Ιστορική διάρκεια του ελληνικού έθνους

Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος,ως σύμβουλος του στρατηγού Σαράφη, με τον Γιαννη Ζέβγο τον Θ. Τσάτσο και τον Π. Ρούσσο.

Στην καλημέρα της η Anna Staikou  μας μνημονεύει το Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο και τη σπουδαία σκέψη του με μία επιστολή στις 28 Ιανουαρίου 2010 στην εφημ. Καθημερινή.

Ιστορική διάρκεια του ελληνικού έθνους

Κύριε διευθυντά

Παλλάδιο ηθικό των Ελλήνων της γενεάς μου, η επί αιώνες πολλούς παρουσία του ελληνικού έθνους στην ιστορία της ανθρωπότητας, από τους προ Χριστού χρόνους έως την εποχή μας και με συμβολή μεγαλουργό κάποτε, αμφισβητείται και πάλι, από Ελληνες τώρα μάλιστα, και χαρακτηρίζεται έωλο θεώρημα, γέννημα του ελληνικού ρομαντισμού του ΙΘ΄ αιώνα είτε κατασκεύασμα ιδεολογικό της εκπαιδευτικής πολιτικής του νεοσύστατου κράτους.

Δεν κατονομάζω πρόσωπα, εφόσον αδυνατώ να τα επαινέσω. Δεν ανέχομαι όμως την οικτρή αυτή απάρνηση της ιστορικής αλήθειας, συνοδευμένη, άλλωστε, και από την αξίωση να εισαχθεί στα διδακτικά βιβλία της Ιστορίας.

Επικαλούμαι, λοιπόν, τα εξής προς τους διδασκάλους της Ιστορίας ή και προς το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο:

1. Ο φιλόσοφος Πλήθων, στον 15ο αιώνα, είχε ζητήσει, πριν από την Αλωση, ο τελευταίος αυτοκράτωρ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, να ανακηρυχθεί Βασιλεύς των Ελλήνων, ώστε και να συμμορφωθεί προς την ιστορική τότε πραγματικότητα.

2. Ο πρώτος μετά την Αλωση Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, απευθυνόμενος στους μοναχούς της Πάτμου, τονίζει προς αυτούς ότι με την περίσωση των ευρισκομένων στη Μονή χειρογράφων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας συμβάλλουν στην επιβίωση του υπόδουλου Γένους.

3. Ο Ιανός Λάσκαρις και άλλοι Ελληνες λόγιοι στην Ιταλία, πολύ πριν από τον 19ο αιώνα, όχι μόνο διδάσκουν τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και με αμείωτο ζήλο επιδιώκουν να προκαλέσουν πολεμική επιχείρηση των Δυτικοευρωπαίων για την απελευθέρωση των συγχρόνων τους Ελλήνων.

4. Στον 17ο αιώνα, ο Ελληνας Επίσκοπος Βελιγραδίου έγραφε για τον σύγχρονό του φιλόσοφο Θεόφιλον Κορυδαλλέα ότι δεν υστερεί όχι μόνο των διάσημων τότε φιλοσόφων της Ιταλίας, αλλά και των ημετέρων φιλοσόφων της αρχαίας εποχής.

Όταν ο Γρηγόριος ο Ε΄ "αφόριζε" την επανάσταση - Επί ασπαλάθων

Αποσπάσματα από την εκπομπή Αρχονταρίκι της ΕΡΤ με θέμα την "'Επανάσταση του 1821". Καλεσμένος ο Ακαδημαϊκός, Καθηγητής Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος.

«Hθικώς αδύνατος δι’ εμέ η υπογραφή…»

 από seisaxthiablog

Το συγκλονιστικό αυτό κείμενο έχει αυτοδίκαια μια θέση στα αναγνωστικά της Μέσης Εκπαίδευσης και στα corpus που παίρνουν οι φοιτητές. Όχι για να τιμάται ο Δεσποτόπουλος, αλλά για να έχουν οι νέοι Έλληνες ένα πρότυπο πολίτη και πνευματικού ανθρώπου. Κι αυτό εντελώς ανεξάρτητα από τις πολιτικές τοποθετήσεις αυτού και των διωκτών του, ευθέως όμως ανάλογο με τη στάση που οφείλει να έχει ένας ελεύθερος άνθρωπος απέναντι στους καταναγκασμούς και τη βία της (όποιας) εξουσίας. Γιατί όλες οι εξουσίες, την ίδια μούρη έχουν – με ελάχιστες και πολύτιμες εξαιρέσεις.

Προς το Παρά τω Γ.Κ.Π.Α. Προανακριτικόν Γραφείον

Υπόμνημα του εφέδρου ανθ/γού Πεζικού Δεσποτοπούλου Κων/νου

Ο υπογεγραμμένος έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πεζικού Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος, διατελέσας εν τω πολιτικώ βίω υφηγητής της φιλοσοφίας του δικαίου εν τω Πανεπιστημίω Αθηνών και συγγραφεύς βιβλίων ηθικής και φιλοσοφίας καθόλου, εις συμπλήρωσιν της ενώπιον υμών γραπτής καταθέσεως, και ειδικώς ως προς τους λόγους δι’ ους είναι ηθικώς αδύνατος δι’ εμέ η υπογραφή της αιτηθείσης «δηλώσεως», έχω να προσθέσω τα εξής:

Η δήλωσις αύτη, επιβαλλομένη ουχί εις πάντας τους Ελληνας αξιωματικούς αλλ’ ειδικώς εις εμέ και ωρισμένους άλλους, προϋποθέτει μειωμένην ηθικήν κατάστασιν εμού και αυτών, και ενέχει την έννοιαν απεμπολήσεως ωρισμένου παρελθόντος, «μετανοίας», «ανανήψεως» (οίαν δεν θα είχεν, εάν επεβάλλετο εις πάντας τους Ελληνας αξιωματικούς).

Είναι όμως εξουθενωτικόν διά το κύρος του πνεύματος, να εμφανισθή ούτω εις τοιαύτην αντίφασιν με τον εαυτόν του, με τοιούτον άθλιον, απεμπολητέον παρελθόν εις κατ’ εξοχήν Ελλην καθηγητής της ηθικής φιλοσοφίας, καθηγητής της αρετής, της ελληνικής (μη έχων άλλωστε εις το παρελθόν του ουδέν, όπερ δύναται ν’ αποτελέσει αντικείμενον μετανοίας).

Κων/νος Δεσποτόπουλος: «Γιατί δεν υπογράφω τη δήλωση μετανοίας»

Ντοκουμέντο: Πρώτη φορά στη δημοσιότητα το υπόμνημα του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου στη Μακρόνησο στις 29/5/1948 | EUROKINISSI/ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΩΜΕΡΗΣ

Συντάκτης: 

Γιώργος Πετρόπουλος

Τους ανθρώπους μεγάλους τους κάνουν τα έργα τους και η στάση ζωής που τηρούν σ’ όλο τους τον βίο. Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, που «έφυγε» από τη ζωή την περασμένη Κυριακή, αντεπεξήλθε και στις δύο αυτές προϋποθέσεις ώστε, δικαίως, να θεωρείται η κορυφαία φυσιογνωμία των γραμμάτων και της επιστήμης στη χώρα μας.

Το επιστημονικό του έργο είναι γνωστό και εύκολα προσβάσιμο για όποιον ενδιαφέρεται, καθώς άφησε πίσω πλήθος βιβλίων και δημοσιευμάτων. Τη στάση ζωής όμως που τον χαρακτήρισε ως άνθρωπο, τις αξίες και τις αρχές που την καθόρισαν, οφείλουμε να τις αναζητήσουμε στην ιστορική του διαδρομή.

Δεν είναι εύκολο να γίνει κάτι τέτοιο, καθότι ο Κ. Δεσποτόπουλος δεν ήταν άνθρωπος που επιζητούσε τη δημοσιότητα και η απαράμιλλη σεμνότητά του αποτελεί εμπόδιο για όποιον θα ήθελε να αναζητήσει, σ’ αυτή την πλευρά, τα τεκμήρια της μεγαλοσύνης του.

Τον Ιούλιο του 1947, ο Κ. Δεσποτόπουλος απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο όπου δίδασκε ως υφηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου. Με τις διώξεις του Ιουλίου του 1947 (το περιβόητο πογκρόμ του τότε υπουργού Δημόσιας τάξης Ναπολέοντα Ζέρβα) συνελήφθη και μαζί με χιλιάδες άλλους μεταφέρθηκε στην Ψυττάλεια κι από εκεί εξορίστηκε στην Ικαρία.

Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος: 1912-13 Μια μαρτυρία

Ο πολιτικός όμιλος για την πατρίδα και την δημοκρατία & το ίδρυμα μελετών και αλληλεγγύης διοργάνωσαν την Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2012 στην αίθουσα διαλέξεων του ΔΣΑ εκδήλωση τιμής για την εκατονταετηρίδα των ελυθερίων της Θεσσαλονίκης, Μακεδονιας, Θράκης Ηπείρου και Αιγαιοπελαγίτικων Νησιών με θέμα: 1912-13 Η νικηφόρα προέλαση που διπλασίσαε την Ελλάδα.

Μεταξύ άλλων ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος συνεισέφερε με την δική του πολύτιμη μαρτυρία.

Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος: «Εζησα χωρίς πλούτο, αλλά σε ένα περιβάλλον κοινωνικό».

Από την Αγγελική Κώττη //

Αύριο θα έκλεινε τα 104 και θα το γιόρταζε, καθώς ήταν ακμαιότατος. Σήμερα όμως, πρόλαβε ο θάνατος. Ο ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος πέθανε πλήρης ημερών, με ζωή και σταδιοδρομία που ήταν εξαιρετικές. Στην Ελλάδα αφήνει πλούσια γραπτή κληρονομιά και μαζί αφήνει υπέροχες υποθήκες για τους νεώτερους.

Ο Κ. Δεσποτόπουλος είχε γεννηθεί στις 8 Φεβρουαρίου του 1913 στη Σμύρνη. Την πόλη που ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων ονόμαζε «καλλίστη πασών» και οι νεώτεροι περιηγητές «Παρίσι της Ανατολής». Κατά τον ίδιο, «η Σμύρνη συνεδύαζε ομορφιά τοπίου γύρω της και μια ιστορική παράδοση εμπνευστική των κατοίκων της σε ηθικότητα, εργατικότητα και ανθρώπινη αλληλεγγύη» όπως έλεγε σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό «Νέα Πολιτική»

Εζησε τα παιδικά του χρόνια με το μεγαλείο της Σμύρνης και, μετά την καταστροφή, με την ανάμνησή της. Παρότι πρόσφυγας, διακρίθηκε στο σχολείο και τέλειωσε με άριστα το Πρώτο Γυμνάσιο Αθηνών. Ακολούθησε η Νομική Σχολή και το διδακτορικό του, κι αυτό με άριστα – αν υπήρχε άριστα με τόνο θα το είχε πάρει.

«Έζησα χωρίς πλούτο, αλλά σε ένα περιβάλλον κοινωνικό, το καλύτερο της Ελλάδος» έλεγε σε άλλο σημείο της συνέντευξης. Ευτύχησα να έχω γνωρίμους και φίλους τους εκλεκτώτερους Έλληνες της εποχής, μεταξύ άλλων τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, πρωθυπουργό και διανοούμενο, τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, μετέπειτα πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, τον σημαντικώτερο φιλόσοφο της εποχής. Είχα την ευτυχία πολλοί μαθητές μου να διακριθούν, να γίνουν καθηγητές στα πανεπιστήμια, να γίνουν υπουργοί, να γίνουνε λειτουργοί της κοινωνίας.»

Τελευταίο έργο του που εκδόθηκε ήταν οι «Αναπολήσεις» από τις εκδόσεις Παπαζήση, ένα τρίτομο με εξιστόρηση της ζωής του και της ζωής της Ελλάδας. Οι δυο ζωές συνδυάστηκαν ολόκληρο τον 20ό αιώνα.

Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος

O Κ. Δεσποτόπουλος δεν είναι πια μαζί μας

Χάσαμε μια από τις τελευταίες μεγάλες μορφές του ελληνισμού τον δάσκαλο και φίλο του ΆΡΔΗΝ,Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο, που διέτρεξε με τη ζωή και τους αγώνες του όλη τη σύγχρονη ιστορία μας.

Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, πέθανε σε ηλικία 103 ετών και η κηδεία του θα γίνει την Τρίτη 9 Φεβρουαρίου, στη 1 το μεσημέρι, στο Κοιμητήριο του Κόκκινου Μύλου, στη Νέα Φιλαδέλφεια.

Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1913 και μετά την καταστροφή εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του στην Αθήνα.Υπήρξε στέλεχος του ΕΑΜ, στην Κατοχή και εκτοπίστηκε, έως το 1950, στη Μακρόνησο. Όταν έγινε η δικτατορία αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία.

Δίδαξε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Νανσί (Nancy) της Γαλλίας και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Διετέλεσε δύο φορές Υπουργός Παιδείας, το 1989 στην κυβέρνηση Γρίβα και το 1990 στην κυβέρνηση Zολώτα. Έγινε πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών το 1993.

Έχει συγγράψει 32 βιβλία φιλοσοφίας, φιλολογίας, ιστορίας και πολιτικής,

Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος συμμεριζόταν την αγωνία μας για την τύχη του ελληνισμού και για την κατεύθυνση που έχει πάρει η παιδεία και η πολιτιστική ζωή του τόπου, κάτω από την κυριαρχία του εθνομηδενισμού την οποία και αντιπάλευε. Στην Ακαδημία Αθηνών συμμετείχε στην επιστημονικά τεκμηριωμένη καταδίκη του βιβλίου της Μαρίας Ρεπούση, ενώ το 2014 πρωτοστάτησε στην απονομή βραβείου της Ακαδημίας στο βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά, “Η ανολοκλήρωτη Επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή”, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις που υπήρξαν.

Δυστυχώς αυτός ο αθλητής του ελληνισμού, δεν βρίσκεται πια μαζί μας. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

Αντί επικηδείου αναπαράγουμε την συζήτηση του με τον Γιώργο Καραμπελιά στον Ιανό στις 22 Δεκεμβρίου 2014 με θέμα “τα διαχρονικά προβλήματα του ελληνισμού”

Βίντεο: Ο Γιώργος Καραμπελιάς συζητά με τον ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο για τα διαχρονικά προβλήματα του ελληνισμού

Ο Γιώργος Καραμπελιάς συζητά με προσωπικότητες και διανοητές της Ελλάδας αλλά και του ευρωπαϊκού χώρου για τα μεγάλα θεωρητικά, γεωπολιτικά και πολιτισμικά προβλήματα της εποχής μας.

Βρισκόμαστε σε μια κομβική στιγμή κρίσης και διερώτησης για το μέλλον όχι μόνον του πολιτισμού αλλά και της ίδιας της παρουσίας του ανθρώπου στον πλανήτη, την οποία έρχεται να υπογραμμίσει η παγκόσμια οικολογική κρίση, και η επέκταση της τεχνοφύσης, ενώ ο ελληνισμός αντιμετωπίζει κρίση υπαρκτικού χαρακτήρα. Βρισκόμαστε σ’ ένα ιστορικό σταυροδρόμι, από τη μία πλευρά του οποίου υπάρχει μια καθοδική σπείρα, και από την άλλη η ανάταξή του.

Παιδεία και Αρχαία Ελληνικά

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ ακαδημαϊκού, ομότιμου καθηγητή Φιλοσοφίας

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Η επικοινωνία με τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων στην ίδια τη γλώσσα τους αποτελεί εξαίσια πνευματική απόλαυση, με βαθύτατη παιδευτική επενέργεια

Η παιδεία σήμερα υπέχει οξύτατα προβλήματα, και προς αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων και προς ικανοποίηση των νέων αναγκών, των συνυφασμένων προπάντων με τη γοργότατη πρόοδο των θετικών επιστημών και της τεχνικής. Δεν έπαυσε όμως η παιδεία να έχει ως κύριο σκοπό τη διάπλαση του νέου ανθρώπινου πλάσματος σε ηθικοπνευματικά συγκροτημένο άνθρωπο, ικανό για τον αυτοκαθορισμό της ζωής του με τρόπο άξιο. Και δεν συμβαίνει σε καμιά χώρα να μην αποσκοπεί επίσης η παιδεία τη συντήρηση και την ανάπτυξη του ιδιαίτερου πνευματικού πολιτισμού και της ιδιαίτερης γλώσσας του λαού της.