Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΗ

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΝ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟΝ ΔΙΗΓΗΜΑ

Ἂν ἄλλη τις χρηστὴ γυνὴ εἶδέ ποτε καλὰ νοικοκυριὰ εἰς τὰς ἡμέρας της, ἀναντιρρήτως εἶδε τοιαῦτα καὶ ἡ θεια-Σοφούλα Κωνσταντινιά, σεβασμία οἰκοδέσποινα ἑβδομηκονταετής, κάτοικος παραθαλασσίου κώμης εἰς μίαν τῶν νήσων τοῦ Αἰγαίου.

Τὴν ἐκάλουν κοινῶς Σαραντανού, καὶ πολλοὶ ὑπέθετον ὅτι τὸ ἐπίθετον τοῦτο τῇ ἀπεδόθη, διότι δῆθεν εἶχεν ἴσον μὲ σαράντα γυναικῶν νοῦν, ὅπερ δὲν ἐνομίζετο ὑπερβολή. Ἄλλοι ὅμως ἔλεγον ὅτι ἡ λέξις ἐσχηματίσθη κατὰ συγκοπὴν ἐκ τοῦ Σαραντανοννού, ἤτοι νοννὰ μὲ σαράντα βαπτιστικούς.

Τὸ βέβαιον εἶναι ὅτι, ἂν δὲν εἶχε φθάσει εἰς τὸν ἀριθμὸν τοῦτον, δύο ἢ τρεῖς μονάδες τῆς ἔλειπον, καὶ ἤλπιζε προσεχῶς νὰ συμπληρώσῃ τὴν τεσσαρακοντάδα. Ὁμολογητέον δὲ ὅτι αὐτὴ κατ᾽ ἀρχὰς εἶχε βαπτίσει οἰκειοθελῶς μόνον πέντε ἢ ἓξ νήπια τῶν γειτόνων της, ὅσα καὶ πᾶσα ἄλλη καλὴ οἰκοκυρὰ συνήθως βαπτίζει. Ἀλλ᾽ ὅταν ἅπαξ ἐγνώσθη καὶ ἀπεδείχθη ὅτι εἶχε καλὸ χέρι, τότε ὅλαι αἱ γειτόνισσαι, συγγενεῖς, παρασυγγενεῖς, κολλήγισσαι, ἤρχισαν νὰ τὴν πολιορκοῦν.

Εἶχε πάρει καλὸ ὄνομα, ὅτι τῆς ἐζοῦσαν τὰ παιδιά, ὅσα ἀνεδέχετο ἐκ τῆς κολυμβήθρας. Εἶναι δὲ τόσον σπουδαῖον νὰ εὑρεθῇ νοννὰ «νὰ τῆς ζοῦν τὰ παιδιά», ὅσον καὶ ἱερεὺς «νὰ πιάνῃ τὸ διάβασμά του».

Ἡ θεια-Σοφούλα ὅμως ὑπέφερε μετὰ χάριτος τὴν ἀγγαρείαν ταύτην. Εἶναι ἀληθές, ὅτι τὰ φωτίκια* εἰς τὴν ἐποχὴν ἐκείνην, χιτὼν καὶ κουκούλιον μετὰ σταυροῦ, καθὼς καὶ τὰ μαρτυριάτικα*, ἐαρινὴ βροχὴ λεπτῶν καὶ διλέπτων διὰ τοὺς ἀγυιόπαιδας, ἐκόστιζαν ἐν ὅλῳ δέκα γρόσια.

Ἡ θεια-Σοφούλα ὡμοίαζε μὲ τὴν ἐπιμελῆ ἀνθοκόμον, ἥτις δὲν ἀρκεῖται νὰ φυτεύῃ μόνον τὰ ἄνθη της, ἀλλὰ τὰ περιθάλπει καὶ τὰ καταρδεύει. Ἠγάπα τὰ πνευματικά της τέκνα ὡς τέκνα της ἐγκαρδιακά, τὰ ἐθώπευε, τὰ ἐφίλευε, καὶ τὰ ἐπαιδαγώγει.

Ὁ μπαρμπα-Κωνσταντής, ὁ πρῶτος γρινιάρης τοῦ χωρίου, δὲν συνεμερίζετο τὴν ἀδυναμίαν ταύτην τῆς συζύγου του.

― Ἄ, μπράβο! φίλευέ τα τ᾽ ἀναδεξίμια σου, μουρή!… ἐγόγγυζεν ἑκάστοτε, ὁσάκις τὴν ἔβλεπε μεριμνῶσαν περὶ τῶν ἀναδεκτῶν της· ηὗρες κι ἁλωνίζεις, μουρή!…

Ἡ θεια-Σοφούλα ὀλίγον ἀνησύχει περὶ τῆς ἰδιοτροπίας ταύτης τοῦ συζύγου της, ὅστις ἦτο ἀγαθὸς ἄνθρωπος εἰς τὰς καλάς του ὥρας. Ἔπειτα ὁ μπαρμπα-Κωνσταντὴς σπανίως ἐφαίνετο ἐν τῇ πολίχνῃ. Ἀφότου ἔπαυσε τὰ θαλάσσια ταξίδια, ἠσχολεῖτο ἀποκλειστικῶς εἰς τὴν καλλιέργειαν τῶν κτημάτων του. Κατὰ πᾶσαν πρωίαν ἵππευεν ἐπὶ τοῦ εὐρώστου ἡμιόνου του, ἐτρέπετο εἰς τοὺς ἀγρούς, καὶ ἐπανήρχετο μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου.

Κατ᾽ ἐκεῖνον τὸν χρόνον, περὶ τὰ 184…, ἡ θεια-Σοφούλα εἶχε φθάσει εἰς τὸ τριακοστὸν ἔνατον βαπτιστικόν. Ἓν μόνον τῇ ἔλειπε διὰ νὰ τὰ κάμῃ σαράντα, πρὸς ἀνάπαυσιν τῆς συνειδήσεώς της. Ἐβάπτιζεν ἀδιακρίτως ἄρρενα καὶ θήλεα, ἀλλ᾽ ἐφρόντιζε νὰ δίδῃ ἀκριβεῖς σημειώσεις εἰς τοὺς ἱερεῖς καὶ πνευματικούς, διὰ νὰ μὴ τυχὸν γίνῃ κανὲν συνοικέσιον εἰς τὸ μέλλον μεταξὺ δύο ἑτεροφύλων ἀναδεκτῶν, καὶ κολασθῇ ἡ ψυχή της.

Στέλ. Κούκος: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ο χαριτωμένος προ – κρούστης και λαλητής της λαμπριάτικης ευωχίας!

Έργο του Στέλιου Κούκου

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Ανάσταση έρχεται και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης πάλι μας κυνηγά! Εγώ λέω να τον αποφύγω, προσπαθώ, αλλά σαν να βρίσκομαι πάντα μέσα σε ένα γνωστό επεισόδιο, το οποίο επαναλαμβάνεται!

Ό,τι και να κάνω με ακολουθεί, με προλαβαίνει, με προφταίνει! Ναι! και από τον φεγγίτη παρεισφρέει και από την καμινάδα!

Ίδιος ένα δώρο! Ο ίδιος δώρο!

Ακόμη, και αν του φωνάζεις πως δεν θες τα δώρα του! Και πως πάει τελείωσε, σώθηκε η δική του παραμυθία τα Χριστούγεννα, ο Άι Βασίλης, τα Φώτα, το Πάσχα, ο Ρεμβασμός του!

Δεν νοιάζεται! Δεν τον κόφτει!

«Τελείωσες», του λέω, «Μπάρμπα μου», και εκείνος είναι περίχαρης που τέλειωσε και μένει ατελείωτος!

«Δεν είναι πολλά και ας είναι μερικά του λέω! Δεν καταξοδεύτηκες κιόλας»!

Και δεν είναι λίγα… Εννοώ τα πασχαλινά του διηγήματα. Αλλά τι να του πω για να με απαρατήσει;

Και ως επωδό, ρεφρέν δηλαδή, αναφωνούμε και οι δυο ταυτοχρόνως:

Δεύτε Λάβετε Φώς, Χριστός Ανέστη, Χρόνια Πολλά!

Τάκης Βαρβιτσιώτης

Φως υπερούσιο

Απρόσιτο φως

Από ποια ύψη κατεβαίνεις

Σ' αυτή την καταματωμένη γη

Όπου σέρνονται ακόμα οι άνθρωποι

Ανάμεσα στον τρόμο και την ελπίδα

Άσπιλο φως

Που δεν έχεις ούτε αρχή ούτε τέλος

Και που η μέρα παρατείνει την ηγεμονία της

Για να σε διαφυλάξει

Πότε λοιπόν θα κατορθώσεις

Ν' αποδιώξεις το βαθύ

Βαθύ σκοτάδι αυτού του κόσμου. 

🎨Χρήστος Μπόκορος 

ΑΝΤΩΝΗΣ Ή ΑΔΩΝΙΣ ; Ι Έθιμα των ημερών στην Αγία Παρασκευή Λέσβου

της Μάγδας Αναγνωστή

Μέχρι τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, στην Αγία Παρασκευή, οι γυναίκες ασκούσαν ένα ιδιόρρυθμο έθιμο. Μπαίνοντας η Μεγάλη Σαρακοστή φυτεύαν σε γλάστρες σπόρους από το φυτό γόγγολη (Agrostemma githago) που στη διάλεκτο λέγεται «κουκουρόβλους», ένα ζιζάνιο των σιτηρών με μαλακούς αναρριχώμενους βλαστούς. Τις γλάστρες αυτές τοποθετούσαν σε σκοτεινό χώρο (κατώγι), ανάποδα ώστε να εξαναγκάσουν το φυτό να αντιστρέψει τη φορά του, και τις πότιζαν με χλιαρό νερό για να επιταχύνουν τη βλάστηση. Λόγω της έλλειψης χλωροφύλλης οι βλαστοί ήταν κατάλευκοι και, όταν ξανατοποθετούσαν σωστά τις γλάστρες, κρέμονταν εντυπωσιακά. Με τις ωραιότερες στόλιζαν τον επιτάφιο, και βέβαια ο συναγωνισμός ανάμεσα στις νοικοκυρές ήταν τεράστιος.

Τι παράξενο! Τους ίδιους αυτούς κρεμαστούς κήπους συναντάμε στα πανάρχαια χρόνια με την ονομασία «κήποι του Αδώνιδος» ως μέρος των λατρευτικών του Άδωνι, κατά τις γιορτές προς τιμήν του, που λάβαιναν χώραν (για φαντάσου!) κατά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, με την ονομασία Αδώνια.

Ο Άδωνις, ο ωραιότερος νέος που είδε ποτέ ο Κόσμος, αγαπήθηκε τόσο από την Αφροδίτη όσο και από την Περσεφόνη, και χρειάστηκε η παρέμβαση του Δία για να βρεθεί λύση στη διεκδίκηση: 6 μήνες τον χρόνο παραμονή στον Άδη με την Περσεφόνη και 6 μήνες στη γη με την Αφροδίτη. Φυσικά η γη πενθούσε όταν έφευγε ο Άδωνις (φθινόπωρο – χειμώνας) και γιόρταζε όταν επέστρεφε (άνοιξη – καλοκαίρι). Για την επιστροφή του Άδωνι γιορτάζονταν τα Αδώνια που ξεκινούσαν πένθιμα με ένα είδος κηδείας, περιφοράς ομοιωμάτων του Άδωνι με πένθιμους θρηνητικούς ύμνους, και ολοκληρώνονταν θριαμβικά με την επιστροφή – Ανάστασή του με χορούς και αφθονία τροφής. Τα ομοιώματα δε του Άδωνι κατέληγαν είτε στη θάλασσα, είτε σε κάποια πηγή, ή ποταμό, πάντως σε νερό. Μια σημαντική λεπτομέρεια: τα Αδώνια ήταν αποκλειστικά γυναικεία γιορτή.

Μύθοι και ιστορίες γύρω από τη γέννησή του, τους έρωτές του με την Αφροδίτη και τη σύντομη ζωή του υπάρχουν άφθονοι, με διάφορες παραλλαγές. Θα άξιζε ίσως να αναφερθούμε κάποια στιγμή σ' αυτούς. Για την ώρα θα σταθούμε μόνο στον θάνατό του που συνέβη σε κυνήγι ενός μεγάλου κάπρου (αρσενικό αγριογούρουνο), σταλμένου από τον Άρη που τον τύφλωσε η ζήλια, αφού, ως γνωστόν υπήρξε ο μόνιμος εραστής της Αφροδίτης. Από το αίμα του Άδωνι βάφτηκαν κόκκινα τα τριαντάφυλλα, που μέχρι τότε ήταν μόνο λευκά. Από τα δάκρυα της Αφροδίτης πάλι φύτρωσαν οι ανεμώνες (Anemone coronaria) και από το αίμα της που στάλαξε, καθώς ξετρελαμένη γύρευε τον Άδωνι και τρυπήθηκε από ένα αγκάθι, φύτρωσαν οι παπαρούνες (Papaver rhoeas). Κοντά σ' αυτά θα πρέπει να βάλλουμε και το φυτό Μύρρα ή Σμύρνα (Commiphora myrrha), στο οποίο μεταμορφώθηκε η μητέρα του Άδωνι, προϊόν του οποίου είναι μια ρητίνη που αποδίδει ένα πανάκριβο άρωμα. Πρόκειται για τα σμύρνα που προσέφεραν στον νεογέννητο Ιησού οι Μάγοι μαζί με λιβάνι και χρυσό. Πολλά λοιπόν ανοιξιάτικα φυτά συνδέονται με τους μύθους του Αδώνιου κύκλου. Είναι απολύτως φυσικό, καθώς στον Άδωνι φαίνεται να προσωποποιούνται όλες οι ζωοποιές και αναζωογοννητικές δυνάμεις της φύσης και ο ίδιος καταλήγει μια ακόμη (όπως για παράδειγμα ο Διόνυσος), θνήσκουσα και αναγεννώμενη θεότητα, ακολουθώντας τον ετήσιο κύκλο της ζωής. Άλλωστε, καθώς φανερώνει και το με αριθμό 62 fragmento της Σαπφούς (περίπου 630 – 570 π.Χ.) «κατθνάσκει, Κυθέρη ̓, ἄβρος Ἄδωνις· τί κε θεῖμεν; καττύπτεσθε, κόραι, καὶ κατερείκεσθε χίτωνας» (πεθαίνει Αφροδίτη ο αβρός Άδωνις, γιατί καθόμαστε; στηθοκοπηθείτε κορίτσια και ξεσκίστε τα φορέματά σας), τα Αδώνια τελλούνταν ήδη στη Λέσβο από τον 7ο προχριστιανικό αιώνα, και τα μοιρολόγια για τον αδικοχαμένο νέο ήταν μέρος του τελλετουργικού.

Πασχάλια Σύναξη π. Βασίλειος Γοντικάκης

Ομιλία του Γέροντα, π. Βασιλείου, Προηγουμένου της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αγίου Όρους, μετά την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία στην τράπεζα της Μονής (2016).

https://antifono.gr/paschalia-synaxi/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Τάσος Λειβαδίτης, "Ο Θεός χρειάζεται τη βοήθειά μας"

Κάτωχρος κι εξαντλημένος ο Ιησούς στάθηκε κοντά στον τάφο.

«Λάζαρε, βγες έξω», φώναξε. Όλοι περίμεναν.

Κι ο φτωχός νεκρός, που ένιωσε ότι εδώ στον τάφο του

παίζεται η τύχη του κόσμου, τι να ’κανε;

Η γη είχε χαθεί, πώς θ’ άφηνε χωρίς ανάσταση 

έναν ολάκερο ουρανό..

Τάσος Λειβαδίτης, 

"Ο Θεός χρειάζεται τη βοήθειά μας"

________________________________________
photo: Rediscovery of Antinous • Delphi | 1893.

Φεϊρούζ: Μια εκπληκτική ερμηνεία σε Ελληνικά και Αράβικα τη «Ζωή εν Τάφω» και το Χριστός Ανέστη! (video)

Φεϊρούζ: Μια εκπληκτική ερμηνεία σε Ελληνικά και Αράβικα

 «Ζωή εν Τάφω»

Χριστός Ανέστη!

ΚΛΙΚ στην εικόνα ή ΕΔΩ για να διαβάσετε μια παλιότερη συνέντευξή της στο Στάθη Τσαγκαρουσιάνο

Fairuz

H Fairuz θεωρείται η μεγαλύτερη φωνή του αραβόφωνου κόσμου και όχι μόνο.

Του φτωχού τ’ αρνί – του Θεόδωρου Ε. Παντούλα

Του φτωχού τ’ αρνί

Όσα τραγούδια κι αν σου πω ο πόνος δεν γλυκαίνει
μαράζι έχεις στην ψυχή που όλο κοντανασαίνει

Κι ας σε γελούν οι άνθρωποι μέσα στην αγορά
αγρίμι ζυγωμένο μου στην τόση ερημιά

Εσύ είσαι αρνάκι του Θεού, είσαι σφαχτό του κόσμου
έχεις το Πάσχα μέσα σου κι απ’ εκείνο δωσ’ μου

Να γιοματίσω παιδεμούς που έχεις σοδιασμένους
να κεραστώ και τους καημούς που ‘χεις σιγουρεμένους

Παράδες όσους κι αν βαστούν, όποια τιμή κι αν δώσουν,
αυτοί που δεν επόνεσαν ποτέ δεν θα μερώσουν.

Σ’ εμάς στραγγίξαν τα νερά και χλόισε ο τόπος,
τα ψυχοκέρια γίνηκαν ο πιο δικός μας τρόπος.

Λίγο ψωμί, πολύ κρασί και η ευχή σου σώνει.

* Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την παραπάνω φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα. 

Όσες φορές κλήθηκε ν’ απαντήσει ποια απ’ τις χιλιάδες φωτογραφίες του είναι η καλύτερη, η απάντησή του είναι κατηγορηματική και πάντα ίδια:

Π.Νέλλα :Ο Θάνατος του Θεού και η Ανάσταση του ανθρώπου ( Κείμενα για την Ανάσταση από τον ΓΕΡΟΜΟΡΙΑ)

Ο Π.Νέλλας υπήρξε ένας σπουδαίος θεολόγος και ιδρυτής του περιοδικού "Σύναξη".Ακριβώς επειδή τα κείμενα του όπως αυτό , που αναπαράγουμε από την ιστοσελίδα "Αντίφωνο", είναι σημαντικά και μαρτυρούν μια σημαντική θεολογική και θύραθεν παιδεία , αφορούν καίρια καθένα που στοχάζεται για την μοίρα του ανθρώπου.

Παναγιώτης Νέλλας

Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἕνα ἀπό τά κεντρικά θέματα ὄχι μόνο τῆς σύγχρονης δυτικῆς φιλοσοφίας καί λογοτεχνίας, ἀλλά καί τῆς ἴδιας τῆς θεολογίας. Τά τελευταῖα χρόνια γράφτηκαν χιλιάδες σελίδες σχετικές μ᾽ αὐτό, ἀνέβηκαν ἔργα στό θέατρο, γυρίσθηκαν ταινίες, τό θέμα ξέφυγε ἀπό τά μελετητήρια τῶν εἰδικῶν καί ἀπασχολεῖ τό εὐρύτερο κοινό. Τό σύντομο αὐτό δοκίμιο ἔχει σκοπό νά δώσει, στήν ἀρχή μιά γενική ἐνημέρωση καί μιά ἑρμηνεία γιά τό φαινόμενο, καί νά προσπαθήσει στή συνέχεια, ἀφοῦ τό τοποθετήσει μέ βάση τά ὀρθόδοξα κριτήρια, νά σκιαγραφήσει τή συμβολή, πού θά μποροῦσε νά προσφέρει ἡ Ὀρθοδοξία συμμετέχοντας στή σχετική συζήτηση.

Στό χῶρο τῆς φιλοσοφίας τό θέμα ἀρχίζει μέ τό Nietzsche, γιά τόν ὁποῖο, ὅπως εἶναι γνωστό, ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται καί ταυτόχρονα εἶναι ταυτόσημος μέ τήν ἀνατροπή ὅλων τῶν ἀξιῶν, ὁλόκληρης τῆς ὑπεραισθητῆς περιοχῆς σύμπαντος τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν καί τῶν ἰδανικῶν. Μοναδική καί ὕψιστη ἀξία μένει γιά τό Nietzsche ὁ ἄνθρωπος, ὁ ″ὑπεράνθρωπος″: «Ποῦ εἶναι ὁ Θεός;» Γράφει ἤδη στά 1882. «Θά σᾶς τό πῶ ἐγώ. Τόν σκοτώσαμε. Ἐμεῖς ὅλοι εἴμαστε οἱ φονιάδες του... ὁ Θεός εἶναι νεκρός... ὁ Θεός θά μείνει νεκρός. Τί ἄλλο εἶναι οἱ ἐκκλησίες παρά οἱ τάφοι καί τά μνήματα τοῦ Θεοῦ;»

Ὁ Nietzsche στήν ἐποχή του ἀναγκάζεται νά βάλει τά λόγια αὐτά στό στόμα ἑνός τρελοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά ὁ Sartre ἐπαναλαμβάνει μέ πλήρη ἄνεση τό ἴδιο κήρυγμα κατά τήν ἔναρξη τοῦ Β’ παγκοσμίου πολέμου, μιλώντας σέ μιά δημόσια συγκέντρωση στή Γενεύη: «Κύριοι, ὁ Θεός πέθανε. Σᾶς ἀναγγέλλω, κύριοι, τό θάνατο τοῦ Θεοῦ.»

Τό τί σημαίνει γιά τήν ἄθεη ὑπαρξιακή φιλοσοφία ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ, μᾶς τό ἀποκαλύπτει μέ ἐνάργεια ἡ ἀντίστοιχη λογοτεχνία. Ἀφοῦ δέν ὑπάρχει Θεός, ἄρα δέν ὑπάρχει παρά ἡ βιολογική ζωή. Μέ διονυσιακή ἀγαλλίαση ὁ Camus ὑμνεῖ στά πρῶτα του ἔργα τό μεγαλεῖο καί τή χαρά αὐτῆς τῆς ζωῆς.τήν ὁμορφιά πού κλείνει μέσα της μιά ζεστή μέρα στήν ἀκροθαλασσιά, μιά χειμωνιάτικη νύχτα, πού ἡ οἰκογένεια εἶναι μαζεμένη γύρω στή φωτιά. Ἀλλά ἡ βιολογική ζωή εἶναι ἡ ″ἐν φθορᾷ ζωή″ καί ὁ ἴδιος ὁ Camus ὅσο προχωρεῖ, ἀνακαλύπτει μέσα στή ζωή τό σαράκι αὐτό τῆς φθορᾶς, πού κλέβει τή χαρά, πού ἀπομυζᾶ τήν οὐσία καί ἀφήνει ἀνούσια καί ἀνόητη τή ζωή, πού δημιουργεῖ μέσα στόν ἄνθρωπο τήν αἴσθηση τοῦ χάους καί τοῦ κενοῦ, πράγμα πού τόσο ἔντονα περιγράφεται στόν «Ξένο», καί πού ὁ Sartre μέ τόση ἐπιτυχία ὀνομάζει στό ὁμόνυμο ἔργο του «Ναυτία».

Νίκος Καροῦζος - Μεγάλη Παρασκευή

Νίκος Καροῦζος

Ἰησοῦς & Ποιήματα

Μεγάλη Παρασκευή

(17 Ἀπριλίου 1987)

~.~

Χρονικὸ τῆς Ἀταραξίας

Ὁ δασόβιος ἐρημίτης ὁδηγοῦσε μ’ ἀόρατη
λεπτὴ κλωστὴ τὸν ἦχο μιᾶς μέλισσας ὅταν ὁλόγυρα
παίζοντας τὸ σουραῦλι της ἡ σαύρα
δυνάμωνε τὸ πράσινο καὶ ἡ σκέψη
δρασκέλιζε τὴν ἀκέραστη μόνωση
ποὺ δὲν ἀπείλησε ποτὲ τὰ λουλούδια.

Τὰ τείχη τοῦ ἔαρος ἄραγε τ’ ἀρώματα
τ’ ἀρίφνητα μῦρα διανοίγονται;

Στοχάσου λιγάκι δίχως ἀνταλλάγματα:
δίχως ἀλήθεια καὶ ψέμα.

Στοχάσου πὼς ὅλα τὰ ζώπυρα
κοιμοῦνται σ’ ἐγρήγορση δίχως ἐκτόπισμα
στὴν ἄνθηση ποὺ ξεραίνει τὸ βιός της ὥστε νὰ ξανάρθει.

Πᾶσα πνοὴ καὶ πᾶσα νύχτα δὲ γνώρισε
μητέρα καὶ μάμμη καὶ προμάμμη ―
τὴν προέλευση τὴ θέλει τὸ μυαλό μας καὶ χανόμαστε
σ’ ἀνύπαρχτα βάθη καὶ μεγέθη τῆς ἀπουσίας
ὅταν ἀκόμη κ’ ἡ φωτιὰ τεμπελιάζει
μ’ ὅλα της τα τριξίματα
μ’ ὅλες τὶς φλόγες ποὺ βγάζει καὶ τ’ ἀποκαΐδια.

Θὰ σπάσω σήμερα τὶς ἀνέστιες φόρμες
τὴ στέγη θὰ ρίξω καὶ θ’ ἁπλώσω περίλυπα
στὴν ἀσκέπαστην ἐνέργεια τῆς ἀθανασίας
ἐκεῖ ποὺ λαλοῦσαν ἀνέκαθεν οἱ τυφλὲς
εἰκόνες τῶν πλασμάτων τὴν πολυμίλητη βουβαμάρα
τὴν ἀπόδειξη κείνου ποὺ δὲν ἀποδείχνεται
τὴν ἀπάρνηση τοῦ θριάμβου τῆς γλώσσας.

Ὁ παρείσαχτος νοῦς ὀποὺ χάραξε τραύματα
καὶ τὰ λέμε φαράγγια
ὀποὺ δίδαξε θαύματα καὶ τὰ λέμε κρημνὰ τῆς ἀνάγκης
ἤτανε κάποτε κι αὐτὸς ἀνίκητος ἀπ’ τὶς νίκες του
τὶς μεγάλες κι ἀνθρώπινες τὶς ὑπερύμνητες
εἶχε κι αὐτὸς ὁλάκερη στὰ πλήθια μόριά του τὴν εἰρήνη
στ’ ἀμπέλια τῶν κεραυνῶν ἐκτοξεύοντας
τὴ λάμψη τῆς ἀγάπης.

Ἡ φρόνηση πού ’χε κάψει τ’ ἄστρα κι ἀφανίστη χαράματα
τὸν πόνο τὸν ξεκούμπισε
τὸν ἔβαλε στὴ μαύρη ἁλυσίδα…

Τεράστιες ὧρες ἀγκαλιάζονταν τότε ἀναμεταξύ τους
καὶ πικράθηκεν ὁ χάρος ὁ χαραμοφάης
καθὼς ἡ Παναγία κυλιότανε στὰ κιτρολέμονα
κ’ εἶχε δέσει τὸ δαίμονα
στὰ θεόρατα γιασεμιὰ τῆς χαρμολύπης.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

Ο π. Ευάγγελος Παπανικολάου στο αφιέρωμα του αντιφώνου για την Μεγάλη Βδομάδα μιλά στην Σοφία Χατζή για την Μεγάλη Πέμπτη (Μεγάλη Τετάρτη βράδυ).  

Μεγάλη Σαρακοστή, αρχαία ελληνική γραμματεία και Ελληνική Παιδεία

Έναν πνευματικό οδηγό της Μεγάλης Σαρακοστής μας έστειλε ο θεολόγος, εκπαιδευτικός κ. Θ. Ρηγινιώτης, αγαπητοί αναγνώστες. Ένα εκπαιδευτικό βίωμα συμμετοχής της κατανυκτικής αυτής περιόδου για κάθε ορθόδοξο χριστιανό. Ένας θεολόγος που ξέρει να μιλά στην ψυχή κάθε ορθόδοξου, κάθε Έλληνα και Ελληνίδας, κάθε έφηβου/ης, κάθε ανθρώπου που αναζητά τις υπαρξιακές του καταβολές.

Μεγάλη Σαρακοστή, αρχαία ελληνική γραμματεία και Ελληνική Παιδεία
του Θεόδωρου Ι. Ρηγινιώτη, σε επιμέλεια Σοφίας Ντρέκου

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι για το λαό μας (τον ορθόδοξο ελληνικό λαό – αλλά και κάθε ορθόδοξο λαό ή ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα, σε όλο τον πλανήτη) μία από τις ωραιότερες περιόδους του έτους, αν όχι η ωραιότερη. Συναγωνίζεται σε ομορφιά την περίοδο των Χριστουγέννων και του Δεκαπενταύγουστου, που νομίζω πως είναι οι δύο άλλες ωραιότερες περίοδοι του έτους για το λαό μας.

• Η ομορφιά της Μ. Σαρακοστής έγκειται κυρίως όχι στο γεγονός της νηστείας (αν και η νηστεία επίσης αποτελεί ολόκληρο πολιτισμό με τη δική του ομορφιά), αλλά στις υπέροχες τελετές που γίνονται αυτή την περίοδο στις ορθόδοξες εκκλησίες, σε καθημερινή ή εβδομαδιαία βάση, τελετές που δεν επαναλαμβάνονται καμία άλλη χρονική περίοδο μέσα στο έτος.

Ομιλία π. Ευαγγέλου Παπανικολάου 2024 - Πορεία προς την Ανάσταση - Τρίκαλα

Ομιλία π. Ευαγγέλου Παπανικολάου από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Τρικάλων 21.04.2024. π. Ευάγγελος Παπανικολάου στα Τρίκαλα. 

Πνευματικές ομιλίες - Ομιλία π. Ευαγγέλου Παπανικολάου όπου συζητά για την πνευματικότητα της Σαρακοστής και το Άγιο Πάσχα στην Ιερά Μητρόπολη Τρίκκης. 

Ομιλία π. Ευαγγέλου Παπανικολάου Live: Μητρόπολη Τρίκκης - 21 Απριλίου 2024 Ζωντανά Ομιλιτής: Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος και ιατρός Ευάγγελος Παπανικολάου.

Σαρακοστή: νηστευτές στον δρόμο.

του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Ολόκληρη τη Σαρακοστή νηστεύω. Νηστεύω, δηλαδή, από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα.

Νηστεύω γιατί έχω μπροστά δρόμο, κι όταν έχεις δρόμο δεν θέλεις να βαρύνεις. Καθαυτή η λέξη “σαρακοστή” δεν σημαίνει τίποτα άλλο, παρά μέτρημα του δρόμου που απομένει. Σα να λέει: “σαράντα μέρες υπολείπονται…”

Η σαρακοστή δεν υπάρχει επειδή τάχα οι μέρες της είναι ιερότερες ή μαγικότερες! Υπάρχει χάριν του τερματισμού της! Υπάρχει για να μυεί στην έννοια του οράματος, του καινούργιου που βρίσκεται στο τέρμα των σαράντα ημερών: στη Μεγαλοδομάδα και εν τέλει στην Ανάσταση!

Κι έτσι, νηστευτής σημαίνει ύπαρξη προσανατολισμένη στο μέλλον. Το να νηστεύω σημαίνει όχι απλώς να δηλώνω, αλλά και να ζω με όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής μου (πνευματικές και βιολογικές αξεχώριστα) το ότι ο κόσμος τούτος, ο βυθισμένος στη φθορά και στο άδικο, οφείλει να αλλάξει. Οφείλει να βιωθεί ως ένας κόσμος ο οποίος δεν μπορεί να χορτάσει τον άνθρωπο που διψά για ζωή. Κι όταν μιλάμε για αλλαγή του κόσμου, δε μιλάμε για κατάργηση ή εξάτμισή του ή αντικατάστασή του από κάποιο υπερπέραν.

Αλλαγή του κόσμου, στη χριστιανική οπτική, σημαίνει απελευθέρωσή του από κάθε θάνατο, κυριολεκτικό και μεταφορικό: από κάθε τι που νεκρώνει την ανθρωπιά, που βάζει ημερομηνία λήξης στην αγάπη, που διακόπτει τον έρωτα, που κολοβώνει το δίκιο.

Πασχαλινό επιμύθιο

Christos Yiannaras | 27 Apr 2020

(αναδημοσίευση)

"...Επίσκοποι και πρεσβύτεροι ήταν οι απλοί διεκπεραιωτές των κρατικών εντολών, υπάλληλοι της εξουσιαστικής γραφειοκρατίας.

Το κράτος έκανε τη δουλειά του, εξυπηρέτησε τους στόχους του, η Εκκλησία ήταν, άλλη μια φορά, ανύπαρκτη, αλλοτριωμένη, εκούσια θρησκειοποιημένη. Αυτό είμαστε, μια αποτυχία – η νίκη καταπάνω στον θάνατο «ουκ έρχεται μετά παρατηρήσεως, ουδέ ερούσιν ιδού ώδε ή ιδού εκεί»..."

Με αφορμή τη συνάντηση και την προεκλογική περιοδεία του αρχιεπισκόπου και του αρχηγού της Ν.Δ..

......****.....

Πάσχα, η λέξη σημαίνει πέρασμα, διάβαση. Από τη γη της αιχμαλωσίας στη γη της επαγγελίας, από την απολυταρχία του μηδενισμού στην έμπειρη ελπίδα ότι «ο θάνατος πατείται θανάτω». Η επαγγελία δεν έχει οπαδούς, έχει γιορταστές – όσους έχουν ψηλαφήσει ή πολύ διψάσει το θαύμα.

Το θαύμα είναι άσχετο με φαντασιώσεις για το «υπερφυσικό», την αλχημική μετασκευή της επιθυμίας σε ψυχολογική «βεβαιότητα». Αλλο η βιωμένη εμπειρία και άλλο η πληροφορία που την προσπορίζει η κατανόηση ή και η συναισθηματική ετοιμότητα. Το θαύμα της κυοφορίας και της γέννας, λ.χ., είναι γνώση αποκλειστική, μόνο για τη μάνα. Ο άνδρας, έστω και ο άριστος των μαιευτήρων, έχει πληρότατη πληροφόρηση, όχι γνώση της γέννας.

Στις κοινωνίες, τις ίδιες τις δικές μας, πριν τη Νεωτερικότητα, αλήθεια ήταν η βεβαιότητα, γεννημένη όπως το βλαστάρι, από σπόρο. Ξεχώριζε η γνώση από την πληροφορία, από τη συσκευασμένη για να πουληθεί είδηση. Σήμερα οι γνώσεις μας προϋποθέτουν τον συμβιβασμό με τη χρηστικότητα. Μας αρκεί η κατανόηση, περιττεύει η διακινδύνευση της εμπειρίας. Προσπερνάμε τη σχέση, μας εξασφαλίζουν οι «αυθεντίες». Προέχει ή συμβαδίζει με τη γνώση η απλή «ενημέρωση» ή η ψυχολογική μας συναίνεση.

Το Πάσχα του 2020 οδηγήθηκε να συρρικνωθεί στις εντυπώσεις. Καθόλου σχέση, καθόλου μετοχή, επομένως ούτε υποψία για Γιορτή – μόνο θέαμα τηλεοπτικό και ακρόαμα τηλεακουστικό. Στη θέση σώματος λαϊκού που γιορτάζει νίκη καταπάνω στον θάνατο, στήθηκε η solo ψαλμωδία. Ο λειτουργός να ευλογεί ένα κενό απουσίας πιστών, και στη γωνιά της μικρής οθόνης η τέλεια αρλούμπα: μεταφορά ιλιγγιώδους ποίησης και δραματουργίας σε «γλώσσα νοηματική»!

π. Ευάγγελος Παπανικολάου - Τα κατά Ματθαίον πάθη

Από την πνευματική εκδήλωση που διοργάνωσε η ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΩΝ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΥ, με τις ευλογίες του Σεβ. Μητροπολίτου Ελευθερουπόλεως κ. Χρυσοστόμου, το Σάββατο, 13 Απριλίου 2024, στον κατάμεστο από λαό και ιδιαιτέρως νέων, Ιερό Ναό Αποστόλου Θωμά Παλαιοχωρίου Καβάλας, με ομιλία του Αιδεσιμολογιωτάτου Πρωτοπρεσβυτέρου π. Ευάγγελου Παπανικολάου, Ιατρού και Ιεραποστόλου στην Ι. Μ. Καμερούν, με θέμα: «Τα κατά ΜΑΤΘΑΙΟΝ πάθη». 

Ανθίζει Ανάσταση!

Γράφει ο Στέλιος Κούκος

Ανθίζει Ανάσταση!
Σκάνε τα ανοιξιάτικα μπουμπούκια, ως εκ τάφου, και ανθίζουν Ανάσταση!
Πολλές Αναστάσεις!
Κάθε μπουμπούκι μια Ανάσταση!

Κάθε άνθρωπος Ανάσταση!
Ένας μαρτυρικός Γολγοθάς, μία τριήμερος ταφή!

Εν τέλει το μήνυμα του αγγέλου διαβεβαιώνει: 

«Μη φοβάστε»!
«Ουκ έστιν ώδε, ηγέρθη γαρ καθώς είπε»!

Αναστήθηκε, λοιπόν, από την τάξη των νεκρών!
Ή ακόμη από την αταξία του θανάτου και των νεκρών!

Και επέβαλε Ανάσταση! Εσαεί! Ζωή!

Αναστημένη ζωή εκ του τάφου! Η εκρηκτική διαλεκτική της ύπαρξης!
Γι’ αυτό και έαρ μυρίζει σήμερα και καινούργια κτίση χορεύει!
Δεν αντέχει άλλο πόνο, άλλο θάνατο, άλλα ψοφοδεή καμώματα!
(Ιδιαίτερα τα τελευταία)!

Ναι! Ανάσταση ανθίζει! Μυρίζει υπέρκοσμα και χορεύει!

Η σημερινή μέρα μοιάζει να λέει:
«Να αλλάξω θέλω τον σκοπό, να αλλάξω τα τραγούδια»!
Τέρμα τα τραγικά, τα θλιμμένα, της απελπισίας, έστω οι ευσυμπάθητοι θρήνοι!
Συγχώρεση καθολική εκ τάφου ένεκα Αναστάσεως!
Ανέτειλε σήμερα!

Τα μοιρολόγια έληξαν και με μυριο-λόγια τραγουδάμε και χορεύουμε!
Χριστός Ανέστη!

Την άνοιξη, την Ανάσταση ετούτη, που έσκασε από το μπουμπούκι του ανοιξιάτικου τάφου και γέμισε με ευωδίες τον κόσμο γευόμαστε!

Τώρα είναι πράγματι κόσμος!
Μια ομορφιά, μια καλοσύνη αλλιώτικη που αλλοιώνει τις αισθήσεις!

Οι εικόνες της Αναστάσεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Αρχικά, η λέξη Ανάσταση (στην αρχαία ελληνική ἀνάστασις) ετυμολογικά προέρχεται από το ἀνίστημι < ἀνά + ἵστημι που σημαίνει έγερση από τον τάφο. Τo γεγονός της Ανάστασης, είναι συνέχεια του γεγονότος του Σταυρού.

Στην Ορθοδοξία και σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, η Ανάσταση του Χριστού, αποτελεί το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται «εορτή εορτών» και «πανήγυρις πανηγύρεων».

Η Ανάσταση θεωρείται ως στάση, εξέγερση, έξοδος και παρουσιάζεται ως η δια του Σταυρού νίκη της ζωής επί του θανάτου. Ο μακαριστός σπουδαίος Ρώσος Θεολόγος Παύλος Ευδοκίμωφ σημειώνει επιγραμματικά: «Η Ανάσταση του Χριστού είναι η νίκη που καταργεί τον θάνατο»[1]. Στο γεγονός αυτό, ο Θεός δίνει στην ψυχή του Χριστού τη δύναμη να ξυπνήσει το σώμα Του από τον ύπνο και να ενωθεί με αυτήν «οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ᾽ αὐτοῦ»[2][3]. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Ιωάννης Καραβιδόπουλος: «Η Ανάσταση του Χριστού δεν υπάγεται στη νομοτέλεια αυτού του κόσμου και συνεπώς δεν είναι απλώς ένα γεγονός τεράστιας ιστορικής σημασίας, αλλά βρίσκεται πάνω από την ιστορία, της δίνει νόημα και την προσανατολίζει προς νέους ορίζοντες, προς ένα καινούργιο κόσμο που είναι τελείως διαφορετικός από τον γνωστό μας κόσμο της φθοράς, του πόνου και του θανάτου.

Η Ανάσταση του Χριστού δηλώνει την αρχή της νέας δημιουργίας, του καινούργιου κόσμου που προσφέρει ο Θεός στην ανθρωπότητα. Κι ο καινούργιος αυτός κόσμος δεν έχει καμιά σχέση με την οσμή της φθοράς, τον τρόμο του θανάτου και τις εχθρικές εκδηλώσεις του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο, αλλ’ είναι ζωή αγάπης, ζεστασιάς και ελπίδας. Η Ανάστασή του Χριστού είναι μήνυμα ελπίδας και ζωής. Το μήνυμα αυτό με το κήρυγμα της Εκκλησίας απευθύνεται στον άνθρωπο κάθε εποχής και μαρτυρεί την ανεξάντλητη αγάπη του Θεού, ο οποίος, παρά τις θανατηφόρες ενέργειες των ανθρώπων, τους καλεί συνεχώς στη ζωή και στον κόσμο της Αναστάσεως»[4].

Η εικόνα της Αναστάσεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δύο τύπους: Ο ένας είναι η κάθοδος του Χριστού στον Άδη, η «Άδου Κάθοδος» όπως λέει ο αρχιμανδρίτης Συμεών, ηγούμενος της Μονής Μαυροβουνίου στους Τρούλους της Λάρνακας, αγιογράφος και μελετητής της βυζαντινής τέχνης[5]. Ο δεύτερος εικονογραφικός τύπος είναι εκείνος που εικονίζει άλλοτε τον Πέτρο και τον Ιωάννη στο κενό Μνημείο και άλλοτε τον άγγελο που «επί τον λίθο καθήμενος» εμφανίστηκε στις Μυροφόρες[6]. Αργότερα η εικόνα της Αναστάσεως του τύπου αυτού πλουτίστηκε με τις σκηνές της εμφάνισης του Χριστού στη Μαρία Μαγδαληνή (το «Μη μου άπτου») και στις δύο Μαρίες (το «Χαίρε των Μυροφόρων»)[7], οι οποίες γονατιστές προσκύνησαν τον Αναστηθέντα Χριστό[8].

Περιγραφή της εικόνας  

Οι πόνοι της Παναγιάς – Κ. Βάρναλης (εκπληκτική απόδοση από το Νίκο Ξυλούρη – βίντεο)

Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποια κορφήν ερημική;
Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάξεις
Ξέρω πως θάχεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
που με τα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις.

Συ θα ‘χεις μάτια γαλανά, θα ‘χεις κορμάκι τρυφερό,
θα σε φυλάω από ματιά κακή και από κακό καιρό,
από το πρώτο ξάφνιασμα της ξυπνημένης νιότης.
Δεν είσαι συ για μάχητες, δεν είσαι συ για το σταυρό.
Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος, όχι σκλάβος ή προδότης

Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,
να σκύβω την ανάσα σου ν’ ακώ, πουλάκι μου ζεστό
να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι,
κ’ υστέρα απ’ το παράθυρο με καρδιοχτύπι να κοιτώ
που θα πηγαίνεις στο σκολιό με πλάκα και κοντύλι…

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ (2)

από το μπλογκάκι της τάξης μας

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι ημέρα όπου κρεμάται επί ξύλου ο Ιησούς Ναζωραίος, ο βασιλεύς των Ιουδαίων, οι σταγόνες από το αίμα του φωτίζουν τη γη και τα λουλούδια της αγάπης, της θυσίας και της ειρήνης φυτρώνουν! 

Μα αυτή εξάλλου είναι η βασιλεία του Θεού!

ΚΑΘΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΈΜΠΤΗ ξημερώνει μία πολύ σημαντική μέρα για ολόκληρη τη χριστιανοσύνη, δύο βασικά γεγονότα χαρακτηρίζουν τις ιερές ακολουθίες της Αγίας και Μεγάλης Πέμπτης: Ο Μυστικός Δείπνος του Κυρίου με τους μαθητές Του και η προδοσία του Ιούδα.

Ο Χριστός, όταν βρισκόταν στη Βηθανία με τους μαθητές Του θέλησε να φάνε και γιορτάσουν για τελευταίο βράδυ όλοι μαζί.

Πραγματικά συγκεντρώθηκαν οι δώδεκα μαθητές. Τότε ο Ιησούς γύρισε και τους είπε: «Ένας από σας σήμερα θα με προδώσει» Οι μαθητές ανησύχησαν και άρχισαν με αγωνία να τον ρωτούν. Τότε ο Ιησούς τους ανακοίνωσε ότι ο Υιός του ανθρώπου προχωρεί προς το λυτρωτικό θάνατο, σύμφωνα με τις προφητείες που έχουν γραφτεί γι΄ Αυτόν. Οι μαθητές αναρωτιόνταν τι να συνέβαινε.

Ο Διδάσκαλος πήρε στα χέρια του τον άρτο, δοξολόγησε τον Ουράνιο Πατέρα, έκοψε τον άρτο σε κομμάτια και τον μοίρασε στους μαθητές λέγοντας: 

«Λάβετε φάγετε, αυτό είναι το σώμα μου». 

 Πήρε μετά το ποτήρι με το κρασί, ευχαρίστησε τον Πατέρα, έδωσε πάλι στους μαθητές λέγοντάς τους: 

«Τούτο είναι το αίμα μου, με το οποίο επικυρώνεται η νέα διαθήκη και το οποίο χύνεται για τη Σωτηρία πολλών»