Τα δάκρυά μου είναι όχι και πολύ καυτά

Τα δάκρυά μου είναι όχι και πολύ καυτά

Ούτε μαντήλι έχω

Φωτ.: Theo Gosselin

ΣΥΧΝΟΤΑΤΑ ΣΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΑΥΤΟ φωτογραφίζω τάφους και μιλώ για πεθαμένους. Υπάρχει εξήγηση. Το ανανεώνω πυκνότερα όταν κατεβαίνω στο νησί (άνεση χρόνου) και όλα στο νησί μού φαίνονται πια σαν διαχείρηση πένθους.

Ζω εκτός σχεδόν όλη την ενήλικη ζωή μου, αλλά εδώ μένουν οι ισχυρές μου ρίζες. Και μνήμες. Η παιδική ηλικία μου. Οι γονείς μου― ζώντες και τεθνεώτες.

Αφενός είναι ένας πατέρας, που ποτέ δεν τον πένθησα. Αφετέρου μια μάνα, στα 86, που την βλέπω να φθίνει. Κοιτάω το σπίτι της, τ΄ασάλευτα σκεύη της, και αναρρωτιέμαι: «Θα μπορέσω να ξαναπατήσω εδώ, μετά το θάνατό της;» (Δεν έχω απαντήσει).

Συνειδητοποιώ ότι ποτέ δεν αντιμετώπισα ευθέως τις απώλειες που μου αναλογούν. Διέφευγα συνειδητά. Με βοήθησε η μεταστροφή της κοινωνίας που θεωρεί πια το πένθος όχι κοινωνικό γεγονός, αλλά ιδιωτικό πρόβλημα (όπως διάβασα στο τελευταίο Νew Yorker). Είμαι όμως πια μεγάλος άνθρωπος. Δεν μπορώ να κλείνω τα μάτια.

Η αλήθεια είναι ότι μου έπεφτε βαρύ το παλιό στιλ. Η μάνα μου φορούσε πάντα μαύρα (για ένα νεκρό θείο, ένα ξάδελφο κ.λπ.)· οι καθρέφτες είχαν 6 μήνες σεντόνια και το ραδιόφωνο απαγορευόταν να ανοίξει για τουλάχιστον ένα χρόνο. Το πένθος εισχωρούσε στους πόρους του δέρματος, σαν σκουλήκι. Μια μεσογειακή φανφάρα.

Και οι ολονυχτίες με τους νεκρούς στα σπίτια. Αβάσταχτες. Ποτέ δεν εξοικειώθηκα. Οι νεκροί φάτσα φόρα στα ολόφωτα ξενύχτια, μια φριχτή παραδοξότητα, καθώς προσπέρναγα τα σπίτια από όπου έβγαιναν λιβάνια και γόοι.

Πήγα στο άλλο άκρο. Που κι αυτό είναι αφύσικο. Έκανα ότι δεν τρέχει τίποτα. Όλοι θα πεθάνουμε. Η διάστικτη θνητότητα στους πίνακες του Φράνσις Μπέηκον, η άνθινη, βαριά πίκρα στα ποιήματα του Σολωμού, η αίσθηση των μπίτνικ ότι πλανιόμαστε αμέριμνα σ΄ έναν αμνήμονα κόσμο, δίχως ρίζες, σαν παραισθητικός αυτοσχεδιασμός της τζαζ ― αυτά, συν ένα κύμα κωλοπαιδίστικης αυτοσυντήρησης που με κατέλαβε στην εφηβεία μου κι ακόμα με κατέχει, μ΄έκαναν να απισχνάνω το πένθος σε κάτι καλλιτεχνίζον ― ουσιαστικά να στρίβω δια του αρραβώνος απ’ όπου ανοίγουν λάκκοι. Όχι άλλο κάρβουνο.

Π. Σεραφείμ Ρόουζ: Τι μπορούμε να κάνουμε για τους κεκοιμημένους;

Αύριο Ψυχοσάββατο

Το ακόλουθο περιστατικό μάς δείχνει πόσο σημαντική είναι η τέλεση μνημόσυνου στη θείου λειτουργία. 

Πριν την αφαίρεση των λειψάνων του αγίου Θεοδοσίου του Τσερνίγκωφ (1896), ο φημισμένος Στάρετς Αλέξιος (1916), ιερομόναχος του Ερημητηρίου του Γκολοσεγιέφσκυ της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου, ο οποίος διεξήγαγε την ανακομιδή των λειψάνων, αποκαμωμένος καθώς καθόταν δίπλα στα λείψανα, λαγοκοιμήθηκε και είδε μπροστά του τον άγιο, ο οποίος του είπε: «Σ’ ευχαριστώ που κοπιάζεις για μένα και σε παρακαλώ θερμά, όταν τελέσεις τη θεία λειτουργία, να μνημονεύσεις τους γονείς μου» – και έδωσε τα ονόματά τους.

«Πώς μπορείς εσύ, ω Άγιε, να ζητάς τις δικές μου προσευχές, όταν εσύ ο ίδιος στέκεσαι στον ουράνιο Θρόνο και ικετεύεις το Θεό να δωρίσει στους ανθρώπους το έλεός Του»; ρώτησε ο ιερομόναχος.

«Ναι, αυτό είναι αλήθεια», απάντησε ο άγιος Θεοδόσιος, «αλλά η προσφορά στη θεία λειτουργία έχει περισσότερη δύναμη από την προσευχή μου».

Έτσι λοιπόν, οι παννυχίδες και η κατ’ οίκον προσευχή για τους νεκρούς είναι ευεργετικές για την ψυχή τους, όπως εξάλλου είναι και οι εις μνήμην τους αγαθοεργίες, όπως ελεημοσύνες ή συνεισφορές στην εκκλησία. Όμως ιδιαιτέρως ευεργετική είναι η τέλεση μνημόσυνου στην Θεία Λειτουργία…πολλές εμφανίσεις νεκρών και άλλα περιστατικά τα οποία έχουν σημειωθεί επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Πολλοί άνθρωποι που πέθαναν εν μετανοία, αλλά που δεν μπόρεσαν να εκφράσουν έμπρακτα τη μετάνοιά τους όσο ζούσαν, ελευθερώθηκαν από τα μαρτύρια και βρήκαν ανάπαυση. 

Στην Εκκλησία πάντοτε προσφέρονται προσευχές υπέρ αναπαύσεως των νεκρών, και μάλιστα την ημέρα της Καθόδου του Αγίου Πνεύματος, στον εσπερινό της γονυκλισίας, υπάρχει μία ειδική ευχή «για τους ευρισκομένους στον άδη».

Ψυχοσάββατον - Αλέξανδρος Μωραϊτίδης | Ο Ανδρέας Διαβάζει Κλασικά Διηγήματα

Όλες οι ψυχές της ιστορίας της ζωής μας, ζωντανές ή νεκρές, κολυμπούν στα μάτια μας. Εκεί είναι τα πάντα από το μικρό μας σύμπαν.

Της Αριστέας Σερεμέτη

Συχνά πυκνά πάω στον οφθαλμίατρο να κοιτάξει τα μάτια μου.

Με βάζει σε απόσταση από γράμματα και αριθμούς και με ρωτάει τι βλέπω.

Βάζει φακό πάνω τους, εξετάζει και μετράει για να κάνει διάγνωση.

Αν έχω μυωπία, αστιγματισμό, τώρα πια αν έκανα πρεσβυωπία, στο μέλλον αν έχω καταρράκτη.

Την προτελευταία φορά είπε: «Να βάζεις αυτές τις σταγόνες γιατί έχεις αυξημένη πίεση, μην κάνεις γλαύκωμα».

Τρόμαξα λίγο, αλλά όχι πολύ.

Υπήρχε θεραπεία. Και μάλιστα ανώδυνη κι ευκολότατη.

Οπότε όλα καλά.

Έπειτα συζήτησα για τα μάτια των ανθρώπων με έναν θεολόγο.

Εκείνος είπε πως όταν πεθάνουμε όλα μας παραδίδονται στην παγωνιά και στα σκοτάδια.

Και είναι τόσο φρικτή αυτή η αίσθηση, που είναι ωφέλιμο να κλείνουμε τα μάτια μας, να μας τα σφαλίζουν, έτσι ώστε να μη βλέπουμε πού είμαστε και τρομάζουμε ακόμα πιο πολύ.

Τρόμαξα πολύ γιατί σκέφτηκα αγαπημένους νεκρούς.

Να ήταν άραγε καλά κλειστά τα μάτια τους εκεί που πήγαν για να μην τρομάζουν; Τουλάχιστον να μην τρομάζουν πολύ;

Ύστερα σκέφτηκα πιο ψύχραιμα.

Οι θεολόγοι δεν εξετάζουν, ούτε μετρούν.

Άρα δεν μπορούν να γνωρίζουν.

Μιλάνε για ιστορίες υποθετικές και όπως τους βολεύουν.

Η σκύλα μου με καταλαβαίνει σαν άνθρωπος. Αρκεί η φωνή μου και ο τόνος της, για να κάνει όπως της λέω και να συνεννοηθούμε.

Όταν την κοιτάζω στα μάτια, με κοιτάζει και αυτή.

Δεν ξέρω τι βλέπει μέσα στα μάτια μου, πολύ θα ήθελα να ξέρω.

Ωστόσο στα δικά της βλέπω εμπιστοσύνη. Και αγάπη ας προσθέσω, αν και είναι περιττό.

Όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, πάντα υπάρχει και αγάπη.

Οι έρωτές μου λένε ωραία λόγια για τα μάτια μου.

Οι ερωτευμένοι έχουν αυτό το εξαιρετικό ελάττωμα.

Δεν κοιτούν τις ατέλειές σου.

Δίνουν όρκους στα τέλεια μάτια σου.

Γιατί τα μάτια που ερωτεύεσαι, όπως και να είναι το σχήμα και το χρώμα τους, είναι τα ωραιότερα μάτια του κόσμου.

Ποιος δεν το ξέρει αυτό;

Κάποτε με βρήκε απρόσμενα η βροχή σ΄ έναν περίπατο και κόλλησα την πλάτη μου στον τοίχο κάτω από ένα υπόστεγο. 

Το ίδιο έκανε κι ένας άγνωστος ηλικιωμένος άντρας.

Στην αρχή κοιτούσαμε από αμηχανία γι΄ αυτήν την τυχαία συνεύρεση, σε διαφορετικές κατευθύνσεις.

Αποφεύγαμε να κοιταχτούμε στα μάτια λες και μάς δέσμευε κάποιο πρωτόκολλο αναγκαστικής αδιαφορίας στην παρουσία του άλλου.

Η βροχή δε σταματούσε. Δεν κόπαζε καν.

Μας κρατούσε δέσμιους εκεί, στο υπόστεγο.

Εγώ τον κοίταξα πρώτη και τον περιεργάστηκα.

Δεν αντέχω για πολύ τους κανόνες, ιδίως τους ηλίθιους κανόνες.

Έτσι είναι η φτιαξιά μου.

Ήταν λοιπόν εκείνος ο κύριος γύρω στα 75 και φορούσε γκρι ζιβάγκο και λεπτό μπουφάν.

Έβγαλε τα γυαλιά του και τα σκούπισε. Ήταν θαμπά από την υγρασία.

Δε θυμάμαι πώς ξεκίνησε η μικρή μας συζήτηση.

Στο τέλος όμως μού είπε:

«Ξέρεις; Τα μάτια μας είναι η ιστορία μας. Δεν είναι πολύτιμα μόνο γιατί με αυτά βλέπουμε. Είναι και γιατί αυτά κουβαλούν τη λάμψη της χαράς και το δάκρυ της λύπης μας. Μέσα σε αυτά είναι οι εικόνες μας, οι μνήμες μας, οι αγάπες και οι πίκρες μας. Όσα ποθήσαμε, όσα ονειρευόμαστε, όλα όσα χάσαμε κι εκείνα που σκόρπισαν μακριά μας».

Δεν τα είπε τόσο ποιητικά όσο τα γράφω, για να πω και την πάσα αλήθεια.

Λίγο τα πείραξα τα λόγια του. Εξάλλου είμαι γνωστό πειραχτήρι με τις λέξεις. Έχω ένα πάθος μαζί τους και μια σχέση οικειότητας, δε μού είναι ξένες και έχω την πεποίθηση πως δε με παρεξηγούν, νιώθουν την αγάπη μου για αυτές.

Ένα βράδυ λοιπόν έσπαγα το κεφάλι μου μ΄ ένα επίμονο ερώτημα.

Γιατί οι άνθρωποι ενώ συγκινούνται με ωραίες ιστορίες άλλων, με ηρωικούς χαρακτήρες, με πρωτότυπη πλοκή και απροσδόκητο τέλος, οι ίδιοι δημιουργούν βαρετές ζωές, απόλυτα ρυθμισμένες και καταδικασμένες σε μοτίβα και νόρμες;

Ίσως γιατί τα μάτια τους συνήθισαν να βλέπουν άσχημες ιστορίες και τρέμουν μια τέτοια εκτροπή της δικής τους ζωής.

Ίσως όμως και γιατί δεν προλαβαίνουν. Τρέχουν συνέχεια με δουλειές κι υποχρεώσεις. Αυτό το βρίσκω επίσης λογικό να συμβαίνει.

Ίσως πάλι κι επειδή φοβούνται μην ασθενήσουν από γλαύκωμα και χάσουν το φως τους. Η ένταση μπορεί να βλάψει σοβαρά την υγεία μας.

Ή ακόμη και πως αν δεν είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους, τότε θα αμελήσουν τα παιδιά τους να τους κλείσουν τα μάτια και τότε θα δουν την απόλυτη φρίκη.

Ή γιατί έτσι κι αλλιώς, ο σκύλος τους πάντα θα τους κοιτάει με εμπιστοσύνη, όποια ιστορία και αν ζήσει μαζί τους.

Όμορφη ή ανιαρή.

Οι σκύλοι δε διαμαρτύρονται για βαρεμάρα, ειδικά αν δεν είχαν ποτέ δραστήριο βίο, την αισθάνονται απόλυτα φυσιολογική κατάσταση.

Μπορεί όμως και γιατί οι έρωτες είναι εφήμεροι και κάποια στιγμή τελειώνουν.

Και όλα μετά είναι αλλόκοτα.

Δεν κοιταζόμαστε πια εύκολα στα μάτια. Αδιαφορούμε γι΄ αυτά.

Από την άλλη ποτέ δεν κατάλαβα και γιατί, με ποια λογική φτάνουμε να απαξιώνουμε το εφήμερο. Εμείς οι καμπόσοι τι είμαστε δηλαδή;

Μήπως εμείς είμαστε τίποτε μόνιμοι;

Ας γελάσω!

Ψυχοσάββατο, λέει το ημερολόγιο.

Όλες οι ψυχές της ιστορίας της ζωής μας, ζωντανές ή νεκρές, κολυμπούν στα μάτια μας.

Εκεί είναι τα πάντα από το μικρό μας σύμπαν.

Να το ξέρετε αυτό.

Και όποιος ξέρει να ακούει και να διηγείται ιστορίες, ξέρει και να τις διαβάζει μέσα τους.

Πάλι βρέχει.

ΠΗΓΗ: Aristea Seremeti

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ψυχοσάββατο. Μέρα ξεχασμένη για τους πολλούς του κόσμου

Στον εσπερινό του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Πόρου Ηρακλείου Κρήτης

† Ψυχοσάββατο αύριο και ο Θεός να αναπαύσει τις ψυχές των Κεκοιμημένων †

Ψυχοσάββατο: Να μην ξεχάσω…

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Ψυχοσάββατο. Μέρα ξεχασμένη για τους πολλούς του κόσμου. Ο θάνατος είναι άλλωστε, για τη νοοτροπία της εποχής μας, το τέρμα. Οι κεκοιμημένοι μας πονούν, αλλά πρέπει να ζήσουμε. Να προχωρήσουμε.

Και το μνημόσυνο είναι μόνο ατομική υπόθεση. Όταν συμπληρώνονται οι μέρες, οι σαράντα, ο χρόνος, θυμόμαστε. Πάμε στο ναό. Έρχονται και όσοι μας αγαπούν και όσοι αγαπούσαν τον κεκοιμημένο.

Και φτάνει. Γιατί άραγε όλοι μαζί, να έχουμε δύο ημέρες το χρόνο στις οποίες να θυμόμαστε πάντας τους κεκοιμημένους. Έτσι δεόμεθα υπέρ μακαρίας μνήμης και αιωνίου αναπαύσεως πάντων των απ' αιώνος κεκοιμημένων ορθοδόξων χριστιανών, βασιλέων, πατριαρχών, αρχιερέων, ιερέων, ιερομονάχων, μοναχών, γονέων, προγονέων, πάππων, προπάππων, διδασκάλων, αναδόχων ημών εν τη πίστει…

Τό Ψυχοσσάββατο πρό τῆς Ἀπόκρεω – Το Ἐύαγγέλιο της κρίσεως

από

 Μητρ. Φαναρίου Αγαθάγγελος

 -

26 Φεβρουαρίου 2022

0

180

Τήν πα­ρα­μο­νή τῆς Κυ­ρι­α­κῆς τῆς Ἀ­πό­κρε­ω ἡ Ἐκ­κ­λη­σί­α μᾶς κα­λεῖ σέ μι­ά πα­γκό­σμι­α ἀ­νά­μνη­ση ὅ­λων “τῶν ἀ­π’ αἰ­ῶ­νος κοι­μη­θέ­ντων εὐ­σε­βῶς, ἐ­π’ ἐλ­πί­δι ἀ­να­στά­σε­ως ζω­ῆς αἰ­ω­νί­ου”.  Αὐ­τή πρα­γμα­τι­κά εἶ­ναι ἡ με­γά­λη ἡ­μέ­ρα τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας κα­τά τήν ὁ­ποί­α προ­σευ­χό­μα­στε γι­ά τά κοι­μη­θέ­ντα μέ­λη της. Γι­ά νά κα­τα­λά­βου­με τό νό­η­μα πού ὑ­πάρ­χει στή σχέ­ση τῆς Με­γά­λης Σα­ρα­κο­στῆς καί τῆς προ­σευ­χῆς γι­ά τούς κοι­μη­θέ­ντες θά πρέ­πει νά θυ­μη­θοῦ­με ὅ­τι ὁ Χρι­στι­α­νι­σμός εἶ­ναι ἡ θρη­σκεί­α τῆς ἀ­γά­πης.

Ἡ νέ­α ζω­ή πού μᾶς ἔ­δω­σε ὁ Χρι­στός καί πού με­τα­βι­βά­ζε­ται σέ μᾶς δι­ά τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας εἶ­ναι πά­νω ἀ­π’ ὅ­λα μι­ά ζω­ή συν­δι­αλ­λα­γῆς, “συ­να­γω­γῆς εἰς ἑ­νό­τη­τα ὅ­λων τῶν δι­ε­σκορ­πι­σμέ­νων”,  ἡ ἀ­πο­κα­τά­στα­ση τῆς θραυ­σμέ­νης ἀ­πό τήν ἁ­μαρ­τί­α ἀ­γά­πης. Ἀλ­λά πῶς εἶ­ναι δυ­να­τό ν’ ἀρ­χί­σου­με πο­τέ τήν ἐ­πι­στρο­φή μας στό Θε­ό καί τή συμ­φι­λί­ω­σή μας μ’ Αὐ­τόν, ἄν ἀ­πό μέ­σα μας δέν ξα­να­γυ­ρί­σου­με στή μο­να­δι­κή και­νή ἐ­ντο­λή τῆς ἀ­γά­πης; Ζη­τᾶ­με ἀ­πό τό Θε­ό νά θυ­μη­θεῖ αὐ­τούς πού καί μεῖς θυ­μό­μα­στε καί τούς θυ­μό­μα­στε ἀ­κρι­βῶς γι­α­τί τούς ἀ­γα­πᾶ­με. Προ­σευ­χό­με­νοι γι­’ αὐ­τούς τούς συ­να­ντᾶ­με ἐν Χρι­στῷ, ὁ ὁ­ποῖ­ος Ἀ­γά­πη ἐ­στίν καί πού – ἀ­κρι­βῶς ἐ­πει­δή εἶ­ναι ἀ­γά­πη – ξε­περ­νά­ει τό θά­να­το πού εἶ­ναι ἡ τε­λι­κή νί­κη τοῦ χω­ρι­σμοῦ καί τῆς ἔλ­λει­ψης τῆς ἀ­γά­πης. Μέ­σα στό Χρι­στό δέν ὑ­πάρ­χουν ζω­ντα­νοί καί πε­θα­μέ­νοι γι­α­τί ὅ­λοι εἶ­ναι ζῶ­ντες ἐν Χρι­στῷ.  Αὐ­τός εἶ­ναι ἡ ζω­ή καί αὐ­τή ἡ Ζω­ή εἶ­ναι τό φῶς τοῦ ἀν­θρώ­που. Ἀ­γα­πώ­ντας τό Χρι­στό ἀ­γα­πᾶ­με ὅ­λους ἐ­κεί­νους πού βρί­σκο­νται ἐν Αὐ­τῷ.

Ποι­ό εἶ­ναι τό νό­η­μα τῶν προ­σευ­χῶν μας γι­ά τούς νε­κρούς; Μή­πως ζη­τοῦ­με ἀ­πό τό Θε­ό νά κά­νει κά­ποι­α ἀ­δι­κί­α; Βε­βαί­ως ὄ­χι. Μέ τήν προ­σευ­χή μας ἀ­πο­δει­κνύ­ου­με ὅ­τι οἱ νε­κροί δέν ἔ­ζη­σαν μά­ται­α. Μαρ­τυ­ροῦ­με, ὅ­τι μα­ζί μέ τά πολ­λά λά­θη πού ἔ­κα­μαν στή ζω­ή τους, βο­ή­θη­σαν νά φυ­τευ­τεῖ ὁ σπό­ρος τῆς ἀ­γά­πης. Προ­σευ­χό­μα­στε γι­’ αὐ­τούς μέ ἀ­γά­πη καί εὐ­γνω­μο­σύ­νη καί θυ­μό­μα­στε τήν πα­ρου­σί­α τους ἀ­νά­με­σά μας. Ἡ προ­σευ­χή μας γι­’ αὐ­τούς πρέ­πει νά στη­ρί­ζε­ται καί ἀ­πό τίς πρά­ξεις μας. Ἐ­άν στή ζω­ή μας δέν καρ­πο­φο­ρεῖ ὁ σπό­ρος πού αὐ­τοί ἔ­σπει­ραν μέ­σα μας, τό­τε οἱ προ­σευ­χές μας γι­’ αὐ­τούς θά­’ ναι ἀ­λη­θι­νά ἀ­δύ­να­μες.

Χρήστος Μποκόρος, Παράστασις ψυχών απόντων

Χρήστος Μποκόρος, Παράστασις ψυχών απόντων

Σήμερα, Ψυχοσάββατο, μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους.

Όταν σε θυμάται ο Θεός…..

 

                                                                                                          π. Χαράλαμπου Λίβυου Παπαδόπουλου

Ψυχοσάββατο και η εκκλησία προσεύχεται για τις ψυχές των ανθρώπων που έχουν φύγει από την παρούσα φάση ζωής. Έχουν φύγει στην απέναντι όχθη. Δεν έχουν πάει σε μια άλλη ζωή. Η ζωή είναι μια. Μια φορά, άπαξ ερχόμαστε «εκ του μη είναι εις το είναι». Αυτή όμως η ζωή θέλησε ο Θεός να μην γνωρίζει τέλος. Η αιωνιότητα και αθανασία στον άνθρωπο είναι δώρο Θεού και όχι φυσική ιδιότητα. Ο άνθρωπος ως κτίσμα είναι φθαρτός και θνητός. Ο Θεός όμως θέλησε να γίνει αιώνιος. Κι αυτό το σχέδιο Του, ολοκληρώθηκε με την Ανάσταση του Χριστού. Πλέον μένει η τελευταία πράξη, κατά την οποία θα αναστηθούν τα σώματα μας, θα ενωθούν με τις ψυχές μας και θα ζήσουμε αιώνια στην δόξα της Βασιλείας του Θεού. 

 

Γι’ αυτό προσεύχεται η εκκλησία την ημέρα των «ψυχών», τα Ψυχοσάββατα, για να γίνει αιωνία η μνήμη μας. Δεκάδες φορές θα ακούσουμε στην νεκρώσιμη παννυχίδα και στο τρισάγιο την φράση «αιωνία η μνήμη αυτών». Τι σημαίνει άραγε; Μήπως απλά να μας θυμούνται οι άνθρωποι; Φτάνει μια βιολογική μνήμη για να είμαστε αιώνιοι; Μήπως να μας κουβαλάνε στην καρδιά τους; Αρκεί μιας συναισθηματική θύμηση ώστε να μην πεθάνουμε ποτέ; Ή μήπως να υπάρχουμε μέσα από τα έργα μας, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες ; Όλες αυτές οι μορφές μνήμης έχουμε μέσα τους τον θάνατο. Το να με θυμούνται οι άνθρωποι δεν με κάνει αθάνατο, αλλά με βυθίζει στην θνητότητα. Κάθε ανθρώπινη μνήμη και συναίσθημα, κάθε ανθρώπινη ιστορία, καταλήγει στο θάνατο. 

 

Οπότε το ερώτημα παραμένει, γιατί η εκκλησία επικαλείται την αιωνιότητα ως μνήμη; Γιατί επαναλαμβάνει μονότονα «αιωνία η μνήμη αυτών»; Διότι όταν η εκκλησία όταν αναφέρεται στην μνήμη δεν μιλάει για εικόνες του παρελθόντος αλλά για την αλήθεια του μέλλοντος. Μνήμη στην θεολογία της εκκλησίας δεν είναι η ανάσταση του χθες αλλά η πραγματικότητα του αύριο. Γι’ αυτό κι ακούμε διαρκώς ως αέναη προσευχή στο κατ’ εξοχήν Μυστήριο της Εκκλησίας, την Θεία Ευχαριστία, «Πάντων ημών μνησθήει Κύριος ο Θεός εν τη Βασιλεία Αυτού πάντοτε, νυν κι αεί και εις τους αιώνας. Αμήν». Ζητάμε να μας θυμηθεί όλους ο Θεός. Διότι μονάχα ότι θυμάται ο Θεός έχει ζωή αιώνιο. Η μνήμη του Θεού είναι αιωνιότητα. Ο Θεός μας κάλεσε στην ζωή. Μας έφερε από το μηδέν στην ύπαρξη. Υπάρχουμε μέσα Του, είμαστε στην μνήμη Του, με το όνομα και το πρόσωπο μας. Η μνήμη του Θεού δεν είναι όπως η ανθρώπινη, ηθική(κριτήρια καλού και κακού), συναισθηματική(αγάπη ή μίσος), κοινωνική(επιφανής ή άσημος), αλλά οντολογική. 

 

Όταν λέμε ότι ο Θεός μας θυμάται και υπάρχουμε στην μνήμη του σημαίνει ότι ζούμε αιώνια. Αναφέρει ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, «όταν προσευχόμαστε στην Εκκλησία να είναι «αιωνία η μνήμη» κάποιου, δεν εννοούμε να επιβιώσει το πρόσωπο αυτό στην δική μας ανθρώπινη μνήμη, γιατί αυτό θα είχε μικρή σημασία, αφού η ανθρώπινη μνήμη, ως κτιστή, παρέρχεται. Εννοούμε την επιβίωση του προσώπου αυτού στην μνήμη του Θεού. Μόνο ότι και όποιος υπάρχει στην σκέψη του Θεού, υπάρχει όντως…». 

Η ομορφιά του Ψυχοσάββατου

Ευχή

Σήμερα, από το πρωί, ένιωθα μια αναπάντεχη χαρά και συγκίνηση. Σα να είχε ανοίξει κάπου – κάπου μέσα μου – μια μυστική πόρτα, που με σύνδεε με όλους τους κόσμους, από τους οποίους προσδοκούσα να ξεπροβάλουν και να με συναντήσουν πρόσωπα, που μόνο στα όνειρά μου και στις κρυφές επιθυμίες μου τα συναντούσα. Πρόσωπα της οικογένειάς μου, όχι μόνο συγγενείς, αλλά και φίλοι, φίλοι των γονιών μου, άνθρωποι που είχα γνωρίσει όταν ήμουν παιδί, μα και άλλοι, που είχαν ζήσει όταν ήταν παιδιά οι ηλικιωμένοι σήμερα γονείς μου. Και πρόσωπα, επίσης, που είχα ζήσει μαζί τους πρόσφατα, κι όμως το αόρατο χέρι του θανάτου τα άρπαξε, πρόωρα ή όχι, και τα εξαφάνισε από τη ζωή μας.

Το πρωί στο σχολείο, σε όλα τα τμήματα, εκτός απ’ το μάθημα της ημέρας, μιλήσαμε με τα παιδιά και για το Σάββατο των Ψυχών, το Ψυχοσάββατο.

Κάποια από αυτά γνώριζαν την ύπαρξή του, μερικά, εκείνα που προέρχονταν από τις πιο παραδοσιακές οικογένειες, ήξεραν ότι οι δικοί τους θα πήγαιναν κόλλυβα στην εκκλησία το απόγευμα. Άλλα δυστυχώς δεν είχαν ιδέα για το θέμα αυτό. Προσπαθήσαμε να μοιραστούμε μια κληρονομιά, που εδώ και αιώνες, τουλάχιστον, νοηματοδοτεί μια πλευρά της ζωής του λαού μας και μεταφέρει μηνύματα αγάπης κι αθανασίας.

Εξηγήσαμε πως κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο από την Εκκλησία μας στις ψυχές των νεκρών («κεκοιμημένων» λέμε κανονικά, δηλ. εκείνων που κοιμούνται – σωματικά εννοείται – σε αναμονή της κοινής ανάστασης), επειδή το Μεγάλο Σάββατο ο Χριστός ήταν νεκρός (και αυτό προτυπώνει και το αρχικό Σάββατο, η 7η μέρα της Δημιουργίας, που κατά την Παλαιά Διαθήκη ο Θεός είχε ολοκληρώσει το έργο Του και σταμάτησε, ευλογώντας την ημέρα και καθιερώνοντάς την ως ημέρα ανάπαυσης και λατρείας, δηλαδή πνευματικής αναγέννησης), όμως δύο ξεχωριστά Σάββατα, πριν την Κυριακή των Απόκρεω και την Κυριακή της Πεντηκοστής, η Εκκλησία μνημονεύει με ιδιαίτερη έμφαση τις ψυχές όλων των νεκρών, όλων των εποχών, «απ’ αρχής και μέχρι των εσχάτων».

________ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ _________

________ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ _________

(το πρόστιμο... της Αντιγόνης)

ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ τα ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
Δ Ε Ν Ε Π Ι Τ Ρ Ε Π Ο Ν Τ Α Ι

Του... πατρός Γ.Θ.

"ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η μάνα να προσευχηθεί για το παιδί της και να μετάσχει στη Θεία Λειτουργία,

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ τα παιδιά να ανάψουν το καντήλι στο μνήμα για τους γονείς τους,

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ τα αδέλφια να κάνουν τρισάγιο στον αδελφό τους,

απαγορεύεται η Εκκλησία (κλήρος + λαός) να προσφέρει κόλλυβα ως μαρτυρία θανάτου και αναστάσεως των κεκοιμημένων.

Όμως...

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να κάνουμε σωματική άσκηση,

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να βγάλουμε τα κατοικίδια μας βόλτα,

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να συνωστιζόμαστε στα ΜΜΜ,

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να περιμένουμε σε ατελείωτες ουρές για τις προσφορές στα σούπερ μάρκετ,

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να παρακολουθούμε τα Σαββατόβραδα στις "πολιτιστικές" εκπομπές στην τηλεόραση τους αστέρες να τρώνε να πίνουν, να χορεύουν, να φιλιούνται, αφού οι υπεύθυνοι μάς διαβεβαιώνουν πως για εκείνους ισχύουν άλλα μέτρα και άλλα σταθμά από τους πολίτες δεύτερης κατηγορίας, πως εκείνοι είναι ΚΑΘΑΡΟΙ,

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να παρατηρούμε σε καθημερινή βάση 2, 3 πορείες και συγκεντρώσεις με την "ανοχή" των υπευθύνων...

Αλλά...

για τους ΝΕΚΡΟΥΣ μας,

ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ,

ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ να κάνουμε ΤΙΠΟΤΑ .

Ο θάνατος σ' αυτή τη χώρα είναι ιερός.

Τα πνεύματα των νεκρών και εμείς: Τί ξέρουμε για τους κεκοιμημένους; (We and the spirits of the departed)

Μελέτη Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Από τις καλύτερες μελέτες για κεκοιμημένους. Εξαιρετικά διαφωτιστική και απλή (όχι απλοϊκή). Τοποθετεί στη σωστή εκκλησιαστική βάση όσα «πιστεύουμε» αλλά δεν κατανοούμε γιατί. Κάποιος να το αναπαράγει- γιατί όχι οι Μητροπόλεις ή η Αποστολική Διακονία -για να γίνει ευρέως γνωστό και κτήμα του απλού λαού. Ευχαριστώ θερμά τον κ. Θ.Ι. Ρηγινιώτη που μού εμπιστεύτηκε την επιμέλεια και την παρουσίαση της μελέτης του.

Ενότητες:
1. Εισαγωγή
2. Ο Χριστός και οι νεκροί
3. Οι κεκοιμημένοι άγιοι
4. Οι ψυχές και εμείς
5. Μιλώντας στο Θεό για τις ψυχές
6. Φοβόμαστε τις «κακές» ψυχές; Υπάρχουν φαντάσματα;
7. Η μελέτη και στα Αγγλικά, translate in English «We and the spirits of the departed»

1. Εισαγωγή

Οι χριστιανοί έχουμε μια πολύ σοβαρή σχέση με τους νεκρούς μας. Συχνά μιλάμε μαζί τους και συνεχώς μιλάμε στο Θεό γι’ αυτούς.

Για την ακρίβεια, για μας, αυτοί που έχουν αφήσει το σώμα τους δεν είναι νεκροί αλλά ζωντανοί (μεταφορικά τους ονομάζουμε «κεκοιμημένους» = αυτοί που έχουν κοιμηθεί) και έτσι τους αντιμετωπίζουμε, ως ζωντανούς, που απλά έχουν φύγει και μένουν σε ένα άλλο μέρος. Τον τόπο, στον οποίο θάβουμε τα σώματά τους, τον ονομάζουμε «κοιμητήριο» (χώρο ύπνου).

Αντίθετα, νεκρούς θεωρούμε τους ανθρώπους που έχουν βγάλει έξω από την καρδιά τους το Θεό, την αγάπη Του και τη χάρη Του, είτε ζουν ανάμεσά μας είτε έχουμε μετακομίσει στον τόπο των ψυχών. Αυτός είναι ο πραγματικός θάνατος, η έξωση του Θεού από την καρδιά μας, ενώ, όταν Του επιτρέπουμε να μπαίνει στην καρδιά μας, είμαστε εντελώς ζωντανοί, είτε εδώ είτε στον τόπο των ψυχών.

Όταν λέμε ότι ο Θεός μπαίνει στην καρδιά μας δεν εννοούμε ότι μας καταλαμβάνει και διώχνει το πνεύμα μας και καταργεί την ελευθερία μας (αυτό ποτέ δεν το κάνει ο Θεός, το κάνουν μόνο ύποπτα πνεύματα). Εννοούμε ότι μπαίνει μέσα μας η χάρη του Θεού (η ζωοποιός αδημιούργητη, αιώνια και φωτεινή ενέργειά Του) και μας μεταμορφώνει φέρνοντάς μας πιο κοντά Του. Η μεταμόρφωση αυτή σχετίζεται άμεσα με τα μυστήρια της χριστιανικής Εκκλησίας, όπως θα δούμε παρακάτω.

Θα δούμε παρακάτω, Θεού θέλοντος, τι ξέρουμε για τους κεκοιμημένους.

2. Ο Χριστός και οι νεκροί

Ἡ μεταθανάτια κατάσταση τῆς ψυχῆς

από

 Φώτης Σχοινάς

 

Ἡ κατάσταση τῆς ψυχῆς μετά θάνατον

1. Εἰσαγωγικές παρατηρήσεις

Τό ἄρθρο αὐτό ἀποτελεῖ ἀπόπειρα ἀνταποκρίσεως στό αἴτημα τῆς κ. Βασιλικῆς Κ. γιά τή μεταθανάτια κατάσταση τῶν ψυχῶν καί τή δυνατότητα ἡμῶν τῶν ζώντων νά βοηθήσουμε στήν ἀνάπαυσή τους.

Κατ’ἀρχήν πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι τή δυνατότητα μετανοίας καί ὡς ἐκ τούτου τῆς σωτηρίας ἔχουμε μόνο στήν παροῦσα ἐνσώματη καί ἔγχρονη ζωή. Ἡ μετάνοια συνδέεται μέ τήν ἐν σώματι καί ἐν χρόνῳ ζωή. Μετά ἀπό αὐτή   δέν ὑπάρχει δυνατότητα μετανοίας. Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης λέγει ὅτι οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων στόν ἅδη θά ἤθελαν νά ζήσουν μόνο πέντε λεπτά στήν παροῦσα ζωή γιά νά προλάβουν νά μετανοήσουν. Ὅμως ἀποτελεῖ ἀκλόνητη πεποίθηση καί διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας ὅτι οἱ ψυχές τῶν κεκοιμημένων μποροῦν νά βοηθηθοῦν πολύ καί ἀποτελεσματικά ἀπό ἐμᾶς τούς ζωντανούς. Τά μέσα βοηθείας πρός τούς κεκοιμημένους εἶναι ἡ μνημόνευσή τους στή Θεία Λειτουργία, τά μνημόσυνα, ἡ προσωπική προσευχή γιά αὐτούς καί οἱ διάφορες ἀγαθοεργίες μέ προεξάρχουσα τήν ἐλεημοσύνη.

2. Μόνο ἡ παροῦσα ζωή εἶναι καιρός μετανοίας

Κατά τόν μεγάλο δογματολόγο καθ. Παναγιώτη Τρεμπέλα «μόνον ἡ παροῦσα ζωή εἶναι καιρός μετανοίας καί ἀγώνων πρός τήν πρόοδον ἐν τῇ ἀρετῇ»(Π.Ν.Τρεμπέλα, Δογματική, τόμος 3, ἐκδ. Ἀδελφότητος Θεολόγων ὁ Σωτήρ, Ἀθῆναι 1979, σελ. 372).Μετά τόν θάνατο δέν ὑφίσται δυνατότητα μετανοίας καί διορθώσεως.

Ὁ Κύριλλος Ἱεροσολύμων δηλώνει  ὅτι «τῆς μετανοίας καί τῆς ἀφέσεως ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ μόνον τήν προθεσμίαν ἐχούσης…οὐκ ἔστι μετά θάνατον λοιπόν τούς ἐν ἁμαρτίαις τελευτήσαντας ὡς εὐεργετηθέντας αἰνεῖν, ἀλλ’ ἀποδύρεσθαι»(Κυρίλλου Κατηχήσεις 18, 14, PG 33 1032- 1033). Ὁ Μέγας Βασίλειος λέγει ὅτι «τῆς μετανοίας καί τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν ὁ παρών ἐστι καιρός, ἐν δέ τῷ μέλλοντι αἰῶνι ἡ δικαία κρίσις καί ἀνταπόδοσις» καί ὅτι «μετά τήν ἐντεῦθεν ἀπαλλαγήν οὐκ ἔστι καιρός κατορθωμάτων, τοῦ Θεοῦ τόν παρόντα καιρόν ἐπιμετρήσαντος εἰς ἐργασίαν τῶν πρός τήν αὐτοῦ εὐαρέστησιν» (Μ. Βασιλείου PG 31 700-701). Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος κηρύσσει ὅτι «οὐκ ἐστίν ἐν ᾅδη τοῖς ἀπελθοῦσιν ἐξομολόγησις καί διόρθωσις.Συνέκλεισε γάρ ὁ Θεός  ἐνταῦθα μέν καί βίον καί πρᾶξιν, ἐκεῖ δέ τήν τῶν πεπραγμένων ἐξέτασιν» (Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος ΣΤ ́, PG 35, 944). Ὁ ἱερός Χρυσόστομος ἀποφαίνεται ὅτι «ὁ παρών βίος πολιτείας ἐστι καιρός, μετά δέ τήν τελευτήν κρίσις καί κόλασις», ὡς ἐκ τούτου «ἕως μέν ἄν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ ὦμεν τῷ παρόντι, δυνατόν διαφυγεῖν τήν τιμωρίαν μεταβαλομένους (=ἐάν ἀλλάξουμε, ἐάν δηλαδή μετανοήσουμε), ἐκεῖ δέ ἀπελθόντες ἀνήνυτα (=ἀνώφελα) οἰμώξομεν». (Ἰωάννου Χρυσοστόμου, PG 57, 416).

3. Εἶναι δυνατή ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν στή μέλλουσα ζωή;

Ἀπό τά ἀνωτέρω Πατερικά χωρία συμπεραίνουμε ἀβιάστως

Ο λόγος που καθιέρωσε η Εκκλησία τα ψυχοσάββατα. Ο π. Παΐσιος και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ για τα Μνημόσυνα (Βίντεο)

Ψυχοσάββατα

Επιμέλεια: Σοφία Ντρέκου

• Ο λόγος που καθιέρωσε η Εκκλησία τα ψυχοσάββατα
• Ο π. Παΐσιος έλεγε για τα μνημόσυνα.
• Βίντεο: Ο Άγιος Παΐσιος μιλάει για την μετά θάνατον ζωή, το πώς οι κατάρες επηρεάζουν τον πνευματικό κόσμο του ανθρώπου και πως πρέπει να μνημονεύουμε τούς νεκρούς.
• π. Σεραφείμ Ρόουζ: Τί μπορούμε να κάνουμε για τους κεκοιμημένους;

Τα ψυχοσάββατα είναι ένα μνημόσυνο που κάνει η εκκλησία ώστε όλοι να έχουν την δυνατότητα να συγχωρεθούν και να κριθούν κατά την Δευτέρα Παρουσία.

Τα ψυχοσάββατα για να συγχωρεθεί η ψυχή των αγαπημένων μας προσώπων συνηθίζεται να προσφέρουμε κόλλυβα, τα οποία μπορούμε είτε να τα φτιάξουμε μόνοι μας είτε να τα πάρουμε έτοιμα από κάποιο ζαχαροπλαστείο(το καλύτερο είναι μόνοι μας). Στη συνέχεια, τα πηγαίνουμε στην εκκλησία για να διαβαστούν είτε στον Εσπερινό της Παρασκευής είτε στη Θεία Λειτουργία του Σαββάτου.

Τα επίσημα ψυχοσάββατα σύμφωνα με την εκκλησία είναι δύο και μάλιστα οι ημερομηνίες τους είναι κινητές καθώς εξαρτώνται από το Πάσχα. Πιο συγκεκριμένα το πρώτο είναι το Σάββατο πριν την Κυριακή της Απόκρεω και το δεύτερο είναι το Σάββατο πριν την Πεντηκοστή.

• Ο λόγος που το καθιέρωσε η Εκκλησία μας, παρ' ότι κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους κεκοιμημένους, είναι ο εξής: