«Οι περιπέτειες των τελευταίων Κομνηνών Τραπεζούντας, από τη Μάνη ως την Κορσική» της Γιώτας Ιωακειμίδου

1

Της Γιώτας Ιωακειμίδου*

Στις 15 Αυγούστου του 1462, 8 χρόνια μετά την άλωση, παραδίδεται στον Μωάμεθ η Τραπεζούντα και έτσι καταλύεται η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας μετά από ιστορία 260 χρόνων. Ο τελευταίος Κομνηνός, ο Δαβίδ, έχασε τη ζωή του μετά από τέσσερα χρόνια μαζί με τους γιους και τον ανεψιό του Αλέξιο τον Ε΄. Ο Μωάμεθ τον κατηγόρησε για συνωμοσία, τον κάλεσε λοιπόν στην πόλη και του ζήτησε να διαλέξει: να αλλάξει θρησκεία ή να πεθάνει, διάλεξε το δεύτερο και έτσι τελείωσε η ζωή του. Η πανέμορφη γυναίκα του Ελένη κλείστηκε στο χαρέμι του σουλτάνου, αλλά δεν άντεξε πολύ και πέθανε.

Από την οικογένεια του Δαβίδ διασώθηκε μόνον ένας από τους γιους του, ο Νικηφόρος. Αφού περιπλανήθηκε σε διάφορα μέρη κατέφυγε στη Μάνη. Οι κάτοικοι τον περιέβαλλαν με αγάπη και τον τίμησαν, ξεχώριζε για τα σωματικά και ηθικά του προσόντα. Παντρεύτηκε την Ελένη, κόρη του προκρίτου της Μάνης Πέτρου Λασβούρη.Έκανε σύμφωνα με όλες τις πηγές οικογένεια και στον γιο του έδωσε το όνομα Αλέξιος Ζ΄, Αλέξιος ο Ε΄ ήταν ο ξάδελφος του γιος του Καλογιάννη και Αλέξανδρος ο Στ’ ο αδελφός του. Ο Νικηφόρος ρίζωσε στη Μάνη, έκανε καριέρα στρατιωτικού και πολιτικού και διέπρεψε σαν πρωτογέροντας της Μάνης.

Αρχαιολογία και Παγκοσμιοποίηση

Λεπτομέρεια από το εντυπωσιακό ψηφιδωτό που ανακαλύφθηκε στην Αμφίπολη

 από seisaxthiablog

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*

Διανύουμε περίοδο μεγάλων κοσμοϊστορικών αλλαγών που θα καθορίσουν το μέλλον του πλανήτη για τους επόμενους αιώνες. Κι όχι μόνο του δικού μας πλανήτη, αλλά πιθανότατα και την φύση του μελλοντικού ανθρώπινου αποικισμού στο διάστημα… Οι κοχλίες του ιστορικού γίγνεσθαι δουλεύουν μέρα-νύχτα, αλλά οι αρχιτέκτονες της παγκοσμιοποίησης κρύβονται πίσω από απατηλές και ακαταλαβίστικες υποσχέσεις για την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Η νομιμότητά τους παραμένει τόσο πολύ διάτρητη όσο και η καταστροφική τους δυνατότητα τρομερά ισχυρή.

Χρειαζόμαστε νέους διεθνείς και πολιτειακούς θεσμούς κύρους που να βγουν ζωντανοί και ακέραιοι, όπως η Πολιάδα Αθηνά είχε προβάλει πάνοπλη από το κεφάλι του Διός.

Σε μια εποχή, λοιπόν, που ο υφέρπων εθνομηδενισμός της Υπερεθνικής Ελίτ και των εγκάθετών της προχωρά σε κατά μέτωπο διάβρωση του εθνικού ιστορικού αφηγήματος και της ιστορικής μας ταυτότητας, κάποιοι δουλεύουν μέρα-νύχτα, με όλη την σημασία της λέξεως, για να τα προστατεύσουν και να τα πλουτίσουν.

Ο σημαντικός ρόλος της Αρχαιολογίας στην διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης

Όταν ο ποιητής Ιωάννης Πολέμης έγραφε εκείνα τα, παιδικού ύφους, μελό στιχάκια του που διδάσκοντο όλοι παληότερα στο σχολείο, αποτύπωνε, εκτός των άλλων, μια σημαντική ιστορική παράμετρο για το νέο ελληνικό έθνος: τον ρόλο που έπαιξε η Αρχαιολογία στην εξ αρχής αναζήτηση, συγκρότηση και εμπέδωση του εθνικού ιδεολογήματος και της εθνικής συνείδησης μετά το ’21.

Στο γνωστό «Τι είναι η πατρίδα μας;»: …αναρωτιέται χαρακτηριστικά ο ποιητής: «Μην είναι τάχατε τα ερειπωμένα αρχαία μνημεία της χρυσή στολή…».

Πράγματι, κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αυτά τα ερειπωμένα αρχαία μνημεία, τα «μάρμαρα», όπως τα έλεγε ο λαός, βάσταγαν ζωντανή την εθνική μνήμη και, πολύ πριν την Επανάσταση, τον 18ο αιώνα, είχαν ήδη διαμορφώσει την ιδέα μιας ένδοξης εθνικής καταγωγής στην συνείδηση των Ρωμηών.

Αμέσως μετά την Επανάσταση του 1821 και την συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους υπό την επήρεια των Διαφωτιστών, η σχέση μεταξύ αρχαιότητας, αρχαιολογίας και ελληνικότητας αναπτύχθηκε στο έπακρο και η αρχαιολογική σκαπάνη επιφορτίσθηκε κυρίως με τον ιερό ρόλο του «θεματοφύλακα» του έθνους και της ιστορίας του. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αρχαιολογική Εταιρεία είναι περίπου συνομήλικη με το νέο ελληνικό κράτος. Τον Ιανουάριο του 1837 που ιδρύθηκε, είχε την εποπτεία όλου του τότε ελληνικού χώρου. Τώρα, το έργο των ανασκαφών το έχει μοιραστεί με τις μεγάλες ξένες αρχαιολογικές σχολές, σαν ιδιωτική εταιρεία, ενώ την κεντρική ευθύνη των αρχαιολογικών προγραμμάτων την έχει το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) με την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων.