από ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ
Η μυθοπλασία στην ιστορια. Η περιπτωση του Ερικ Χομπσμπάουμ
1. Η συνέντευξη του βρετανού ιστορικού ΄Ερικ Χομπσμπάουμ στην Ελευθεροτυπία της 27 Μαρτίου 1995 θα είχε περάσει απαρατήρητη εάν δεν είχε επιχειρήσει το ακατόρθωτο: την επιμειξία της επιστημονικής του άποψης με την πολιτική σκοπιμότητα που ήθελε να υπηρετήσει τη δεδομένη στιγμή. Παρατράβηξε τις ούτως ή άλλως προβληματικές θέσεις του για τις συνθήκες γένεσης και εξέλιξης του ταυτοτικού (εθνικού κλπ) φαινομένου προκειμένου να τις εφαρμόσει σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον, το οποίο στο έργο του το αντιμετωπίζει σταθερά ως παραπληρωματικό της δυτικο-ευρωπαϊκής διαδικασίας μετάβασης από τη δεσποτεία στον ανθρωποκεντρισμό.
Εντούτοις, δεν ήσαν κυρίως τα σχόλια της τρέχουσας δημοσιογραφικής επικαιρότητας που ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων από την πλευρά των ιθαγενών ηρακλέων της επιστημονικής ορθότητας. Αυτά, άλλωστε, είχαν εστιάσει την προσοχή τους βασικά στις πολιτικές ερμηνείες του Έρικ Χομπσμπάουμ σχετικά με την «εθνική» υπόθεση των Σκοπίων και μόνο, συνακόλουθα με αυτήν, στο ζήτημα της συνέχειας ή της ασυνέχειας του έθνους των Ελλήνων. Την οργή της εθνικιστικής νεοτερικότητας συγκέντρωσε, ουσιαστικά, το απαντητικό άρθρο μου στην Ελευθεροτυπία της 6ης Απριλίου 1995, λίγες μόλις μέρες μετά τη συνέντευξη του Βρετανού ιστορικού. Επρόκειτο, όπως προκύπτει δια γυμνού οφθαλμού, για κείμενο, αυστηρά επικεντρωμένο στο επιστημονικό μέρος του επιχειρήματος «Χομπσμπάουμ», ως προς το οποίο ο συγγραφέας διεκδικούσε το αυτονόητο δικαίωμα της έλλογης αντίρρησης.
Τι ήταν, ωστόσο, αυτό που ενόχλησε τους θεματοφύλακες της ευρωπαϊκής νεοτερικότητας στην Ελλάδα από τις αντιρρήσεις που εκφράσθηκαν στα επιχειρήματα του Ε. Χομπσμπάουμ;
