από Νίκος Μακαρόνας
Το 1958 ο Μιχάλης Κακογιάννης σκηνοθετεί «το τελευταίο ψέμα» σε δικό του σενάριο με πρωταγωνίστρια την Έλλη Λαμπέτη. Πρόκειται για μία καθαρά δραματική ταινία, η οποία όχι μόνο στέκεται μακριά από το μελόδραμα της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής, αλλά, αντιθέτως, πατώντας στα χνάρια του σύγχρονου Ιταλικού νεορεαλισμού και αξιοποιώντας την ιδιαιτερότητα της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας αγγίζει το όριο της ποίησης. Τη φέρνω στη μνήμη μου κάθε τέτοια εποχή, παραμονές Δεκαπενταυγούστου, ακριβώς λόγω του θέματος που πραγματεύεται. Θα την μοιραστώ εδώ έτσι όπως έχει εγγραφεί στη μνήμη μου, σαν μια διαδοχή από εικόνες..
Το πρώτο πλάνο συλλαμβάνει πανοραμικά μια μεγαλοαστική αθηναϊκή έπαυλη. Τραπεζάκια απλωμένα στη μαρμάρινη βεράντα στρωμένα με τσόχα. Οι κυρίες επιδίδονται απερίσπαστα στη χαρτοπαιξία. Κάπου στα ενδότερα μια ομάδα νεαρών πλήττει και αναζητεί να αποδράσει. Εκτός από τη Χλόη, την εντυπωσιακή κόρη της οικογένειας Πέλλα, στην οποία ανήκει η έπαυλη. Αυτή επαγρυπνεί να διαφυλάξει τα προσχήματα: παρίσταται και εισπράττει επαίνους για τη φινετσάτη εικόνα της, κάπου κάπου φλερτάρει τηλεφωνικά με τον πλούσιο γαμπρό που την πολιορκεί, υποκρίνεται την ατσαλάκωτη και επινοεί τρόπους για να διαφυλάξει το κύρος της οικογένειας, κόλπα που σκεπάζουν τη σοβούσα παρακμή: το γεμάτο με νερό μπουκάλι του ουίσκι που πέφτει τάχα μου και σπάει, η μόνη παραφωνία στην απόλυτα ελεγχόμενη σιωπή!
Σε παράλληλο γκρο πλαν, ένας μεσόκοπος άντρας σκυμμένος στα χαρτιά του ασφυκτιά. Ο περιστρεφόμενος ανεμιστήρας είναι η μόνη κίνηση μέσα στο καταθλιπτικά στατικό περιβάλλον. Είναι ο πατέρας της Χλόης, ο οποίος βιώνει το αδιέξοδο της επικείμενης χρεωκοπίας.
Η Χλόη μαθαίνει τα νέα και καλλωπίζεται για να αποδράσει στα στέκια της μεγαλοαστικής κοινωνίας αποφασισμένη να διαφυλάξει το όνομα της οικογένειας που καταρρέει. Ξενυχτάει στο πλάι του υποψηφίου γαμπρού και εκεί συμβαίνει το πρώτο «θαύμα», η συνάντηση με τον Γαλανό, έναν έμπορο έργων τέχνης, τον άνθρωπο που θα κοιτάξει για πρώτη φορά βαθιά μέσα της. Η Χλόη αντιστέκεται, υποκρίνεται απάθεια και αδιαφορία στο ερωτικό σκίρτημα που νοιώθει γι αυτόν. Όμως η πραγματικότητα ανοίγει μέσα της δρόμους, οι οποίοι θα την οδηγήσουν σταδιακά στο αληθινό θαύμα.