Το κοινωνικό κόστος των μνημονίων – Όσα χάσαμε σε οκτώ χρόνια

Το κοινωνικό κόστος των μνημονίων – Όσα χάσαμε σε οκτώ χρόνιαΤο τυπικό τέλος των μνημονίων σημαίνει και την ώρα του απολογισμού του τεράστιου κοινωνικού κόστους αυτής της περιόδου

Παναγιώτης Σωτήρης-21 Αυγούστου 2018

Αν ο ανομολόγητος στόχος των μνημονίων ήταν να αλλάξουν το κοινωνικό προφίλ της Ελλάδας, τότε μάλλον πέτυχαν. Όμως, το κόστος ήταν και παραμένει τεράστιο.

Η Ελλάδα του 2018 είναι μια χώρα πολύ διαφορετική από αυτή του 2008, την πρώτη χρονιά της οικονομικής κρίσης ή του 2010 της χρονιάς που ψηφίστηκε το πρώτο μνημόνιο και αυτό μπορεί να φανεί από μερικά δεδομένα.

Οικονομική συρρίκνωση

Καταρχάς, η ελληνική οικονομία υπέστη μια συρρίκνωση χωρίς προηγούμενο από την οποία ακόμη δεν έχει συνέλθει. Το 2009, ακριβώς πριν από την εφαρμογή των μνημονίων το ΑΕΠ της χώρας ήταν σε τρέχουσες τιμές στα 237,534 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2017 ήταν στα 177,735 δισεκατομμύρια ευρώ. Για να δώσουμε και ένα ακόμη μέτρο σύγκρισης, το γ’ τρίμηνο του 2017 το ΑΕΠ ήταν 25,6% χαμηλότερο από το α’ τρίμηνο του 2008.

Χρειάζεται να πάμε στη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 ή στις επιπτώσεις μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων για να δούμε ανάλογα αποτελέσματα.

Εκτίναξη της ανεργίας και της ελαστικής απασχόλησης

Η συρρίκνωση αυτή δεν είναι απλώς μια στατιστική αλλά αφορούσε και με έναν πολύ υλικό τρόπο τις ζωές των ανθρώπων. Καταρχάς είχαμε μια εκτίναξη της ανεργίας. Τον Ιούλιο του 2013 είχαμε το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (εποχιακά σταθμισμένο) στο 27,9% και μόλις τον Μάιο του 2018 κατάφερε να υποχωρήσει κάτω από το «ψυχολογικό» όριο του 20%, στο 19.5%, ένα ποσοστό που παραμένει εξαιρετικά υψηλό, εάν συνυπολογίσουμε ότι το πόσο μεγάλο είναι το ποσοστό ανεργίας των νέων. Η ανεργία υποχωρεί αλλά όλα δείχνουν ότι θα χρειαστεί άλλη μια πενταετία για να βρεθούμε στα προ κρίσης επίπεδα.

Όμως, δεν αυξήθηκε μόνο η ανεργία αλλά και η ελαστική εργασία. Είναι ενδεικτικό ότι στην περίοδο 2011-2017 η ανεργία αυξήθηκε κατά 24,6%, όμως η μερική απασχόληση αυξήθηκε ακόμη περισσότερο κατά 39%.

Μάλιστα, η όποια αύξηση στην απασχόληση κυρίως αφορά θέσεις μερικής απασχόλησης. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, στο πρώτο 7μηνο του 2018, θέσεις πλήρους απασχόλησης ήταν μόλις το 48,35% των νέων θέσεων απασχόλησης ενώ το 39,23% είναι μερικής απασχόλησης και το 12,43% αφορά θέσεις εκ περιτροπής εργασίας.

“ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ” ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΩΤΗΡΗ

Οι εξαγγελίες του Υπουργείου Παιδείας για εκκίνηση “εθνικού διαλόγου για την Παιδεία” σηματοδοτούν το οριστικό διαζύγιο της κυβέρνησηςΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ από τις θέσεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος και την πλήρη προσχώρηση σε μια ακραία νεοφιλελεύθερη λογική.

Η κυβέρνηση έχει ήδη υπογράψει και δεσμευτεί για την εφαρμογή της διαβόητης εκπαιδευτικής «εργαλειοθήκης» του ΟΟΣΑ, δηλ. ένα σύνολονεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων με στόχο την εισαγωγή της λογικής τηςανταποδοτικότητας, της άμεσης και έμμεσης ιδιωτικοποίησης, της υπαγωγής στις απαιτήσεις των «επενδυτών», της «σύνδεσης με την παραγωγή», δηλ. της απαίτησης για φτηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό, της υποκατάστασης της ουσιαστικής γνώσης από την άμεσα εφαρμόσιμη πληροφορία. Άλλωστε, μιλάμε για την κυβέρνηση που δεν τόλμησε καν να ψηφίσει το “Νόμο Μπαλτά”, ανακρούοντας πρύμναν αμέσως μόλις αντέδρασαν τα άλλα μνημονιακά κόμματα και οι δανειστές.

Ο ΤΑΞΙΚΟΣ ΚΥΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΟΥΡΟΥ

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΩΤΗΡΗ

Λίγοι άνθρωποι απολαμβάνουν ανάλογη ιδεολογική ασυλία,περιβεβλημένοι σχεδόν ένα φωτοστέφανο που αποτρέπει οποιαδήποτε σοβαρή συζήτηση πάνω στο τι πραγματικά λένε, όσο ο Νικηφόρος Διαμαντούρος. Οι διαδοχικές θητείες του ως Συνηγόρου του Πολίτη στην Ελλάδα και ως Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή συνέβαλαν σε αυτό, μαζί με την ακαδημαϊκή του καριέρα. Πλέον, ο Νικηφόρος Διαμαντούρος ετοιμάζεται για την είσοδό του στη Βουλή, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του Ποταμιού.

Στην πραγματικότητα, ο Νικηφόρος Διαμαντούρος είναι ο κατεξοχήν θεωρητικός του εκσυγχρονισμού ως στρατηγικής που στρέφεται ενάντια στις λαϊκές τάξεις, ο θεωρητικός ενός ταξικού κυνισμού, που η πιο ακραία έκφρασή του είναι τα Μνημόνια.

Με αφετηρία ένα αγγλικό κείμενό του το 1993, που στα ελληνικά θα κυκλοφορήσει το 2000, σε μορφή βιβλίου και με τον τίτλο «Πολιτισμικός δυϊσμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης», ο Διαμαντούρος θα κηρύξει τον πόλεμο σε αυτό που θα ονομάσει «κουλτούρα των μη προνομιούχων» ή «παρωχημένη κουλτούρα» (underdog culture). Σύμφωνα με το σχήμα του Διαμαντούρου, το βασικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας είναι οι απαιτήσεις των υποτελών τάξεων, των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Αυτές οι απαιτήσεις κοινωνικής δικαιοσύνης, αναδιανομής και ισότητας (κατά τον Διαμαντούρο «ισοπεδωτικός εξισωτισμός») αλλά και τα αντικαπιταλιστικά αντανακλαστικά αυτών των στρωμάτων, όπως αποτυπώθηκαν στον πολιτικό και κινηματικό ριζοσπαστισμό της Μεταπολίτευσης, είναι τα μεγάλα εμπόδια σε κάθε απόπειρα εκσυγχρονισμού.

 Έτσι, στο κείμενο του Διαμαντούρου, γραμμένο λίγο πριν ανατείλει η εποχή Σημίτη και η λέξη «εκσυγχρονιστές» εισβάλλει στο προσκήνιο, ως πολιτικός προσδιορισμός, το αίτημα τουεκσυγχρονισμού χάνει κάθε επίφαση προόδου και γίνεται μια πολεμική κραυγή των δυνάμεων του κεφαλαίου και των συμμάχων τους ενάντια στη λαϊκές τάξεις, το διεκδικητισμό τους, τις κατακτήσεις που είχαν στην περίοδο της Μεταπολίτευσης.