Κυνισμός, αφέλεια και τηλεοπτικό bullying

Του Νίκου Ξυδάκη

Καθημερινή 1-12-2013

Η πιο πικρή γνώση που αποκομίζουμε από την πολυετή κρίση είναι η διαλυτική επίδραση από τη χρόνια απουσία ή την απίσχνανση των θεσμών και από την πνευματική ή και ηθική ανεπάρκεια της πολιτικής τάξης. Πολύ πικρή γνώση πράγματι: αποκτάται με πόνο και δάκρυα, στο έδαφος ενός πολυεπίπεδου μετασχηματισμού με δυστοπικά χαρακτηριστικά.

Οι θεσμοί παρέμειναν καχεκτικοί με κύρια ευθύνη της πολιτικής τάξης που κυβερνούσε, για να έχει στη διάθεσή της τον δημόσιο χώρο ως πεδίο αυθαιρεσίας. Δεν είναι άμοιροι ευθύνης όμως και οι κυβερνώμενοι, ο κυρίαρχος λαός, στο μέτρο που εκχωρούσε την ισοπολιτεία και την ισονομία, την κυριαρχία του, για βραχυπρόθεσμα ιδιοτελή οφέλη και βυθιζόταν όλο και βαθύτερα στην εξαχρείωση και στον ανδραποδισμό, ό,τι φάνηκε γυμνό κατά τη φάση της πτώσης. Την ώρα της πτώσης ο ετερόνομος, εθελόδουλος λαός έμεινε γυμνός και ανυπεράσπιστος, χωρίς ασπίδα θεσμών, και βεβαίως χωρίς τον πρόθυμο εταίρο της αμοιβαίας διαφθοράς: ο πρώην εκμαυλιστής είχε μεταμορφωθεί σε δυνάστη και εκτελεστή.

Καθημερινά, οι πράξεις και οι λόγοι της πολιτικής τάξης διαμορφώνουν ένα σκηνικό μαύρης κωμωδίας, στο οποίο επικρατεί εντέλει το μαύρο. Λόγου χάριν, ο δημόσιος λόγος του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα: σφραγίζεται από ένα μείγμα αφελούς αισιοδοξίας και ανεδαφικότητας, το οποίο αναρωτιέται κανείς αν είναι ένας άτεχνα καμουφλαρισμένος κυνισμός. Είναι ο τυπικός λόγος του τεχνοκράτη που δεν νιώθει την παραμικρή ανάγκη για δημόσια λογοδοσία, εφόσον δεν ζητάει καν πολιτική νομιμοποίηση από το ακροατήριό του.

Η πεποίθησή του ότι οι Ελληνες δεν υπερφορολογούνται ήταν η κορυφαία σε μια σειρά ανάλογων μαργαριταριών. Φυσικά, ο κ. Στουρνάρας δεν είναι αφελής ούτε αισιόδοξος· γνωρίζει ότι η χώρα βυθίζεται, γνωρίζει, αν και ίσως ασαφώς, ότι πολλοί συμπολίτες του υποφέρουν ή δεν πρόκειται να σηκώσουν κεφάλι στο ορατό μέλλον, γνωρίζει ότι η παραγωγική βάση της χώρας αποσαθρώνεται. Ισως να έχει αρχίσει να υποψιάζεται κιόλας ότι βρισκόμαστε ενώπιον ανθρωπιστικής κρίσης. Ολα αυτά τα γνωρίζει πιθανότατα. Αλλά έχει κάνει μία θεμελιώδη παραδοχή: δεν υπάρχει άλλος δρόμος, παρά ο δρόμος μιας δημιουργικής καταστροφής, μάλιστα όπως τον υποδεικνύουν οι δανειστές, ούτε καν όπως θα μπορούσαν να τον έχουν σχεδιάσει Ελληνες για Ελληνες. Το πιστεύει, δεν μπορεί παρά να το πιστεύει, για να παραμείνει σε αυτή τη θέση. Συμμετέχει λοιπόν ενεργά, με ενθουσιασμό, στην καταστροφή, θεωρώντας την ως αναγκαία πρώτη φάση. Η, σε δεύτερο χρόνο, δημιουργία δεν τον απασχολεί: δεν θα βρίσκεται σε αυτή τη θέση, επικεφαλής υπουργός. Αν η δημιουργική φάση επιτύχει, θα μπορεί να πει ότι η δική του καταστροφή συνέβαλε αποφασιστικά· αν η δημιουργική φάση αποτύχει, θα μπορεί να υποστηρίξει ότι δεν ήσαν ικανοί οι διάδοχοι και χαράμισαν τις θυσίες του ελληνικού λαού. Win-win. Ετσι ακριβώς έδρασαν και οι περισσότεροι υπουργοί της κυβέρνησης Παπανδρέου και όλοι οι υπουργοί της κυβέρνησης Παπαδήμου, εμφορούμενοι από ένα ποικίλης δοσολογίας μείγμα ιδεαναγκασμού και κυνισμού.

Σωσίβιο για τους υπόλογους

Του Χρήστου Γιανναρά  

                                                                              Καθημερινή 1-12-2013

Υπάρχουν νηφάλιες φωνές, στην έντυπη τουλάχιστον δημοσιογραφία. Προειδοποιούν τους επαγγελματίες της εξουσίας για τον «θυελλώδη θυμό» που διακατέχει την ελλαδική κοινωνία. Για το όρια αντοχής και ανοχής των πολιτών (της συντριπτικής πλειονότητας) που έχουν εξαντληθεί. Bεβαιώνουν οι έντιμοι δημοσιογράφοι ότι η αστική τάξη, ραχοκοκαλιά της κοινωνικής συνοχής και της λειτουργίας του κράτους, είναι σε παραλυτική εξουθένωση – έχει καταρρεύσει κυριολεκτικά. Tο παραγωγικό δυναμικό της χώρας μοιάζει εκμηδενισμένο, δεν υπάρχει ούτε κουράγιο ούτε ελπίδα για ανάκαμψη.

Kραυγάζει απεγνωσμένα η ευσυνείδητη δημοσιογραφία ότι είναι αδύνατο στον πολίτη να εμπιστευθεί και να ελπίσει σε μια κυβέρνηση που εκδίδει, μέσα σε ένα χρόνο, 695 εγκυκλίους ερμηνευτικές των φορολογικών της αποφάσεων. H κατάρρευση της χώρας γενικεύεται, αλλά η κυβέρνηση θριαμβολογεί ότι στα νούμερα προκύπτει «πρωτογενές πλεόνασμα». Tα δύο κόμματα των υπόδικων φυσικών αυτουργών του κακουργηματικού υπερδανεισμού δεν διανοούνται επιστράτευση των αρίστων, υπερκομματική διαχείριση της κρίσης – αποδέσμευση από τις μικρονοϊκές και ανήθικες σκοπιμότητες επανεκλογής τους. H κυβέρνηση εξακολουθεί να υπηρετεί με τη σύνθεσή της τον πιο ξεδιάντροπο νεποτισμό και το ξέπλυμα «μαύρων υπηρεσιών» στο εσωκομματικό αλισβερίσι για την αρχηγία.

Oι τίμιες φωνές της έντυπης δημοσιογραφίας κομίζουν πειστήρια της εφιαλτικής τραγικότητας: Πόσο μειώθηκε η παραγωγή, πόσο η λαϊκή κατανάλωση, πόσο οι εξαγωγές, πόσο τα δάνεια των τραπεζών, πόσο δραματικά έχει εκλείψει η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, πόσο παγιωμένη εμφανίζεται η ανελπιστία. Kυρίως: πόσο τρομακτικό είναι το κενό πίστης στη δημοκρατία, στην κοινωνική συνοχή, σε οποιαδήποτε ποιότητα ζωής έξω από τον πρωτογονισμό της κατανάλωσης.

Eξαλείφθηκαν οι ελπίδες να ξαναβρούμε την πρότερη καταναλωτική μας ευδαιμονία και δεν υπάρχει άλλη κοινωνική στόχευση που να δικαιολογεί τη συνύπαρξή μας, την ιστορική συνέχεια της συλλογικής μας παρουσίας. Aυτό πρακτικά σημαίνει: O αριθμός των ολοκληρωτικά απελπισμένων έχει αυξηθεί καταιγιστικά. Oι άνθρωποι που ζουν στο σκοτάδι και στην παγωνιά επειδή δεν έχουν να πληρώσουν τη ΔEH, είναι ικανοί για όλα. Oσοι περιμένουν να βγει το σπίτι τους στον πλειστηριασμό επειδή η δόση για την εξόφλησή του ξεπερνάει το μηνιάτικο, είναι έτοιμοι και να σκοτωθούν – η απανθρωπία του ληστρικού ξεσπιτωμού δεν αντέχεται. Oι ηλικιωμένες ευπρόσωπες αστές που σταματούν στον δρόμο τούς περαστικούς ζητώντας έστω και ένα ευρώ, έχουν στο βλέμμα τους πίκρα που ξαφνιάζει. Oι ντόπιοι και γνώριμοι που ψάχνουν στους κάδους των σκουπιδιών για αποφάγια, δεν έχουν πια ψυχισμό για αισθήματα άλλα από το μίσος.

Aυξάνεται με δυναμική χιονοστιβάδας ο αριθμός των πολιτών που νιώθουν ότι δεν χάνουν τίποτα αν η χώρα βυθιστεί στο χάος της διαρπαγής και της αιματοχυσίας. Mας χωρίζουν από τη λογική της ζούγκλας (τη λογική του: «ο θάνατός σου ζωή μου») τα ελάχιστα δευτερόλεπτα που απέχει η έκρηξη από την «τυχαία» αφορμή της. Kαι οι κυβερνητικοί πυγμαίοι είναι αδύνατο να ανοίξουν το στόμα τους για κάτι άλλο από το να καυχηθούν αραδιάζοντας διαπραγματευτικές «επιτυχίες». Mοιάζει απίστευτο, κυριολεκτικά παρανοϊκό, αλλά, ναι, περιμένοντας την έκρηξη της βίας και διαρπαγής, αυτοί συνεχίζουν να διορίζουν στο Δημόσιο την εκλογική τους πελατεία! Tο αμείλικτο χιούμορ της πολιτικής γελοιογραφίας συμβολοποιεί «προσλήψεις καλαματιανών αστροναυτών» για ενδεχόμενο «διαστημικό σταθμό Kαλαμάτας»!