ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2022, ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2023

14 Δεκεμβρίου 2022

από Βασίλης Βιλιάρδος.

Αυτό που χρειάζεται μία χώρα για να ευημερήσει είναι δημοσιονομική πειθαρχία, σταθερά ανοδικούς ρυθμούς ανάπτυξης, χαμηλό κόστος δανεισμού που εξασφαλίζεται από τα δύο προηγούμενα, σωστή και αδιάφθορη λειτουργία των Θεσμών της, καθώς επίσης έναν λειτουργικό, ακομμάτιστο κρατικό μηχανισμό – στοιχεία δηλαδή που δεν έχουν πετύχει οι ελληνικές κυβερνήσεις ποτέ μέχρι σήμερα.

.

Ανάλυση προϋπολογισμού 

Εισαγωγικά, κατά την επεξεργασία του Προϋπολογισμού του 2023, διατυπώσαμε με κάθε λεπτομέρεια τις επιφυλάξεις μας – ως προς το κατά πόσο ρεαλιστικές είναι οι προβλέψεις του, μεταξύ άλλων με την τιμή του πετρελαίου brent, στα 85 $ το βαρέλι.

Επί πλέον τις αντιρρήσεις μας, για τη λογική των επιμέρους κονδυλίων – καθώς επίσης την πεποίθηση μας πως δεν υπάρχει αναπτυξιακή διάσταση για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μεσομακροπρόθεσμα.

H οικονομία μας ασφυκτιά κάτω από το βάρος του μη βιώσιμου δημοσίου χρέους – ακόμη περισσότερο, από το υπέρογκο ιδιωτικό χρέος των 406 δις € στα τέλη του Ιουνίου του 2022, εκ των οποίων τα 258 δις € κόκκινο.

Επί πλέον, από το εξωτερικό χρέος των 560 δις € που έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 150 δις € από τις αρχές του 2019 – καθώς επίσης από την έλλειψη χρηματοδότησης και από τις έντονα ανοδικές τιμές, λόγω των εγκληματικών λαθών στην ενέργεια και στη φορολογία.

Τέλος, από τα χρέη και από τα ελλείμματα που συσσώρευσε η κυβέρνηση, μεταξύ άλλων με την καταστροφική πολιτική των lockdowns – όπου μέσα σε τρία μόλις χρόνια προκλήθηκε συνολικό έλλειμμα, ζημία δηλαδή, ύψους 50 δις € στο κεντρικό κράτος, από μόλις 2,36 δις € το 2019.

Όσον αφορά το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης, το έλλειμμα των τριών ετών ήταν χαμηλότερο, στα 38,86 δις € – από πλεόνασμα όμως 2,1 δις € το 2019.

Τα ελλείμματα αυτά, αυξάνουν το ήδη μη βιώσιμο δημόσιο χρέος μας – ενώ καλύπτονται με δανεικά που θα πληρώσουμε πανάκριβα με φόρους, με πλειστηριασμούς και με ξεπουλήματα, εμείς και τα παιδιά μας.

Στο δημόσιο χρέος μας πάντως των 392,3 δις € του 2022, θα πρέπει να προστεθούν οι κρατικές εγγυήσεις ύψους 8 δις, τα 18,67 δις € του προγράμματος Ηρακλής, τα 1,454 δις € της ΕΤΕπ και τα όποια ποσά του SURE – όπως αναφέρονται στη σελ. 197 του προϋπολογισμού.

Επομένως περί τα 30 δις € που θα εκτόξευαν το χρέος στα 422 δις € – τα οποία δεν αλλάζουν, είτε τα μετράει κανείς ως ποσοστό του πραγματικού ΑΕΠ, είτε του πληθωριστικού ονομαστικού.   

Εδώ αναρωτηθήκαμε με ποια λογική δόθηκαν οι εγγυήσεις των 18,7 δις € στις τράπεζες – για να πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια τους στους ξένους κερδοσκόπους και για να πλειστηριάσουν τα σπίτια των Ελλήνων.

Επίσης, γιατί δεν υιοθετήθηκε η δική μας πρόταση, για την ίδρυση μίας κρατικής εταιρίας κατά το παράδειγμα των ΗΠΑ του 1933 – η οποία θα αγόραζε τα κόκκινα δάνεια, αντί οι κερδοσκόποι.

Εν προκειμένω, εάν υποθέσουμε πως τα αγόρασαν στο 10% της αξίας τους, θα χρειάζονταν μόλις 10 δις € – όχι τα 18,7 δις € των εγγυήσεων που δόθηκαν στις τράπεζες.

Αυτή τη στιγμή πάντως, τα κόκκινα δάνεια στις τράπεζες είναι μόλις 14,8 δις – ενώ τα υπόλοιπα 86,7 δις € έχουν μεταφερθεί στους κερδοσκόπους, αφού ο συνολικός αριθμός τους δεν έχει μεταβληθεί.

Από τα στεγαστικά δε, μόλις τα 3,18 δις € ευρίσκονται στις τράπεζες – ενώ τα υπόλοιπα 24,1 δις € έχουν μεταφερθεί στα funds.  

Όλα αυτά τώρα συμβαίνουν εν μέσω ενός δυσώδους περιβάλλοντος σκανδάλων, εγχωρίων όσον αφορά τις υποκλοπές και ευρωπαϊκών με γεωπολιτική οπτική –  τα οποία αποδομούν το πολιτικό σύστημα.

Επί πλέον, εν μέσω μίας κλιμακούμενης έντασης στην Ουκρανία, μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, καθώς επίσης ενός απειλητικού διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος – με την ΕΕ σε πορεία παρακμής, με αυξανόμενα επιτόκια, με την άνοδο του κόστους των πρώτων υλών και γενικότερα του κόστους διαβίωσης.

Το περιβάλλον  αυτό μπορεί να πλήξει σημαντικά την Ελλάδα, μεταξύ άλλων εξαιτίας της νοσηρής εξάρτησης της οικονομίας μας από τους προκυκλικούς, εντάσεως κεφαλαίου τομείς του τουρισμού και των ακινήτων – στους οποίους επικεντρώθηκαν ξανά οι επενδύσεις.

Ακόμη δε και η απογοητευτική πρόβλεψη για ανάπτυξη 1,8% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του 2023, είναι υπό αμφισβήτηση – αφού η ΕΕ που οδηγείται σε ύφεση, προβλέπει χαμηλότερη ανάπτυξη για την Ελλάδα, ύψους 1%.

Οι φόβοι αυτοί αυξάνονται μετά τα απογοητευτικά αποτελέσματα, όσον αφορά την ανάπτυξη του 3ου τριμήνου του 2022 – στο 2,8%, παρά την κατακόρυφη άνοδο των τουριστικών εσόδων, έναντι 3,8% της Ισπανίας, 4,9% της Πορτογαλίας, 5,4% της Κύπρου και 10,6% της Ιρλανδίας, καταθέτοντας για όλα όσα λέμε έγγραφα στα πρακτικά.

Μπορεί δε η ΕΛΣΤΑΤ να ισχυρίζεται πως το ΑΕΠ του 3ου τριμήνου επηρεάστηκε ανασταλτικά από το σημαντικά αυξημένο επίπεδο των επιδοτήσεων επί των προϊόντων που αφορούν την ενέργεια, αλλά ο κυριότερος αρνητικός παράγοντας ήταν αναμφίβολα το εμπορικό μας έλλειμμα.

Προϋπολογισμός που αγνοεί τις βασικές προτεραιότητες της χώρας

Προϋπολογισμός 2020

Του Γιάννη Ξένου από την Ρήξη φ. 156

Ψηφίστηκε στη Βουλή την προηγούμενη Τετάρτη ο προϋπολογισμός για το 2020. Παρά την κυβερνητική αλλαγή, ελάχιστα τον διαφοροποιούν από αυτούς των προηγούμενων χρόνων. Πρόκειται για έναν προϋπολογισμό με πρόβλεψη εσόδων κρατικού προϋπολογισμού τα 54,71 δισ. ευρώ (αύξηση σε σχέση με το 2019 0,8%) και εκτιμώμενο πρωτογενές πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης 3,8% του ΑΕΠ (με το εκτιμώμενο ΑΕΠ να φτάνει τα 197,315 δισ. ευρώ) ή 7,488 δισ. ευρώ, άρα καλύπτει τον μνημονιακό όρο για 3,5% πλεόνασμα.

Η κυβέρνηση εκτιμά ότι το 2020 η ελληνική οικονομία θα κινηθεί με ρυθμό αύξησης 2,8% από το 2% αύξησης που κατέγραψε το 2019. Στα θετικά μέτρα που φέρνει ο προϋπολογισμός συμπεριλαμβάνονται το επίδομα των 2.000 ευρώ στις νέες οικογένειες για κάθε παιδί που γεννιέται (εκτίμηση για 123 εκ. ευρώ) και η μείωση του ΦΠΑ στον χαμηλό συντελεστή για τα είδη βρεφικής ηλικίας, η αναμόρφωση φορολογίας φυσικών προσώπων με εισαγωγικό συντελεστή 9% και αύξηση του αφορολόγητου για κάθε τέκνο (εκτίμηση για 281 εκατ. ευρώ), η μείωση ασφαλιστικών εισφορών για απασχολούμενους πλήρους απασχόλησης (123 εκατ. ευρώ). Για τις επιχειρήσεις, μείωση φόρου εισοδήματος από το 28% στο 24% και μείωση στη φορολογία στα μερίσματα από 10% σε 5% (σύνολο ωφελείας για τις επιχειρήσεις 616 εκατ. ευρώ).
Από την άλλη, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα βρει επιπλέον έσοδα από τον περιορισμό των λειτουργικών δαπανών του δημοσίου κατά 500 εκατ. ευρώ, αναδιάρθρωση του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων με ενίσχυση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους (εξοικονόμηση 170 εκατ. ευρώ). Από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης (μέτρα προώθησης ηλεκτρονικών συναλλαγών και ποινές σε όσους δεν καλύπτουν το ελάχιστο όριο) ευελπιστεί ότι θα αυξήσουν τα έσοδα κατά 557 εκατ. ευρώ.
Τη μέρα που ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός δημοσιεύτηκε το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. Παρατηρεί το ΙΝΕ ότι η ελληνική οικονομία έχει υψηλές πιθανότητες να προσεγγίσει το 2,8% ως ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, αλλά αυτό θα οφείλεται και πάλι στις εξαγωγές και τον τουρισμό και στο ξεπάγωμα της οικοδομής, ενώ οι παραγωγικές επενδύσεις και η ιδιωτική κατανάλωση παραμένουν αναιμικές. Από την άλλη χτυπά καμπανάκι προς την κυβέρνηση ότι η ελληνική οικονομία είναι ιδιαιτέρως ευάλωτη σε εξωτερικές συνθήκες, όπως η παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση και οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι (επιθετικότητα Τουρκίας και μεταναστευτικό), που μπορούν να προκαλέσουν νέα οικονομική ύφεση ή ακόμα και κρίση.
Οι εξαγωγές αγαθών, που τα τελευταία χρόνια έχουν μια θετική τροχιά, κινδυνεύουν λόγω της παγκόσμιας επιβράδυνσης να πληγούν. Ήδη τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια φαίνονται, αφού τους 5 από τους 10 μήνες του 2019 έχουν σημειώσει κάμψη σε ετήσια βάση, με κορυφαία την κάμψη της επίδοσης του Οκτωβρίου (–9,1% έναντι 25,3% τον Οκτώβριο του 2018). Συνολικά στο 10μηνο Ιανουάριος-Οκτώβριος 2019 οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν μόλις 1,2% έναντι 17,8% την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Ουσιαστικά, ο τουρισμός ήταν αυτός που το 2019 τροφοδότησε την αναιμική ανάπτυξη, μιας και το 9μηνο ενισχύθηκε κατά 14% έναντι 8,4% το αντίστοιχο διάστημα το 2018.

Προϋπολογισμός 2020: Ακτινογραφώντας το προσχέδιο

Του Κώστα Μελά

Μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά 2,8% το 2020 προβλέπει ο προϋπολογισμός του υπουργείου Οικονομικών. Η πρόβλεψή του είναι πολύ πιο αισιόδοξη σε σχέση με τις αντίστοιχες προβλέψεις που έχουν δημοσιοποιήσει διεθνείς οργανισμοί (Κομισιόν, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ), όπου ο μέγιστος ρυθμός εκτιμάται στο 2,2%. Η εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών βασίζεται στο ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης για το 2019 θα κλείσει στο 2% κάτι που δεν είναι με τα σημερινά στοιχεία βέβαιο. Πιθανότερο θεωρείται να ανέλθει στο 1,8%.

Η πρόβλεψη για 2,8% αντικατοπτρίζει, σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, τη δυναμική όλων των συνιστωσών της εγχώριας ζήτησης, που οδηγεί τον ρυθμό αύξησης της τελευταίας σε επιτάχυνση έναντι του 2019 (2,9% έναντι 1,8%). Όλες οι συνιστώσες της εγχώριας ζήτησης θα έχουν θετική συμβολή στη μεγέθυνσή της.

Η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,8%, σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με την αύξηση 0,6% που εκτιμάται για το 2019. Η αναθεώρηση αυτή θεωρείται πολύ αισιόδοξη, λαμβανομένου υπόψη ότι το πρώτο εξάμηνο του 2019 η ιδιωτική κατανάλωση σημείωσε κάμψη (0,4%), σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2018. Ωστόσο, η περαιτέρω αποκλιμάκωση της ανεργίας και η ενδεχόμενη βελτίωση του οικονομικού κλίματος μπορεί να οδηγήσει σε τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Ακόμη, η αύξηση του κατώτατου μισθού και τα επεκτατικά δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ψηφισθεί εντός του 2019 (χορήγηση "13ης σύνταξης", αναπροσαρμογές στις συντάξεις χηρείας, μειώσεις των συντελεστών ΦΠΑ, διεύρυνση μειώσεων ΕΝΦΙΑ), είναι αναμενόμενο να παράσχουν επιπρόσθετη υποστήριξη στην ιδιωτική κατανάλωση, εφόσον δεν αποδυναμωθούν από κάποιο νέο περιοριστικό μέτρο στις συντάξεις, τις αντικειμενικές αξίες υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, ή στο ύψος του αφορολόγητου.

Η οικονομική πολιτική του δος ημίν σήμερον

Το προσχέδιο προϋπολογισμού που μόλις κατέθεσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος περιέχει τα εξής στοιχεία για το Δημόσιο Χρέος:

Το Χρέος της Κεντρικής Διοίκησης – η σημαντικότερη μορφή του Δημοσίου Χρέους – αυξήθηκε από 321 δις το 2015 στα 326 δις το 2016 και προβλέπεται να φτάσει τα 335 δις το 2017 και τα 345 δις το 2018. Πρόκειται για άλμα 7,5%. 

Ας αφήσουμε κατά μέρος την ιλαρή – και συνάμα τραγική – πλευρά του θέματος, δηλαδή ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα «διέγραφε» αυτό το χρέος τον καιρό της «ριζοσπαστικής» του επέλασης προς την εξουσία. Γιατί το διογκώνει εντυπωσιακά; 

Στο προσχέδιο του καλού υπουργού αναφέρεται ότι το 2017 η Ελλάδα ήδη δανείστηκε 7,7 δις από τον ESM, μετά την δεύτερη αξιολόγηση, και θα δανειστεί άλλα 5,5 δις, μετά την ολοκλήρωση της τρίτης. Το συνολικό ποσό των 13,2 δις θα χρησιμοποιηθεί για να σχηματισθούν ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας (cash buffer). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί και το 2018 και τα συνολικά διαθέσιμα μπορεί να ξεπεράσουν τα 20 δις. 

Αυτή είναι η κύρια αιτία του άλματος του Δημοσίου Χρέους. Η Ελλάδα δανείζεται τεράστια ποσά από τον ESM, ώστε να σχηματίσει ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας για να μπορέσει να βγει στις αγορές … και να δανείζεται. Ή αλλιώς, δανείζεται απ’ τον Χανς, ώστε να βάλει χρήματα στην άκρη για να πείσει τον Τζον να της δανείζει κι αυτός. Αν πετύχει το μεγαλοφυές αυτό σχέδιο, η κυβέρνηση θα μπορέσει ίσως να μειώσει σταδιακά τα ταμειακά αποθέματα. Αν δεν πετύχει, θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα του ESM για ένα διάστημα και μετά βλέπουμε. 

Ο προφανής στόχος είναι να αποφευχθεί η ανάγκη υπογραφής νέου μνημονίου τον Αύγουστο του 2018, δηλαδή όταν τελειώνει το Τρίτο. Ο Αλέξης Τσίπρας θέλει πάση θυσία να το αποφύγει, ώστε να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία και να προετοιμάσει τις επόμενες εκλογές. Οι δανειστές θέλουν επίσης να το αποφύγουν, καθώς δεν υπάρχει πολιτική ανοχή για Τέταρτο Μνημόνιο, ιδίως στη Γερμανία. Έτσι η χώρα επιχειρεί μια ιλαροτραγική μανούβρα, την οποία θα εκτελέσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. 

Προϋπολογισμός 2018: Νέα μέτρα λιτότητας 1,8 δισ. ευρώ

Η κυβέρνηση υποστηρίζει με κάθε ευκαιρία ότι η τρίτη αξιολόγηση δεν θα φέρει «νέα μέτρα», ωστόσο από το 2018 θα εφαρμοστεί μια νέα σειρά επιβαρύνσεων, που έχει ήδη ψηφιστεί από το τρίτο μνημόνιο και τις «επικαιροποιήσεις» που ακολούθησαν μετά τις δύο πρώτες αξιολογήσεις. Στόχος κυβέρνησης και τρόικας είναι με τα νέα μέτρα να πιαστεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος, 3,5% που έχει τεθεί για το 2018, αλλά και για τα επόμενα έτη, μέχρι το 2022.
Ανάμεσα στα νέα μέτρα, περιλαμβάνεται:

Η κατάργηση του ΕΚΑΣ για 140.000 συνταξιούχους,που θα λάβουν τελευταία φορά το επίδομα στα τέλη Δεκεμβρίου. Το 2018 μόνο 80.000 συνταξιούχοι, της χαμηλότερης κλίμακας, θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το επίδομα, με τον αριθμό να μειώνεται ακόμα περισσότερο το 2019 και το επίδομα να καταργείται το 2020. Η σταδιακή κατάρτγηση του ΕΚΑΣ προβλέπεται από το τρίτο μνημόνιο.
Η αύξηση των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς αυτή θα υπολογίζεται πλέον από τα ακαθάριστα έσοδα. Το υπουργείο Εργασίας έχει προβλέψει ότι το 2018 για τον καθορισμό των εισφορών θα υπολογίζεται το 85% του εισοδήματος, έκπτωση όμως που θα καταργηθεί το 2019.
Η κατάργηση της έκπτωσης 10% από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων λόγω ιατρικών δαπανών.
Κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν σε 32 νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, με αύξηση των συντελεστών από 4%, 9% και 17% σε 6%, 13% και 24% αντίστοιχα.
Μείωση κατά 50% του επιδόματος θέρμανσης, είτε με οριζόντια μείωση είτε με μείωση κατά 50% του αριθμού των δικαιούχων.

Ταρ“true”φισμός story…

Λ. 0]\

47

ποκειμenikos

Οι προηγούμενοι το έλεγαν «success story». Ετούτοι το λένε «true story».Και η υπόθεση έχει από καιρό εξελιχτεί σε σάχλα τύπου «fame story».

    Τουτέστιν «the same story». Η ίδια ιστορία, δηλαδή. Ξαναπαίχτηκε το Σάββατο στη Βουλή. Βαρεμάρα. Πλήξη. Σενάριο σούπα. Ταρτουφισμοί και εξυπνακισμοί που υποδύθηκαν την ευφυΐα. Αναμηρυκασμοί του τίποτα. Ατάκες γνωστές. Παρηκμασμένες. Ένα έργο «λιωμένο». Ξεφτισμένο. Που το έχουν σιχαθεί όλοι.

    Οι μόνοι που επιμένουν είναι οι θλιβεροί πρωταγωνιστές του. Κάτι εκπρόσωποι της «νιότης» που αναπαράγουν την παλιατζούρα του θεάματος της φτήνιας. Και της παρακμής. Σε ρόλους εναλλασσόμενους. Πότε – πότε εμφανίζεται και κανένας «gest» για να ριχτεί λίγο αλατοπίπερο στη μπομπότα. Όπως ο Τσακαλώτος. Με τα ελληνικά του. Που δεν θα υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα με την εκφορά τους αν δεν μας θύμιζαν ότι όσο ελληνικά είναι τα ελληνικά του, τόσο αριστερή είναι και η αριστερά του. Ο καθένας ό,τι έχει…   

    Έπαιξαν, λοιπόν, την παραστασούλα τους. Και στο τέλος μας προέκυψε ο προϋπολογισμός του 2017. Ένας ακόμα προϋπολογισμός ενός ακόμα Μνημονίου, που μαζί το ψήφιζαν, μαζί το… καταδικάζουν και μαζί το εφαρμόζουν!

    Πάμε, τώρα, να δούμε το… πραγματικό «true story» πίσω από τον υποκριτικό τραγέλαφο των Ταρτούφων:

    α) Ο περσινός προϋπολογισμός προέβλεπε άμεσους φόρους ύψους 20,048 δισ. ευρώ. Ο φετινός προβλέπει 20,415 δισ. ευρώ (εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού, πίνακας 3.2, σελίδα 57). Μήπως πάει τα μυαλό σας από ποιους θα πάρουν τα επιπλέον;   

    β) Ο περσινός προϋπολογισμός προέβλεπε έμμεσους φόρους ύψους 24,7 δισ. ευρώ. Ο φετινός προβλέπει 26,4 δισ. ευρώ (ο.π). Μήπως πάει τα μυαλό σας από ποιους θα πάρουν τα επιπλέον;