθηκε μια λέσχη στην οποία μετείχαν καμιά σαρανταριά κορυφαίοι συντηρητικοί οικονομολόγοι και στοχαστές, μεταξύ των οποίων ο Αμερικανός Μίλτον Φρίντμαν, ο Αυστροαμερικανός Λούντβιχ φον Μίζες, ο Γερμανός Βίλχελμ Ρέπκε, ο Αυστριακός Καρλ Πόπερ και, φυσικά, ο Αυστριακός Φρίντριχ φον Χάγιεκ.

• Σκοπός της Λέσχης Μον Πελερέν ήταν να διατυπωθεί η εναλλακτική πρόταση στις ιδέες του Bρετανού οικονομολόγου Τζoν Μέιναρντ Κέινς, οι οποίες κυριαρχούσαν στον μεταπολεμικό δυτικό κόσμο και ήθελαν το κράτος να παίζει κυρίαρχο ρόλο στην οικονομία, προκειμένου ο κόσμος να εξέλθει από την καταστροφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στο Μον Πελερέν ο Χάγιεκ εισήγαγε την ιδέα του «νεοφιλελευθερισμού», την άποψη ότι η αγορά και οι αξίες της είναι ο πιο κατάλληλος και ορθός τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας. Με απλά λόγια: Ο,τι είναι αδιάφορο για την αγορά είναι αδιάφορο και για την κοινωνία.

Η αλήθεια για την κρίση και το χρέος

Γράφει ο Τάκης Παπακωνσταντινόπουλος.

Ποιοι ευθύνονται για την κατάντια της ελληνικής οικονομίας ή για να ακριβολογούμε ποιοι «τα έφαγαν» σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Θ. Πάγκαλο;

Ας δούμε αρχικά την “ιστορική” δήλωση του εμπνευστή της περίφημης ατάκας, που χαρακτηρίστηκε ατάκα της δεκαετίας, Θ. Πάγκαλου για πολλά χρόνια υπουργού και κορυφαίου στελέχους του ΠΑΣΟΚ:

«Η απάντηση εις την κατακραυγή που υπάρχει εναντίον του πολιτικού προσωπικού της χώρας "πώς τα φάγατε τα λεφτά", που μας ρωτάει ο κόσμος είναι αυτή: Σας διορίσαμε. Τα φάγαμε όλοι μαζί. Μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της έννοιας της ίδιας της πολιτικής» (Θεόδωρος Πάγκαλος, Βουλή, 21.09.2010).

Αυτή η κυνική δήλωση δεν έγινε σε μια φάση κρίσης συνείδησης και επιθυμίας αυτοκριτικής και αληθινής μεταμέλειας γιατί κάτι τέτοιο δεν αποδείχτηκε από τις επεξηγήσεις που έδωσε και την πολιτική στάση που τηρεί μέχρι σήμερα.

Η δήλωση έγινε για να μεταθέσει τις ευθύνες αλλού στους «κοπρίτες», όπως αποκάλεσε τους δημόσιους υπάλληλους, και να φορτώσει στα παιδιά, τους γονείς τους -που έστω κόντρα στην συλλογική και διεκδικητική συνείδηση που έπρεπε να είχαν, υπέκυψαν στον εκβιασμό και στην ανάγκη για μια “θέση στον ήλιο”- ίση ευθύνη με αυτούς που ασκούσαν πολιτική στο βούρκο της ρουσφετολογίας, της διαφθοράς και της αναξιοκρατίας.

Για να στηρίξουν την προπαγάνδα τους συνεπικουρούμενοι από τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης, που είναι στην πλειοψηφία τους τα ΜΜΕ, επέλεξαν τους δημόσιους υπάλληλους σαν κύριους υπεύθυνους για την διόγκωση του χρέους, τα εκατομμύρια των κοπριτών που έλεγαν.

Τελικά η απογραφή έδειξε λιγότερο από 700.000 δημόσιους υπάλληλους εκ των οποίων οι 300.000 δουλεύουν στην εκπαίδευση και την υγεία που λειτουργούν αναμφίβολα με σημαντικές ελλείψεις, ενώ κοντά στους 150.000 δουλεύουν στα σώματα ασφαλείας ή είναι κληρικοί.

Το ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα επί του συνόλου των εργαζομένων είναι περί το 11%, από τα χαμηλότερα της Ευρώπης. Οι δαπάνες για την μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων είναι της τάξης του 9% επί του ΑΕΠ και είναι μικρότερες από της Γαλλίας και της Φινλανδίας (13%), της Σουηδίας και της Δανίας (15%).

Ξεπερνώντας το Δόγμα του Σοκ

Από το Soy Pública

Τον τελευταίο καιρό μιλάμε συχνά για τις τεχνικές χειραγώγησης που χρησιμοποιούν η κυβέρνηση και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αναφορικά με την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας παιδείας και όλων των κοινωφελών οργανισμών.

Σε αυτούς τους πρώτους μήνες της νομοθεσίας, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της χειραγώγησης επικεντρώθηκε στο να μας επιφέρει κατάσταση σοκ, κατόπιν της οποίας, εκφοβισμένοι και παραλυμένοι, δεν θα αντιδρούμε στην απώλεια δικαιωμάτων που μας επιβάλλεται τόσο βάναυσα. Τα μέτρα, οι αναγγελίες και οι δηλώσεις της αυτονομημένης κυβέρνησης διαμοιράζονται μέρα με τη μέρα, σταδιακά, σαν δηλητηριώδεις σταγόνες διαρκούς άγχους. Ασταμάτητα τα ΜΜΕ, που σε μερικές περιπτώσεις είναι προτιμότερο να τα αποκαλούμε «προπαγανδιστές», συνεχίζουν το ακούραστο κήρυγμά τους, που μοιάζει με αποκαρδιωτική ηχώ κακών ειδήσεων από τους υψηλά ιστάμενους (το υπουργικό συμβούλιο και τους οίκους αξιολόγησης).

Η Ναόμι Κλάιν εξηγεί στο βιβλίο της «Το Δόγμα του Σοκ» πώς ο νεοφιλελευθερισμός, ανίκανος να πείσει τον κόσμο μέσω επιχειρημάτων, δεδομένου ότι αυτά τα νεοφιλελεύθερα μέτρα είναι ουσιαστικά απάνθρωπα, μπορεί μόνο να επιβάλλεται μέσω πραξικοπημάτων, κήρυξη πολέμου, τεράστιες φυσικές καταστροφές ή άλλα τραυματικά φαινόμενα, εγκαταλείποντας την κοινή γνώμη στον έλεος της αγωνίας και του φόβου.

Το δόγμα του σοκ

Το δόγμα του σοκ είναι ένα ντοκιμαντέρ που μας βοηθά να καταλάβουμε το παρόν, καθώς αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες αναλύσεις της συγκαλυμμένης ιστορίας της εποχής μας. Μια συναρπαστική περιγραφή της νέας παγκόσμιας τάξης, που βρίσκεται σε κατάσταση αμόκ...

Να κατασταλεί η επιθυμία αντίστασης

Σκίτσο του Δ. Χαντζόπουλου 

Να κατασταλεί ακόμα και η επιθυμία αντίστασης

Του Jean-Claude Paye* από το Άρδην τ. 101-102

Η διελκυστίνδα ανάμεσα στην ΕΕ και την Ελλάδα δεν περιορίζεται στην προγραμματισμένη εκπτώχευση της χώρας. Αφορά στο μέλλον της ίδιας της Ευρωπαΐκής Ένωσης, αλλά και στις συνθήκες διαβίωσης και τις ελευθερίες των λαών της.
Όπως έγραφε ένας ιδεολόγος της εθνικιστικής δεξιάςτο 1897: «βασική προϋπόθεση της κοινωνικής ειρήνης είναι οι φτωχοί να έχουν συναίσθηση της αδυναμίας τους» (1). Η φράση αυτή βοηθά να κατανοήσουμε το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που διεξήγαγε ο Αλέξης Τσίπρας. Οι Ελληνες κλήθηκαν να αποφασίσουν αν συμφωνούν ή όχι με τις προτάσεις της ΕΕ. Μολονότι τις απέρριψαν με ποσοστό 61%, ο Τσίπρας δέχεται μια συμφωνία ακόμα πιο επαχθή για τον ελληνικό λαό. Κι ενώ υποτάσσεται στo τελεσίγραφο των Βρυξελλών, δηλώνει ότι «δεν πιστεύει στη συμφωνία». Ότι πρόκειται για μια κακή συμφωνία για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Και ότι υποχρεώθηκε να την υπογράψει για να αποφύγει την καταστροφή.

«ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΚΛΑΒΟΥ» – ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ

γράφει ο Αυγερινός Χατζηχρυσός

Ο Εριχ Φρομ (Erich Fromm) διέκρινε τις αντιδράσεις ενός λαού σε τρεις μορφές.

-Στην πρώτη αντιδρούν, ασχέτως αν είναι αυθόρμητο ή καθοδηγούμενο, – πάντα υπάρχουν τα πραγματικά αίτια – με τη συσσώρευση τόσου μίσους και καταστροφικότητας ώστε οδηγούνται στην αυτοκαταστροφή, όπως είδαμε στην περίπτωση της Ουκρανίας.

-Στην δεύτερη η αντίδραση του λαού μπορεί να δημιουργήσει μια τέτοια ανεξαρτησία και επιθυμία για ελευθερία ώστε να προκύψει μια καλύτερη κοινωνία. Αλλά αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως οικονομικούς δηλαδή το μέγεθος της εξαθλίωσης, το πνευματικό του επίπεδο και το πολιτικό περιβάλλον που θα μετουσιώσει τις κοινωνικές απαιτήσεις.

-Στην τελευταία κατηγορία που λείπουν οι άνω παράγοντες αντιδρούν με απάθεια, παραίτηση από την πραγματικότητα, από την πρωτοβουλία, χάνουν το αυτεξούσιο κι αφήνονται στην ροή των γεγονότων. Βέβαια ειναι κι αυτό επίσης «ενοχλητικό» αν και λιγότερο για την δεσποτική εξουσία μιας και οι υπήκοοι παύουν να είναι ικανοί να εκτελέσουν τις ντιρεκτίβες, όπως στην περίπτωση μας το «δεν πληρώνω» ή τα λουκέτα ή φυγή στο εξωτερικών των ικανότερων πολιτών που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν την ανάπτυξη, που κι ως λέξη πλέον έχει γίνει του συρμού.

«Εταιρειοκρατία» & Εκπαίδευση

Του Βασίλη Κυρατζόπουλου 

Στον καπιταλιστικό κόσμο η άνοδος της οικονομικής θεωρίας «πλήρης αυτορρύθμιση της αγοράς» (Laissez – Faire), απ’ ότι φαίνεται, δεν υλοποιήθηκε κατόπιν ώριμων αποφάσεων των διοικούντων και ελεύθερης βούλησης των διοικούμενων, αλλά με πονηρή και έντονη επιβλητικότητα[*]. Εξ’ άλλου οι αρχές του Keynes, με τις οποίες είχε ξεπεραστεί η ύφεση του 1930 και είχε επιτευχθεί η υγιής ανοικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ηπείρου (μετά από δύο αιματηρούς και πλήρως καταστροφικούς παγκοσμίους πολέμους), δεν άφηναν περιθώριο εφαρμογής της θεωρίας Friedman ή των αρχών της «Σχολής Chicago» στον Δυτικό Κόσμο. Οι αρχές της «Σχολής Chicago» Ας δούμε συνοπτικά τις αρχές της «πλήρους αυτορρύθμισης» της αγοράς: Α)Εξάλειψη δημόσιας σφαίρας με στόχο την ελαχιστοποίηση των δημοσίων δαπανών (που θα επιφέρει και την ελαχιστοποίηση των φόρων). Β)Μεταβίβαση δημόσιου πλούτου σ’ εταιρείες. Γ)Απόλυτη ελευθερία σ’ εταιρείες.

Το δόγμα του αμόκ

(Eπενδυτής, 20/7/2013)

Η Ναόμι Κλάιν, στο «Δόγμα του σοκ», περιγράφει τους τυπικούς βασανισμούς κρατουμένων από Αμερικανούς στρατιωτικούς ανακριτές, είτε ανακριτές της CIA. Τα μέσα που χρησιμοποιούν, ανεξάρτητα από τη βία που περιλαμβάνουν και τον αποτροπιασμό που προκαλούν, αποσκοπούν σε ένα πράγμα: στην πλήρη καταστολή της βούλησης του ανακρινόμενου, ώστε να γίνει παθητικός, χωρίς ίχνος αντίστασης, απολύτως συνεργάσιμος. Η μέθοδος βασίζεται σε παλαιότερες ψυχιατρικές μεθόδους, στις οποίες τα ηλεκτροσόκ και άλλα αισθητηριακά σοκ αντιμετώπιζαν έναν βίαιο και ενδεχομένως επικίνδυνο και για τον εαυτό του ασθενή, σβήνοντας από τον εγκέφαλό του ολόκληρα «κεφάλαια» μνήμης, σκέψης, χαρακτήρα και ήθους.

Όσο κι αν οι μέθοδοι ήταν αποκρουστικές, οι προθέσεις των θεραπευτών δεν ήσαν σαδιστικές. Υποτίθεται ότι ήθελαν να φέρουν τον ασθενή σε κατάσταση ασφαλούς ηρεμίας, προσβλέποντας σε μια αναδόμηση της προσωπικότητάς του, χωρίς τις ψυχοπαθολογικές αποκλίσεις της. Οι καλές προθέσεις, βέβαια, δεν ισχύουν για τους βασανιστές-ανακριτές της CIA. Το σοκ που προκαλούν αυτοί στον ανακρινόμενο στοχεύει στην πλήρη αποδόμηση της προσωπικότητας. Θέλουν να τον κάνουν ένα συνεργάσιμο «φυτό».

Έχει γίνει αγαπημένο κλισέ της μνημονιακής εποχής ότι η Ελλάδα αποτελεί εργαστήριο ακραίας εφαρμογής τού κατά Ναόμι Κλάιν «δόγματος του σοκ». Και πράγματι, η μεθοδολογία με την οποία έδρασαν οι αγορές, οι δανειστές, οι ιδεολογικοί και πολιτικοί τους εκφραστές την τελευταία τετραετία, αλλά και προ αυτής, έχει όλα τα χαρακτηριστικά της τελετουργίας βασανισμών που χρησιμοποιεί η CIA για να τσακίσει την ικανότητα των κρατουμένων να κατανοούν τον κόσμο που τους περιβάλλει, να τον νιώθουν οικείο. «Στην αρχή οι αισθήσεις απoστερoύνται κάθε εξωτερικό ερέθισμα (με κουκούλες, ωτασπίδες, δεσμά, απόλυτη απομόνωση), ενώ στη συνέχεια το σώμα βομβαρδίζεται με εξαιρετικά έντονα ερεθίσματα στροβοσκοπικά φώτα, εκκωφαντική μουσική, ξυλοδαρμούς, ηλεκτροσόκ). Ο σκοπός αυτού του σταδίου της εξασθένισης των αντιστάσεων είναι η πρόκληση ενός είδους καταιγίδας στον ανθρώπινο νου…»

Ναόμι Κλάιν: Βασανιστήρια, θεραπεία σοκ και λεηλασία

Του Στέλιου Ελληνιάδη

Η ιστορία του καπιταλισμού γράφεται με το αίμα των ανθρώπων που εργάζονται. Όσο κι αν αυτό ακούγεται μακάβριο, όσο κι αν αυτό βιώνεται με διαφορετικούς τρόπους στις καπιταλιστικές μητροπόλεις, αποτελεί μια σκληρή αλήθεια, που αντί να αμφισβητείται επιβεβαιώνεται όλο και περισσότερο στην εξέλιξη του.
Μέχρι το 1990, οι ένθερμοι θιασώτες τού καπιταλιστικού συστήματος υποστήριζαν ότι οι αιματοχυσίες ήταν αναπόφευκτες, γιατί οι αξίες του απειλούνταν από τους κομμουνιστές που ήθελαν βίαια να επιβάλλουν την ηγεμονία τους στον κόσμο.

Έτσι, με αντίπαλο δέος τη Σοβιετική Ένωση, δικαιολογούσαν τους πολέμους, τα πραξικοπήματα, τις επεμβάσεις, ακόμα και τις γενοκτονίες σε όλο τον κόσμο. Σαν να μην έφτανε το τεράστιο σφαγείο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου με 25 εκατομμύρια νεκρούς σοβιετικούς πολίτες ανάμεσα στα θύματα που είχε ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός, αμέσως μετά, Ελλάδα, Κορέα, Βιετνάμ, Καμπότζη και Λάος κατακάηκαν απ' άκρη σ' άκρη και εκατομμύρια άνθρωποι αφανίστηκαν και ακρωτηριάστηκαν εν ονόματι της ελευθερίας και της αποτροπής του κομμουνιστικού κινδύνου. Ινδονησία, Αλγερία, Κονγκό, Ερυθραία, Ιράν, Κύπρος, Βραζιλία, Ονδούρα, Γουατεμάλα, Σαλβαδόρ, Νικαράγουα, Αργεντινή, Παραγουάη, Χιλή, Περού, Πακιστάν, Μπαχρέιν, Παλαιστίνη και πολλές άλλες χώρες πλήρωσαν, και μερικές ακόμα πληρώνουν, αυτές τις «αξίες», με αίμα, στην κυριολεξία.
Εγκάθετες δικτατορίες, φυλακές, εκτελέσεις, εξαφανίσεις, βασανιστήρια, στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, μαζική φτώχεια και άλλα τέτοια «ευαγή» ρήμαξαν τις εκτός μητροπόλεων χώρες. Η ωμή αλήθεια, ότι η πραγματική αξία που υπερασπίζονταν και διεκδικούσαν οι μητροπόλεις ήταν ο πλούτος αυτών των χωρών, δεν γινόταν αποδεκτό, δεν γινόταν πιστευτό ή υποβαθμιζόταν η σημασία του, από μεγάλα τμήματα των δυτικών κοινωνιών που νοιάζονταν μόνο για τη δική τους ευημερία, αδιαφορώντας για τους τρόπους και τις μεθόδους με τις οποίες εξασφαλιζόταν. Οι φωνές των αντιφρονούντων στη Δύση δεν ήταν αμελητέες, αλλά δεν μπόρεσαν ποτέ να αντιστρέψουν την  κυρίαρχη τάση, του εφησυχασμού και της αδιαφορίας για τις τύχες των άλλων.

Στρατηγικός Ψυχολογικός Πόλεμος ή «Δόγμα του Σοκ»

Δευτέρα, 08 Απρίλιος 2013 23:17

«Μόνο μία κρίση-είτε είναι, είτε απλώς εκλαμβάνεται ως πραγματική-οδηγεί σε πραγματικές αλλαγές. Όταν ξεσπάει μια κρίση, οι δράσεις που αναπτύσσονται εξαρτώνται από τις περιρρέουσες ιδέες. Πιστεύω ότι αυτή πρέπει να είναι η βασική λειτουργία μας: να αναπτύσσουμε εναλλακτικές πολιτικές που θα αντικαταστήσουν τις υπάρχουσες, να τις διατηρούμε ζωντανές και διαθέσιμες έως ότου το πολιτικά αδύνατον καταστεί πολιτικά αναπόφευκτο.» (Μίλτον Φρίντμαν, «Καπιταλισμός και Ελευθερία», 1962). «Αν υιοθετήσετε τη προσέγγιση του σοκ, πρέπει να ενεργήσετε σύντομα, πολλαπλά και ακαριαία.» (Μίλτον Φρίντμαν σε επιστολή του προς τον στρατηγό Πινοσέτ, δικτάτορα της Χιλής, 21 Απριλίου, 1975).

Ο αμερικανός Μίτλον Φρίντμαν υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ου αιώνα. Ήταν το ιδρυτικό και ηγετικό στέλεχος της «Σχολής του Σικάγου», η οποία χαρακτηρίζεται από ακραίο οικονομικό φιλελευθερισμό. Η  «Σχολή του Σικάγου» και ο Μίλτον Φρίντμαν προσωπικώς, συνδέονται με τις αλλαγές της οικονομικής πολιτικής που εφάρμοσαν τα καθεστώτα στην Χιλή, την Αργεντινή και άλλες Λατινοαμερικάνικες χώρες τις δεκαετίες του 1970 και 1980 και  αργότερα στη Μέση Ανατολή (πόλεμος στο Ιράκ το 2003), ενώ σήμερα βρίσκει εφαρμογή, με την κρίση της ευρωζώνης, στον ευρωπαϊκό χώρο. Η επιρροή αυτή έμεινε στην οικονομική ιστορία ως «Τα παιδιά από το Σικάγο». Βασικός πυρήνας αυτής της οικονομικής πολιτικής είναι η θεωρία του δόγματος του σοκ ή θεραπείας σοκ που βασίζεται στην ιδέα ότι μια οικονομική κρίση ή ένα γεγονός φυσικής καταστροφής ή πολέμου είναι η ευκαιρία για μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε ένα κράτος. Η επιτυχία της πολιτικής αυτής βασίζεται στο γεγονός ότι ο φόβος και οι ενοχές για τα αποτελέσματα της κρίσης ή της επερχόμενης καταστροφής καθιστά τους πολίτες ανεκτικούς και απαθείς σε επαναλαμβανόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις ακριβώς επειδή πιστεύουν ότι κάτι άλλο χειρότερο έπεται.

Το δόγμα του σοκ. Το βιβλίο της Naomi Klein.

The Shock Doctrine, ντοκιμαντέρ των Michael Winterbottom- Mat Whitecross,

βασισμένο στο βιβλίο της Naomi Klein